Birinci Sadabad Sarayı (veya Sadabad Kasrı), İstanbul'da Kağıthane Deresi kenarında 1722 yılında inşa edilen 1809'da yıktırılan yazlık saraydır. Lale Devri'nin simgesi olmuştur.
Tarih boyunca aynı yerde yapılıp yıktırılan üç saraydan ilkidir. Sadabad saraylarının ikincisi 1809- 1816 arasında inşa edilip 50 yıl kadar kullanıldıktan sonra yıktırılmış; üçüncü saray 1863'te yaptırılmış ve 1943'te yıktırılmıştır. Geçmişte üç sarayın inşa edildiği yerde günümüzde Kağıthane Belediyesi'nin binası bulunur.
Sadabad Sarayları'nın ilki, devrin sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından III. Ahmed için yaptırılmıştı. Yapı, Osmanlı İmparatorluğu'nun ilk büyükelçisi sayılan Yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin Paris'ten getirttiği saray ve bahçe planlarından esin alarak inşa edildi.Fransa'daki Fontainebleau Sarayı örnek alınarak Kâğıthane Deresi'nin yatağı genişletildi. Derenin suyu çağlayanlar üzerinden akıtılarak havuza verildi. Saray ile birlikte “Cedvel-i Sîm” isimli kanal, iki havuz, üzerinde seyir kameriyeleri ile iki çağlayan kaskad, “Kasr-ı Neşat” adlı pavyon ve bir çeşmenin yapımı 60 günde tamamlandı. Havuz üzerindeki mermer direklerin üzerine inşa edilen saray, Paris civarında bulunan Marly Köşkü 'ne benzetilir III. Ahmet döneminin sarayı için en dayanaklı veriler Avusturya elçisi Gudenus'un çizimleri ile dönemin betimlemeleri ve gravürlerinde bulunabilmektedir.
31 Temmuz 1722'de sarayın açılışına padişah III. Ahmed katıldı. Açılış sırasında şairler padişaha söyledikleri methiyelerde saraya “uğurlu, mamur yer” anlamında “Sa'd-abad” adını verdi. Bu isim, sonradan semtin de adı oldu.
1722-1730 arasında Haliç’in her iki yakasında vezirlere ve paşalara ait, 173 adet kasır kurulmuş; 1730'daki Patrona Halil İsyanı sırasında kasırlar yağmalanmış ve sonra da tamamen yakılmıştır. III Ahmed’in yerine tahta çıkarılan I. Mahmut, sarayın yakılmasına izin vermemiştir ancak tahrip edilmesine ses çıkarmadı. Yeni padişah, daha sonra sarayı tamir ettirmiş fakat hiç kullanmamıştır.
Zamanla köhneleşen sarayı III. Selim, Krikor Balyan 'a tamir ettirerek kurtardı. III. Selim, IV. Mustafa ve II. Mahmut devirlerinde saray, pâdişahların yabancı elçilerle buluşma, Anadolu ve Rumeli âyânı ile görüşme yeri hâline getirildi. Âyânlara bir dizi yükümlülük getiren ve Türkiye’nin ilk anayasal belgesi kabul edilen Sened-i İttifak, 1808'de bu sarayda imzalandı.
II. Mahmud iyice eskiyen sarayı 1809'da yıktırdı ve yerine yeni bir saray inşa ettirdi.
Kaynakça
- ^ a b c "Sadabad Sarayı, Hayal-et Yapılar Sitesi, Erişim tarihi:29.04.2013". 1 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Nisan 2013.
- ^ a b c d . 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2013.
- ^ Yasin Aras, Yeniden Sadabad'a çıkılacak, Aksiyon Dergisi, 06.01.2001[]
- ^ . 6 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2013.
- ^ "Sâdâbâd, Mecmuâ-yı Tevârih-i Osmânî, 21.02.2013, Erişim tarihi:30.04.2013". 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Nisan 2013.
Ayrıca bakınız
İstanbul ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Osmanlı İmparatorluğu ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Mimarlık ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Birinci Sadabad Sarayi veya Sadabad Kasri Istanbul da Kagithane Deresi kenarinda 1722 yilinda insa edilen 1809 da yiktirilan yazlik saraydir Lale Devri nin simgesi olmustur Tarih boyunca ayni yerde yapilip yiktirilan uc saraydan ilkidir Sadabad saraylarinin ikincisi 1809 1816 arasinda insa edilip 50 yil kadar kullanildiktan sonra yiktirilmis ucuncu saray 1863 te yaptirilmis ve 1943 te yiktirilmistir Gecmiste uc sarayin insa edildigi yerde gunumuzde Kagithane Belediyesi nin binasi bulunur Sadabad Saraylari nin ilki devrin sadrazami Nevsehirli Damat Ibrahim Pasa tarafindan III Ahmed icin yaptirilmisti Yapi Osmanli Imparatorlugu nun ilk buyukelcisi sayilan Yirmisekiz Mehmed Celebi nin Paris ten getirttigi saray ve bahce planlarindan esin alarak insa edildi Fransa daki Fontainebleau Sarayi ornek alinarak Kagithane Deresi nin yatagi genisletildi Derenin suyu caglayanlar uzerinden akitilarak havuza verildi Saray ile birlikte Cedvel i Sim isimli kanal iki havuz uzerinde seyir kameriyeleri ile iki caglayan kaskad Kasr i Nesat adli pavyon ve bir cesmenin yapimi 60 gunde tamamlandi Havuz uzerindeki mermer direklerin uzerine insa edilen saray Paris civarinda bulunan Marly Kosku ne benzetilir III Ahmet doneminin sarayi icin en dayanakli veriler Avusturya elcisi Gudenus un cizimleri ile donemin betimlemeleri ve gravurlerinde bulunabilmektedir 31 Temmuz 1722 de sarayin acilisina padisah III Ahmed katildi Acilis sirasinda sairler padisaha soyledikleri methiyelerde saraya ugurlu mamur yer anlaminda Sa d abad adini verdi Bu isim sonradan semtin de adi oldu 1722 1730 arasinda Halic in her iki yakasinda vezirlere ve pasalara ait 173 adet kasir kurulmus 1730 daki Patrona Halil Isyani sirasinda kasirlar yagmalanmis ve sonra da tamamen yakilmistir III Ahmed in yerine tahta cikarilan I Mahmut sarayin yakilmasina izin vermemistir ancak tahrip edilmesine ses cikarmadi Yeni padisah daha sonra sarayi tamir ettirmis fakat hic kullanmamistir Zamanla kohnelesen sarayi III Selim Krikor Balyan a tamir ettirerek kurtardi III Selim IV Mustafa ve II Mahmut devirlerinde saray padisahlarin yabanci elcilerle bulusma Anadolu ve Rumeli ayani ile gorusme yeri haline getirildi Ayanlara bir dizi yukumluluk getiren ve Turkiye nin ilk anayasal belgesi kabul edilen Sened i Ittifak 1808 de bu sarayda imzalandi II Mahmud iyice eskiyen sarayi 1809 da yiktirdi ve yerine yeni bir saray insa ettirdi Kaynakca a b c Sadabad Sarayi Hayal et Yapilar Sitesi Erisim tarihi 29 04 2013 1 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Nisan 2013 a b c d 17 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2013 Yasin Aras Yeniden Sadabad a cikilacak Aksiyon Dergisi 06 01 2001 olu kirik baglanti 6 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2013 Sadabad Mecmua yi Tevarih i Osmani 21 02 2013 Erisim tarihi 30 04 2013 18 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Nisan 2013 Ayrica bakinizIkinci Sadabad Sarayi Ucuncu Sadabad SarayiIstanbul ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Osmanli Imparatorlugu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Mimarlik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz