Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Açıkyazı, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.
| Açıkyazı | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Açıkyazı Açıkyazı'nın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Merkez |
| Coğrafi bölge | Karadeniz Bölgesi |
| Rakım | 1797 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 92 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tarihçe
Açıkyazı köyünün eski adı Alabala'dır. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Alabala (الابالا) olarak geçer.
Alabala, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Artani'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ortalarında Gürcülerden ele geçirmiştir. Köyde günümüze ulaşmış olan ve "orta kilise" anlamına gelen Gürcüce "Şuaeklesia" (შუაეკლესია) adı bu dönemden kalmış olmalıdır.
Alabala, 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı tahrir defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde Ardahan-i Büzürg livasına bağlı Güney nahiyesinin köylerinden biriydi. Alabala-yı Ulya (Yukarı Alabala) ve Alabala-i Küçük (Küçük Alabala) olmak üzere iki ayrı köy olarak kaydedilmişti. Yukarı Alabala'da 7 Hristiyan hane ve Küçük Alabala'da 25 Hristiyan hane yaşıyordu. Hane reislerinin çoğu Gogiça, Tevdore, Maharebel, Çita, Şaluka, Matsatsa, İason, Potshvera, Davita, Pavle, Şoşia, Gabriel, Zakaria gibi Gürcü adları taşıyordu. Bu yerleşmede buğday, arpa, yonca tarımı ile arıcılık yapıldığı, koyun ve domuz beslendiği bu kayıtlardan anlaşılmaktadır.
Alabala, 93 Harbi'nin ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin Yukarı ve Aşağı Alabala (Алабала) yerleşimlerini tek köy olarak kaydetmişti. 1886 nüfus tespitine göre, Ardahan sancağının Ardahan kazasına bağlı köyde, 75'i erkek ve 56'sı kadın olmak üzere, 16 hanede 131 kişi yaşıyordu. Bir hane hariç, nüfusun tamamı Türk olarak kaydedilmişti. Bir hanede ise, 5'i erkek ve 2'si kadın olmak üzere 7 Kürt yaşıyordu. Alabala, Ardahan kazasına bağlı Değirmendere nahiyesinin (маркяз: merkez) 10 köyünden biriydi.
Alabala, Birinci Dünya Savaşı sonlarında Ruslar bölgeden çekilmesinin ardından fiilen bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihli Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya Gürcistan'ı yaklaşık olarak o günkü fiili sınırları içinde tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgalinin ardından Ankara Hükümeti ile Sovyet Rusya arasında 16 Mart 1921'de imzalanan Moskova Antlaşması'yla Alabala köyünü de kapsayan Ardahan bölgesi yeniden Türkiye'ye katıldı.
Alabala, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Âla Bala" (آلا بالا) adıyla Kars vilayetinin Ardahan kazasına merkez nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında köy aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 329 kişiden oluşuyordu. Alabala Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Açıkyazı olarak değiştirildi. 1965 genel nüfus sayımında Açıkyazı köyünün nüfusu 372 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 108 kişi okuma yazma biliyordu. 1992 yılında Ardahan il olunca, Açıkyazı köyü bu ilin merkezi ilçesinin köyü haline geldi.
Açıkyazı köyünde bir kilisenin varlığı bilinmekle birlikte akıbeti hakkında bilgi yoktur. Nitekim Gürcü araştırmacı ve gazeteci Konstantine Martvileli, Birinci Dünya Savaşı yıllarında Aşağı Alabala köyünde yıkık bir kilisenin bulunduğunu, bu yapıdan geriye sadece duvarlarının bazı kısımlarının kalmış olduğunu yazmıştır.
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 10 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 92 |
| 2021 | 102 |
| 2020 | 96 |
| 2019 | 96 |
| 2018 | 103 |
| 2017 | 100 |
| 2016 | 110 |
| 2015 | 114 |
| 2014 | 113 |
| 2013 | 117 |
| 2012 | 117 |
| 2011 | 119 |
| 2010 | 120 |
| 2009 | 122 |
| 2008 | 118 |
| 2007 | 119 |
| 2000 | 168 |
| 1990 | 227 |
| 1985 | 307 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 17 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Merkez Açıkyazı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 20 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; IIII. cilt (1958), s. 508". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 191 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 427; II. cilt (1941), s. 418; III. cilt (1958), s. 508". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Şubat 2021.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Kars oblastı" - Sıra no: 273-282". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2023.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 759.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1946, s. 348.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 600". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 355.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 188, .
- ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde", Sakartvelo gazetesi (Gürcüce), 9 Ekim 1917, sayı 219" (PDF). 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Nisan 2023.
- ^ a b c d . YerelNet.org.tr. 5 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2018.
Dış bağlantılar
- Açıkyazı, Ardahan için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Acikyazi Ardahan ilinin Merkez ilcesine bagli bir koydur AcikyaziKoyArdahan in konumuAcikyaziAcikyazi nin Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceMerkezCografi bolgeKaradeniz BolgesiRakim1797 mNufus 2022 Toplam92Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75110TarihceAcikyazi koyunun eski adi Alabala dir Nitekim 1595 tarihli Osmanli mufassal defterinde Alabala الابالا olarak gecer Alabala Orta Cag da Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Artani de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ortalarinda Gurculerden ele gecirmistir Koyde gunumuze ulasmis olan ve orta kilise anlamina gelen Gurcuce Suaeklesia შუაეკლესია adi bu donemden kalmis olmalidir Alabala 1595 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli tahrir defterine gore Gurcistan Vilayeti icinde Ardahan i Buzurg livasina bagli Guney nahiyesinin koylerinden biriydi Alabala yi Ulya Yukari Alabala ve Alabala i Kucuk Kucuk Alabala olmak uzere iki ayri koy olarak kaydedilmisti Yukari Alabala da 7 Hristiyan hane ve Kucuk Alabala da 25 Hristiyan hane yasiyordu Hane reislerinin cogu Gogica Tevdore Maharebel Cita Saluka Matsatsa Iason Potshvera Davita Pavle Sosia Gabriel Zakaria gibi Gurcu adlari tasiyordu Bu yerlesmede bugday arpa yonca tarimi ile aricilik yapildigi koyun ve domuz beslendigi bu kayitlardan anlasilmaktadir Alabala 93 Harbi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinin Yukari ve Asagi Alabala Alabala yerlesimlerini tek koy olarak kaydetmisti 1886 nufus tespitine gore Ardahan sancaginin Ardahan kazasina bagli koyde 75 i erkek ve 56 si kadin olmak uzere 16 hanede 131 kisi yasiyordu Bir hane haric nufusun tamami Turk olarak kaydedilmisti Bir hanede ise 5 i erkek ve 2 si kadin olmak uzere 7 Kurt yasiyordu Alabala Ardahan kazasina bagli Degirmendere nahiyesinin markyaz merkez 10 koyunden biriydi Alabala Birinci Dunya Savasi sonlarinda Ruslar bolgeden cekilmesinin ardindan fiilen bagimsiz Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 7 Mayis 1920 tarihli Moskova Antlasmasi yla Sovyet Rusya Gurcistan i yaklasik olarak o gunku fiili sinirlari icinde tanidi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgalinin ardindan Ankara Hukumeti ile Sovyet Rusya arasinda 16 Mart 1921 de imzalanan Moskova Antlasmasi yla Alabala koyunu de kapsayan Ardahan bolgesi yeniden Turkiye ye katildi Alabala 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Ala Bala آلا بالا adiyla Kars vilayetinin Ardahan kazasina merkez nahiyesine bagliydi 1940 genel nufus sayiminda koy ayni idari konuma sahipti ve nufusu 329 kisiden olusuyordu Alabala Turkce olmadigi icin koyun adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Acikyazi olarak degistirildi 1965 genel nufus sayiminda Acikyazi koyunun nufusu 372 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde 108 kisi okuma yazma biliyordu 1992 yilinda Ardahan il olunca Acikyazi koyu bu ilin merkezi ilcesinin koyu haline geldi Acikyazi koyunde bir kilisenin varligi bilinmekle birlikte akibeti hakkinda bilgi yoktur Nitekim Gurcu arastirmaci ve gazeteci Konstantine Martvileli Birinci Dunya Savasi yillarinda Asagi Alabala koyunde yikik bir kilisenin bulundugunu bu yapidan geriye sadece duvarlarinin bazi kisimlarinin kalmis oldugunu yazmistir CografyaKoy Ardahan il merkezine 10 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 922021 1022020 962019 962018 1032017 1002016 1102015 1142014 1132013 1172012 1172011 1192010 1202009 1222008 1182007 1192000 1681990 2271985 307Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 17 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Merkez Acikyazi Koy Nufusu Nufusune com 20 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt IIII cilt 1958 s 508 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2021 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 191 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 427 II cilt 1941 s 418 III cilt 1958 s 508 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Subat 2021 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Kars oblasti Sira no 273 282 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2023 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2023 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 759 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1946 s 348 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 600 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2023 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 355 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 188 ISBN 9789941478178 Konstantine Martvileli Ardahan Bolgesinde Sakartvelo gazetesi Gurcuce 9 Ekim 1917 sayi 219 PDF 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Nisan 2023 a b c d YerelNet org tr 5 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Ekim 2018 Dis baglantilarAcikyazi Ardahan icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft