Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
15 Temmuz Şehitler Köprüsü, eski adıyla Boğaziçi Köprüsü ya da boğaza inşa edilen ilk köprü olmasına atıfla halk arasında Birinci Köprü; Karadeniz ile Marmara Denizi'ni birbirine bağlayan İstanbul Boğazı üzerinde yer alan üç asma köprüden biri ve ilkidir. Köprünün ayakları Avrupa Yakası'nda Ortaköy, Anadolu Yakası'nda Beylerbeyi semtlerindedir.
| 15 Temmuz Şehitler Köprüsü | |
|---|---|
 15 Temmuz Şehitler Köprüsü akşam görünümü | |
 | |
| Resmî adı | 15 Temmuz Şehitler Köprüsü |
| Diğer ad(lar) | Boğaziçi Köprüsü Birinci Köprü Boğaz Köprüsü |
| Taşınan | Motorlu taşıt · Yayalar |
| Geçiş | İstanbul Boğazı |
| Konum | Beşiktaş ve Üsküdar, İstanbul, Türkiye |
| Koordinatlar | 41°3′0″K 29°1′48″D / 41.05000°K 29.03000°D |
| Tasarım | Freeman, Fox and Partners, BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş. |
| Türü | Asma köprü |
| Malzeme | Beton · Çelik |
| Şerit sayısı | 3+3 |
| Ayak sayısı | 2 |
| Uzunluk | 1.560 m (5.120 ft) |
| Genişlik | 33,40 m (109,6 ft) |
| Yükseklik | 165 m (541 ft) |
| En geniş açıklık | 1.074 m (3.524 ft) |
| Yük sınırı | 2650 Ton |
| Alt açıklık | 64 m (210 ft) |
| Yapım | Cleveland Bridge & Eng. Co ve Hochtief A.G. |
| Başlangıç tarihi | 20 Şubat 1970 |
| Bitiş tarihi | 1 Haziran 1973 |
| Açılış | 30 Ekim 1973) |
| Kullanım | Otoyol 1 / (İstanbul 1. Çevre Yolu) |
| Tarihî durumu | Kullanımda |
| Geçiş ücreti | ₺15,00 (otomobil) ₺6,00 (Motorsiklet) ₺19,00 (3,20 metreden büyük her türlü iki akslı araçlar) 3,4,5,6 ve üstü akslı araçların geçişi yasaktır |
  15 Temmuz Şehitler Köprüsü (İstanbul) | |
İstanbul Boğazı üzerine yapılan ilk köprü olmasına atfen halk arasında Birinci Köprü olarak da adlandırılan Boğaziçi Köprüsü, daha sonra yapılan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Yavuz Sultan Selim Köprüsü ve Avrasya Tüneli'yle birlikte kentin iki yakası arasındaki kesintisiz kara ulaşımını sağlar. 20 Şubat 1970 tarihinde yapımına başlanan köprü, 30 Ekim 1973 tarihinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşunun 50. yıldönümü şerefine dönemin cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından devlet töreniyle hizmete açıldı. Yapımı tamamlandığında dünyanın en uzun dördüncü asma köprüsüyken, 2012 yılı itibarıyla yirmi birinci sırada bulunmaktadır.
26 Temmuz 2016'da köprünün resmî adı, 2016 Türkiye askerî darbe girişimi sırasında köprüde hayatını kaybeden vatandaşların anısına 15 Temmuz Şehitler Köprüsü olarak değiştirilmiştir.
Tarihçe
İlk köprü önerileri
İstanbul Boğazı'nın iki kıyısını bir köprü ile birleştirmek, antik çağdan beri üstünde durulan bir düşünce olageldi. Biraz da efsane ile karışan bilgilere göre, böyle bir köprüyü ilk gerçekleştiren, İÖ 522-486 arasında hüküm süren Pers Kralı I. Darius olmuştu. Darius, İskitlere karşı yaptığı seferde, askerlerini Asya'dan Avrupa'ya, mimar 'in, gemileri ve salları yan yana dizip birbirine bağlayarak oluşturduğu köprüden geçirdi.
Bundan sonra Boğaz'ın üstüne bir köprü kurulması ancak 16. yüzyılda söz konusu oldu. Ünlü sanatçı ve mühendis Leonardo da Vinci 1503'te dönemin Osmanlı padişahı II. Bayezid'e bir mektupla başvurarak Haliç üzerinde bir köprü yapmayı, eğer istenirse bu köprüyü (Boğaz üzerinden) Anadolu'ya da uzatmayı önerdi.
1900'de Arnaudin adında bir Fransız, bir Boğaz köprüsü projesi hazırladı. Demiryolunun geçmesi için düşünülen ve biri Sarayburnu-Üsküdar, biri de Rumeli Hisarı-Kandilli arasında olmak üzere, iki ayrı yer önerilen bu köprü projesi onay görmedi.
Yine aynı yıl Bosphorus Railroad Company adlı bir şirket, Boğaz'da hisarlar arasında bir köprü yapmak için başvurdu. Başvuruyla birlikte sunulan projeye göre köprüyle geçilecek açıklık üç tane büyük kâgir ayakla dörde bölünüyor, "çelik tellerle askıya alınmış havai bir demir örgü"den oluşan köprü bu ayaklara taşıtılıyordu. Ayakların her birinin üstüne, dört minareyle çevrili bir kubbeden oluşan bir süs elemanı oturtulmuştu ve sunuş yazısında bu elemanların Kuzeybatı Afrika mimarlığından esinlenerek biçimlendirildiği söyleniyordu. "Gayet heybetli bir manzara alacak olan" köprüye "Hamidiye" adı uygun görülmüştü, ama dönemin padişahı II. Abdülhamid bu projeyi kabul etmedi.
