Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ayas Mehmet Paşa veya Ayas Paşa (1483, Avlonya - 13 Temmuz 1539, İstanbul), I. Süleyman saltanatı döneminde 14 Mart 1536-13 Temmuz 1539 arasında sadrazamlık yapmış Osmanlı devlet adamıdır. Farklı yıllarda Anadolu, Rumeli ve Şam Beylerbeyi'dir. Ferhad Paşa ile birlikte Canberdi Gazâlî İsyanı'nı bastırdı.
| Ayas Mehmed Paşa | |
|---|---|
 | |
| Ayas Mehmed Paşa'nın Eyüp'teki mezar taşı. | |
| Osmanlı Sadrazamı | |
| Görev süresi 14 Mart 1536 - 13 Temmuz 1539 | |
| Hükümdar | I. Süleyman |
| Yerine geldiği | Pargalı İbrahim Paşa |
| Yerine gelen | Lütfi Paşa |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1483 Avlonya |
| Ölüm | 13 Temmuz 1539 İstanbul |
Hayatı
Ayas Mehmed Paşa Avlonya'da doğdu. Babası İşkodralı, annesi Avlonyalı idi. Bazı kayıtlardan babasının, 1522'den sonraki bir tarihte İslamiyeti kabul ederek Mehmed adını aldığı anlaşılmaktadır.
Ayas Mehmed Paşa devşirme olarak saraya alındı. Yavuz Sultan Selim zamanına kadar Enderun'da eğitim gördü. Yavuz Sultan Selim'in İran seferine katıldı. 23 Ağustos 1514 Çaldıran Muharebesi'nde bulundu. 1515'te Memlukluleri tutan Dulkadiroğulları beyi Alaüddevle Bozkurt Bey üzerine yapılan Hadım Sinan Paşa komutasındaki sefere katıldı. 1516 ve 1517'de Yavuz Sultan Selim'in Mısır Seferi'ne de katıldı. Bu seferde iken 1517'de yeniçeri ağalığı görevine getirildi. 1517'de Ridaniye Savaşı ve Kahire'nin ele geçirilip sonradan Tomanbay'ın yaptığı hücumlara karşı koymada ve onun yakalanmasında büyük katkısı oldu. 1519'da Kastamonu sancakbeyliği görevine getirildi. 1520'de Anadolu beylerbeyi görevine getirildi. Bu görevde iken Suriye'de Canberdi Gazâlî İsyanı'nı bastırmak için Anadolu eyaleti askeri başında Suriye'ye gönderildi. Bu isyanın bastırılmasından sonra Mart 1521'de Şam beylerbeyliğine atandı. Bu görevden sonra Rumeli beylerbeyi oldu. Yeteneği sebebiyle İstanbul'a kubbealtı veziri olarak getirilerek 1523'te üçüncü vezir, daha sonra ikinci vezir tayin edildi.
Bu görevindeyken Pargalı İbrahim Paşa'nın katli üzerine 14 Mart 1536'da vezir-i azamlığa getirildi. 13 Temmuz 1539'da veba hastalığından öldü. Ayas Mehmed Paşa'nın kabri Eyüpsultan'da bulunmaktadır. 1539 tarihli ve baldaken formda tasarlanan Ayas Mehmed Paşa Türbesi Mimar Sinan’ın mimarbaşı olur olmaz inşa ettiği ilk uygulamadır. Türbe, Eyüp Sultan Camii’nin haziresindedir.
Değerlendirme
Sicill-i Osmani'de şöyle değerlendirilmektedir: Akıllı ve adaletli ise de tedbirsizdi. Çok hayratı vardır. Günümüz Osmanlı kişileri hakkında önemli bir biyografi eserinde ise şu değerlendirilme yapılmıştır: Akıllı ve hükûmet işlerinde mutedil bir kimse olmakla birlikte, silik bir şahsiyete sahip(ti). Ayas Mehmed Paşa'nın kadınlara düşkünlüğü bilinmektedir. Konağında bir defa kırk beşik sallandığı ve "Ayas Paşa karakola çıktı" deyimine sebep olduğu ifade edilmiştir. Vefatının ardından geride 20 civarında kız ve erkek çocuk bıraktığı belirtilmektedir.
Popüler kültürdeki yeri
- 2011 yapımı Türk televizyon dizisi Muhteşem Yüzyıl'da tarafından canlandırmıştır.
- 2022 yapımı Türk televizyon dizisi Barbaros Hayreddin: Sultanın Fermanı dizisinde Yılmaz Meydaneri tarafından canlandırılmaktadır.
Eserleri
Beyoğlu, İstanbul'daki (Ayaspaşa) semti Ayas Mehmet Paşa'nın konağının bulunduğu semt olduğu için ismini taşımaktadır.
Tekirdağ Saray ilçesinde kendisi tarafından Ayaspaşa Camii'ni inşa ettirmiştir, yine bu ilçe de caminin bulunduğu mahalle Ayaspaşa Mahallesi ismini taşır.
Kaynakça
- ^ a b c d Alper, Ömer Mahir "Ayas Mehmed Paşa" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.272
- ^ a b c "Ayās Paşa", M.Th.Houtsma et al (ed) (1913-1938.)Encyclopaedia of Islam, Leiden:Brill Publishers.
- ^ a b c Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.I s.446-447 [1]
- ^ Suphi Saatçi, "Sinan ve Türbe Mimarisi", Düşünen Şehir Dergisi, Mart, 2018, Sayı.5, s.68.
Dış bağlantılar
- Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları C.I s.446-447 [2]
- Alper, Ömer Mahir "Ayas Mehmed Paşa" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.272
- Danişmend, İsmail Hâmi, (1961) Osmanlı Devlet Erkânı, İstanbul:Türkiye Yayınevi.
- Kütükoğlu, Bekir (1991), "Ayas Paşa", Türkiye Diyanet Vakfi İslam Ansiklopedisi Cilt:4 Say.:202-203; Ankara: TDV İslâm Araştırmaları Merkezi, Online:[3] 27 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Parry, V.J., "Ayās Paşa", M.Th.Houtsma et al (ed) (1913-1938) Encyclopaedia of Islam Cilt:I say.:7779-780, Leiden:Brill Publishers (İngilizce)
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Pargalı İbrahim Paşa |  Osmanlı Sadrazamı 14 Mart 1536 - 13 Temmuz 1539 | Sonra gelen: Lütfi Paşa |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ayas Mehmet Pasa veya Ayas Pasa 1483 Avlonya 13 Temmuz 1539 Istanbul I Suleyman saltanati doneminde 14 Mart 1536 13 Temmuz 1539 arasinda sadrazamlik yapmis Osmanli devlet adamidir Farkli yillarda Anadolu Rumeli ve Sam Beylerbeyi dir Ferhad Pasa ile birlikte Canberdi Gazali Isyani ni bastirdi Ayas Mehmed PasaAyas Mehmed Pasa nin Eyup teki mezar tasi Osmanli SadrazamiGorev suresi 14 Mart 1536 13 Temmuz 1539Hukumdar I SuleymanYerine geldigi Pargali Ibrahim PasaYerine gelen Lutfi PasaKisisel bilgilerDogum 1483 AvlonyaOlum 13 Temmuz 1539 IstanbulHayatiAyas Mehmed Pasa Avlonya da dogdu Babasi Iskodrali annesi Avlonyali idi Bazi kayitlardan babasinin 1522 den sonraki bir tarihte Islamiyeti kabul ederek Mehmed adini aldigi anlasilmaktadir Ayas Mehmed Pasa devsirme olarak saraya alindi Yavuz Sultan Selim zamanina kadar Enderun da egitim gordu Yavuz Sultan Selim in Iran seferine katildi 23 Agustos 1514 Caldiran Muharebesi nde bulundu 1515 te Memlukluleri tutan Dulkadirogullari beyi Alauddevle Bozkurt Bey uzerine yapilan Hadim Sinan Pasa komutasindaki sefere katildi 1516 ve 1517 de Yavuz Sultan Selim in Misir Seferi ne de katildi Bu seferde iken 1517 de yeniceri agaligi gorevine getirildi 1517 de Ridaniye Savasi ve Kahire nin ele gecirilip sonradan Tomanbay in yaptigi hucumlara karsi koymada ve onun yakalanmasinda buyuk katkisi oldu 1519 da Kastamonu sancakbeyligi gorevine getirildi 1520 de Anadolu beylerbeyi gorevine getirildi Bu gorevde iken Suriye de Canberdi Gazali Isyani ni bastirmak icin Anadolu eyaleti askeri basinda Suriye ye gonderildi Bu isyanin bastirilmasindan sonra Mart 1521 de Sam beylerbeyligine atandi Bu gorevden sonra Rumeli beylerbeyi oldu Yetenegi sebebiyle Istanbul a kubbealti veziri olarak getirilerek 1523 te ucuncu vezir daha sonra ikinci vezir tayin edildi Bu gorevindeyken Pargali Ibrahim Pasa nin katli uzerine 14 Mart 1536 da vezir i azamliga getirildi 13 Temmuz 1539 da veba hastaligindan oldu Ayas Mehmed Pasa nin kabri Eyupsultan da bulunmaktadir 1539 tarihli ve baldaken formda tasarlanan Ayas Mehmed Pasa Turbesi Mimar Sinan in mimarbasi olur olmaz insa ettigi ilk uygulamadir Turbe Eyup Sultan Camii nin haziresindedir DegerlendirmeSicill i Osmani de soyle degerlendirilmektedir Akilli ve adaletli ise de tedbirsizdi Cok hayrati vardir Gunumuz Osmanli kisileri hakkinda onemli bir biyografi eserinde ise su degerlendirilme yapilmistir Akilli ve hukumet islerinde mutedil bir kimse olmakla birlikte silik bir sahsiyete sahip ti Ayas Mehmed Pasa nin kadinlara duskunlugu bilinmektedir Konaginda bir defa kirk besik sallandigi ve Ayas Pasa karakola cikti deyimine sebep oldugu ifade edilmistir Vefatinin ardindan geride 20 civarinda kiz ve erkek cocuk biraktigi belirtilmektedir Populer kulturdeki yeri2011 yapimi Turk televizyon dizisi Muhtesem Yuzyil da tarafindan canlandirmistir 2022 yapimi Turk televizyon dizisi Barbaros Hayreddin Sultanin Fermani dizisinde Yilmaz Meydaneri tarafindan canlandirilmaktadir EserleriBeyoglu Istanbul daki Ayaspasa semti Ayas Mehmet Pasa nin konaginin bulundugu semt oldugu icin ismini tasimaktadir Tekirdag Saray ilcesinde kendisi tarafindan Ayaspasa Camii ni insa ettirmistir yine bu ilce de caminin bulundugu mahalle Ayaspasa Mahallesi ismini tasir Kaynakca a b c d Alper Omer Mahir Ayas Mehmed Pasa 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 1 s 272 ISBN 975 08 0072 9 a b c Ayas Pasa M Th Houtsma et al ed 1913 1938 Encyclopaedia of Islam Leiden Brill Publishers a b c Mehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C I s 446 447 1 Suphi Saatci Sinan ve Turbe Mimarisi Dusunen Sehir Dergisi Mart 2018 Sayi 5 s 68 Dis baglantilarMehmed Sureyya haz Nuri Akbayar 1996 Sicill i Osmani Istanbul Tarih Vakfi Yurt Yayinlari ISBN 975 333 0383 C I s 446 447 2 Alper Omer Mahir Ayas Mehmed Pasa 1999 Yasamlari ve Yapitlariyla Osmanlilar Ansiklopedisi Istanbul Yapi Kredi Kultur Sanat Yayincilik A S C 1 s 272 ISBN 975 08 0072 9 Danismend Ismail Hami 1961 Osmanli Devlet Erkani Istanbul Turkiye Yayinevi Kutukoglu Bekir 1991 Ayas Pasa Turkiye Diyanet Vakfi Islam Ansiklopedisi Cilt 4 Say 202 203 Ankara TDV Islam Arastirmalari Merkezi Online 3 27 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Parry V J Ayas Pasa M Th Houtsma et al ed 1913 1938 Encyclopaedia of Islam Cilt I say 7779 780 Leiden Brill Publishers Ingilizce Siyasi goreviOnce gelen Pargali Ibrahim Pasa Osmanli Sadrazami 14 Mart 1536 13 Temmuz 1539 Sonra gelen Lutfi Pasa