Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağıllı, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.
| Ağıllı | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Ağıllı Ağıllı'nın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Çıldır |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1874 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 42 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75402 |
Tarihçe
Ağıllı'nın eski adı erken dönem Türkçe kaynaklarda Hamaş (خاماش), Gürcüce kaynaklarda Hamaşi (ხამაში) olarak geçer. Köyün adı geç dönemde de aynı biçimde yazılmıştır.
Hamaş, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Cavaheti'de yer alır. Nitekim Osmanlılara bu yerleşimi 16. yüzyılın ortasında Gürcülerden ele geçirmiştir. 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterinde "Hamaş" adı altında, Hamaş-i Küçük (خاماش كوچك) ve Hamas-i Büzürg (خاماش بزرك) olmak üzere iki adet köy kaydedilmiştir. Hamaş-i Küçük (Küçük Hamaş) köyü Gürcistan Vilayeti içinde Çıldır livasının Kurd Kala nahiyesine, Hamaş-i Büzürg (Büyük Hamaş) ise, Ardahan-i Büzürg livasının Meşe nahiyesine bağlıydı. Bu iki yerleşim, bu iki livanın sınırını oluşturan bir derenin karşılıklı iki yakasında yer alıyordu. Küçük Hamaş köyü bu tarihte boşalmış ve terk edilmiş köye dönüşmüştü. Büyük Hamaş köyünde ise, Osmanlı Devleti'ne ispenç vergisi vermekle yükümülü sadece üç hane bulunuyordu. Vergi yükümlüsü üç erkek Badura, Gogiça ve Abram'ın torunu olarak kaydedilmiştir. Bu isimlerden Büyük Hamaş köyünün bir Gürcü yerleşimi olduğu anlaşılmaktadır.
Daha sonra tek köy haline gelen Hamaş, 93 Harbi'nin ardından 1878 yılında imzalanan Berlin Antlaşması'aya Osmanlılar tarafından Ruslara bırakıldı. Rus idaresinin Hamaş (Хамаш) olarak kaydettiği köy, Ardahan sancağının Çıldır kazasına (uçastok) bağlıydı. Köyün nüfusu 173 kişiden oluşuyordu ve bu nüfusun tamamı Kürt olarak kaydedilmiştir. 16. yüzyılda Gürcülerden neredeyse tamamen boşalan köye daha sonra Kürtlerin yerleştirildiği bu kayıttan anlaşılmaktadır.
Hamaş köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusya'nın bölgeden çekilmesinden bir süre sonra, Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin sınırları içinde kaldı. Sovyet Rusya'nın Bolşevik hükûmeti 7 Mayıs 1920'de Gürcistan hükûmetiyle imzaladığı Moskova Antlaşması'yla da Ardahan bölgesini bağımsız Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin Tiflis hükûmetine verdiği ültimatom üzerine Gürcü idaresinin çekilmesinin ardından Ardahan bölgesi ve Hamas köyü fiilen Türkiye'ye katıldı. Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti'nin topraklarının işgal edilmesinin ardından Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti'nin 16 Mart 1921'de imzaladığı Moskova Antlaşması'yla, Hamaş köyünü de kapsayan Ardahan bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.
Hamaş köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde de "Hamaş" (حماش) adıyla Kars vilayetinin Çıldır kazasının Kurt Kala nahiyesine bağlıydı. 1935 genel nüfus sayımında aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 163 kişiden oluşuyordu. Hamaş veya Hamaşi "yabancı kökten geldiği" için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Ağıllı olarak değiştirilmiştir. Hamaş köyünün nüfusu 1965 yılında 325 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde sadece 52 kişi okuma yazma biliyordu.
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 96 km, Çıldır ilçe merkezine ise 52 km uzaklıktadır.
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 42 |
| 2021 | 44 |
| 2020 | 48 |
| 2019 | 61 |
| 2018 | 55 |
| 2017 | 33 |
| 2016 | 36 |
| 2015 | 36 |
| 2014 | 36 |
| 2013 | 41 |
| 2012 | 39 |
| 2011 | 41 |
| 2010 | 44 |
| 2009 | 48 |
| 2008 | 43 |
| 2007 | 34 |
| 2000 | 28 |
| 1990 | 163 |
| 1985 | 261 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Çıldır Ağıllı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 430". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2021.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 162.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 292, 493;III. cilt (1958), s. 430, 548". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Ekim 2021.
- ^ ""Çıldır kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 18 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 9 Ağustos 2021.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 764.
- ^ 1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 309.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 667". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ekim 2021.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 359.
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 22 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). "1990 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). "1985 Genel Nüfus Sayımı İdari Bölünüş" (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Ağıllı, Çıldır için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Agilli Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli bir koydur AgilliKoyArdahan in konumuAgilliAgilli nin Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceCildirCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1874 mNufus 2022 Toplam42Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75402TarihceAgilli nin eski adi erken donem Turkce kaynaklarda Hamas خاماش Gurcuce kaynaklarda Hamasi ხამაში olarak gecer Koyun adi gec donemde de ayni bicimde yazilmistir Hamas tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Cavaheti de yer alir Nitekim Osmanlilara bu yerlesimi 16 yuzyilin ortasinda Gurculerden ele gecirmistir 1595 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli mufassal defterinde Hamas adi altinda Hamas i Kucuk خاماش كوچك ve Hamas i Buzurg خاماش بزرك olmak uzere iki adet koy kaydedilmistir Hamas i Kucuk Kucuk Hamas koyu Gurcistan Vilayeti icinde Cildir livasinin Kurd Kala nahiyesine Hamas i Buzurg Buyuk Hamas ise Ardahan i Buzurg livasinin Mese nahiyesine bagliydi Bu iki yerlesim bu iki livanin sinirini olusturan bir derenin karsilikli iki yakasinda yer aliyordu Kucuk Hamas koyu bu tarihte bosalmis ve terk edilmis koye donusmustu Buyuk Hamas koyunde ise Osmanli Devleti ne ispenc vergisi vermekle yukumulu sadece uc hane bulunuyordu Vergi yukumlusu uc erkek Badura Gogica ve Abram in torunu olarak kaydedilmistir Bu isimlerden Buyuk Hamas koyunun bir Gurcu yerlesimi oldugu anlasilmaktadir Daha sonra tek koy haline gelen Hamas 93 Harbi nin ardindan 1878 yilinda imzalanan Berlin Antlasmasi aya Osmanlilar tarafindan Ruslara birakildi Rus idaresinin Hamas Hamash olarak kaydettigi koy Ardahan sancaginin Cildir kazasina ucastok bagliydi Koyun nufusu 173 kisiden olusuyordu ve bu nufusun tamami Kurt olarak kaydedilmistir 16 yuzyilda Gurculerden neredeyse tamamen bosalan koye daha sonra Kurtlerin yerlestirildigi bu kayittan anlasilmaktadir Hamas koyu Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Rusya nin bolgeden cekilmesinden bir sure sonra Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin sinirlari icinde kaldi Sovyet Rusya nin Bolsevik hukumeti 7 Mayis 1920 de Gurcistan hukumetiyle imzaladigi Moskova Antlasmasi yla da Ardahan bolgesini bagimsiz Gurcistan in bir parcasi olarak tanidi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin Tiflis hukumetine verdigi ultimatom uzerine Gurcu idaresinin cekilmesinin ardindan Ardahan bolgesi ve Hamas koyu fiilen Turkiye ye katildi Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti nin topraklarinin isgal edilmesinin ardindan Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti nin 16 Mart 1921 de imzaladigi Moskova Antlasmasi yla Hamas koyunu de kapsayan Ardahan bolgesi Turkiye ye birakildi Hamas koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde de Hamas حماش adiyla Kars vilayetinin Cildir kazasinin Kurt Kala nahiyesine bagliydi 1935 genel nufus sayiminda ayni idari konuma sahipti ve nufusu 163 kisiden olusuyordu Hamas veya Hamasi yabanci kokten geldigi icin koyun adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Agilli olarak degistirilmistir Hamas koyunun nufusu 1965 yilinda 325 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde sadece 52 kisi okuma yazma biliyordu CografyaKoy Ardahan il merkezine 96 km Cildir ilce merkezine ise 52 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 422021 442020 482019 612018 552017 332016 362015 362014 362013 412012 392011 412010 442009 482008 432007 342000 281990 1631985 261Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 4 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Cildir Agilli Koy Nufusu Nufusune com 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 430 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2021 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 162 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 292 493 III cilt 1958 s 430 548 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Ekim 2021 Cildir kazasi 1886 Yili Rusca 18 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 9 Agustos 2021 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2021 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 764 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 309 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 667 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ekim 2021 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 359 a b YerelNet org tr 22 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 1990 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 1985 Genel Nufus Sayimi Idari Bolunus PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarAgilli Cildir icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft