Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Basınçlı döküm, erimiş metalin yüksek basınç altında kalıp boşluğuna basınç altında basılmasıyla ifade edilen metal döküm işlemidir. Kalıp boşluğu, şekillendirilmiş ve enjeksiyon işleminde enjeksiyon kalıbına benzer çalışan iki sertleştirilmiş takım çeliğinden kalıp yarımı kullanılarak yapılır. Çoğu basınçlı döküm demir dışı metallerden, özellikle çinko, bakır, alüminyum, magnezyum, kurşun, kalay ve kalay esaslı alaşımlardan yapılır. Dökülen metalin türüne bağlı olarak sıcak veya soğuk kamaralı makineler kullanılır.
Döküm ekipmanı ve metal kalıplar büyük sermaye maliyetlerini temsil eder ve bu nedenle proses yüksek miktarlı üretimlerde kullanılır. Basınçlı döküm kullanarak yapılan parçaların imalatı nispeten basittir; yalnızca dört adımı içerir, bu nedenle parça başına artan maliyeti azdır. Özellikle büyük miktardaki küçük ve orta büyüklükteki döküm parçalar için uygundur, bu yüzden basınçlı dökümde diğer döküm proseslerinden daha çok döküm parça üretilir. Basınçlı döküm, çok iyi bir yüzey kalitesi (döküm standartlarına göre) ve boyutsal tutarlılık ile karakterize edilir.
Tarihçe
Basınçlı döküm ekipmanı, matbaa endüstrisi için hareketli tip üretmek amacıyla 1838 yılında icat edildi. Basınçlı dökümle ilgili ilk patent, 1849'da mekanize baskı tipi üretim amacıyla elle çalıştırılan küçük bir makine için verildi. 1885 yılında Ottmar Mergenthaler, basınçlı döküm prosesi kullanarak tüm tip hattını tek bir ünite halinde döken Linotype makinesini icat etti. Yayıncılık endüstrisinde elle ayar tipinin neredeyse tamamen yerini aldı. Brooklyn, NY'de üretilen Soss basınçlı döküm makinesi, Kuzey Amerika'da açık piyasada satılan ilk makineydi. Yüksek hacimlerdeki karmaşık parçaların üretim maliyetini büyük ölçüde azaltarak, tüketim mallarının ve cihazların büyümesini kolaylaştıran basınçlı döküm ile diğer uygulamalar hızla büyüdü. 1966'da General Motors Acurad sürecini yayınladı.
Kullanılan metaller
Ana basınçlı döküm alaşımları şunlardır: çinko, alüminyum, magnezyum, bakır, kurşun ve kalay; nadir olmasına rağmen demirli döküm de mümkündür. Özel basınçlı döküm alaşımları şunlardır: çinko alüminyum; alüminyuma, ör. Alüminyum Birliği (AA) standartları: AA 380, AA 384, AA 386, AA 390; ve AZ91D magnezyum. Aşağıda her alaşımın avantajları özetlenmiştir:
- Çinko: dökümü en kolay metaldir; çok sünektir; darbeye çok iyi dayanır; kolayca kaplanır; küçük parçalar için ekonomiktir; kalıp ömrü uzundur.
- Alüminyum: hafiftir; çok karmaşık şekiller ve ince duvarlar için hassas boyutsal kararlılık sağlanır; iyi korozyon direnci vardır; mekanik özellikleri iyidir; yüksek ısıl ve elektriksel iletkenliği vardır; orta derecede yüksek sıcaklıklarda mukavemetini korur.
- Magnezyum: işlenmesi en kolay olan metaldir; mükemmel mukavemet-ağırlık oranı vardır; basınçlı dökümde kullanılan en hafif alaşımdır.
- Bakır: çok serttir; korozyon direnci çok iyidir; basınçlı döküm alaşımlarının en yüksek mekanik özellikleri bakırdadır; aşınma direnci mükemmeldir; boyutsal kararlılığı mükemmeldir; mukavemeti çelik parçalarınkine yakındır.
- Silisyum tombak: bakır, çinko ve silisyumundan yapılmış yüksek mukavemetli alaşımdır. Genellikle hassas döküm çelik parçalara alternatif olarak kullanılır.
- Kurşun ve kalay: çok yoğundur; son derece yakın boyutsal doğruluk; özel korozyon direnci formları için kullanılır. Bu tür alaşımlar, halk sağlığı nedenleriyle gıda uygulama hizmetlerinde kullanılmaz. Tipo baskı ve sıcak yaldız bloklamada el tipi döküm için kurşun, kalay ve antimon alaşımı (bazen bakır izleri içeren) tipi metal kullanılır. Geleneksel olarak el tipi kalıplarla döküm, artık tip dökümhanelerin sanayileşmesinden sonra ağırlıklı olarak basınçlı döküm ile yapılmaktadır. 1900 civarında slug döküm makineleri piyasaya çıktı ve bazen bir gazete ofisinde düzinelerce döküm makinesiyle daha fazla otomasyon ekledi.
2008 itibarıyla, alüminyum, pirinç, magnezyum ve çinko dökümler için maksimum ağırlık limitlerinin sırasıyla yaklaşık 70 pound (32 kg), 10 lb (4,5 kg), 44 lb (20 kg) ve 75 lb (34 kg) olduğu tahmin edilmektedir. 2019'un sonlarına doğru, otomobiller için alüminyum şasi parçaları yapmak için 100 kilogram (220 lb) üzerinde tek parça kalıp dökümü yapabilen basınçlı döküm makineleri kullanılıyordu.
Kullanılan malzeme, aşağıdaki tabloda özetlendiği gibi döküm için gerekli minimum kesit kalınlığını ve minimum çıkarma açısını tanımlar. En kalın bölüm 13 mm (0,5 in) az olmalıdır ancak daha fazla da olabilir.
| Metal | Minimum kesit | Minimum çıkarma açısı |
|---|---|---|
| Alüminyum alaşımları | 0,89 mm (0,035 in) | 1:100 (0,6°) |
| Prinç ve bronz | 1,27 mm (0,050 in) | 1:80 (0,7°) |
| Mağnezyum alaşımları | 1,27 mm (0,050 in) | 1:100 (0,6°) |
| Çinko alaşımları | 0,63 mm (0,025 in) | 1:200 (0,3°) |
Zamak alaşımı, Çinko ve Alüminyum karışımından oluşur. Zamak kelimesi ingilizce olarak "Zinc" ve "Aluminium"un birleşimi gibidir.
Tasarım geometrisi
Basınçlı dökümün parametrik modelini oluştururken dikkate alınması gereken birçok geometrik özellik vardır:
- Çıkarma açısı, dökümün kalıptan kolayca çıkarılmasını sağlamak için maçalara veya kalıp boşluğunun diğer kısımlarına verilen eğim veya koniklik miktarıdır. Kalıbın açılma yönüne paralel olan tüm basınçlı döküm yüzeyleri, dökümün kalıptan uygun şekilde çıkarılması için çekiş gerektirir. Uygun çıkarma açılı basınçlı dökümlerin kalıptan çıkarılması daha kolaydır ve çok kaliteli yüzeyler ve daha hassas son ürün elde edilir.
- Yarıçaplı yüzey, radyüs (ing: Fillet), aksi takdirde keskin bir köşe veya kenarda buluşacak olan iki yüzeyin kavisli birleşimidir. Basitçe, istenmeyen kenarları ve köşeleri ortadan kaldırmak için basınçlı döküme yarıçaplı yüzey eklenebilir.
- Ayrım çizgisi, bir kalıbın iki farklı tarafının bir araya geldiği noktayı temsil eder. Ayırma çizgisinin konumu, kalıbın hangi tarafının kapak, hangisinin itici olduğunu tanımlar
- Takılması gereken parçalar için stand-off ve montaj noktaları olarak hizmet vermek üzere basınçlı dökümlere çıkıntılar eklenir. Basınçlı dökümün maksimum bütünlüğü ve sağlamlığı için, çıkıntıların evrensel duvar kalınlığına sahip olması gerekir.
- Duvar kalınlığını artırmadan maksimum güç gerektiren tasarımlara ilave destek sağlamak amacıyla basınçlı döküme kaburgalar eklenir.
- Delikler ve pencereler, basınçlı döküm sırasında özel dikkat gerektirir çünkü bu özelliklerin çevreleri, katılaşma sırasında kalıp çeliğini kavrayacaktır. Bu etkiyi ortadan kaldırmak için delik ve pencere özelliklerine cömert bir çıkarma açısı eklenmelidir.
Ekipman
Basınçlı döküm makinelerinin iki temel türü vardır: sıcak kamaralı makineler ve soğuk kamaralı makineler.
Bunlar, ne kadar sıkma kuvveti uygulayabilecekleri ile derecelendirilir. Tipik derecelendirmeler 400 ve 4.000 st (2.500 ve 25.400 kg) arasındadır.
Sıcak kamara basınçlı döküm
Kaz boyunlu makineler olarak da bilinen sıcak kamaralı basınçlı döküm, kalıbı doldurmak için erimiş metal havuzuna dayanır. Döngünün başlangıcında makinenin pistonu geri çekilir, bu da erimiş metalin "kaz boynunu" doldurmasına izin verir. Pnömatik veya hidrolik güçle çalışan piston daha sonra bu metali kaz boynundan kalıba doğru basar. Bu sistemin avantajları arasında hızlı çevrim süreleri (dakikada yaklaşık 15 çevrim) ve metalin döküm makinesinde eritilmesinin kolaylığıdır. Bu sistemin dezavantajları, erime noktası alçak metallerle kullanımının sınırlı olması ve alüminyumun eriyik havuzunda demirin bir kısmını alması nedeniyle kullanılamamasıdır. Bu nedenle sıcak hazneli makineler öncelikle çinko, kalay ve kurşun bazlı alaşımlarla kullanılır.
Soğuk kamaralı basınçlı döküm
Bunlar, döküm alaşımının sıcak hazneli makinelerde kullanılamadığı durumlarda kullanılır; bunlara alüminyum, magnezyum ve bakırdan oluşan geniş bir bileşime sahip alüminyum ve çinko alaşımları dahildir. Bu makinelerde işlem, metalin ayrı bir fırında eritilmesiyle başlar. Daha sonra belirli miktarda erimiş metal, ısıtılmamış atış odasına (veya enjeksiyon silindirine) beslendiği soğuk kamara makinesine taşınır. Bu atış daha sonra hidrolik veya mekanik bir pistonla kalıba yönlendirilir. Bu sistemin en büyük dezavantajı, erimiş metalin fırından soğuk kamara makinesine aktarılması ihtiyacından dolayı çevrim süresinin daha yavaş olmasıdır.
-
![image]()
Açık kalıp ve enjeksiyon memesi -
![image]()
Tam çalışma hücresi
Kalıp
Basınçlı dökümde iki kalıp kullanılır; bunlardan birine "kapak kalıp yarımı" ve diğerine "itici kalıp yarımı" denir. Buluştukları yere ayrım çizgisi denir. Kapak kalıbı, erimiş metalin kalıba akmasını sağlayan yolluk (sıcak kamaralı makineler için) veya atış deliğini (soğuk kamaralı makineler için) içerir; bu özellik, sıcak kamaralı makinelerde enjektör memesi veya soğuk hazneli makinelerde püskürtme haznesiyle örtüşür. İtici kalıbı, itici pimlerini ve genellikle yolluk veya atış deliğinden kalıp boşluğuna giden yol olan yolluğu kapsar. Kapak kalıbı basınçlı döküm makinesinin sabit veya ön plakasına sabitlenirken, itici kalıbı hareketli plakaya bağlanır. Erimiş metal basılacak kalıp boşluğu, nispeten kolay değiştirilebilen ve kalıp yarımlarına vidalanabilen ayrı iki çeliğe işlenmiştir.
Kalıp yarımları, bitmiş döküm kalıbın kapak yarısından kayacak ve kalıplar açıldığında itici yarımında kalacak şekilde tasarlanmıştır. Bu, dökümün her döngüde çıkarılmasını sağlar çünkü ejektör yarısı, dökümü bu kalıp yarısından dışarı itmek için itici pimlerini içerir. İtici pimler, tüm pimleri aynı anda ve aynı kuvvetle doğru bir şekilde hareket ettiren ve böylece dökümün hasar görmesini engelleyen bir itici pim plakası tarafından tahrik edilir. İtici pim plakası ayrıca bir sonraki atışa hazırlanmak için dökümün çıkarılmasından sonra pimleri geri çeker. Döküm hâlâ sıcak olduğundan ve aşırı kuvvetten zarar görebileceğinden, her bir pim üzerindeki genel kuvveti düşük tutmak için yeterli sayıda itici pimi olmalıdır. Pimler yine de iz bırakmaktadır, dolayısıyla bu izlerin dökümün amacına engel olmayacağı yerlere yerleştirilmelidir.
Diğer kalıp bileşenleri çekirdekler ve kızaklar 'dır. Çekirdekler genellikle delik veya açıklık oluşturan parçalardır ancak başka ayrıntılar oluşturmak için de kullanılabilirler. Üç tip çekirdek vardır: sabit, hareketli ve gevşek. Sabit çekirdekler, kalıpların çekme yönüne (yani kalıpların açılma yönüne) paralel yönlendirilmiş olanlardır, dolayısıyla kalıba sabitlenirler veya kalıcı olarak bağlanırlar. Hareketli çekirdekler, çekme yönüne paralel olmayan herhangi bir şekilde yönlendirilmiş olanlardır. Bu maçalar, atım katılaştıktan sonra, ancak kalıplar açılmadan önce, ayrı bir mekanizma kullanılarak kalıp boşluğundan çıkarılmalıdır. Kızaklar, alttan boşaltılmış yüzeyler oluşturmak için kullanılmaları dışında hareketli çekirdeklere benzer. Hareketli maçaların ve kızakların kullanılması kalıpların maliyetini büyük ölçüde artırır. Ayrıca seçme ( ing:pick-outs) parçaları da denilen gevşek maçalar, vida dişli delikler gibi karmaşık özelliklerin dökümü için kullanılır. Bu gevşek maçalar, her döngüden önce elle kalıba yerleştirilir ve döngü sonunda parçayla birlikte çıkarılır. Daha sonra çekirdek elle çıkarılmalıdır. Gevşek maçalar, fazladan işçilik ve artan çevrim süresi nedeniyle en pahalı maça türüdür. Kalıplardaki diğer unsurlar arasında su soğutma geçişleri ve ayırma hatları boyunca havalandırma delikleri bulunur. Havalandırma delikleri genellikle geniş ve incedir (yaklaşık 013 mm veya 0,512 in), böylece erimiş metal bunları doldurmaya başladığında metal hızla katılaşır ve hurdayı en aza indirir. Yüksek basınç, metalin kapıdan sürekli beslenmesini sağladığından yükseltici kullanılmaz.
Kullanım alanları
Basınçlı döküm oyuncak sanayisinde de kullanılır. İlk basınçlı döküm oyuncaklar 20. yüzyıl başlarında İngiltere de "Meccano (Dinky Toys)" ve Amerika’da "Dowst Brothers (Tootsietoys)" firmaları tarafından üretildi. Önceleri basınçlı döküm oyuncaklar iç detayı az araba ya da kamyon tiplerinde üretilmişti. O zamanlardaki teknoloji ile üretilen bu metal daha kırılgan yapılıydı ve kolay kırılırdı. Bu nedenle II. Dünya Savaşı öncesi basınçlı döküm modellere rastlamak çok zordur. 1950'li yıllarda diecast oyuncak sanayisi daha da değer kazandı ve sonradan "Corgi" ve "Hot Wheels - Mattel" gibi firmalar ortaya çıkarak bu sektörü daha da ileriye götürdüler. Halen onlarca basınçlı döküm firması bu alanda faaliyet göstermektedir ve bu firmaların çoğu Çin'dedir.
Kaynakça
- ^ (İngilizce). 23 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
- ^
“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^
“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;liuisimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: ) - ^
“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^ Degarmo, p. 328.
- ^
.“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^ a b
.“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^
.“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^ Keller, Jeff (12 Ocak 2021). "Larger Automotive Castings Drive Innovation in Molten Metal Delivery". Foundry Magazine. 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ocak 2021.
new project at a large, California-based OEM of electric vehicles. … 105 kgs of molten aluminum … delivered in each shot.
- ^ a b Degarmo, E. Paul; Black, J T.; Kohser, Ronald A. (2003). Materials and Processes in Manufacturing (9. bas.). Wiley. ISBN . Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi: "D331" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: ) - ^ (İngilizce). 23 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
- ^ (İngilizce). 26 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
- ^ a b c Degarmo, E. Paul; Black, J T.; Kohser, Ronald A. (2003). Materials and Processes in Manufacturing (9. bas.). Wiley. ISBN .
- ^
“ Insert the text of the quote here, without quotation marks. „ - ^ a b c Davis 1995, s. 251.
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;degarmo329isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
Ek kaynaklar
| “ | Insert the text of the quote here, without quotation marks. | „ |
| “ | Insert the text of the quote here, without quotation marks. | „ |
| “ | Insert the text of the quote here, without quotation marks. | „ |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Basincli dokum erimis metalin yuksek basinc altinda kalip bosluguna basinc altinda basilmasiyla ifade edilen metal dokum islemidir Kalip boslugu sekillendirilmis ve enjeksiyon isleminde enjeksiyon kalibina benzer calisan iki sertlestirilmis takim celiginden kalip yarimi kullanilarak yapilir Cogu basincli dokum demir disi metallerden ozellikle cinko bakir aluminyum magnezyum kursun kalay ve kalay esasli alasimlardan yapilir Dokulen metalin turune bagli olarak sicak veya soguk kamarali makineler kullanilir Aluminyum ve magnezyum dokumlu bir motor blogu Dokum ekipmani ve metal kaliplar buyuk sermaye maliyetlerini temsil eder ve bu nedenle proses yuksek miktarli uretimlerde kullanilir Basincli dokum kullanarak yapilan parcalarin imalati nispeten basittir yalnizca dort adimi icerir bu nedenle parca basina artan maliyeti azdir Ozellikle buyuk miktardaki kucuk ve orta buyuklukteki dokum parcalar icin uygundur bu yuzden basincli dokumde diger dokum proseslerinden daha cok dokum parca uretilir Basincli dokum cok iyi bir yuzey kalitesi dokum standartlarina gore ve boyutsal tutarlilik ile karakterize edilir TarihceBasincli dokum ekipmani matbaa endustrisi icin hareketli tip uretmek amaciyla 1838 yilinda icat edildi Basincli dokumle ilgili ilk patent 1849 da mekanize baski tipi uretim amaciyla elle calistirilan kucuk bir makine icin verildi 1885 yilinda Ottmar Mergenthaler basincli dokum prosesi kullanarak tum tip hattini tek bir unite halinde doken Linotype makinesini icat etti Yayincilik endustrisinde elle ayar tipinin neredeyse tamamen yerini aldi Brooklyn NY de uretilen Soss basincli dokum makinesi Kuzey Amerika da acik piyasada satilan ilk makineydi Yuksek hacimlerdeki karmasik parcalarin uretim maliyetini buyuk olcude azaltarak tuketim mallarinin ve cihazlarin buyumesini kolaylastiran basincli dokum ile diger uygulamalar hizla buyudu 1966 da General Motors Acurad surecini yayinladi Kullanilan metallerAna basincli dokum alasimlari sunlardir cinko aluminyum magnezyum bakir kursun ve kalay nadir olmasina ragmen demirli dokum de mumkundur Ozel basincli dokum alasimlari sunlardir cinko aluminyum aluminyuma or Aluminyum Birligi AA standartlari AA 380 AA 384 AA 386 AA 390 ve AZ91D magnezyum Asagida her alasimin avantajlari ozetlenmistir Cinko dokumu en kolay metaldir cok sunektir darbeye cok iyi dayanir kolayca kaplanir kucuk parcalar icin ekonomiktir kalip omru uzundur Aluminyum hafiftir cok karmasik sekiller ve ince duvarlar icin hassas boyutsal kararlilik saglanir iyi korozyon direnci vardir mekanik ozellikleri iyidir yuksek isil ve elektriksel iletkenligi vardir orta derecede yuksek sicakliklarda mukavemetini korur Magnezyum islenmesi en kolay olan metaldir mukemmel mukavemet agirlik orani vardir basincli dokumde kullanilan en hafif alasimdir Bakir cok serttir korozyon direnci cok iyidir basincli dokum alasimlarinin en yuksek mekanik ozellikleri bakirdadir asinma direnci mukemmeldir boyutsal kararliligi mukemmeldir mukavemeti celik parcalarinkine yakindir Silisyum tombak bakir cinko ve silisyumundan yapilmis yuksek mukavemetli alasimdir Genellikle hassas dokum celik parcalara alternatif olarak kullanilir Kursun ve kalay cok yogundur son derece yakin boyutsal dogruluk ozel korozyon direnci formlari icin kullanilir Bu tur alasimlar halk sagligi nedenleriyle gida uygulama hizmetlerinde kullanilmaz Tipo baski ve sicak yaldiz bloklamada el tipi dokum icin kursun kalay ve antimon alasimi bazen bakir izleri iceren tipi metal kullanilir Geleneksel olarak el tipi kaliplarla dokum artik tip dokumhanelerin sanayilesmesinden sonra agirlikli olarak basincli dokum ile yapilmaktadir 1900 civarinda slug dokum makineleri piyasaya cikti ve bazen bir gazete ofisinde duzinelerce dokum makinesiyle daha fazla otomasyon ekledi 2008 itibariyla aluminyum pirinc magnezyum ve cinko dokumler icin maksimum agirlik limitlerinin sirasiyla yaklasik 70 pound 32 kg 10 lb 4 5 kg 44 lb 20 kg ve 75 lb 34 kg oldugu tahmin edilmektedir 2019 un sonlarina dogru otomobiller icin aluminyum sasi parcalari yapmak icin 100 kilogram 220 lb uzerinde tek parca kalip dokumu yapabilen basincli dokum makineleri kullaniliyordu Kullanilan malzeme asagidaki tabloda ozetlendigi gibi dokum icin gerekli minimum kesit kalinligini ve minimum cikarma acisini tanimlar En kalin bolum 13 mm 0 5 in az olmalidir ancak daha fazla da olabilir Metal Minimum kesit Minimum cikarma acisiAluminyum alasimlari 0 89 mm 0 035 in 1 100 0 6 Princ ve bronz 1 27 mm 0 050 in 1 80 0 7 Magnezyum alasimlari 1 27 mm 0 050 in 1 100 0 6 Cinko alasimlari 0 63 mm 0 025 in 1 200 0 3 Zamak alasimi Cinko ve Aluminyum karisimindan olusur Zamak kelimesi ingilizce olarak Zinc ve Aluminium un birlesimi gibidir Tasarim geometrisiBasincli dokumun parametrik modelini olustururken dikkate alinmasi gereken bircok geometrik ozellik vardir Cikarma acisi dokumun kaliptan kolayca cikarilmasini saglamak icin macalara veya kalip boslugunun diger kisimlarina verilen egim veya koniklik miktaridir Kalibin acilma yonune paralel olan tum basincli dokum yuzeyleri dokumun kaliptan uygun sekilde cikarilmasi icin cekis gerektirir Uygun cikarma acili basincli dokumlerin kaliptan cikarilmasi daha kolaydir ve cok kaliteli yuzeyler ve daha hassas son urun elde edilir Yaricapli yuzey radyus ing Fillet aksi takdirde keskin bir kose veya kenarda bulusacak olan iki yuzeyin kavisli birlesimidir Basitce istenmeyen kenarlari ve koseleri ortadan kaldirmak icin basincli dokume yaricapli yuzey eklenebilir Ayrim cizgisi bir kalibin iki farkli tarafinin bir araya geldigi noktayi temsil eder Ayirma cizgisinin konumu kalibin hangi tarafinin kapak hangisinin itici oldugunu tanimlar Takilmasi gereken parcalar icin stand off ve montaj noktalari olarak hizmet vermek uzere basincli dokumlere cikintilar eklenir Basincli dokumun maksimum butunlugu ve saglamligi icin cikintilarin evrensel duvar kalinligina sahip olmasi gerekir Duvar kalinligini artirmadan maksimum guc gerektiren tasarimlara ilave destek saglamak amaciyla basincli dokume kaburgalar eklenir Delikler ve pencereler basincli dokum sirasinda ozel dikkat gerektirir cunku bu ozelliklerin cevreleri katilasma sirasinda kalip celigini kavrayacaktir Bu etkiyi ortadan kaldirmak icin delik ve pencere ozelliklerine comert bir cikarma acisi eklenmelidir EkipmanBasincli dokum makinelerinin iki temel turu vardir sicak kamarali makineler ve soguk kamarali makineler Bunlar ne kadar sikma kuvveti uygulayabilecekleri ile derecelendirilir Tipik derecelendirmeler 400 ve 4 000 st 2 500 ve 25 400 kg arasindadir Sicak kamara basincli dokum Sicak kamarali bir makinenin semasi Kaz boyunlu makineler olarak da bilinen sicak kamarali basincli dokum kalibi doldurmak icin erimis metal havuzuna dayanir Dongunun baslangicinda makinenin pistonu geri cekilir bu da erimis metalin kaz boynunu doldurmasina izin verir Pnomatik veya hidrolik gucle calisan piston daha sonra bu metali kaz boynundan kaliba dogru basar Bu sistemin avantajlari arasinda hizli cevrim sureleri dakikada yaklasik 15 cevrim ve metalin dokum makinesinde eritilmesinin kolayligidir Bu sistemin dezavantajlari erime noktasi alcak metallerle kullaniminin sinirli olmasi ve aluminyumun eriyik havuzunda demirin bir kismini almasi nedeniyle kullanilamamasidir Bu nedenle sicak hazneli makineler oncelikle cinko kalay ve kursun bazli alasimlarla kullanilir Soguk kamarali basincli dokum Soguk kamarali basincli dokum makinesinin semasi Bunlar dokum alasiminin sicak hazneli makinelerde kullanilamadigi durumlarda kullanilir bunlara aluminyum magnezyum ve bakirdan olusan genis bir bilesime sahip aluminyum ve cinko alasimlari dahildir Bu makinelerde islem metalin ayri bir firinda eritilmesiyle baslar Daha sonra belirli miktarda erimis metal isitilmamis atis odasina veya enjeksiyon silindirine beslendigi soguk kamara makinesine tasinir Bu atis daha sonra hidrolik veya mekanik bir pistonla kaliba yonlendirilir Bu sistemin en buyuk dezavantaji erimis metalin firindan soguk kamara makinesine aktarilmasi ihtiyacindan dolayi cevrim suresinin daha yavas olmasidir Acik kalip ve enjeksiyon memesi Tam calisma hucresiKalipItici kalip yarimiKapak kalip yarimi Basincli dokumde iki kalip kullanilir bunlardan birine kapak kalip yarimi ve digerine itici kalip yarimi denir Bulustuklari yere ayrim cizgisi denir Kapak kalibi erimis metalin kaliba akmasini saglayan yolluk sicak kamarali makineler icin veya atis deligini soguk kamarali makineler icin icerir bu ozellik sicak kamarali makinelerde enjektor memesi veya soguk hazneli makinelerde puskurtme haznesiyle ortusur Itici kalibi itici pimlerini ve genellikle yolluk veya atis deliginden kalip bosluguna giden yol olan yollugu kapsar Kapak kalibi basincli dokum makinesinin sabit veya on plakasina sabitlenirken itici kalibi hareketli plakaya baglanir Erimis metal basilacak kalip boslugu nispeten kolay degistirilebilen ve kalip yarimlarina vidalanabilen ayri iki celige islenmistir Kalip yarimlari bitmis dokum kalibin kapak yarisindan kayacak ve kaliplar acildiginda itici yariminda kalacak sekilde tasarlanmistir Bu dokumun her dongude cikarilmasini saglar cunku ejektor yarisi dokumu bu kalip yarisindan disari itmek icin itici pimlerini icerir Itici pimler tum pimleri ayni anda ve ayni kuvvetle dogru bir sekilde hareket ettiren ve boylece dokumun hasar gormesini engelleyen bir itici pim plakasi tarafindan tahrik edilir Itici pim plakasi ayrica bir sonraki atisa hazirlanmak icin dokumun cikarilmasindan sonra pimleri geri ceker Dokum hala sicak oldugundan ve asiri kuvvetten zarar gorebileceginden her bir pim uzerindeki genel kuvveti dusuk tutmak icin yeterli sayida itici pimi olmalidir Pimler yine de iz birakmaktadir dolayisiyla bu izlerin dokumun amacina engel olmayacagi yerlere yerlestirilmelidir Diger kalip bilesenleri cekirdekler ve kizaklar dir Cekirdekler genellikle delik veya aciklik olusturan parcalardir ancak baska ayrintilar olusturmak icin de kullanilabilirler Uc tip cekirdek vardir sabit hareketli ve gevsek Sabit cekirdekler kaliplarin cekme yonune yani kaliplarin acilma yonune paralel yonlendirilmis olanlardir dolayisiyla kaliba sabitlenirler veya kalici olarak baglanirlar Hareketli cekirdekler cekme yonune paralel olmayan herhangi bir sekilde yonlendirilmis olanlardir Bu macalar atim katilastiktan sonra ancak kaliplar acilmadan once ayri bir mekanizma kullanilarak kalip boslugundan cikarilmalidir Kizaklar alttan bosaltilmis yuzeyler olusturmak icin kullanilmalari disinda hareketli cekirdeklere benzer Hareketli macalarin ve kizaklarin kullanilmasi kaliplarin maliyetini buyuk olcude artirir Ayrica secme ing pick outs parcalari da denilen gevsek macalar vida disli delikler gibi karmasik ozelliklerin dokumu icin kullanilir Bu gevsek macalar her donguden once elle kaliba yerlestirilir ve dongu sonunda parcayla birlikte cikarilir Daha sonra cekirdek elle cikarilmalidir Gevsek macalar fazladan iscilik ve artan cevrim suresi nedeniyle en pahali maca turudur Kaliplardaki diger unsurlar arasinda su sogutma gecisleri ve ayirma hatlari boyunca havalandirma delikleri bulunur Havalandirma delikleri genellikle genis ve incedir yaklasik 013 mm veya 0 512 in boylece erimis metal bunlari doldurmaya basladiginda metal hizla katilasir ve hurdayi en aza indirir Yuksek basinc metalin kapidan surekli beslenmesini sagladigindan yukseltici kullanilmaz Kullanim alanlari Basincli dokum oyuncak sanayisinde de kullanilir Ilk basincli dokum oyuncaklar 20 yuzyil baslarinda Ingiltere de Meccano Dinky Toys ve Amerika da Dowst Brothers Tootsietoys firmalari tarafindan uretildi Onceleri basincli dokum oyuncaklar ic detayi az araba ya da kamyon tiplerinde uretilmisti O zamanlardaki teknoloji ile uretilen bu metal daha kirilgan yapiliydi ve kolay kirilirdi Bu nedenle II Dunya Savasi oncesi basincli dokum modellere rastlamak cok zordur 1950 li yillarda diecast oyuncak sanayisi daha da deger kazandi ve sonradan Corgi ve Hot Wheels Mattel gibi firmalar ortaya cikarak bu sektoru daha da ileriye goturduler Halen onlarca basincli dokum firmasi bu alanda faaliyet gostermektedir ve bu firmalarin cogu Cin dedir Kaynakca Ingilizce 23 Eylul 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2016 Insert the text of the quote here without quotation marks Insert the text of the quote here without quotation marks Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi liu isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Insert the text of the quote here without quotation marks Degarmo p 328 Insert the text of the quote here without quotation marks a b Insert the text of the quote here without quotation marks Insert the text of the quote here without quotation marks Keller Jeff 12 Ocak 2021 Larger Automotive Castings Drive Innovation in Molten Metal Delivery Foundry Magazine 19 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ocak 2021 new project at a large California based OEM of electric vehicles 105 kgs of molten aluminum delivered in each shot a b Degarmo E Paul Black J T Kohser Ronald A 2003 Materials and Processes in Manufacturing 9 bas Wiley ISBN 0 471 65653 4 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi D331 adi farkli icerikte birden fazla tanimlanmis Bkz Kaynak gosterme Ingilizce 23 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2016 Ingilizce 26 Ekim 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Eylul 2016 a b c Degarmo E Paul Black J T Kohser Ronald A 2003 Materials and Processes in Manufacturing 9 bas Wiley ISBN 0 471 65653 4 Insert the text of the quote here without quotation marks a b c Davis 1995 s 251 Kaynak hatasi Gecersiz lt ref gt etiketi degarmo329 isimli refler icin metin saglanmadi Bkz Kaynak gosterme Ek kaynaklar Insert the text of the quote here without quotation marks Insert the text of the quote here without quotation marks Insert the text of the quote here without quotation marks