Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Baryonyx ("ağır pençe"), Erken Kretase'de İngiltere ve İspanya çevresinde yaşamış (130 ila 125 milyon yıl önce), Spinosauridae familyasına bağlı teropod dinozor cinsidir. Ön ayağının birinci parmağındaki büyük bir pençeyle özdeşleşmiş bir dinozordur.
| Baryonyx | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Yeniden kurulmuş iskeleti, | |||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||||||
| †Baryonyx walkeri Charig & Milner, 1986 | |||||||||||||||||||
Kökenbilim
Bu dinozorun cins adı Antik Yunanca sözcükler olan βἇρύ (Ağır) ve ονυξ (pençe) sözcüklerinden türeyen bir ön ad tamlamasıdır. Tür adı olan walkeri ise fosil kalıntılarını ilk keşfeden amatör fosil avcısı William J. Walker'a dayanarak verilmiştir.
Keşif
Baryonyx'in keşfi Britanya dinozor paleontolojisi adına çok büyük bir olaydır. Bu canlının kalıntıları ilk olarak 7 ocak 1983'te William J. Walker adlı fosil avcısı tarafından güneydoğu İngiltere'deki bir kasaba olan Surrey'deki bir kil ocağında bulunmuştur. Walker bu ciddi buluntuların bilimsel önemi konusunda ikna edilince British Museum'da görevli iki paleontolog Angela C. Milner ve Alan J. Charig ile iletişime geçmiştir. Daha sonra iki paleontolog numuneleri incelemiş ve ilgili sahaya gitmeye karar vermişlerdir. 1983 yılının ortasına kadar çok sayıda fosil kalıntısı bulunmuş olup bunlardan biri leğen kemiğidir. 1986'da Milner ve Charig çalışmalarını derlemiş ve Baryonyx, a remarkable new theropod dinosaur adıyla yayımlamışlardır. Yine 1983'te İspanya'nın La Rojia kasabasında birtakım fosil parçaları bulunmuştur, özellikle bir çene yapısı kayda geçmiştir. San Telmo müzesi çalışanlarından Luis I. Viera and J. A. Torres bu fosil parçaları üzerinde çalıştığında bunların Baryonyx cinsine ait olup olmadığını merak ettiler ve Bristish Museum'daki örnekle karşılaştırmak adına Londra'ya gittiler. Benzerliklerin kurulması üzerine çalışmalar devam etti ve 1995'te Viera ve Torres tarafından çene kemiği üzerinden kurulan benzerlik yayınlanarak belgelenmiştir.
Fiziksel görünüm
Ortalama 7,5-10 metre uzunluğunda,1,2-1,7 ton ağırlığında ve 2,5 metre boyunda olan Baryonyx Spinosauridae familyasına dahil edilir.Baryonyx de diğer Spinosauridae üyeleri gibi uzun ve ince bir kafatasına, uzun boyna ve güçlü humerus kemiklerine sahiptir, ki kollarının güçlü kemik yapısı 4 ayakları üzerinde yürüyebilme ihtimallerine dair bir görüş ortaya çıkarmaktadır. Dişleri uzun, ince ve derin köklü olup diğer teropodlarınki kadar kıvrık değildir.
Therrien ve Henderson tarafından, kafatası uzunluğu ile beden uzunluğu ve beden ağırlığı bağıntısı yöntemiyle belli değerler öne sürülmüştür. Baryonyx için 8,19 m uzunluk ve ortalama 2 ton ağırlık değerleri elde edilmiştir. Erken Kretase devrinde Avrupa'da yaşamıştır. Tıpkı modern timsahlar gibi ince, sığ, uzun çenelere ve hassas bir burna sahiptir.
Sınıflandırma
Barker ve ark. (2021), Baryonychinae-Spinosaurinae ayrımı için bir destek buldular ve aşağıdaki kladogram çalışmalarına göre Baryonyx'in Spinosauridae içindeki konumunu gösterir.
| Spinosauridae |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Beslenme ve Habitat
Baryonyx, bulunduğu fosil fauna itibarıyla Iguanodon ve diğer çeşitli canlılarla bir arada belli kaya katmanlarının içinde bulunmuştur, bu ortam Erken Kretase döneminde yarı kurak bir delta ortamına işaret etmektedir. Genel ifadeyle karasal, balık obur veya bir ihtimal leşçil bir orta boyutlu dinozor olarak betimlenebilmektedir. Tafonomik (fosilleşme aşamalarını inceleyen bilime göre) değerlendirmeler sonucu BMNH R9951 numaralı numunenin sığ su ortamına gömülmesi sonucu atmosferik koşullara çok fazla maruz kalmamıştır, bu hayvanın da bulunduğu yere taşınmadığı orada öldüğü öne sürülmektedir. Spinosauridae familyası üyelerinin kafatası yapıları diğer teropodlarınkinden oldukça farklılık gösterir. Özellikle modern timsahların çene yapıları ile kıyaslamalar yapıldığında balık obur bir beslenme biçiminin öne çıktığı görülmektedir. Baryonyx için balık obur bir beslenmenin bir diğer kanıtı da ön ayaklarındaki birinci parmakları üzerinde taşıdıkları dev pençelerdir. Bu pençelerin balık avlamak adına su içinde bir zıpkın işlevi gördüğü öne sürülmektedir, ancak bilimsel kanıtlar sadece balık obur beslenme üzerine değildir. Özellikle bir kanıt Baryonyx'in beslenmesindeki çeşitliliği ortaya koymaktadır, zira bir Baryonyx fosilinde mideye rast gelen noktada genç bir Iguanodon kemikleri bulunmuştur. Beslenme üzerine başka düşünceler de vardır, uzun ve ince ağızlarının cansız hayvan leşleri içine uzanmalarını mümkün kılması bu hayvanların leşçil olduğu çıkarımının yapılabilmesini kolaylaştırır. Spinosauridae familyasının diğer fertleri gibi kurak ortamlara komşu delta çevrelerde yaşadıkları düşünülmektedir, ayrıca fosilleşen parçalar üzerinden yapılan oksijen izotopu yöntemi incelemeyle modern timsahlarınkine benzer şekilde düşük δO18 (Oksijen 18 izotopu oranı) değerleri gözlemlenmiştir. Üstelik karasal teropodların fosillerinden elde edilen yüksek δO18 oranı ve Spinosaur fqmilyasının üyelerinin görece düşük δO18 izotopu oranı arasındaki fark, günümüzde su aygırı ile karasal otçullar arasında da gözlemlenebilmektedir.
Kaynakça
- ^ . fossilworks.org. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2021.
- ^ a b c d Charig and Milner, Alan and Angela. . www.biodiversitylibrary.org. 8 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Editors, Editors. . spinosauridae.fr. spinosauridae.fr. 15 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Blount and Crowley, Maggie and Kittiy (2008). Strange spinosaurs. New York: A Dorling Kindersley Book. ss. 114-115. ISBN .
- ^ Therrien and Henderson, François and Donald. (PDF). Bioone. Bioone. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Barker, Chris; ve diğerleri. "New spinosaurids from the Wessex Formation (Early Cretaceous, UK) and the European origins of Spinosauridae". www.ncbi.nlm.nih.gov. National Library of Medicine. 11 Ekim 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Ekim 2022.
- ^ Cuff and Rayfield, Andrew and Emily. . US National Library of Medicine National Institutes of Health Search database. US National Library of Medicine National Institutes of Health Search database. 18 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Amiot et. al., Romain. . pubs.geoscienceworld.org/. geoscienceworld. 2 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Baryonyx agir pence Erken Kretase de Ingiltere ve Ispanya cevresinde yasamis 130 ila 125 milyon yil once Spinosauridae familyasina bagli teropod dinozor cinsidir On ayaginin birinci parmagindaki buyuk bir penceyle ozdeslesmis bir dinozordur Baryonyx Yasadigi donem araligi 129 4 125 myo Barremiyen PreYeYeOSDCPTJKPgN Yeniden kurulmus iskeleti Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataKlad DinosauriaKlad SaurischiaKlad TheropodaFamilya SpinosauridaeAlt familya BaryonychinaeCins Baryonyx amp 1986Tur B walkeriIkili adlandirma Baryonyx walkeriCharig amp Milner 1986KokenbilimBu dinozorun cins adi Antik Yunanca sozcukler olan bἇry Agir ve ony3 pence sozcuklerinden tureyen bir on ad tamlamasidir Tur adi olan walkeri ise fosil kalintilarini ilk kesfeden amator fosil avcisi William J Walker a dayanarak verilmistir KesifBaryonyx boyut olcegiGavyal kafatasiBaryonyx in kafatasi Baryonyx in kesfi Britanya dinozor paleontolojisi adina cok buyuk bir olaydir Bu canlinin kalintilari ilk olarak 7 ocak 1983 te William J Walker adli fosil avcisi tarafindan guneydogu Ingiltere deki bir kasaba olan Surrey deki bir kil ocaginda bulunmustur Walker bu ciddi buluntularin bilimsel onemi konusunda ikna edilince British Museum da gorevli iki paleontolog Angela C Milner ve Alan J Charig ile iletisime gecmistir Daha sonra iki paleontolog numuneleri incelemis ve ilgili sahaya gitmeye karar vermislerdir 1983 yilinin ortasina kadar cok sayida fosil kalintisi bulunmus olup bunlardan biri legen kemigidir 1986 da Milner ve Charig calismalarini derlemis ve Baryonyx a remarkable new theropod dinosaur adiyla yayimlamislardir Yine 1983 te Ispanya nin La Rojia kasabasinda birtakim fosil parcalari bulunmustur ozellikle bir cene yapisi kayda gecmistir San Telmo muzesi calisanlarindan Luis I Viera and J A Torres bu fosil parcalari uzerinde calistiginda bunlarin Baryonyx cinsine ait olup olmadigini merak ettiler ve Bristish Museum daki ornekle karsilastirmak adina Londra ya gittiler Benzerliklerin kurulmasi uzerine calismalar devam etti ve 1995 te Viera ve Torres tarafindan cene kemigi uzerinden kurulan benzerlik yayinlanarak belgelenmistir Fiziksel gorunumYeniden canlandirmasi Ortalama 7 5 10 metre uzunlugunda 1 2 1 7 ton agirliginda ve 2 5 metre boyunda olan Baryonyx Spinosauridae familyasina dahil edilir Baryonyx de diger Spinosauridae uyeleri gibi uzun ve ince bir kafatasina uzun boyna ve guclu humerus kemiklerine sahiptir ki kollarinin guclu kemik yapisi 4 ayaklari uzerinde yuruyebilme ihtimallerine dair bir gorus ortaya cikarmaktadir Disleri uzun ince ve derin koklu olup diger teropodlarinki kadar kivrik degildir Therrien ve Henderson tarafindan kafatasi uzunlugu ile beden uzunlugu ve beden agirligi bagintisi yontemiyle belli degerler one surulmustur Baryonyx icin 8 19 m uzunluk ve ortalama 2 ton agirlik degerleri elde edilmistir Erken Kretase devrinde Avrupa da yasamistir Tipki modern timsahlar gibi ince sig uzun cenelere ve hassas bir burna sahiptir SiniflandirmaBarker ve ark 2021 Baryonychinae Spinosaurinae ayrimi icin bir destek buldular ve asagidaki kladogram calismalarina gore Baryonyx in Spinosauridae icindeki konumunu gosterir Megalosauridae Spinosauridae Vallibonavenatrix Baryonychinae ML1190 cf Baryonyx sp Baryonyx Ceratosuchopsini Suchomimus Riparovenator Ceratosuchops Spinosaurinae Camarillasaurus Ichthyovenator Irritator Spinosaurini Sigilmassasaurus Spinosaurus B MSNM V4047 FSAC KK11888 Spinosaurus holotype Beslenme ve HabitatBaryonyx sulak bir cevrede dolasirken Baryonyx bulundugu fosil fauna itibariyla Iguanodon ve diger cesitli canlilarla bir arada belli kaya katmanlarinin icinde bulunmustur bu ortam Erken Kretase doneminde yari kurak bir delta ortamina isaret etmektedir Genel ifadeyle karasal balik obur veya bir ihtimal lescil bir orta boyutlu dinozor olarak betimlenebilmektedir Tafonomik fosillesme asamalarini inceleyen bilime gore degerlendirmeler sonucu BMNH R9951 numarali numunenin sig su ortamina gomulmesi sonucu atmosferik kosullara cok fazla maruz kalmamistir bu hayvanin da bulundugu yere tasinmadigi orada oldugu one surulmektedir Spinosauridae familyasi uyelerinin kafatasi yapilari diger teropodlarinkinden oldukca farklilik gosterir Ozellikle modern timsahlarin cene yapilari ile kiyaslamalar yapildiginda balik obur bir beslenme biciminin one ciktigi gorulmektedir Baryonyx icin balik obur bir beslenmenin bir diger kaniti da on ayaklarindaki birinci parmaklari uzerinde tasidiklari dev pencelerdir Bu pencelerin balik avlamak adina su icinde bir zipkin islevi gordugu one surulmektedir ancak bilimsel kanitlar sadece balik obur beslenme uzerine degildir Ozellikle bir kanit Baryonyx in beslenmesindeki cesitliligi ortaya koymaktadir zira bir Baryonyx fosilinde mideye rast gelen noktada genc bir Iguanodon kemikleri bulunmustur Beslenme uzerine baska dusunceler de vardir uzun ve ince agizlarinin cansiz hayvan lesleri icine uzanmalarini mumkun kilmasi bu hayvanlarin lescil oldugu cikariminin yapilabilmesini kolaylastirir Spinosauridae familyasinin diger fertleri gibi kurak ortamlara komsu delta cevrelerde yasadiklari dusunulmektedir ayrica fosillesen parcalar uzerinden yapilan oksijen izotopu yontemi incelemeyle modern timsahlarinkine benzer sekilde dusuk dO18 Oksijen 18 izotopu orani degerleri gozlemlenmistir Ustelik karasal teropodlarin fosillerinden elde edilen yuksek dO18 orani ve Spinosaur fqmilyasinin uyelerinin gorece dusuk dO18 izotopu orani arasindaki fark gunumuzde su aygiri ile karasal otcullar arasinda da gozlemlenebilmektedir Kaynakca fossilworks org 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Mayis 2021 a b c d Charig and Milner Alan and Angela www biodiversitylibrary org 8 Agustos 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Editors Editors spinosauridae fr spinosauridae fr 15 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi a b Blount and Crowley Maggie and Kittiy 2008 Strange spinosaurs New York A Dorling Kindersley Book ss 114 115 ISBN 978 0 7566 3836 8 Therrien and Henderson Francois and Donald PDF Bioone Bioone 2 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Barker Chris ve digerleri New spinosaurids from the Wessex Formation Early Cretaceous UK and the European origins of Spinosauridae www ncbi nlm nih gov National Library of Medicine 11 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Ekim 2022 KB1 bakim Digerlerinin yanlis kullanimi link Cuff and Rayfield Andrew and Emily US National Library of Medicine National Institutes of Health Search database US National Library of Medicine National Institutes of Health Search database 18 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Amiot et al Romain pubs geoscienceworld org geoscienceworld 2 Haziran 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi