Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Baltalı, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.
| Baltalı | |
|---|---|
 | |
 Ardahan'ın konumu | |
  Baltalı Baltalı'nın Ardahan'daki konumu | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Ardahan |
| İlçe | Çıldır |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| Rakım | 1830 m |
| Nüfus (2022) | |
| • Toplam | 93 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| İl alan kodu | 0478 |
| İl plaka kodu | 75 |
| Posta kodu | 75110 |
Tarihçe
Baltalı köyünün eski adı Tataleti'dir. Tataleti (ტატალეთი), beyaz hindiba anlamındaki Megrelce "tatali" (ტატალი) kelimesinden türemiştir ve bu bitkinin bolca yetiştiği yeri ifade eder. Bu yer adı Türkçeye Tatalet olarak girmiştir. Nitekim 1595 tarihli Osmanlı mufassal defteri ile 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Tatalet (تاتالیت / طاطالیت) olarak geçer.
Tataleti köyü, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Cavaheti'de yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve köyü 16. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirmiştir. Gürcü tarihçi ve arkeolog Ekvtime Takaişvili'nin tanımladığı köyün merkezindeki Tataleti Kilisesi ile eski bir yerleşimdeki kilise bu dönemden kalmıştır.
Tataleti köyü 1595 tarihli ve Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan’na adlı Osmanlı tahrir defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde, Ahalkalak livasının Niyaliskur nahiyesine bağlı bir köydü. Köyün nüfusu 7 Hristiyan haneden oluşuyordu. Köyde buğday, arpa, çavdar ve keten tohumu tarımı ile arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.
Tataleti köyü, uzun süre Osmanlı idaresinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus sayımında Tatolet (Татолетъ) şeklinde kaydettiği köy, Ardahan sancağının Çıldır kazasına bağlı Tzkarostavi nahiyesinin 13 köyünden biriydi. Tataleti'nin nüfusu, 121'i kadın ve 111'i erkek olmak üzere, 27 hanede yaşayan 232 kişiden oluşuyordu. Köyünün nüfusu Türk olarak kaydedilmiştir. Rus idaresi sırasında köyün nüfusu artmış, 1896’da 315 kişiye, 1906’da da 385 kişiye ulaşmıştır.
Rus idaresi sırasında 1902 yılında bölgeyi gezen Gürcü tarihçi Ekvtime Takaişvili’nin verdiği bilgiye göre, Ampuri kuzeyinde yer alan Tataleti, Tataleti Deresi kıyısında yer alan bir yerleşmedir. Eskiden Rus-Osmanlı sınırında yer alan köyde iki kilise vardı.
Tataleti köyü, Birinci Dünya Savaşı'nın sonlarında Rusların bölgeden çekilmesinin ardından Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 7 Mayıs 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Sovyet Rusya, Artvin sancağını Gürcistan'ın bir parçası olarak tanıdı. Ancak Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlaşması'yla Tataleti köyünü de kapsayan Ardahan bölgesi Türkiye'ye bırakıldı.
Tataleti köyü, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde Tatalet (طاطالیت) adıyla Kars vilayetinin Çıldır kazasının Kurt Kala nahiyesine bağlıydı. 1940 genel nüfus sayımında köy, aynı idari konuma sahipti ve nüfusu 414 kişiden oluşuyordu. Tataleti veya Tatalet Türkçe olmadığı için köyün adı 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Baltalı olarak değiştirilmiştir. Baltalı köyünün nüfusu 1965 yılında 611 kişiden oluşuyor ve bu nüfus içinde 181 kişi okuma yazma biliyordu.
Tataleti’de iki kilise ile bir kalenin varlığı bilinmektedir. Bu iki köy kilisesinden biri 14-15. yüzyılda inşa edilmiştir. Köyün kuzey kesiminde, Gürcistan-Türkiye sınırına yakın bir yerde bulunan bu tek nefli yapı günümüzde büyük ölçüde ayaktadır. Köyün merkezinde bulunan Tataleti Kilisesi de tek nefli bir yapıdır. Tarihi bilinmeyen bu kiliseden geriye sadece yıkıntılar kalmıştır. Gürcü mimarisi üzerine çalışmalarıyla tanınan Fahriye Bayram bu iki kiliseyi Ardahan’daki tek nefli kiliseler arasında sayar. Tataleti Kalesi ise, köyün merkezinin 600 metre güneydoğusunda bulunmaktadır. Yığma taş usulüyle inşa edilmiş olan dikdörtgen planlı (90 × 45 m) kale, güçlü surlara sahip olmasıyla dikkat çekicidir.
Coğrafya
Baltalı köyü, Ardahan il merkezine 92 km, Çıldır ilçe merkezine 50 km uzaklıktadır..
Nüfus
| Yıllara göre köy nüfus verileri | |
|---|---|
| 2022 | 93 |
| 2021 | 91 |
| 2020 | 83 |
| 2019 | 91 |
| 2018 | 91 |
| 2017 | 84 |
| 2016 | 97 |
| 2015 | 99 |
| 2014 | 107 |
| 2013 | 110 |
| 2012 | 122 |
| 2011 | 132 |
| 2010 | 146 |
| 2009 | 144 |
| 2008 | 154 |
| 2007 | 158 |
| 2000 | 260 |
| 1990 | 407 |
| 1985 | 512 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 4 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Çıldır Baltalı Köy Nüfusu". Nufusune.com. 3 Nisan 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Nisan 2020.
- ^ "Botanik Sözlüğü (Gürcüce)". 18 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 375". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 764.
- ^ a b Ekvtime Takaişvili, Материалы по археологии Кавказа, собранные экспедициями Московского археологического общества : Выпуск XII veya Христианские памятники, Moskova, 1909, s. 62.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; II. cilt (1941), s. 256". 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 375". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, Sıra no: 437". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 115, .
- ^ ""Российско-грузинский договор 07.5.1920 г. (полный текст и карта) - один из многих нарушенных Кремлем" / "07.5.1920 tarihli Rus-Gürcü Anlaşması (tam metin ve harita) Kremlin Tarafından İhlal Edilen Birçok Anlaşmadan Biridir"". 11 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
- ^ "Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1969, 3 Cilt, 2. cilt s. 489". 8 Ekim 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
- ^ 1940 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1944, s. 351.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 765". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
- ^ 1965 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1968, s. 357.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 220-221, 400, .
- ^ "Fahriye Bayram - Turgay Yazar, "Artvin, Erzurum, Ardahan İli ve İlçelerinde Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - Gürcü Mimarisi Yüzey Araştırması - 2006", 25. Araştırma Toplantısı Sonuçları, 1. Cilt, 2008, s. 274" (PDF). 10 Eylül 2014 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Haziran 2023.
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Baltalı, Çıldır için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Baltali Ardahan ilinin Cildir ilcesine bagli bir koydur BaltaliKoyArdahan in konumuBaltaliBaltali nin Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceCildirCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1830 mNufus 2022 Toplam93Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75110TarihceBaltali koyunun eski adi Tataleti dir Tataleti ტატალეთი beyaz hindiba anlamindaki Megrelce tatali ტატალი kelimesinden turemistir ve bu bitkinin bolca yetistigi yeri ifade eder Bu yer adi Turkceye Tatalet olarak girmistir Nitekim 1595 tarihli Osmanli mufassal defteri ile 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Tatalet تاتالیت طاطالیت olarak gecer Tataleti koyu tarihsel Gurcistan i olusturan bolgelerden biri olan Cavaheti de yer alir Nitekim Osmanlilar bu bolgeyi ve koyu 16 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirmistir Gurcu tarihci ve arkeolog Ekvtime Takaisvili nin tanimladigi koyun merkezindeki Tataleti Kilisesi ile eski bir yerlesimdeki kilise bu donemden kalmistir Tataleti koyu 1595 tarihli ve Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan na adli Osmanli tahrir defterine gore Gurcistan Vilayeti icinde Ahalkalak livasinin Niyaliskur nahiyesine bagli bir koydu Koyun nufusu 7 Hristiyan haneden olusuyordu Koyde bugday arpa cavdar ve keten tohumu tarimi ile aricilik yapiliyor domuz ve koyun besleniyordu Tataleti koyu uzun sure Osmanli idaresinde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinin 1886 nufus sayiminda Tatolet Tatolet seklinde kaydettigi koy Ardahan sancaginin Cildir kazasina bagli Tzkarostavi nahiyesinin 13 koyunden biriydi Tataleti nin nufusu 121 i kadin ve 111 i erkek olmak uzere 27 hanede yasayan 232 kisiden olusuyordu Koyunun nufusu Turk olarak kaydedilmistir Rus idaresi sirasinda koyun nufusu artmis 1896 da 315 kisiye 1906 da da 385 kisiye ulasmistir Rus idaresi sirasinda 1902 yilinda bolgeyi