Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Mayıs 2016) |
Başkurt mutfağı, geçmişte Ural Dağlarında geniş bir bölgede yaşayan yarı göçebe bir kabile olan Başkurt halkının geleneksel yemek tarzıdır. Başkurtların bu hayat tarzı kendine has kültür, gelenek ve mutfağının oluşumunu etkilemiştir. Kışları köylerde geçirmeleri, yazları yaylalarda yaşamaları yemek çeşitliliğine önemli katkıda bulunmuştur.
Başkurt mutfağının özellikleri
Başkurt yemeklerinde genelde çok az sayıda baharat kullanılır: kara biber, kırmızı biber ve sarımsaktan başka baharat çok bilinmez; ancak baharat eksikliğini bol bol taze yeşillik kullanarak kapatırlar: tüm yemeklere yeşil soğan, dere otu ve maydanoz eklenir. Başkurt yemeklerinin diğer önemli özelliği ise tüm sulu ve susuz yemeklerde bol bol et bulunmasıdır – etsiz yemeklerin sayısı bir elin parmak sayısını geçmez. Başka milletlerden misafirler yemeklerdeki et miktarına ve Başkurtların bunca eti soğan ve tuz eşliğinde yeme kapasitesine genelde hayran kalırlar. Başkurtların at etinden yapılan sucuk olan “kazı” ve yağlı at etine sevgisi bahsetmeye değer: Başkurtlar haşlanmış bol yağlı at etini et suyu ve ekşi kurut eşliğinde yemeyi severler. Bu kadar yağın etkisi kurut ekşisi ile azaldığından Başkurtlar yedikleri aşırı yağdan etkilenmezler.
Göçebe hayat tarzı birçok uzun ömürlü yiyecek çeşidinin gelişmesine neden olmuştur. Böylece geleneksel başkurt mutfağının temelini haşlanmış, kurutulmuş veya pastırma yapılmış at eti, koyun eti, süt ürünleri, kurutulmuş meyveler, tahıllar ve bal oluşturmaktadır. Bunun en önemli örnekleri olan kazı (at etinden yapılan yağlı sucuk), pastırma, pestil, kımız, eritilmiş tereyağında vişne, kurut (kurutulmuş süzme yoğurt) ve ayran yaz sıcağında da uzun süre saklanabiliyor ve yolda tüketilebiliyor. Kımızın başlangıçta yolda üretildiği rivayeti vardır: at sütü dolu kap at sırtına bağlanıp gün boyunca sallanıp kımız olurmuş.
Geleneksel başkurt yemeği olan “bişbarmak” (beş parmak) haşlanmış et ve salmadan yapılır, bolca yeşillik ve soğan ile süslenir ve kurutla tatlandırılır. Başkurt yemeklerinin yanında genelde süt ürünleri de servis edilir: çoğu yemeğin yanında kurut veya kaymak sunulur. Başkurt yemeklerinin çoğu kolay hazırlanır ve besleyici olur. Ayran, kımız, boza, kazı, pastırma, pilav, mantı ve daha birçok yemek Urallar’dan Orta Doğu’ya kadar çoğu milletin mutfağında yer almakta ve milli yemek sayılmaktadır.
Başkurt çayı
Başkurtlarda çok meşhur bir deyim vardır: “çay içelim”. Başkurt çayında çayın yanı sıra; börek, et, sucuk, poğaça, kaymak, reçel, bal ve evin hanımının sahip olduğu her şey sofraya konur. Başkurtlarda “çay içelim” ifadesi “atıştıralım” demektir; böyle bir “çay” bir kahvaltı veya öğle yemeği kadar doyurucudur.
Başkurtlar çayı genelde çayı sütle içerler. Buna o kadar alışmışlardır ki, misafirlerine nadiren ‘çayınıza süt katalım mı’ diye sorarlar. Bazı bölgelerde ‘sütü çaydan önce mi sonra mı katalım?’ konusu tartışmalara neden olmaktadır.
Başkurt balı
Başkurt balının lezzeti çok eskiden beri meşhurdur ve Başkurtlar için gurur kaynağı haline gelmiştir. Başkurtlar için ‘arıcı akrabalardan gelmiş’ hakiki Başkurt balına sahip olmak bir gurur meselesidir – böyle balı çarşıda veya pazarda almanız mümkün değildir.
Kımız
Kımız Başkurtların milli içeceği olup üretim geleneği çok uzak geçmişe dayanmaktadır. Lezzetli kımız yapma sanatı eskiden beri çok önemsenir ve nesilden nesle aktarılır. Lezzetli kımız için özel at cinsinin tercih edildiği söyleniyor, ama kımız ustaları bu teoriyi doğrulamıyor.
Kımızın taze halde tüketilmesi gereklidir – kımız çabuk ekşir ve lezzetini hemen yitirir. Kımızda çok az miktarda alkol bulunmaktadır ve çok içilince sarhoş edebilmektedir.
Bayram sofrası
Bayramlarda Başkurtlar özel yemekler yaparlar: bişbarmak, çak çak, beleş vs. Çak çak her bayram sofrasının olmazsa olmaz bir süsüdür. Bayram sofrasında her misafire bir ölöş ikram edilir – bayram etinden bir pay (koyun, kaz, vs parçası). Başkurtların özel olaylar için özel yemekleri vardır: ‘damat mantısı’ – düğünde damat şerefine hazırlanan özel ufak mantı, ‘gelin eriştesi’ – gelinin ustalığını göstermesi için düğünde el ile yaptığı erişte: bu eriştenin çok ince ve tane tane olması beklenir. Gelinin kendi elleriyle yaptığı çak çak düğün geleneğinin önemli bir parçasıdır – nikâh sonrasında gelin tüm misafirlere elleriyle birer parça çak çak ikram eder. ‘Kaz ömesi’ - bayram sofrası için özel bir nedendir: sonbaharda evin hanımı komşularını kaz tüyünü yolmak için yardıma çağırır, akşam iş bitimde ise herkese taze pişmiş kaz eti ikram edilir.
Çağdaş başkurt yemekleri
Çağdaş başkurt yemekleri geleneksel başkurt mutfağının tüm özgünlüğünü korumuş ve daha da pekiştirip yemek çeşitliliğini ve servis kalitesini artırmıştır. Modern yemeklerin çeşitliliğine ve zenginliğine rağmen geleneksel yemekler başkurt mutfağında ve bayram sofrasında özel bir yere sahiptir. Hiçbir bayram sofrasında bişbarmak, hurpa veya çak çak eksik olmaz.
Kaynakça
- KHAZHIN Rim, "Başkurt Mutfağı", 2010
Bağlantılar
- Başkurt yemekleri (Başkurtça ve Rusça)10 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Mayis 2016 Baskurt mutfagi gecmiste Ural Daglarinda genis bir bolgede yasayan yari gocebe bir kabile olan Baskurt halkinin geleneksel yemek tarzidir Baskurtlarin bu hayat tarzi kendine has kultur gelenek ve mutfaginin olusumunu etkilemistir Kislari koylerde gecirmeleri yazlari yaylalarda yasamalari yemek cesitliligine onemli katkida bulunmustur Baskurt mutfagi gecmiste Ural Daglarinda genis bir bolgede yasayan yari gocebe bir kabile olan Baskurt halkinin geleneksel yemek tarzidirBaskurt mutfaginin ozellikleriBaskurt yemeklerinde genelde cok az sayida baharat kullanilir kara biber kirmizi biber ve sarimsaktan baska baharat cok bilinmez ancak baharat eksikligini bol bol taze yesillik kullanarak kapatirlar tum yemeklere yesil sogan dere otu ve maydanoz eklenir Baskurt yemeklerinin diger onemli ozelligi ise tum sulu ve susuz yemeklerde bol bol et bulunmasidir etsiz yemeklerin sayisi bir elin parmak sayisini gecmez Baska milletlerden misafirler yemeklerdeki et miktarina ve Baskurtlarin bunca eti sogan ve tuz esliginde yeme kapasitesine genelde hayran kalirlar Baskurtlarin at etinden yapilan sucuk olan kazi ve yagli at etine sevgisi bahsetmeye deger Baskurtlar haslanmis bol yagli at etini et suyu ve eksi kurut esliginde yemeyi severler Bu kadar yagin etkisi kurut eksisi ile azaldigindan Baskurtlar yedikleri asiri yagdan etkilenmezler Gocebe hayat tarzi bircok uzun omurlu yiyecek cesidinin gelismesine neden olmustur Boylece geleneksel baskurt mutfaginin temelini haslanmis kurutulmus veya pastirma yapilmis at eti koyun eti sut urunleri kurutulmus meyveler tahillar ve bal olusturmaktadir Bunun en onemli ornekleri olan kazi at etinden yapilan yagli sucuk pastirma pestil kimiz eritilmis tereyaginda visne kurut kurutulmus suzme yogurt ve ayran yaz sicaginda da uzun sure saklanabiliyor ve yolda tuketilebiliyor Kimizin baslangicta yolda uretildigi rivayeti vardir at sutu dolu kap at sirtina baglanip gun boyunca sallanip kimiz olurmus Geleneksel baskurt yemegi olan bisbarmak bes parmak haslanmis et ve salmadan yapilir bolca yesillik ve sogan ile suslenir ve kurutla tatlandirilir Baskurt yemeklerinin yaninda genelde sut urunleri de servis edilir cogu yemegin yaninda kurut veya kaymak sunulur Baskurt yemeklerinin cogu kolay hazirlanir ve besleyici olur Ayran kimiz boza kazi pastirma pilav manti ve daha bircok yemek Urallar dan Orta Dogu ya kadar cogu milletin mutfaginda yer almakta ve milli yemek sayilmaktadir Baskurt cayiBaskurtlarda cok meshur bir deyim vardir cay icelim Baskurt cayinda cayin yani sira borek et sucuk pogaca kaymak recel bal ve evin haniminin sahip oldugu her sey sofraya konur Baskurtlarda cay icelim ifadesi atistiralim demektir boyle bir cay bir kahvalti veya ogle yemegi kadar doyurucudur Baskurtlar cayi genelde cayi sutle icerler Buna o kadar alismislardir ki misafirlerine nadiren cayiniza sut katalim mi diye sorarlar Bazi bolgelerde sutu caydan once mi sonra mi katalim konusu tartismalara neden olmaktadir Baskurt baliBaskurt balinin lezzeti cok eskiden beri meshurdur ve Baskurtlar icin gurur kaynagi haline gelmistir Baskurtlar icin arici akrabalardan gelmis hakiki Baskurt balina sahip olmak bir gurur meselesidir boyle bali carsida veya pazarda almaniz mumkun degildir KimizKimiz Baskurtlarin milli icecegi olup uretim gelenegi cok uzak gecmise dayanmaktadir Lezzetli kimiz yapma sanati eskiden beri cok onemsenir ve nesilden nesle aktarilir Lezzetli kimiz icin ozel at cinsinin tercih edildigi soyleniyor ama kimiz ustalari bu teoriyi dogrulamiyor Kimizin taze halde tuketilmesi gereklidir kimiz cabuk eksir ve lezzetini hemen yitirir Kimizda cok az miktarda alkol bulunmaktadir ve cok icilince sarhos edebilmektedir Bayram sofrasiBayramlarda Baskurtlar ozel yemekler yaparlar bisbarmak cak cak beles vs Cak cak her bayram sofrasinin olmazsa olmaz bir susudur Bayram sofrasinda her misafire bir olos ikram edilir bayram etinden bir pay koyun kaz vs parcasi Baskurtlarin ozel olaylar icin ozel yemekleri vardir damat mantisi dugunde damat serefine hazirlanan ozel ufak manti gelin eristesi gelinin ustaligini gostermesi icin dugunde el ile yaptigi eriste bu eristenin cok ince ve tane tane olmasi beklenir Gelinin kendi elleriyle yaptigi cak cak dugun geleneginin onemli bir parcasidir nikah sonrasinda gelin tum misafirlere elleriyle birer parca cak cak ikram eder Kaz omesi bayram sofrasi icin ozel bir nedendir sonbaharda evin hanimi komsularini kaz tuyunu yolmak icin yardima cagirir aksam is bitimde ise herkese taze pismis kaz eti ikram edilir Cagdas baskurt yemekleriCagdas baskurt yemekleri geleneksel baskurt mutfaginin tum ozgunlugunu korumus ve daha da pekistirip yemek cesitliligini ve servis kalitesini artirmistir Modern yemeklerin cesitliligine ve zenginligine ragmen geleneksel yemekler baskurt mutfaginda ve bayram sofrasinda ozel bir yere sahiptir Hicbir bayram sofrasinda bisbarmak hurpa veya cak cak eksik olmaz KaynakcaKHAZHIN Rim Baskurt Mutfagi 2010BaglantilarBaskurt yemekleri Baskurtca ve Rusca 10 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde