Osmanlı Bankası, 1856'da kurulan İngiliz sermayeli Bank-ı Osmani (Ottoman Bank) ile 1862 istikrazını üstlenen Fransız mali grubu Banque de Paris et des Pays-Bas ortaklığıyla, 1863'te İstanbul'da Bank-ı Osmanî-i Şahane adıyla kurulan bankadır. 2001 yılında Garanti Bankası'na katılmasıyla varlığı sona ermiştir.
Slogan | Tüm Zamanların Bankası (1990-1998) Çünkü Biz Osmanlı Bankasıyız. (1998-2001) |
---|---|
Eski ad(lar) | Bank-ı Osmani |
Kuruluş | 1856 |
Feshedilme | 21 Aralık 2001 |
Genel merkezi | |
Alt kuruluş(lar) |
Tarihçe
Bank-ı Osmanî-i Şahane, uzun yıllar Osmanlı İmparatorluğu'nun resmî bankası ve hazinedarı olarak görev yaptı. İmparatorluk genelinde birçok altyapı yatırımını destekleyen Banka, yaygın şube ağı sayesinde piyasa ile ilişkilerini artırarak ticarî bankacılıkta kendisine önemli bir yer edindi.
Para sisteminin sağlıklı hale getirilmesi ve Bank-ı Osmanî Şahane'nin kurulması, Tanzimat Fermanı'nın maliye alanındaki icraatlarının başında yer alıyordu. Banka, Osmanlı İmparatorluğu'na borç kaynağı yaratacak, borçlanmalarda aracı rolü üstlenecek ve devlet bankalarının en önemli imtiyazlarından biri olan para basma hakkını kullanacaktı. 17 Şubat 1875'te imzalanan yeni bir sözleşme ile banka, imparatorluğun hazinedarı konumuna getirildi. Böylece, artan malî desteğine karşılık, bütçenin hazırlanmasında ve uygulamasında söz sahibi olarak, hazine işlemlerinde de tekel durumuna geldi.
Mali Kriz Süreci
Osmanlı İmparatorluğu'nun malî krize girmesi sonucunda, banka bu duruma çare olarak görülen Düyun-ı Umumiye İdaresi'nin 1881'deki kuruluşunda etkin rol aldı. Devletin borçlanma yükünün önemli bir kısmını Düyun-ı Umumiye'nin devralmasıyla yeniden yapılanma sürecine giren Bank-ı Osmanî-i Şahane, ticaret ve yatırım bankacılığına yöneldi. O yıllarda, (1884), bağlantıları (1885), (1888), Selanik-İstanbul Demiryolu bağlantısı, İzmir-Kasaba demiryolu'nun uzatılması (1894), (1896), Beyrut-Şam-Havran Demiryolu ve uzantısı 1892-1900 yılları arası ile 1903'te Bağdat Demiryolu yatırımlarına iştirak etti. Altyapı girişimlerinin yanı sıra giderek genişleyen müşteri portföyüne de kavuşarak, bir ticarî banka kimliğine bürünmeye başladı. Bu doğrultuda 1890 yılından başlayarak şube sayısını artırmaya önem veren banka, 1910'dan sonra iyice çoğalan şubeleri sayesinde piyasa üzerindeki etkisini daha da güçlendirdi. I. Dünya Savaşı, bankanın faaliyetlerini oldukça etkiledi. Osmanlıların savaşa girmesiyle, Fransa ve İngiltere'nin gözünde Osmanlı hukukuna bağlı bir şirket olarak "düşman kuruluş" niteliği kazanan banka, Osmanlı İmparatorluğu tarafından da İngiliz ve Fransız sermayesi sebebiyle aynı derecede güvenilmez kabul ediliyordu. Bu dönemde, Fransız ve İngiliz müdürlerin görevlerini bırakması ve para basma imtiyazından vazgeçilmesi şartıyla, bankanın faaliyetlerine devam etmesine izin verildi.[]
Para Basma Devri
Bank-ı Osmanî-i Şahane, savaştan sonra 10 Mart 1924 tarihinde imzalanan bir sözleşmeyle para basma imtiyazını Türkiye Cumhuriyeti'ne devrettiyse de, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın kuruluşuna kadar hazine işlemlerini sürdürmeye ve Devlet Bankası statüsünü korumaya devam etti. Bu dönemde, yeni siyasal rejime uygun olarak "Osmanlı Bankası" adını aldı. 1933 yılının Haziran ayında imzalanan sözleşmeyle özel bir ticaret bankası olarak yapılanan Osmanlı Bankası, 1952'de imzalanan bir başka sözleşmeyle, 1990'lara dek süren yeni statüsüne kavuştu.
1914 yılında, 37'si Anadolu'da, 11'i Suriye ve Filistin'de, 5'i Mısır'da, 3'ü İstanbul'da, 5'i Trakya'da, 6'sı Makedonya'da ve diğerleri Kıbrıs, Mezopotamya, Arabistan ve Arnavutluk'ta olmak üzere 80'i aşkın şubesi bulunan Osmanlı Bankası; gerek savaş boyunca, gerekse hemen sonrasında şubelerinin çoğunu kapatmak zorunda kaldı.
Devri
1920-1930 yılları arasında İngiliz sermayedarların isteği doğrultusunda, Orta Doğu'da hızlı bir şubeleşmeye gidildi. 1956 yılında Mısır şubelerinin millileştirilmesi ve el konulması sonucunda Ortadoğu'daki faaliyetlerinde önemli bir kayba uğradı. Aynı dönemde Kenya, Uganda, Tanzanya, Rodezya, Abudabi, Sudan ve Katar'da, İngiliz sermayedarlara bağlı olarak çalışmalarına devam etti. 1969 yılında ana sermayedar 'in isteği doğrultusunda; Avrupa, Ortadoğu ve Afrika'daki şubelerini 'a devreden Osmanlı Bankası, bu tarihten itibaren yalnızca Türkiye sınırları içerisinde hizmet vermeye başladı. 1993'e gelindiğinde anonim şirket statüsüyle yeniden yapılanan Bankanın hisseleri, Haziran 1996'da Garanti Bankası'na ait tarafından satın alındı ve Banka, Doğuş Grubu'na katıldı. 31 Ağustos 2001 tarihi itibarıyla Doğuş Grubu bünyesindeki ile birleşen Osmanlı Bankası, 21 Aralık 2001'de ana hissedarı Garanti Bankası'nın bünyesine dahil oldu.
Bankanın Karaköy de bulunan binası bugün müze olarak kullanılmaktadır.
Osmanlı Bankası şubelerinin kronolojik listesi
- 1856 Londra, İstanbul, İzmir, Kalas (kap. 1866),
- Beyrut (kap. 1921)
- 1861 Bükreş (kap. 1921)
- 1862 Selanik, Aydın, Afyon Karahisar (kap. 1880),
- Manisa, Larnaka 1865
- Şarkikaraağaç Isparta 1867
- İskenderiye 1868
- Paris 1869
- Antalya 1872
- Port Said 1875
- Rusçuk (kap. 1880), Edirne, Bursa, Şam (kap. 1880) 1878
- Filibe (kap. 1899)
- 1879 Lefkoşa, Limasol
- 1880 Varna (kap. 1882)
- 1881 Nazilli (kap. 1898)
- 1886 İstanbul-Yeni Cami
- 1889 Adana, Konya
- 1890 Sofya (kap. 1899),
- 1891 Denizli, Muğla
- İstanbul-Beyoğlu, Balıkesir, Uşak, Samsun, Trabzon
- 1892 Rusçuk (yeniden açıldı, kap. 1921)
- 1898 Midilli (kap. 1921)
- 1899 Kastamonu, Sivas
- 1903 Manastır (kap. 1914), Üsküp (kap. 1914)
- 1904 Dedeağaç (kap. 1914), Kavala, Eskişehir, Akşehir, Trablusşam (kap. 1921), Kudüs
- 1905 Nazilli (tekrar), Bandırma, Bilecik, Yafa
- 1906 İskeçe (kap. 1914), Erzurum, Giresun, Kütahya, Antep, Silifke (kap. 1907), Mağusa, Hayfa, Trablusgarp (kap. 1912)
- 1907 Adapazarı, Musul, Minye
- 1908 Tarsus, Humus (kap. 1921)
- 1909 Gümülcine (kap. 1914), Tekirdağ
- 1910 Sufli, Drama (kap. 1921), Serez (kap. 1921), Yanya (kap. 1921), Kayseri, İnebolu, Ordu, Geyve, Bolvadin, Mansure
- 1911 Manchester, İşkodra (kap. 1914), Rodos (kap. 1903,1921), Diyarbekir, Harput/Mamuret-ül-Aziz, Bitlis, Van, Ceyhan, Sayda (kap. 1921), Hüdeyde (kap. 1921), Bingazi (kap. 1912)
- 1912 Bolu, Urfa, Sandıklı, Söke, Cidde (kap. 1916)
- 1913 İskenderun (kap. 1921)
- 1914 Çanakkale, Zahle (kap. 1921)
- 1915 Marsilya 1919 Hama (kap. 1921)
- 1920 Kerkük, Aşar, Tunus, Kirmanşah
- 1921 Baf, Troodos
- 1922 Beytüllahim, Ramalla, Nablus, Hamedan, Tahran
Kaynakça
- Autheman, André; La Banque impériale ottomane, Paris: Comitépour l’Histoire économique et financière de la France, 1996.
- Histoirede la Banque ottomane, İstanbul, 1988.
- Billiotti, Adrien, La Banque impériale ottomane, Paris, 1909.
- Clay, Christopher,"The Imperial Ottoman Bank in the Later Nineteenth Century: A Multinational "National" Bank", in G. Jones(derl.), Banks as Multinationals, Londra, 1990.
- Eldem, Edhem, A 135-Year-Old Treasure.
- Glimpses from the Past in the Ottoman Bank Archives, İstanbul, 1997.
- Thobie, Jacques, Intérêts et impérialisme français dans l'Empire ottoman (1895-1914), Publication de la Sorbonne, Paris, 1997.
Osmanlı Bankası Müzesi
İstanbul, Karaköy, Bankalar Caddesindeki (Voyvoda Caddesi) bina tanınmış Fransız mimar Alexandre Vallaury tarafından 1890 yılında yapıldı. 27 Mayıs 1892'den 1999 yılına kadar Osmanlı Bankası'nın genel merkezi olarak kullanıldı. Bugün SALT Galata adı ile Osmanlı Bankası Müzesi ve Garanti Bankası'nın şubesine ev sahipliği yapmaktadır. İdare Kurulu giriş katında, Osmanlı Bankası arşivleri ve araştırma merkezi ise üst kattadır.
Kaynakça
- ^ Osmanlı Bankası Tarihçesi 14 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Alıntı: Osmanlı Bankası Arşiv ve Araştırma Merkezi.
- ^ . 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2008.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Osmanli Bankasi 1856 da kurulan Ingiliz sermayeli Bank i Osmani Ottoman Bank ile 1862 istikrazini ustlenen Fransiz mali grubu Banque de Paris et des Pays Bas ortakligiyla 1863 te Istanbul da Bank i Osmani i Sahane adiyla kurulan bankadir 2001 yilinda Garanti Bankasi na katilmasiyla varligi sona ermistir Osmanli BankasiSloganTum Zamanlarin Bankasi 1990 1998 Cunku Biz Osmanli Bankasiyiz 1998 2001 Eski ad lar Bank i OsmaniKurulus1856Feshedilme21 Aralik 2001Genel merkezi Osmanli Imparatorlugu TurkiyeAlt kurulus lar TarihceOsmanli Bankasi Genel Mudurlugu 1896 Bank i Osmani i Sahane uzun yillar Osmanli Imparatorlugu nun resmi bankasi ve hazinedari olarak gorev yapti Imparatorluk genelinde bircok altyapi yatirimini destekleyen Banka yaygin sube agi sayesinde piyasa ile iliskilerini artirarak ticari bankacilikta kendisine onemli bir yer edindi Para sisteminin saglikli hale getirilmesi ve Bank i Osmani Sahane nin kurulmasi Tanzimat Fermani nin maliye alanindaki icraatlarinin basinda yer aliyordu Banka Osmanli Imparatorlugu na borc kaynagi yaratacak borclanmalarda araci rolu ustlenecek ve devlet bankalarinin en onemli imtiyazlarindan biri olan para basma hakkini kullanacakti 17 Subat 1875 te imzalanan yeni bir sozlesme ile banka imparatorlugun hazinedari konumuna getirildi Boylece artan mali destegine karsilik butcenin hazirlanmasinda ve uygulamasinda soz sahibi olarak hazine islemlerinde de tekel durumuna geldi Mali Kriz Sureci Bankanin kurulus sozlesmesi Osmanli Imparatorlugu nun mali krize girmesi sonucunda banka bu duruma care olarak gorulen Duyun i Umumiye Idaresi nin 1881 deki kurulusunda etkin rol aldi Devletin borclanma yukunun onemli bir kismini Duyun i Umumiye nin devralmasiyla yeniden yapilanma surecine giren Bank i Osmani i Sahane ticaret ve yatirim bankaciligina yoneldi O yillarda 1884 baglantilari 1885 1888 Selanik Istanbul Demiryolu baglantisi Izmir Kasaba demiryolu nun uzatilmasi 1894 1896 Beyrut Sam Havran Demiryolu ve uzantisi 1892 1900 yillari arasi ile 1903 te Bagdat Demiryolu yatirimlarina istirak etti Altyapi girisimlerinin yani sira giderek genisleyen musteri portfoyune de kavusarak bir ticari banka kimligine burunmeye basladi Bu dogrultuda 1890 yilindan baslayarak sube sayisini artirmaya onem veren banka 1910 dan sonra iyice cogalan subeleri sayesinde piyasa uzerindeki etkisini daha da guclendirdi I Dunya Savasi bankanin faaliyetlerini oldukca etkiledi Osmanlilarin savasa girmesiyle Fransa ve Ingiltere nin gozunde Osmanli hukukuna bagli bir sirket olarak dusman kurulus niteligi kazanan banka Osmanli Imparatorlugu tarafindan da Ingiliz ve Fransiz sermayesi sebebiyle ayni derecede guvenilmez kabul ediliyordu Bu donemde Fransiz ve Ingiliz mudurlerin gorevlerini birakmasi ve para basma imtiyazindan vazgecilmesi sartiyla bankanin faaliyetlerine devam etmesine izin verildi kaynak belirtilmeli Para Basma Devri Bank i Osmani i Sahane savastan sonra 10 Mart 1924 tarihinde imzalanan bir sozlesmeyle para basma imtiyazini Turkiye Cumhuriyeti ne devrettiyse de Turkiye Cumhuriyet Merkez Bankasi nin kurulusuna kadar hazine islemlerini surdurmeye ve Devlet Bankasi statusunu korumaya devam etti Bu donemde yeni siyasal rejime uygun olarak Osmanli Bankasi adini aldi 1933 yilinin Haziran ayinda imzalanan sozlesmeyle ozel bir ticaret bankasi olarak yapilanan Osmanli Bankasi 1952 de imzalanan bir baska sozlesmeyle 1990 lara dek suren yeni statusune kavustu 1914 yilinda 37 si Anadolu da 11 i Suriye ve Filistin de 5 i Misir da 3 u Istanbul da 5 i Trakya da 6 si Makedonya da ve digerleri Kibris Mezopotamya Arabistan ve Arnavutluk ta olmak uzere 80 i askin subesi bulunan Osmanli Bankasi gerek savas boyunca gerekse hemen sonrasinda subelerinin cogunu kapatmak zorunda kaldi Devri 1920 1930 yillari arasinda Ingiliz sermayedarlarin istegi dogrultusunda Orta Dogu da hizli bir subelesmeye gidildi 1956 yilinda Misir subelerinin millilestirilmesi ve el konulmasi sonucunda Ortadogu daki faaliyetlerinde onemli bir kayba ugradi Ayni donemde Kenya Uganda Tanzanya Rodezya Abudabi Sudan ve Katar da Ingiliz sermayedarlara bagli olarak calismalarina devam etti 1969 yilinda ana sermayedar in istegi dogrultusunda Avrupa Ortadogu ve Afrika daki subelerini a devreden Osmanli Bankasi bu tarihten itibaren yalnizca Turkiye sinirlari icerisinde hizmet vermeye basladi 1993 e gelindiginde anonim sirket statusuyle yeniden yapilanan Bankanin hisseleri Haziran 1996 da Garanti Bankasi na ait tarafindan satin alindi ve Banka Dogus Grubu na katildi 31 Agustos 2001 tarihi itibariyla Dogus Grubu bunyesindeki ile birlesen Osmanli Bankasi 21 Aralik 2001 de ana hissedari Garanti Bankasi nin bunyesine dahil oldu Bankanin Karakoy de bulunan binasi bugun muze olarak kullanilmaktadir Osmanli Bankasi subelerinin kronolojik listesi1856 Londra Istanbul Izmir Kalas kap 1866 Beyrut kap 1921 1861 Bukres kap 1921 1862 Selanik Aydin Afyon Karahisar kap 1880 Manisa Larnaka 1865 Sarkikaraagac Isparta 1867 Iskenderiye 1868 Paris 1869 Antalya 1872 Port Said 1875 Ruscuk kap 1880 Edirne Bursa Sam kap 1880 1878 Filibe kap 1899 1879 Lefkosa Limasol 1880 Varna kap 1882 1881 Nazilli kap 1898 1886 Istanbul Yeni Cami 1889 Adana Konya 1890 Sofya kap 1899 1891 Denizli Mugla Istanbul Beyoglu Balikesir Usak Samsun Trabzon 1892 Ruscuk yeniden acildi kap 1921 1898 Midilli kap 1921 1899 Kastamonu Sivas 1903 Manastir kap 1914 Uskup kap 1914 1904 Dedeagac kap 1914 Kavala Eskisehir Aksehir Trablussam kap 1921 Kudus 1905 Nazilli tekrar Bandirma Bilecik Yafa 1906 Iskece kap 1914 Erzurum Giresun Kutahya Antep Silifke kap 1907 Magusa Hayfa Trablusgarp kap 1912 1907 Adapazari Musul Minye 1908 Tarsus Humus kap 1921 1909 Gumulcine kap 1914 Tekirdag 1910 Sufli Drama kap 1921 Serez kap 1921 Yanya kap 1921 Kayseri Inebolu Ordu Geyve Bolvadin Mansure 1911 Manchester Iskodra kap 1914 Rodos kap 1903 1921 Diyarbekir Harput Mamuret ul Aziz Bitlis Van Ceyhan Sayda kap 1921 Hudeyde kap 1921 Bingazi kap 1912 1912 Bolu Urfa Sandikli Soke Cidde kap 1916 1913 Iskenderun kap 1921 1914 Canakkale Zahle kap 1921 1915 Marsilya 1919 Hama kap 1921 1920 Kerkuk Asar Tunus Kirmansah 1921 Baf Troodos 1922 Beytullahim Ramalla Nablus Hamedan TahranKaynakcaAutheman Andre La Banque imperiale ottomane Paris Comitepour l Histoire economique et financiere de la France 1996 Histoirede la Banque ottomane Istanbul 1988 Billiotti Adrien La Banque imperiale ottomane Paris 1909 Clay Christopher The Imperial Ottoman Bank in the Later Nineteenth Century A Multinational National Bank in G Jones derl Banks as Multinationals Londra 1990 Eldem Edhem A 135 Year Old Treasure Glimpses from the Past in the Ottoman Bank Archives Istanbul 1997 Thobie Jacques Interets et imperialisme francais dans l Empire ottoman 1895 1914 Publication de la Sorbonne Paris 1997 Osmanli Bankasi MuzesiIstanbul Karakoy Bankalar Caddesindeki Voyvoda Caddesi bina taninmis Fransiz mimar Alexandre Vallaury tarafindan 1890 yilinda yapildi 27 Mayis 1892 den 1999 yilina kadar Osmanli Bankasi nin genel merkezi olarak kullanildi Bugun SALT Galata adi ile Osmanli Bankasi Muzesi ve Garanti Bankasi nin subesine ev sahipligi yapmaktadir Idare Kurulu giris katinda Osmanli Bankasi arsivleri ve arastirma merkezi ise ust kattadir Kaynakca Osmanli Bankasi Tarihcesi 14 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Alinti Osmanli Bankasi Arsiv ve Arastirma Merkezi 27 Eylul 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Nisan 2008