Bundan sonraki girişim Cumhuriyet döneminde, bir inşaat müteahhidi ve iş adamı olan Nuri Demirağ'dan geldi. 1931'de Bethlehem Steel Company adlı bir Amerikan firmasıyla anlaşan Demirağ, Ahırkapı-Salacak arasında kurulmak üzere San Francisco'daki Oakland Bay asma köprüsünün örnek alındığı bir köprü projesi hazırlatarak Atatürk'e sundu. Toplam uzunluğu 2.560 m olan bu köprünün 960 m'si kara, 1.600 m'si deniz üzerinden geçecekti. Bu ikinci bölüm, denizde 16 ayağa oturacak, en ortada 701 m uzunluğunda bir asma köprü yer alacaktı. Genişliği 20,73 m denizden yüksekliği 53,34 m olacaktı. Köprüden demiryolundan başka tramvay ve otobüs yollarının geçmesi de öngörülmüştü. Demirağ'ın, kabul ettirmek için 1950'ye kadar uğraştığı bu proje de gerçekleşmedi.
Boğaz köprüsüyle Almanlar da ilgilendi. Krupp firması, 1946-1954 arasında İTÜ Mimarlık Fakültesi'nde öğretim üyesi olarak çalışan Alman mimar Prof. Paul Bonatz'a 1951'de böyle bir köprüyle ilgili bir inceleme ve araştırma yapmasını önerdi. Bonatz'ın yardımcıları tarafından en uygun yer olarak Ortaköy-Beylerbeyi arası saptandı ve Krupp buna göre bir projesi önerisi hazırladı. Ama bu girişim de bir sonuca ulaşamadı.
1953'te Demokrat Parti hükûmetinin isteğiyle Boğaz köprüsü konusunun incelenmesi için İstanbul Belediyesi'nin, Karayolları Genel Müdürlüğü'nün ve İTÜ'nün ilgililerinden oluşan bir komite kuruldu. Bu komite konunun, önemi dolayısıyla iyi incelenmesi gerektiği sonucuna vararak incelemenin uzman bir firmaya yaptırılmasını kararlaştırdı. Karayolları Genel Müdürlüğü inceleme işini 1955'te De Leuw, Cather and Company adlı ABD firmasına verdi. Firmanın saptadığı yer olan Ortaköy-Beylerbeyi arasında bir asma köprü projesinin hazırlanması ve kontrol hizmetleri işi için 1958'de uluslararası bir ilanla teklif istendi. Başvurular arasından seçilen Steinman, Boynton, Granquist and London firmasına bir proje hazırlatıldı. Ama ardından ortaya çıkan mali ve yönetsel güçlükler, bu projenin uygulanmasını engelledi.
Aynı yıl Almanlar da Boğaz köprüsü için bir atak yaptılar. Dyckerhof und Widmann firması, köprü konusunda deneyimli bir mimar olan Gerd Lohmer'e hazırlattığı bir proje önerisiyle hükûmete başvurdu. Bu öneriye göre köprünün tabliyesi sadece 60 cm kalınlığında bir banttan oluşuyor, bu bant öngerilimli betondan yapılıyordu. Yani köprü asma değil, germe bir köprü oluyordu. Tabliyesi, denizin içinde yer alan iki ayağa oturuyordu. Karadan 300'er m açıktaki ayakların arası 600 m idi. Her ayak iki yana doğru yelpaze gibi açılan, 150 m uzunluğunda ikişer konsol oluşturuyordu. Ayaklar da köprü gibi sadece 60 m yüksekliğindeydi; bu nedenle, aynı açıklığı geçen bir asma köprünün yaklaşık üç kez daha yüksek olması gerekecek kuleleri gibi, Boğaziçi'nin silüetini bozmayacakları ileri sürülüyordu. Konuyu incelemek için şehir planlama, mimarlık ve estetik uzmanlarından oluşturulan bir kurul, yine de Boğaziçi'ne bir asma köprünün daha çok yakışacağına karar verince, öneri geri çevrildi.
Yapım süreci
Aradan geçen zamanda teknolojinin değişmesi ve ilerlemesi nedeniyle Steinman, Boynton, Granquist and London'a hazırlatılan proje eksik ve yetersiz duruma düştü. 1967'de konuda uzmanlaşmış dört yabancı mühendislik firmasından yeni bir proje hazırlamaları istendi ve en uygun öneriyi yapan Freeman, Fox and Partners adlı İngiliz firmasıyla 1968'de anlaşma imzalandı. İnşaatı gerçekleştirecek firmayı seçmek için açılan ihaleyi de Hochtief AG adlı Alman ve Cleveland Bridge and Engineering Company adlı İngiliz firmalarının oluşturduğu konsorsiyum kazandı.
Köprünün inşaatına 20 Şubat 1970 tarihinde başlandı. Mart 1970'te Ortaköy ayaklarının kazısı, hemen ardında da Beylerbeyi ayaklarının kazısı başladı. 4 Ağustos 1971'de kule montajı başlatıldı. Ocak 1972'de kılavuz tel çekilerek ilk birleşim sağlandı. 10 Haziran 1972 tarihinde tellerin gerilim ve büküm işlemleri başladı ve köprünün açılışına kadar sürdü. Aralık 1972'de ilk tabliye köprüye gerilen çelik halatlara, salıncak sistemiyle monte edilmeye başlandı. Kulelerin tepesindeki vinçler yardımıyla ve palangalar vasıtasıyla içi boş tabliyeler askı halatlarına bağlandı. Tabliyelerin yukarı çekilmesine köprünün ortasından başlandı, sırasıyla iki uca doğru eşit sayıda çekildi. 26 Mart 1973'te son tabliyenin montajı da tamamlandı. Ardından 60 adet tabliye birbirine kaynaklandı. Böylece, ilk kez yürüyerek Asya’dan Avrupa’ya geçildi. Nisan 1973'te kauçuk alaşımlı çift kat asfalt dökümüne başlandı, 1 Haziran 1973'te de asfalt döküm işlemi tamamlandı. Mayıs 1973'te yaklaşım viyadüklerinin (Ortaköy ve Beylerbeyi üzerinden geçen) inşası bitirildi. 8 Haziran 1973 tarihinde ilk defa araçla geçiş deneyi yapıldı.
30 Ekim 1973'te, Cumhuriyetin ilanı'nın 50. yıldönümünde dönemin cumhurbaşkanı Fahri Korutürk tarafından hizmete açılmıştır. İnşaatı üç yılda tamamlanan köprünün maliyeti anlaşmaya göre 21.774.283 Amerikan dolarıdır. Yapıldığı dönemde, ABD değerlendirme dışı bırakıldığında, dünyanın en uzun asma köprüsü olma özelliğini taşımaktaydı.
Özellikleri
15 Temmuz Şehitler Köprüsü, Boğaz'ın her iki yakasındaki birer taşıma kulesinden ve bunların arasında gerili iki ana kabloya askı kablolarıyla asılmış bir tabliyeden oluşur. Her taşıyıcı kulenin kutu kesitli iki düşey ayağı vardır ve bunlar üç noktada yine kutu kesitli üç yatay kirişle birbirine bağlanır. Tabliye iki uçta bu kirişlerden en alttakine oturur. Yumuşak ve yüksek dirençli çelikten yapılmış olan 165 m yüksekliğindeki kulelerin içinde yolcu ve servis asansörleri bulunur. Yolcu asansörleri on sekizer, bakım personelini taşıyan servis asansörleri sekizer kişiliktir.
33,40 m genişliğindeki tabliye 60 tane rijitleştirilmiş, içi boş levha panel üniteden oluşur. Birbirlerine kaynaklanarak bağlanmış bu ünitelerin yüksekliği 3 m, genişliği 28 m'dir. İki yanlarında 2,70 m eninde konsollar vardır. Tam orta noktası deniz yüzeyinden 64 m yüksekte bulunan tabliyenin üstünde üçü gidiş, üçü geliş olmak üzere altı iz, yanlardaki konsolların üstünde de yaya yolları yer almaktadır.
Toplam uzunluğu 1.560 m, orta açıklığı, yani iki kule arası 1.074 m olan köprünün tabiyesini taşıyıcı ana kablolara bağlayan askı kabloları, düz değil eğik düzenlenmiştir. Ama bu köprünün daha önce yapılmış bir benzeri olan İngiltere'deki Severn Köprüsü'nün eğik askı kablolarında metal yorulması´nın yol açtığı çatlakların saptanması üzerine, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü´nün de eğik askı kabloları daha sonradan düzleri ile değiştirilmiştir. Boğaz üzerinde daha sonra yapılan Fatih Sultan Mehmet Köprüsü'nün taşıyıcı ana kablolarının çapı orta açıklıkta 58 cm, kulelerle kara arasındaki arka gergilerde 60 cm'dir. Bu kabloların uçları kaya zemine ankraj bloklarıyla betonlanmıştır.
Trafik
Otoyol 1'in üzerinden geçtiği 15 Temmuz Şehitler Köprüsü, Avrupa ve Asya arasında sabit bağlantı olarak hem Türkiye hem de İstanbul ulaşım ağının çok önemli bir halkasıdır. Köprüde, açılışından bugüne kadar trafik artışı beklenenin çok üstünde gerçekleşmiştir; köprünün ilk hizmete açıldığı yıl günlük ortalama araç geçişi 32 bin iken 1987'de bu sayı 130 bine, 2004 yılında ise 180 bine çıktı.
1991 yılında otobüsler hariç ağır tonajlı (4 ton ve üstü) araçların köprüden geçişleri yasaklandı. Günümüzde 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nden yalnızca belediye, halk otobüsleri ve turist taşıma belgesine haiz otobüsler ile otomobil ve motosikletlerin geçişine izin verilmektedir.
15 Temmuz Şehitler Köprüsü 1978'den beri yaya trafiğine kapalıdır.
Köprülerin araç geçişleri
| Yıl | 15 Temmuz Şehitler + F.S.M Köprüsü | Yavuz Sultan Selim Köprüsü | Avrasya Tüneli |
|---|---|---|---|
| 2020 | 17.540 (günlük) | 34.145 (günlük) | |
| 2019 | 321.884 (günlük) | 35.176 (günlük) | 49.047 (günlük) |
| 2018 | 323.843 (günlük) | 40.885 (günlük) | 48.099 (günlük) |
| 2017 | 409.341 (günlük) | 41.160 (günlük) | 42.034 (günlük) |
| 2016 | 368.636 (günlük) | 110.000 (günlük) | 68.500 (taahhüt) |
| 2015 | 386.400 (günlük) | İnşa halinde | İnşa halinde |
| 2014 | 411.323 (günlük) | İnşa halinde | İnşa halinde |
| 2013 | 417.534 (günlük) | İnşa halinde | İnşa halinde |
| 2012 | 407.380 (günlük) | ||
| 2011 | 416.354 (günlük) | ||
| 2010 | 405.909 (günlük) | ||
| 2009 | 394.840 (günlük) | ||
| 2008 | 399.009 (günlük) | ||
| 2007 | 403.712 (günlük) | ||
| 2006 | 381.792 (günlük) | ||
| 2005 | 374.438 (günlük) | ||
| 2004 | 366.078 (günlük) | ||
| 2003 | 345.700 (günlük) | ||
| 2002 | 331.163 (günlük) | ||
| 2001 | 328.411 (günlük) |
Ücret karşılaştırması
- Bakınız, (İstanbul Boğazı#Araç geçiş ücretleri)
İstanbul Maratonu
İlk olarak 1979 yılında koşulan yarışın en önemli geçiş noktası 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'dür. Kıtalararası Avrasya Maratonu başladığı günden bu yana tam üç defa güzergâh değiştirdi. Günümüzde 42 km (maraton), 15 km ve 10 km olarak 3 farklı güzergahta koşulan maraton, İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin organizatörlüğünde düzenlenmektedir. Türkiye'de uluslararası nitelikteki en önemli maraton yarışıdır. Sonradan adı İstanbul Maratonu olarak değiştirilmiştir.
2014 yılında İstanbul Maratonu 3. kez IAAF tarafından Altın Kategori'ye kabul edilerek Dünya'nın en iyi 22, Avrupa'nın en iyi 11 Maratonu arasında yer aldı.
Aydınlatma
15 Temmuz Şehitler Köprüsü’nün aydınlatma ve ışıklandırma sistemi 22 Nisan 2007 tarihinde düzenlenen tören ve ışık gösterisiyle faaliyete geçirildi. Köprüde kullanılan renk değiştirebilen led armatürler, uzun ömürlü, düşük enerji tüketimine sahip ve çevre dostu olarak biliniyor. Köprünün tamamı, değiştirebilen 16 milyon renk led armatürlerle aydınlatıldı. Ekipmanlarının montajı sırasında 236 adet V-askı halatına 2000 adet led ışık modülü ve 7000 metrenin üzerinde kablo sabitlendi. Bu çalışma sırasında 12 iple erişim teknisyeni 9000 metrenin üzerinde dikey ip inişi yaptı. Bu montaj Türkiye’de 2007 yılına kadar gerçekleştirilmiş en büyük iple erişim projesi oldu.
Galeri
-
![image]()
15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nün Ortaköydeki direğinin altından görünümü -
![image]()
1000 lira banknot'un arkası (1978-1986) -
![image]()
50 kuruş'un önü (2009-günümüz) -
![image]()
Avrasya Maratonu sırasında 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nden yaya geçişine izin verilir -
![image]()
Tabliyerin alttan görünüşü - 15 Temmuz Şehitler Köprüsü'nün Ortaköy ayakları. Sol taraftaki yeşil yapı Hatice Sultan Yalısı (Şubat 2013)
-
![image]()
Cağaloğlu hanlar bölgesinden boğaza bakış -
![image]()
Otağtepe parkından Boğaziçi Köprüsünü görünümü
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Kasım 2015.
- ^ "15 Temmuz Şehitler ve Fatih Sultan Mehmet Köprüleri Geçiş Ücretleri Tarifesi". KGM. 1 Ocak 2024. 22 Mart 2010 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2024.
- ^ "Yıldırım: Boğaziçi Köprüsü, 15 Temmuz Şehitler Köprüsü olacak". bbc.com/turkce. BBC. 25 Temmuz 2016. 26 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ "Boğaziçi Köprüsü'nün adının "15 Temmuz Şehitler Köprüsü" panolara yasıdı". sabah.com.tr. Sabah (gazete). 26 Temmuz 2016. 27 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016.
- ^ , "Boğaziçi Köprüsü", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. .
- ^ İlhan Tekeli, (Ed.) (1993). Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi. Tarih Vakfı. ISBN . 13 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Aralık 2022. Birden fazla
|yayımcı=ve|yayıncı=kullanıldı () - ^ BOĞAZİÇİ KÖPRÜSÜ PROJE BİLGİLERİ 19 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., kgm.gov.tr
- ^ Boğaz Köprüsü’nde 40 yaş heyecanı 6 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., milliyet.com.tr
- ^ Boğaziçi Köprüsü 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., imo.org.tr
- ^ Şoförler dikkat 1 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Milliyet, 26 Kasım 1991.
- ^ Otoyollarla İlgili Kısıtlamalar ve Yasaklamalar 1 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., kgm.gov.tr
- ^ a b c d "Yavuz Sultan Selim'in garanti yükü 2,6 milyar $". Birgun.net. 24 Ocak 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2022.
- ^ a b c d "Avrasya Tüneli'ni 4 yılda 4,1 milyon sürücü kullandı". Anadolu Ajansı. 7 Mart 2021. 19 Nisan 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Nisan 2022.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s "OTOYOL VE KÖPRÜ GELİRLERİ (2001-2019)" (PDF). 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.
- ^ . 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ . 1 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ (PDF). 12 Şubat 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2016.
- ^ Tarihçe 13 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., istanbulmarathon.org.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Google'ın Haritalar hizmetinde uzaydan Boğaziçi Köprüsü'nün görünümü 10 Ağustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
![image]()
- BOTEK Boğaziçi Teknik Müşavirlik A.Ş.18 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
15 Temmuz Sehitler Koprusu eski adiyla Bogazici Koprusu ya da bogaza insa edilen ilk kopru olmasina atifla halk arasinda Birinci Kopru Karadeniz ile Marmara Denizi ni birbirine baglayan Istanbul Bogazi uzerinde yer alan uc asma kopruden biri ve ilkidir Koprunun ayaklari Avrupa Yakasi nda Ortakoy Anadolu Yakasi nda Beylerbeyi semtlerindedir 15 Temmuz Sehitler Koprusu15 Temmuz Sehitler Koprusu aksam gorunumuResmi adi15 Temmuz Sehitler KoprusuDiger ad lar Bogazici Koprusu Birinci Kopru Bogaz KoprusuTasinanMotorlu tasit YayalarGecisIstanbul BogaziKonumBesiktas ve Uskudar Istanbul TurkiyeKoordinatlar41 3 0 K 29 1 48 D 41 05000 K 29 03000 D 41 05000 29 03000TasarimFreeman Fox and Partners BOTEK Bogazici Teknik Musavirlik A S TuruAsma kopruMalzemeBeton CelikSerit sayisi3 3Ayak sayisi2Uzunluk1 560 m 5 120 ft Genislik33 40 m 109 6 ft Yukseklik165 m 541 ft En genis aciklik1 074 m 3 524 ft Yuk siniri2650 TonAlt aciklik64 m 210 ft YapimCleveland Bridge amp Eng Co ve Hochtief A G Baslangic tarihi20 Subat 1970 1970 02 20 Bitis tarihi1 Haziran 1973Acilis30 Ekim 1973 50 yil once 1973 10 30 KullanimOtoyol 1 Istanbul 1 Cevre Yolu Tarihi durumuKullanimdaGecis ucreti 15 00 otomobil 6 00 Motorsiklet 19 00 3 20 metreden buyuk her turlu iki aksli araclar 3 4 5 6 ve ustu aksli araclarin gecisi yasaktir15 Temmuz Sehitler Koprusu Istanbul Istanbul Bogazi uzerine yapilan ilk kopru olmasina atfen halk arasinda Birinci Kopru olarak da adlandirilan Bogazici Koprusu daha sonra yapilan Fatih Sultan Mehmet Koprusu Yavuz Sultan Selim Koprusu ve Avrasya Tuneli yle birlikte kentin iki yakasi arasindaki kesintisiz kara ulasimini saglar 20 Subat 1970 tarihinde yapimina baslanan kopru 30 Ekim 1973 tarihinde Turkiye Cumhuriyeti nin kurulusunun 50 yildonumu serefine donemin cumhurbaskani Fahri Koruturk tarafindan devlet toreniyle hizmete acildi Yapimi tamamlandiginda dunyanin en uzun dorduncu asma koprusuyken 2012 yili itibariyla yirmi birinci sirada bulunmaktadir 26 Temmuz 2016 da koprunun resmi adi 2016 Turkiye askeri darbe girisimi sirasinda koprude hayatini kaybeden vatandaslarin anisina 15 Temmuz Sehitler Koprusu olarak degistirilmistir TarihceIlk kopru onerileri Istanbul Bogazi nin iki kiyisini bir kopru ile birlestirmek antik cagdan beri ustunde durulan bir dusunce olageldi Biraz da efsane ile karisan bilgilere gore boyle bir kopruyu ilk gerceklestiren IO 522 486 arasinda hukum suren Pers Krali I Darius olmustu Darius Iskitlere karsi yaptigi seferde askerlerini Asya dan Avrupa ya mimar in gemileri ve sallari yan yana dizip birbirine baglayarak olusturdugu kopruden gecirdi Bundan sonra Bogaz in ustune bir kopru kurulmasi ancak 16 yuzyilda soz konusu oldu Unlu sanatci ve muhendis Leonardo da Vinci 1503 te donemin Osmanli padisahi II Bayezid e bir mektupla basvurarak Halic uzerinde bir kopru yapmayi eger istenirse bu kopruyu Bogaz uzerinden Anadolu ya da uzatmayi onerdi 1900 de Arnaudin adinda bir Fransiz bir Bogaz koprusu projesi hazirladi Demiryolunun gecmesi icin dusunulen ve biri Sarayburnu Uskudar biri de Rumeli Hisari Kandilli arasinda olmak uzere iki ayri yer onerilen bu kopru projesi onay gormedi Yine ayni yil Bosphorus Railroad Company adli bir sirket Bogaz da hisarlar arasinda bir kopru yapmak icin basvurdu Basvuruyla birlikte sunulan projeye gore kopruyle gecilecek aciklik uc tane buyuk kagir ayakla dorde bolunuyor celik tellerle askiya alinmis havai bir demir orgu den olusan kopru bu ayaklara tasitiliyordu Ayaklarin her birinin ustune dort minareyle cevrili bir kubbeden olusan bir sus elemani oturtulmustu ve sunus yazisinda bu elemanlarin Kuzeybati Afrika mimarligindan esinlenerek bicimlendirildigi soyleniyordu Gayet heybetli bir manzara alacak olan kopruye Hamidiye adi uygun gorulmustu ama donemin padisahi II Abdulhamid bu projeyi kabul etmedi Bundan sonraki girisim Cumhuriyet doneminde bir insaat muteahhidi ve is adami olan Nuri Demirag dan geldi 1931 de Bethlehem Steel Company adli bir Amerikan firmasiyla anlasan Demirag Ahirkapi Salacak arasinda kurulmak uzere San Francisco daki Oakland Bay asma koprusunun ornek alindigi bir kopru projesi hazirlatarak Ataturk e sundu Toplam uzunlugu 2 560 m olan bu koprunun 960 m si kara 1 600 m si deniz uzerinden gececekti Bu ikinci bolum denizde 16 ayaga oturacak en ortada 701 m uzunlugunda bir asma kopru yer alacakti Genisligi 20 73 m denizden yuksekligi 53 34 m olacakti Kopruden demiryolundan baska tramvay ve otobus yollarinin gecmesi de ongorulmustu Demirag in kabul ettirmek icin 1950 ye kadar ugrastigi bu proje de gerceklesmedi Bogaz koprusuyle Almanlar da ilgilendi Krupp firmasi 1946 1954 arasinda ITU Mimarlik Fakultesi nde ogretim uyesi olarak calisan Alman mimar Prof Paul Bonatz a 1951 de boyle bir kopruyle ilgili bir inceleme ve arastirma yapmasini onerdi Bonatz in yardimcilari tarafindan en uygun yer olarak Ortakoy Beylerbeyi arasi saptandi ve Krupp buna gore bir projesi onerisi hazirladi Ama bu girisim de bir sonuca ulasamadi 1953 te Demokrat Parti hukumetinin istegiyle Bogaz koprusu konusunun incelenmesi icin Istanbul Belediyesi nin Karayollari Genel Mudurlugu nun ve ITU nun ilgililerinden olusan bir komite kuruldu Bu komite konunun onemi dolayisiyla iyi incelenmesi gerektigi sonucuna vararak incelemenin uzman bir firmaya yaptirilmasini kararlastirdi Karayollari Genel Mudurlugu inceleme isini 1955 te De Leuw Cather and Company adli ABD firmasina verdi Firmanin saptadigi yer olan Ortakoy Beylerbeyi arasinda bir asma kopru projesinin hazirlanmasi ve kontrol hizmetleri isi icin 1958 de uluslararasi bir ilanla teklif istendi Basvurular arasindan secilen Steinman Boynton Granquist and London firmasina bir proje hazirlatildi Ama ardindan ortaya cikan mali ve yonetsel guclukler bu projenin uygulanmasini engelledi Ayni yil Almanlar da Bogaz koprusu icin bir atak yaptilar Dyckerhof und Widmann firmasi kopru konusunda deneyimli bir mimar olan Gerd Lohmer e hazirlattigi bir proje onerisiyle hukumete basvurdu Bu oneriye gore koprunun tabliyesi sadece 60 cm kalinliginda bir banttan olusuyor bu bant ongerilimli betondan yapiliyordu Yani kopru asma degil germe bir kopru oluyordu Tabliyesi denizin icinde yer alan iki ayaga oturuyordu Karadan 300 er m aciktaki ayaklarin arasi 600 m idi Her ayak iki yana dogru yelpaze gibi acilan 150 m uzunlugunda ikiser konsol olusturuyordu Ayaklar da kopru gibi sadece 60 m yuksekligindeydi bu nedenle ayni acikligi gecen bir asma koprunun yaklasik uc kez daha yuksek olmasi gerekecek kuleleri gibi Bogazici nin siluetini bozmayacaklari ileri suruluyordu Konuyu incelemek icin sehir planlama mimarlik ve estetik uzmanlarindan olusturulan bir kurul yine de Bogazici ne bir asma koprunun daha cok yakisacagina karar verince oneri geri cevrildi Yapim sureci 1973 yilinda 15 Temmuz Sehitler Koprusu Aradan gecen zamanda teknolojinin degismesi ve ilerlemesi nedeniyle Steinman Boynton Granquist and London a hazirlatilan proje eksik ve yetersiz duruma dustu 1967 de konuda uzmanlasmis dort yabanci muhendislik firmasindan yeni bir proje hazirlamalari istendi ve en uygun oneriyi yapan Freeman Fox and Partners adli Ingiliz firmasiyla 1968 de anlasma imzalandi Insaati gerceklestirecek firmayi secmek icin acilan ihaleyi de Hochtief AG adli Alman ve Cleveland Bridge and Engineering Company adli Ingiliz firmalarinin olusturdugu konsorsiyum kazandi Koprunun insaatina 20 Subat 1970 tarihinde baslandi Mart 1970 te Ortakoy ayaklarinin kazisi hemen ardinda da Beylerbeyi ayaklarinin kazisi basladi 4 Agustos 1971 de kule montaji baslatildi Ocak 1972 de kilavuz tel cekilerek ilk birlesim saglandi 10 Haziran 1972 tarihinde tellerin gerilim ve bukum islemleri basladi ve koprunun acilisina kadar surdu Aralik 1972 de ilk tabliye kopruye gerilen celik halatlara salincak sistemiyle monte edilmeye baslandi Kulelerin tepesindeki vincler yardimiyla ve palangalar vasitasiyla ici bos tabliyeler aski halatlarina baglandi Tabliyelerin yukari cekilmesine koprunun ortasindan baslandi sirasiyla iki uca dogru esit sayida cekildi 26 Mart 1973 te son tabliyenin montaji da tamamlandi Ardindan 60 adet tabliye birbirine kaynaklandi Boylece ilk kez yuruyerek Asya dan Avrupa ya gecildi Nisan 1973 te kaucuk alasimli cift kat asfalt dokumune baslandi 1 Haziran 1973 te de asfalt dokum islemi tamamlandi Mayis 1973 te yaklasim viyaduklerinin Ortakoy ve Beylerbeyi uzerinden gecen insasi bitirildi 8 Haziran 1973 tarihinde ilk defa aracla gecis deneyi yapildi 30 Ekim 1973 te Cumhuriyetin ilani nin 50 yildonumunde donemin cumhurbaskani Fahri Koruturk tarafindan hizmete acilmistir Insaati uc yilda tamamlanan koprunun maliyeti anlasmaya gore 21 774 283 Amerikan dolaridir Yapildigi donemde ABD degerlendirme disi birakildiginda dunyanin en uzun asma koprusu olma ozelligini tasimaktaydi OzellikleriKusbakisi 15 Temmuz Sehitler Koprusu 2011 15 Temmuz Sehitler Koprusu Bogaz in her iki yakasindaki birer tasima kulesinden ve bunlarin arasinda gerili iki ana kabloya aski kablolariyla asilmis bir tabliyeden olusur Her tasiyici kulenin kutu kesitli iki dusey ayagi vardir ve bunlar uc noktada yine kutu kesitli uc yatay kirisle birbirine baglanir Tabliye iki ucta bu kirislerden en alttakine oturur Yumusak ve yuksek direncli celikten yapilmis olan 165 m yuksekligindeki kulelerin icinde yolcu ve servis asansorleri bulunur Yolcu asansorleri on sekizer bakim personelini tasiyan servis asansorleri sekizer kisiliktir 33 40 m genisligindeki tabliye 60 tane rijitlestirilmis ici bos levha panel uniteden olusur Birbirlerine kaynaklanarak baglanmis bu unitelerin yuksekligi 3 m genisligi 28 m dir Iki yanlarinda 2 70 m eninde konsollar vardir Tam orta noktasi deniz yuzeyinden 64 m yuksekte bulunan tabliyenin ustunde ucu gidis ucu gelis olmak uzere alti iz yanlardaki konsollarin ustunde de yaya yollari yer almaktadir Toplam uzunlugu 1 560 m orta acikligi yani iki kule arasi 1 074 m olan koprunun tabiyesini tasiyici ana kablolara baglayan aski kablolari duz degil egik duzenlenmistir Ama bu koprunun daha once yapilmis bir benzeri olan Ingiltere deki Severn Koprusu nun egik aski kablolarinda metal yorulmasi nin yol actigi catlaklarin saptanmasi uzerine 15 Temmuz Sehitler Koprusu nun de egik aski kablolari daha sonradan duzleri ile degistirilmistir Bogaz uzerinde daha sonra yapilan Fatih Sultan Mehmet Koprusu nun tasiyici ana kablolarinin capi orta aciklikta 58 cm kulelerle kara arasindaki arka gergilerde 60 cm dir Bu kablolarin uclari kaya zemine ankraj bloklariyla betonlanmistir TrafikAnadolu yakasindaki plaka okuma sistemi 2022 Otoyol 1 in uzerinden gectigi 15 Temmuz Sehitler Koprusu Avrupa ve Asya arasinda sabit baglanti olarak hem Turkiye hem de Istanbul ulasim aginin cok onemli bir halkasidir Koprude acilisindan bugune kadar trafik artisi beklenenin cok ustunde gerceklesmistir koprunun ilk hizmete acildigi yil gunluk ortalama arac gecisi 32 bin iken 1987 de bu sayi 130 bine 2004 yilinda ise 180 bine cikti 1991 yilinda otobusler haric agir tonajli 4 ton ve ustu araclarin kopruden gecisleri yasaklandi Gunumuzde 15 Temmuz Sehitler Koprusu nden yalnizca belediye halk otobusleri ve turist tasima belgesine haiz otobusler ile otomobil ve motosikletlerin gecisine izin verilmektedir 15 Temmuz Sehitler Koprusu 1978 den beri yaya trafigine kapalidir Koprulerin arac gecisleri Yil 15 Temmuz Sehitler F S M Koprusu Yavuz Sultan Selim Koprusu Avrasya Tuneli2020 17 540 gunluk 34 145 gunluk 2019 321 884 gunluk 35 176 gunluk 49 047 gunluk 2018 323 843 gunluk 40 885 gunluk 48 099 gunluk 2017 409 341 gunluk 41 160 gunluk 42 034 gunluk 2016 368 636 gunluk 110 000 gunluk 68 500 taahhut 2015 386 400 gunluk Insa halinde Insa halinde2014 411 323 gunluk Insa halinde Insa halinde2013 417 534 gunluk Insa halinde Insa halinde2012 407 380 gunluk 2011 416 354 gunluk 2010 405 909 gunluk 2009 394 840 gunluk 2008 399 009 gunluk 2007 403 712 gunluk 2006 381 792 gunluk 2005 374 438 gunluk 2004 366 078 gunluk 2003 345 700 gunluk 2002 331 163 gunluk 2001 328 411 gunluk Ucret karsilastirmasi Bakiniz Istanbul Bogazi Arac gecis ucretleriIstanbul MaratonuIlk olarak 1979 yilinda kosulan yarisin en onemli gecis noktasi 15 Temmuz Sehitler Koprusu dur Kitalararasi Avrasya Maratonu basladigi gunden bu yana tam uc defa guzergah degistirdi Gunumuzde 42 km maraton 15 km ve 10 km olarak 3 farkli guzergahta kosulan maraton Istanbul Buyuksehir Belediyesi nin organizatorlugunde duzenlenmektedir Turkiye de uluslararasi nitelikteki en onemli maraton yarisidir Sonradan adi Istanbul Maratonu olarak degistirilmistir 2014 yilinda Istanbul Maratonu 3 kez IAAF tarafindan Altin Kategori ye kabul edilerek Dunya nin en iyi 22 Avrupa nin en iyi 11 Maratonu arasinda yer aldi Aydinlatma15 Temmuz Sehitler Koprusu nun LED aydinlatma sistemiyle kazandigi gece gorunumu 2011 15 Temmuz Sehitler Koprusu nun aydinlatma ve isiklandirma sistemi 22 Nisan 2007 tarihinde duzenlenen toren ve isik gosterisiyle faaliyete gecirildi Koprude kullanilan renk degistirebilen led armaturler uzun omurlu dusuk enerji tuketimine sahip ve cevre dostu olarak biliniyor Koprunun tamami degistirebilen 16 milyon renk led armaturlerle aydinlatildi Ekipmanlarinin montaji sirasinda 236 adet V aski halatina 2000 adet led isik modulu ve 7000 metrenin uzerinde kablo sabitlendi Bu calisma sirasinda 12 iple erisim teknisyeni 9000 metrenin uzerinde dikey ip inisi yapti Bu montaj Turkiye de 2007 yilina kadar gerceklestirilmis en buyuk iple erisim projesi oldu Galeri15 Temmuz Sehitler Koprusu nun Ortakoydeki direginin altindan gorunumu 1000 lira banknot un arkasi 1978 1986 50 kurus un onu 2009 gunumuz Avrasya Maratonu sirasinda 15 Temmuz Sehitler Koprusu nden yaya gecisine izin verilir Tabliyerin alttan gorunusu source source source source source source 15 Temmuz Sehitler Koprusu nun Ortakoy ayaklari Sol taraftaki yesil yapi Hatice Sultan Yalisi Subat 2013 Cagaloglu hanlar bolgesinden bogaza bakis Otagtepe parkindan Bogazici Koprusunu gorunumuAyrica bakiniz1915 Canakkale Koprusu Fatih Sultan Mehmet Koprusu Osmangazi Koprusu Turkiye deki kopruler listesi Turkiye deki tarihi kopruler Yavuz Sultan Selim KoprusuKaynakca Arsivlenmis kopya PDF 19 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Kasim 2015 15 Temmuz Sehitler ve Fatih Sultan Mehmet Kopruleri Gecis Ucretleri Tarifesi KGM 1 Ocak 2024 22 Mart 2010 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2024 Yildirim Bogazici Koprusu 15 Temmuz Sehitler Koprusu olacak bbc com turkce BBC 25 Temmuz 2016 26 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2016 Bogazici Koprusu nun adinin 15 Temmuz Sehitler Koprusu panolara yasidi sabah com tr Sabah gazete 26 Temmuz 2016 27 Temmuz 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Temmuz 2016 Bogazici Koprusu Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi Tarih Vakfi 1994 ISBN 975 7306 00 2 Ilhan Tekeli Ed 1993 Dunden Bugune Istanbul Ansiklopedisi Tarih Vakfi ISBN 975 7306 00 2 13 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Aralik 2022 Birden fazla yayimci ve yayinci kullanildi yardim KB1 bakim Editorler parametresini kullanan link BOGAZICI KOPRUSU PROJE BILGILERI 19 Agustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde kgm gov tr Bogaz Koprusu nde 40 yas heyecani 6 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde milliyet com tr Bogazici Koprusu 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde imo org tr Soforler dikkat 1 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Milliyet 26 Kasim 1991 Otoyollarla Ilgili Kisitlamalar ve Yasaklamalar 1 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde kgm gov tr a b c d Yavuz Sultan Selim in garanti yuku 2 6 milyar Birgun net 24 Ocak 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2022 a b c d Avrasya Tuneli ni 4 yilda 4 1 milyon surucu kullandi Anadolu Ajansi 7 Mart 2021 19 Nisan 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Nisan 2022 a b c d e f g h i j k l m n o p q r s OTOYOL VE KOPRU GELIRLERI 2001 2019 PDF 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 5 Temmuz 2020 11 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2016 Arsivlenmis kopya 2 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Kasim 2016 1 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2016 PDF 12 Subat 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 12 Kasim 2016 Tarihce 13 Kasim 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde istanbulmarathon org Dis baglantilarWikimedia Commons ta 15 Temmuz Sehitler Koprusu ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Google in Haritalar hizmetinde uzaydan Bogazici Koprusu nun gorunumu 10 Agustos 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde BOTEK Bogazici Teknik Musavirlik A S 18 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde