Bilimsel Devrimlerin Yapısı (1962), Thomas S. Kuhn'un bilim tarihi üzerine bir analizidir. Yayınlanması bilimsel bilginin sosyolojisi alanında bir kilometre taşı olmuş, çokça tartışılmış, paradigma ve paradigma kayması (paradigma değişimi) kavramlarını popülerleştirmiştir.
The Structure of Scientific Revolutions | |
Yazar | Thomas S. Kuhn |
---|---|
Çevirmen | Nilüfer Kuyaş |
Dil | İngilizce |
Tür | Bilim kitapları |
Yayım | 1962 (özgün) 2006 (1. Basım) (Türkçe) |
Yayımcı | (2003), (2006) |
ISBN | (özgün) (Türkçe) |
Tarihçe
Kuhn kitabının kaynağını 1947'de Harvard Üniversitesi'nde lisans üstü öğrencisiyken beşeri bilimler öğrencilerine verdiği bilim tarihi odaklı bir lisans dersi için yaptığı çalışmalara dayandırır. Kitabı oluşturan metin ise ilk defa, International Encyclopedia of Unified Science'ın içerisinde bir monografi olarak yayınlanmış ve kitap formatında ilk kez 1962 yılında basılmıştır.
Özet
Kuhn'un tarih ve bilim felsefesine yaklaşımı, "Belli bir dönemde ne tür fikirler düşünülebilirdi, ne tür fikri seçenekler ve stratejiler mümkündü?" gibi kavramsal sorulara odaklanarak açıklanır. Kuhn, bilimsel kuramın evriminin, olguların basitçe biriktirilmesinden değil, değişken fikri ortamlar ve olasılıklar kümesinden çıktığını iddia eder.
Üç evre
Kuhn bilimsel çalışma ortamının sırayla geçirdiği üç evre tanımlar. Paradigma öncesi ya da pre-paradigma dediği ilk evrede, bilimsel nitelikte bir araştırma sürdürülüyor olsa da, belirli bir kuram üzerinde mutabakat yoktur. Bu evrenin tipik özelliği, çeşitli uyumsuz ve tamamlanmamış kuramların bir arada varlığıdır. Eğer bilimsel toplumun oyuncuları giderek bu kavramsal çerçevelerden birisine yönelir ve bilimsel yöntemler, terminoloji, deney türleri üzerinde geniş mutabakat sağlanırsa, ikinci evre olan normal bilim başlar. Bu evrenin özelliği de baskın paradigma kapsamında problem ya da bir anlamda yapboz çözmektir. Zamanla, normal bilim sürecinde anomaliler, mevcut paradigma kapsamında açıklanması zor olgular belirebilir, dahası bunlar birikerek normal bilimi zorlaştıran ve paradigmanın güçsüzlüklerini sergileyen bir noktaya, Kuhn'un adlandırmasıyla krize, ulaşabilir. Ama, gene Kuhn'un gözlemlerine göre, anomaliler ne denli çok sayıda ve büyük olursa olsun, güvenilir bir seçenek ortaya çıkana kadar, uygulamadaki bilim insanlarının çoğunluğu mevcut paradigmaya sadık kalır ve normal bilimi sürdürürler, çünkü sorunların çözüleceğine inançsızlık bilim insanı olmayı bırakmak anlamına gelir. Kuhn'a göre bütün bilimsel topluluklarda çoğunluğa aykırı düşen, kriz durumlarında yeni paradigmalar geliştiren az sayıda cüretkar birey de vardır. Bu bilim insanları Kuhn'un devrimci bilim dediği işe girişirler ve böylece bilim üçüncü evreye geçer. Bilimsel devrim diye de adlandırılabilecek bu evrede, eski paradigmaya güven sarsılır, temeldeki varsayımlar gözden geçirilir ve zamanla yeni bir paradigma itibar kazanır. Her iki paradigmanın da yan yana varolduğu ve yeni paradigmanın başlangıçtaki eksiklerinin zamanla kapatıldığı bir dönem sonunda yeni paradigma başat duruma geldiğinde, yani paradigma değişimi gerçekleştiğinde, bilim insanları yeni paradigma çerçevesinde yapbozla uğraştıkları normal bilime dönerler.
Etkileri
Siyaset, toplum ve ekonomideki değişimler sıkça Kuhncu terminolojiyle, "paradigma" ve "paradigma kayması" terimleriyle ifade edilmiştir. Bu terimlerin, Kuhn'un özgün tanımıyla ilgisiz bağlamlarda yersiz ve aşırı kullanım sonucu, içeriklerinden kopuk klişelere dönüştükleri ileri sürülse de, bilim tarihi dışında kullanımları yaygınlığını korumaktadır.
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bilimsel Devrimlerin Yapisi 1962 Thomas S Kuhn un bilim tarihi uzerine bir analizidir Yayinlanmasi bilimsel bilginin sosyolojisi alaninda bir kilometre tasi olmus cokca tartisilmis paradigma ve paradigma kaymasi paradigma degisimi kavramlarini populerlestirmistir Bilimsel Devrimlerin YapisiThe Structure of Scientific RevolutionsYazarThomas S KuhnCevirmenNilufer KuyasDilIngilizceTurBilim kitaplariYayim1962 ozgun 2006 1 Basim Turkce Yayimci 2003 2006 ISBN9780226458113 ozgun 9786055411565 Turkce TarihceKuhn kitabinin kaynagini 1947 de Harvard Universitesi nde lisans ustu ogrencisiyken beseri bilimler ogrencilerine verdigi bilim tarihi odakli bir lisans dersi icin yaptigi calismalara dayandirir Kitabi olusturan metin ise ilk defa International Encyclopedia of Unified Science in icerisinde bir monografi olarak yayinlanmis ve kitap formatinda ilk kez 1962 yilinda basilmistir OzetKuhn un tarih ve bilim felsefesine yaklasimi Belli bir donemde ne tur fikirler dusunulebilirdi ne tur fikri secenekler ve stratejiler mumkundu gibi kavramsal sorulara odaklanarak aciklanir Kuhn bilimsel kuramin evriminin olgularin basitce biriktirilmesinden degil degisken fikri ortamlar ve olasiliklar kumesinden ciktigini iddia eder Uc evre Kuhn bilimsel calisma ortaminin sirayla gecirdigi uc evre tanimlar Paradigma oncesi ya da pre paradigma dedigi ilk evrede bilimsel nitelikte bir arastirma surduruluyor olsa da belirli bir kuram uzerinde mutabakat yoktur Bu evrenin tipik ozelligi cesitli uyumsuz ve tamamlanmamis kuramlarin bir arada varligidir Eger bilimsel toplumun oyunculari giderek bu kavramsal cercevelerden birisine yonelir ve bilimsel yontemler terminoloji deney turleri uzerinde genis mutabakat saglanirsa ikinci evre olan normal bilim baslar Bu evrenin ozelligi de baskin paradigma kapsaminda problem ya da bir anlamda yapboz cozmektir Zamanla normal bilim surecinde anomaliler mevcut paradigma kapsaminda aciklanmasi zor olgular belirebilir dahasi bunlar birikerek normal bilimi zorlastiran ve paradigmanin gucsuzluklerini sergileyen bir noktaya Kuhn un adlandirmasiyla krize ulasabilir Ama gene Kuhn un gozlemlerine gore anomaliler ne denli cok sayida ve buyuk olursa olsun guvenilir bir secenek ortaya cikana kadar uygulamadaki bilim insanlarinin cogunlugu mevcut paradigmaya sadik kalir ve normal bilimi surdururler cunku sorunlarin cozulecegine inancsizlik bilim insani olmayi birakmak anlamina gelir Kuhn a gore butun bilimsel topluluklarda cogunluga aykiri dusen kriz durumlarinda yeni paradigmalar gelistiren az sayida curetkar birey de vardir Bu bilim insanlari Kuhn un devrimci bilim dedigi ise girisirler ve boylece bilim ucuncu evreye gecer Bilimsel devrim diye de adlandirilabilecek bu evrede eski paradigmaya guven sarsilir temeldeki varsayimlar gozden gecirilir ve zamanla yeni bir paradigma itibar kazanir Her iki paradigmanin da yan yana varoldugu ve yeni paradigmanin baslangictaki eksiklerinin zamanla kapatildigi bir donem sonunda yeni paradigma basat duruma geldiginde yani paradigma degisimi gerceklestiginde bilim insanlari yeni paradigma cercevesinde yapbozla ugrastiklari normal bilime donerler EtkileriSiyaset toplum ve ekonomideki degisimler sikca Kuhncu terminolojiyle paradigma ve paradigma kaymasi terimleriyle ifade edilmistir Bu terimlerin Kuhn un ozgun tanimiyla ilgisiz baglamlarda yersiz ve asiri kullanim sonucu iceriklerinden kopuk kliselere donustukleri ileri surulse de bilim tarihi disinda kullanimlari yayginligini korumaktadir Ayrica bakinizBilim felsefesi