gezen Gurcu tarihci Ekvtime Takaisvili nin verdigi bilgiye gore Ampuri kuzeyinde yer alan Tataleti Tataleti Deresi kiyisinda yer alan bir yerlesmedir Eskiden Rus Osmanli sinirinda yer alan koyde iki kilise vardi Tataleti koyu Birinci Dunya Savasi nin sonlarinda Ruslarin bolgeden cekilmesinin ardindan Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 7 Mayis 1920 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla Sovyet Rusya Artvin sancagini Gurcistan in bir parcasi olarak tanidi Ancak Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda 16 Mart 1921 tarihinde imzalanan Moskova Antlasmasi yla Tataleti koyunu de kapsayan Ardahan bolgesi Turkiye ye birakildi Tataleti koyu 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Tatalet طاطالیت adiyla Kars vilayetinin Cildir kazasinin Kurt Kala nahiyesine bagliydi 1940 genel nufus sayiminda koy ayni idari konuma sahipti ve nufusu 414 kisiden olusuyordu Tataleti veya Tatalet Turkce olmadigi icin koyun adi 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Baltali olarak degistirilmistir Baltali koyunun nufusu 1965 yilinda 611 kisiden olusuyor ve bu nufus icinde 181 kisi okuma yazma biliyordu Tataleti de iki kilise ile bir kalenin varligi bilinmektedir Bu iki koy kilisesinden biri 14 15 yuzyilda insa edilmistir Koyun kuzey kesiminde Gurcistan Turkiye sinirina yakin bir yerde bulunan bu tek nefli yapi gunumuzde buyuk olcude ayaktadir Koyun merkezinde bulunan Tataleti Kilisesi de tek nefli bir yapidir Tarihi bilinmeyen bu kiliseden geriye sadece yikintilar kalmistir Gurcu mimarisi uzerine calismalariyla taninan Fahriye Bayram bu iki kiliseyi Ardahan daki tek nefli kiliseler arasinda sayar Tataleti Kalesi ise koyun merkezinin 600 metre guneydogusunda bulunmaktadir Yigma tas usuluyle insa edilmis olan dikdortgen planli 90 45 m kale guclu surlara sahip olmasiyla dikkat cekicidir CografyaBaltali koyu Ardahan il merkezine 92 km Cildir ilce merkezine 50 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 932021 912020 832019 912018 912017 842016 972015 992014 1072013 1102012 1222011 1322010 1462009 1442008 1542007 1582000 2601990 4071985 512Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 4 Ekim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Cildir Baltali Koy Nufusu Nufusune com 3 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Nisan 2020 Botanik Sozlugu Gurcuce 18 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2023 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 375 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2023 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 764 a b Ekvtime Takaisvili Materialy po arheologii Kavkaza sobrannye ekspediciyami Moskovskogo arheologicheskogo obshestva Vypusk XII veya Hristianskie pamyatniki Moskova 1909 s 62 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt II cilt 1941 s 256 17 Nisan 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2023 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 375 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2023 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Sira no 437 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2023 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 115 ISBN 9786052100271 Rossijsko gruzinskij dogovor 07 5 1920 g polnyj tekst i karta odin iz mnogih narushennyh Kremlem 07 5 1920 tarihli Rus Gurcu Anlasmasi tam metin ve harita Kremlin Tarafindan Ihlal Edilen Bircok Anlasmadan Biridir 11 Mayis 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2023 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1969 3 Cilt 2 cilt s 489 8 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2023 1940 Genel Nufus Sayimi Ankara 1944 s 351 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 765 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2023 1965 Genel Nufus Sayimi Ankara 1968 s 357 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 220 221 400 ISBN 9789941478178 Fahriye Bayram Turgay Yazar Artvin Erzurum Ardahan Ili ve Ilcelerinde Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi Gurcu Mimarisi Yuzey Arastirmasi 2006 25 Arastirma Toplantisi Sonuclari 1 Cilt 2008 s 274 PDF 10 Eylul 2014 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Haziran 2023 a b YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarBaltali Cildir icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft