Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Azak (Rusça: Азов / Azov) Rusya'nın Rostov Oblastı'na bağlı il ve ilin merkezi şehir. Coğrafi konumu nedeniyle değerli olan Azak Kalesi ile bilinir.
| Azak Azov Азов | |
|---|---|
 | |
 Bayrak  Arma | |
 Rostov Oblastı'nın Rusya'daki konumu | |
| Ülke |  Rusya |
| Oblast | Rostov Oblastı |
| Kuruluş | 13. yüzyıl |
| İdare | |
| • Vali | Sergey Bezdolnyy |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 66.7 km² |
| Rakım | 40 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 80,721 |
| Zaman dilimi | (MZD) |
| • Yaz (YSU) | (MZD) |
| Alan kodu | 86342 |
Resmî site gorodazov.ru | |
Tarihçe
İlk yerleşimler
Don Nehri'nin Azak Denizi'ne döküldüğü yer her zaman önemli bir ticari merkez oldu. Antik Yunanlar ilk olarak Tanais (Tana) adıyla kenti kurmuş, nehre de aynı adı vermişlerdir. MÖ 7. ve 3. yüzyıllar arasında kurulan Yunan kolonilerinin Kırım'ın doğusundakiler Bosporan Kingdom veya ‘’Kingdom of the Cimmerian Bosporus’’ adıyla bir antik çağ devleti kurdular.
Orta Çağ
10. yüzyıldan itibaren Kıpçak ve Slav akınlarıyla nüfus yapısı değişmiştir. Bu arada Tmutarakan adlı bir Slav prensliği kuruldu.
13. yüzyıldan itibaren Karadeniz ticaretinin en önemli kenti haline geldi. Aynı yüzyılda Altın Orda Devleti egemenliğine giren Azak, 1395'te Timur tarafından yıkıldı. Cenevizliler tarafından yeniden inşa edilen Azak Kalesi, 1475'e kadar bu deniz gücünün elinde kaldı.
Kırım Hanlığı
Azak Kalesi II. Mehmet döneminde, 1475 yılında Gedik Ahmet Paşa'nın komutasındaki Kırım seferi sırasında ele geçirildi ve buradaki Ceneviz kolonilerine son verildi.
Rusya ile savaşların başlangıcı (1637-1642)
1637'de Kırım'da başgösteren karışıklıklardan faydalanan Don Kazakları, Rusya Çarlığı’nın da yardımıyla Azak Kalesi’ni ele geçirdilerse de, Osmanlı Padişahı İbrahim'in (1640-48) Rusya Çarlığı'na verdiği ültimatoma savaşla karşı veremeyecek durumda olan Rusya Çarlığı, 1642'de kaleyi teslim etti.
Osmanlı-Rus Savaşı (1686-1700)
İkinci Viyana Kuşatması'nı (1683) takip eden savaşlar sırasında Osmanlı Devleti'nin birçok cephede savaş halinde olmasından yararlanmak isteyen ilk Rus Çarı I. Petro, 1695 ve 1696 yıllarında iki Azak seferi düzenlemiştir. I. Petro, ilk Azak seferinin hazırlıklarını 1695 yılının baharında başlattı. 27 Haziran'da Ruslar 31.000 asker ve 170 topla Azak Kalesi’ni kuşattılar. Ancak Osmanlıların nehir yoluyla kaleye erzak ve cephane getirmelerini engelleyemediler. Azak Kalesi'nin içindeki Osmanlı garnizonunun mevcudu 7.000'dir. Ruslar 5 Ağustos ve 25 Eylül'de iki defa kaleyi ele geçirmek için saldırıya geçtiler ama başarısız oldular. Kaledeki Kefe Beylerbeyi Murtaza Paşa ve Kırım prensi Kaplan Giray'ın birliklerinin sayıca kendilerinden çok üstün bir kuvvete karşı 96 gün süren direnişi başarılı oldu ve Ruslar 1 Ekim'de kuşatmayı kaldırmak zorunda kaldılar.
İlk kuşatmanın başarısız olması üzerine Çar I. Petro donanmasına nehir tersanesinde yeni gemiler inşa etme kararı aldı. 1695-96 kışı boyunca Don Nehri üzerindeki Voronej kentindeki nehir tersanesinde gemi yapıldı. İlkbahara kadar kuşatmaya denizden yardımcı olması için 2 ana muharebe gemisi, 4 kundak gemisi ve 23 kadırgadan oluşan yeni bir filo inşa edildi. Nisan 1696’da Aleksei Shein komutasındaki 75.000 kişilik bir ordu kara yoluyla Azak Kalesi'ne doğru yola çıktı. Yeni inşa edilmiş Rus donanması Voronej Nehri ve Don Nehri yoluyla Azak Kalesi'ne doğru ilerledi. Çar I. Petro kadırga filosundaydı ve o da filosuyla 3 Mayıs'ta Azak'a doğru hareket etti.
27 Mayıs'ta bu donanma Azak Kalesi’ni kuşattı. Azak Kalesi karadan ve denizden bombalanmaya başlandı. 14 Haziran'da 4.000 asker ve 23 gemiden oluşan Osmanlı donanması Azak Kalesi'nin yardımına yetişti. Ancak Rus donanması tarafından iki gemisi batırılınca Osmanlı donanması savaştan çekildi. İlk kuşatmada zaten harap olan kaledeki Türk garnizonu başka destek kuvvet alamadı ve 17 Temmuz günü Don Kazakları'nın dış suru tamamen ele geçirmesine engel olamadı. Sonunda 19 Temmuz'da kale garnizonu teslim oldu ve Azak Kalesi Rusların eline geçti.
Rusya bu savaşta fazla bir başarı elde edemedi, ancak Azak Kalesi'ni ele geçirmeyi başardı. 14 Temmuz 1700 tarihinde Osmanlı Devleti Rusya'yla İstanbul Antlaşması’nı imzalayarak Azak Kalesi'ni Ruslara bırakıp, Taganrog'da inşa edilen Rus kalesini de kabullenmek zorunda kaldı.
Prut Savaşı (1710-11)
Prut Savaşı’nda Osmanlı Ordusu tarafından kuşatılan I. Petro, müzakerede kalenin Osmanlı Devleti'ne geri verilmesini kabul etti. İmzalanan 1711 tarihli Prut Antlaşması ile Azak tekrar Osmanlıların eline geçti.
Osmanlı-Rus Savaşı (1735-39)
1736-39 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Ruslar tekrar kaleyi zaptettiler ve 1739 yılında imzalanan Belgrad Antlaşması ile kale yıkılmak şartıyla tekrar Rusya'ya bırakıldı.
Osmanlı-Rus Savaşı (1768-74)
1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında 1768'de Osmanlıların ele geçirdiği Azak, 1771'de Ruslarca tekrar alındı. Savaşın sonunda Kırım'ın da kaybedilmesiyle Azak'ı geri alma umudu da kalmadı. Osmanlı ile Rusya arasında imzalanan 21 Temmuz 1774 tarihli Küçük Kaynarca Antlaşması'nın 20. maddesinde sonsuza kadar Rusya'da kalacağı belirtildi.
Kırım Savaşı (1853-56)
Yakın dönem
1696-1711 arasında Rus İmparatorluğu'nun Azak Guberniyasının merkezi olan Azak, 1739'da adı Voronej olarak değiştirilen ilin merkezi oldu. Daha sonra Rostov-na-Donu karşısında önemini yitiren Azak, önce Rostov'un merkez olduğu bölge ile, sonra Novorossisk’in (Osmanlı dönemindeki adı Soğucak) merkezi olduğu Chernomore (Karadeniz) iline bağlandı. 1928'de buradan ayrılan Rostov Oblastı'na bağlı bir ilçe merkezi oldu.
Azak kenti II. Dünya Savaşı'nda Temmuz 1942-Şubat 1943 arasında Almanya tarafından işgal edildi.
Coğrafya
Don Nehri kıyısında ve nehrin Azak Denizi'ne döküldüğü noktaya 16 km uzakta kuruludur. Azak şehri, çok yakınındaki Rostov-na-Donu adlı büyük kentin ve limanının gelişmesiyle geçmişteki önemini yitirmiştir.
Azak Kalesi
Azak Kalesi, Azak Limanı’nın güneyinde ve şehir merkezi Petrovskaya Meydanı’nın kuzeybatısında bulunmaktadır. Don Nehri'nin Karadeniz'e döküldüğü noktada kurulan, 17. ve 18. yüzyıllarda Osmanlı ve Rusya arasında çok sayıda muharebeye sahne olmuş Azak Kalesi, defalarca el değiştirdikten sonra, son olarak 1771'de Rusya'ya bağlanmıştır.
Nüfus
2010 Nüfus sayımına göre 82.882 kişi yaşamaktadır.
Kaynakça
- ^ Энциклопедия Города России. Moskova: Большая Российская Энциклопедия. 2003. s. 14. ISBN .
- ^ "Trabzon belediyesi 08 Ekim 2011 : Uluslararası Karadeniz Kulübü'nün 22. Asamblesi Rusya'nın Azak kentinde yapıldı". 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2012.
- ^ . 15 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2012.
- ^ Fikri Soysal (2007), Rumeli olay türküleri 27 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, yüksek lisans tezi, Eylül 2007 (Azak şehri Azak Denizi ve Don ırmağının ağzındadır. 1475 yılında Fatih döneminde Gedik Ahmet Paşa tarafından Osmanlı topraklarına katılmıştır. Azak ticaret yolu üzerinde olduğu için önemli bir şehirdi. Yeni ticaret yollarının keşfedilmesiyle önemini yitirmiştir. 1739 Belgrat antlaşmasıyla Ruslara bırakılmıştır.49 < 49 Cem Büyük Ansiklopedisi, İstanbul 1984, c. 2, s. 544-545)
- ^ Yasemin Türkdoğan (2011), Belki Hızır bize de uğrar 16 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Tarihin Seyrinde, tarihin götürdüğü yere git, Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Tarih Öğretmenliği Anabilim Dalı Bülteni, Nisan‐Mayıs‐Haziran 2011
- ^ Alaattin Uca (2007), Türk Toplumunda Hıdırellez-I/In the Turkish Society Hıdırellez or May Sixth-I[], A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi Sayı 34 Erzurum 2007, 113-138
- ^ Warfare, State and Society on the Black Sea Steppe 1500-1700'’ 2 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Brian L. Davies, Oxon, 2007.
- ^ Küçük Kaynarca Antlaşması
| Wikimedia Commons'ta Azak ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Azak Rusca Azov Azov Rusya nin Rostov Oblasti na bagli il ve ilin merkezi sehir Cografi konumu nedeniyle degerli olan Azak Kalesi ile bilinir Azak Azov AzovBayrakArmaRostov Oblasti nin Rusya daki konumuUlkeRusyaOblastRostov OblastiKurulus13 yuzyilIdare ValiSergey BezdolnyyYuzolcumu Toplam66 7 km Rakim40 mNufus 2018 Toplam80 721Zaman dilimiUTC 03 00 MZD Yaz YSU UTC 04 00 MZD Alan kodu86342Resmi site gorodazov ruTarihceKaradeniz in kuzeyinde kurulmus antik Yunan kolonileri Ilk yerlesimler Don Nehri nin Azak Denizi ne dokuldugu yer her zaman onemli bir ticari merkez oldu Antik Yunanlar ilk olarak Tanais Tana adiyla kenti kurmus nehre de ayni adi vermislerdir MO 7 ve 3 yuzyillar arasinda kurulan Yunan kolonilerinin Kirim in dogusundakiler Bosporan Kingdom veya Kingdom of the Cimmerian Bosporus adiyla bir antik cag devleti kurdular Orta Cag 10 yuzyildan itibaren Kipcak ve Slav akinlariyla nufus yapisi degismistir Bu arada Tmutarakan adli bir Slav prensligi kuruldu 13 yuzyildan itibaren Karadeniz ticaretinin en onemli kenti haline geldi Ayni yuzyilda Altin Orda Devleti egemenligine giren Azak 1395 te Timur tarafindan yikildi Cenevizliler tarafindan yeniden insa edilen Azak Kalesi 1475 e kadar bu deniz gucunun elinde kaldi Kirim Hanligi Azak Kalesi II Mehmet doneminde 1475 yilinda Gedik Ahmet Pasa nin komutasindaki Kirim seferi sirasinda ele gecirildi ve buradaki Ceneviz kolonilerine son verildi Rusya ile savaslarin baslangici 1637 1642 1637 de Kirim da basgosteren karisikliklardan faydalanan Don Kazaklari Rusya Carligi nin da yardimiyla Azak Kalesi ni ele gecirdilerse de Osmanli Padisahi Ibrahim in 1640 48 Rusya Carligi na verdigi ultimatoma savasla karsi veremeyecek durumda olan Rusya Carligi 1642 de kaleyi teslim etti Osmanli Rus Savasi 1686 1700 Ikinci Viyana Kusatmasi ni 1683 takip eden savaslar sirasinda Osmanli Devleti nin bircok cephede savas halinde olmasindan yararlanmak isteyen ilk Rus Cari I Petro 1695 ve 1696 yillarinda iki Azak seferi duzenlemistir I Petro ilk Azak seferinin hazirliklarini 1695 yilinin baharinda baslatti 27 Haziran da Ruslar 31 000 asker ve 170 topla Azak Kalesi ni kusattilar Ancak Osmanlilarin nehir yoluyla kaleye erzak ve cephane getirmelerini engelleyemediler Azak Kalesi nin icindeki Osmanli garnizonunun mevcudu 7 000 dir Ruslar 5 Agustos ve 25 Eylul de iki defa kaleyi ele gecirmek icin saldiriya gectiler ama basarisiz oldular Kaledeki Kefe Beylerbeyi Murtaza Pasa ve Kirim prensi Kaplan Giray in birliklerinin sayica kendilerinden cok ustun bir kuvvete karsi 96 gun suren direnisi basarili oldu ve Ruslar 1 Ekim de kusatmayi kaldirmak zorunda kaldilar Azak Kalesi nin Ruslar tarafindan alinmasi 1696 Bir Hollanda gravurunde II Azak Seferi nde Azak Kalesi nin denizden ve karadan kusatilmasi 1696 Ilk kusatmanin basarisiz olmasi uzerine Car I Petro donanmasina nehir tersanesinde yeni gemiler insa etme karari aldi 1695 96 kisi boyunca Don Nehri uzerindeki Voronej kentindeki nehir tersanesinde gemi yapildi Ilkbahara kadar kusatmaya denizden yardimci olmasi icin 2 ana muharebe gemisi 4 kundak gemisi ve 23 kadirgadan olusan yeni bir filo insa edildi Nisan 1696 da Aleksei Shein komutasindaki 75 000 kisilik bir ordu kara yoluyla Azak Kalesi ne dogru yola cikti Yeni insa edilmis Rus donanmasi Voronej Nehri ve Don Nehri yoluyla Azak Kalesi ne dogru ilerledi Car I Petro kadirga filosundaydi ve o da filosuyla 3 Mayis ta Azak a dogru hareket etti 27 Mayis ta bu donanma Azak Kalesi ni kusatti Azak Kalesi karadan ve denizden bombalanmaya baslandi 14 Haziran da 4 000 asker ve 23 gemiden olusan Osmanli donanmasi Azak Kalesi nin yardimina yetisti Ancak Rus donanmasi tarafindan iki gemisi batirilinca Osmanli donanmasi savastan cekildi Ilk kusatmada zaten harap olan kaledeki Turk garnizonu baska destek kuvvet alamadi ve 17 Temmuz gunu Don Kazaklari nin dis suru tamamen ele gecirmesine engel olamadi Sonunda 19 Temmuz da kale garnizonu teslim oldu ve Azak Kalesi Ruslarin eline gecti Rusya bu savasta fazla bir basari elde edemedi ancak Azak Kalesi ni ele gecirmeyi basardi 14 Temmuz 1700 tarihinde Osmanli Devleti Rusya yla Istanbul Antlasmasi ni imzalayarak Azak Kalesi ni Ruslara birakip Taganrog da insa edilen Rus kalesini de kabullenmek zorunda kaldi Prut Savasi 1710 11 Prut Savasi nda Osmanli Ordusu tarafindan kusatilan I Petro muzakerede kalenin Osmanli Devleti ne geri verilmesini kabul etti Imzalanan 1711 tarihli Prut Antlasmasi ile Azak tekrar Osmanlilarin eline gecti Osmanli Rus Savasi 1735 39 1736 39 Osmanli Rus Savasi sirasinda Ruslar tekrar kaleyi zaptettiler ve 1739 yilinda imzalanan Belgrad Antlasmasi ile kale yikilmak sartiyla tekrar Rusya ya birakildi Osmanli Rus Savasi 1768 74 1768 1774 Osmanli Rus Savasi sirasinda 1768 de Osmanlilarin ele gecirdigi Azak 1771 de Ruslarca tekrar alindi Savasin sonunda Kirim in da kaybedilmesiyle Azak i geri alma umudu da kalmadi Osmanli ile Rusya arasinda imzalanan 21 Temmuz 1774 tarihli Kucuk Kaynarca Antlasmasi nin 20 maddesinde sonsuza kadar Rusya da kalacagi belirtildi Azak filosundaki ilk Rus gemisi Mercury ye ithaf edilen Voronej Nehri ndeki anit Kirim Savasi 1853 56 Yakin donem1696 1711 arasinda Rus Imparatorlugu nun Azak Guberniyasinin merkezi olan Azak 1739 da adi Voronej olarak degistirilen ilin merkezi oldu Daha sonra Rostov na Donu karsisinda onemini yitiren Azak once Rostov un merkez oldugu bolge ile sonra Novorossisk in Osmanli donemindeki adi Sogucak merkezi oldugu Chernomore Karadeniz iline baglandi 1928 de buradan ayrilan Rostov Oblasti na bagli bir ilce merkezi oldu Azak kenti II Dunya Savasi nda Temmuz 1942 Subat 1943 arasinda Almanya tarafindan isgal edildi CografyaDon Nehri kiyisinda ve nehrin Azak Denizi ne dokuldugu noktaya 16 km uzakta kuruludur Azak sehri cok yakinindaki Rostov na Donu adli buyuk kentin ve limaninin gelismesiyle gecmisteki onemini yitirmistir Azak Kalesi nin surlarindaki tarihi toplar halen denize cevrili Azak KalesiAzak Kalesi Azak Limani nin guneyinde ve sehir merkezi Petrovskaya Meydani nin kuzeybatisinda bulunmaktadir Don Nehri nin Karadeniz e dokuldugu noktada kurulan 17 ve 18 yuzyillarda Osmanli ve Rusya arasinda cok sayida muharebeye sahne olmus Azak Kalesi defalarca el degistirdikten sonra son olarak 1771 de Rusya ya baglanmistir Nufus2010 Nufus sayimina gore 82 882 kisi yasamaktadir Kaynakca Enciklopediya Goroda Rossii Moskova Bolshaya Rossijskaya Enciklopediya 2003 s 14 ISBN 5 7107 7399 9 Trabzon belediyesi 08 Ekim 2011 Uluslararasi Karadeniz Kulubu nun 22 Asamblesi Rusya nin Azak kentinde yapildi 18 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2012 15 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Mayis 2012 Fikri Soysal 2007 Rumeli olay turkuleri 27 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Istanbul Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi Eylul 2007 Azak sehri Azak Denizi ve Don irmaginin agzindadir 1475 yilinda Fatih doneminde Gedik Ahmet Pasa tarafindan Osmanli topraklarina katilmistir Azak ticaret yolu uzerinde oldugu icin onemli bir sehirdi Yeni ticaret yollarinin kesfedilmesiyle onemini yitirmistir 1739 Belgrat antlasmasiyla Ruslara birakilmistir 49 lt 49 Cem Buyuk Ansiklopedisi Istanbul 1984 c 2 s 544 545 Yasemin Turkdogan 2011 Belki Hizir bize de ugrar 16 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Tarihin Seyrinde tarihin goturdugu yere git Gazi Universitesi Gazi Egitim Fakultesi Tarih Ogretmenligi Anabilim Dali Bulteni Nisan Mayis Haziran 2011 Alaattin Uca 2007 Turk Toplumunda Hidirellez I In the Turkish Society Hidirellez or May Sixth I olu kirik baglanti A U Turkiyat Arastirmalari Enstitusu Dergisi Sayi 34 Erzurum 2007 113 138 Warfare State and Society on the Black Sea Steppe 1500 1700 2 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Brian L Davies Oxon 2007 Kucuk Kaynarca Antlasmasi Wikimedia Commons ta Azak ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir