Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bruce Lee (Çince: 李小龍; d. Lee Jun-fan, Çince: 李振藩; 27 Kasım 1940 – 20 Temmuz 1973) Hong Konglu ve Amerikalı bir dövüş sanatçısı, dövüş sanatları eğitmeni, oyuncu, yönetmen, senarist, yapımcı ve filozoftu. Modern karma dövüş sanatlarının (MMA) yolunu açmakla tanınan, farklı dövüş disiplinlerinden gelen hibrit bir dövüş sanatları felsefesi olan Jeet Kune Do'nun kurucusuydu. Lee; eleştirmenler, medya ve diğer dövüş sanatçıları tarafından tüm zamanların en etkili dövüş sanatçısı ve Doğu ile Batı arasındaki uçurumu kapatan, 20. yüzyılın pop kültürü ikonu olarak kabul edilir. Hong Kong aksiyon sinemasını tanıtmasıyla ve Asyalıların Amerikan filmlerinde sunulma şeklini değiştirmesine yardımcı olmasıyla tanınır.
Bruce Lee 李小龍 | |
|---|---|
 | |
| Doğum | Lee Jun-fan (李振藩; pinyin: Lǐ Zhènfān) 27 Kasım 1940 San Francisco, Kaliforniya, ABD |
| Ölüm | 20 Temmuz 1973 (32 yaşında) Hong Kong |
| Meslek | Dövüşçü, Oyuncu |
| Etkin yıllar | 1941–1973 |
| Boy | 1,72 m (5 ft 8 in) |
| Evlilik | Linda Lee Cadwell (e. 1964; ö. 1973) |
| Çocuk(lar) | Brandon Lee Shannon Lee |
| Ödüller | Ömür Boyu Başarı Dalında Hong Kong Film Ödülü Hong Kong Film Ödülleri Yüzyılın Yıldızı Ödülü |
| Resmî site | Bruce Lee Kuruluşu |
| İmza | |
 | |
Lee, Hong Kong merkezli bir Kanton opera yıldızı olan Grace Ho ve Lee Hoi-chuen'in oğluydu. 1940 yılında San Francisco'da ailesi, babasının yurtdışındaki konser turnesi için şehri ziyaret ederken doğdu. Aile birkaç ay sonra Hong Kong'a döndü. Babası tarafından bir çocuk oyuncu olarak Hong Kong film endüstrisine tanıtıldı. Ancak bunlar dövüş sanatı filmleri değildi. İlk dövüş sanatları deneyimi arasında Wing Chun (Yip Man'den eğitim aldı), tai chi, boks (Hong Kong boks turnuvasını kazandı) ve görünüşe göre sık sık sokak dövüşleri (mahalle ve çatı kavgaları) vardı. 1959'da, doğumundan dolayı ABD vatandaşlığına sahip olan Lee, Seattle'a taşınabildi. 1961'de Washington Üniversitesi'ne kaydoldu. Oyunculuk kariyerine çok hevesli olsa da dövüş sanatları öğreterek para kazanmayı düşünmeye başladığı bu süre zarfında Amerika Birleşik Devletleri'ndeydi. Seattle'da evinin dışında işletilen ilk dövüş sanatları okulunu açtı. Daha sonra Oakland'da ikinci bir okul kurduktan sonra, bir keresinde Kaliforniya'daki 1964 Long Beach Uluslararası Karate Şampiyonasında gösteriler ve konuşmalar yaparak büyük ilgi gördü. Daha sonra öğretmenlik yapmak için Los Angeles'a taşındı. Öğrencilerine Chuck Norris, Sharon Tate ve Kareem Abdul-Jabbar da dahildi. 1970'lerde, Lee'nin Hong Kong ve Hollywood yapımı filmleri, Hong Kong dövüş sanatları filmlerini yeni bir popülerlik ve beğeni düzeyine yükseltti, Batı'nın Çin dövüş sanatlarına olan ilgisini artırdı. Filmlerinin yönetimi ve tonu, dünya çapında dövüş sanatları ve dövüş sanatları filmlerini çarpıcı biçimde etkiledi ve değiştirdi.
1970'lerin başındaki beş uzun metrajlı Hong Kong dövüş sanatları filmindeki rolleriyle tanınır. Bunlar; Lo Wei'nin Büyük Patron (1971) ve Öfkenin Yumruğu (1972) filmleri, Golden Harvest'in Lee tarafından yazılan ve yönetilen Ejderin Dönüşü (1972) filmi ve Warner Bros.'un Ejder Kalesi (1973) ile Ölüm Oyunu (1978) filmleridir. Lee, filmlerinde Çin milliyetçiliğini betimlemesi ve Asyalı Amerikalılar arasında Asya klişelerine meydan okuduğu için başta Çinliler olmak üzere tüm dünyada tanınan ikonik bir figür haline geldi. Başlangıçta Wing Chun, tai chi, boks ve sokak dövüşü öğrendikten sonra, bunları çeşitli kaynaklardan gelen diğer etkilerle birleştirip Jeet Kune Do (Yargılayan Yumruğun Yolu) adını verdiği kişisel dövüş sanatları felsefesinin ruhuna dönüştürdü.
Lee 20 Temmuz 1973'te 32 yaşında hayatını kaybetti. Ölümünden bu yana Lee; judo, karate, karma dövüş sanatları ve boks gibi modern dövüş sporlarının yanı sıra film, televizyon, çizgi roman, animasyon ve video oyunları da dahil olmak üzere modern popüler kültür üzerinde önemli bir etkiye sahip olmaya devam etti. Time dergisi, Lee'yi 20. yüzyılın en önemli 100 insanından biri olarak gösterdi.
Hayatı
San Francisco'da doğan Lee'nin gerçek adı Lee Jun-Fan'dır. İsmini doğumunda hazır bulunan doktor vermiştir. Annesinin Alman ve İngiliz kökenli olduğu düşünülmektedir. Babası ve annesi, Çin operasında oyuncuydu. Lee doğduğunda, bir turne için Birleşik Devletlerde bulunuyorlardı. Ailesi, Kung Fu öğrenmesini istedi. 6 yaşındayken bile ilerideki, hırçın ve sert karakterini belli ediyordu. Lee, Kung Fu tekniklerini bilinçsiz bir şekilde öğrenmeye başladıktan sonra, 1954'te ünlü Kung Fu Ustası Yip Man'ın öğrencisi olarak Wing Chun sistemini çalışmaya karar verdi. Bunun diğer bir nedeni ise bir sokak kavgasında küçük düşme korkusunu yenebilmekti. İlerleyen zamanlarda da Wing Chun sistemine boks çalışmalarını da eklemeye başladı. Dansa büyük bir ilgi duymaktaydı. Henüz 14 yaşındayken dans etmenin çok eğlenceli olduğunu keşfetmişti, zaten bunun içinde yetenekliydi. Dans etmek isteyenleri geri çevirmezdi. Dans dengesi ve ayak hareketlerinin çoğu onun daha sonra dövüş stilinde etken olmuştur. En sevdiği dans olan "Cha Cha" dansında Hong Kong'da şampiyon bile seçilmişti.
Sık sık karıştığı sokak kavgalarından dolayı 19 yaşındayken kötü şöhret edinince, 1959'da ailesi onu doğduğu Amerika Birleşik Devletleri'ne kendi arkadaşlarının yanına göndermiştir. Seattle'de otururken bir restoranın çatı katında garsonluk yaptığı sürece kalmasına izin verildi. Liseyi bitirip üniversiteye geçti. Washington Üniversitesinde Felsefe Bölümüne girdi ve geceleri restoranda çalışmaya devam etti. Bir yandan okula devam ederken, bir yandan da Amerikalılara Çin Kültürü'nün zenginliğini anlatmak için, o güne kadar Çinlilerden başkasına öğretilmesi yasak olan olan Kung Fu dersleri vermeye başlamıştı. Bu amaçla kendi adını taşıyan Jun Fan Kung Fu adında bir okul açmıştı. Bu spor okulu 1963 yılına kadar açık kalmış, yine aynı yıl Amerikalı Linda Emery ile evlenmiştir. Lee, daha sonra Oakland'da ikinci okulunu açtı. Burada geniş bir kitleye, Amerikalılara yabancı olan bu sanatın ne kadar geniş içerikli ve derin felsefeye sahip olduğunu ispatladı.
Kariyeri
Bruce Lee, Ed Parkers'la 1964 yılında ilk uluslararası çıkışını yaptı. Sonrasında Green Hornet adlı dizide oynamaya başladı. Bruce, bunun kendisi için bir çıkış olacağını düşünürken; dizi, bir sezon sonra yayından kaldırıldı. Daha sonra James Garner'in oynadığı "Marlowe" adlı filmde küçük bir rol kaptı ve birkaç bölümünde göründü. Sakatlansa da vazgeçmemişti fakat bu küçük rol kariyeri ona hiçbir fayda sağlamadı.
İlk uzun metrajlı filmi; Çinli prodüktör 'un yeni kurduğu film şirketi Golden Harvest ile çekilen Big Boss (Büyük Patron) filmidir. Film, Hong Kong ve güneydoğu Asya bölgesinde şimdiye kadar kırılmış tüm gişe rekorlarını altüst ederek büyük bir patlama yaptı. Bunun üzerine Asya milliyetçiliğinin işlendiği Fist of Fury (Öfkenin Yumruğu) filminde oynadı. Lee'nin bu filmlerinde kendisine özgün stilini de görmek mümkündür. Hong Kong film sanayinde avantür filmlerin hareketli sahnelerine Bruce Lee'nin Hollywood tecrübesi ile olağanüstü koreografileri yeni bir boyut kazandırmıştır. Büyük Usta, çekilen filmin güzel olması için dövüş sahnelerinin koreografisini düzenlerken gece gündüz demeden çalışıyordu. Hareketli sahneler için uzun plan çekimler yapar, yüksek tekmeler kullanır, Escrima'nın (silahlı dövüş sanatı) Nunchaku, Bo, Kali, bıçaklar ve küçük Çin okları gibi tüm silahlarını kullanarak dövüş sahnesini olağanüstü artistlik figürlerle süslemekteydi.
Bruce Lee, kalitesi ile Kung Fu sineması sektörüne yeni bir boyut kazandırdı. Escrima ustası Dan Inosanto, Lee'nin özgün stili Jeet Kune Do’nun kesinlikle gösteri olmadığını, aksine çok gerçekçi, fantezisi olmayan, vücut hareketlerinin işlevine uygun bir spor olduğunu söylemekteydi. Lee'nin komple bir sporcu olduğunu, Jeet Kune Do'nun da gerçek bir dövüşte çok etkili bir sistem olduğunu hararetle savunurdu. Bunun yanında Bruce Lee'nin de çok iyi bir oyuncu olduğundan, dövüş sanatını beyaz perdede fantastik bir şov olarak seyirciye sergilemeyi becerebildiğini söylemekteydi. İşte bu yüzdendir ki; filmleri dünya sinema klasikleri arasına girmiştir.
Bruce Lee’nin üçüncü filmi Way of the Dragon (Ejderin Yolu) oldu. Bu filmde Lee'nin yanında yardımcı oyuncu olarak, Amerika'da yedi defa karate şampiyonu olmuş "Chuck Norris" görülmüştü. Filmin final mücadelesinde ise adeta Karate ve Kung Fu'nun üstünlük mücadelesi sergilenmektedir. Bruce Lee'nin her filmi bir diğerine nazaran yenilikleri ile göze çarpmaktadır. Bruce Lee'yi zirveye taşıyan film ise, Dan İnosantio ve Kerim Abdül-Cabbar ile birlikte rol aldığı Game of Death (Ölüm Oyunu) filmidir (Fakat bu filmi tamamlayamadan ölmüştür). Amerikan filmlerinde başrol oynamayı çok isteyen ancak bunu başaramayan Lee, dördüncü filmini çekerken Amerikalı yapımcılardan başrol oynayacağı bir film teklifi geldi. Bunun üzerine sanatçı Ölüm Oyunu filmini yarıda bırakarak, Çin-Amerikan ortak yapımı olan Enter the Dragon (Ejder Kalesi) filmini çekti.
Ölümü
Son zamanlarda sırtından çok ciddi bir şekilde rahatsızlanmıştı. Beyninde bir tümör olduğu da düşünülmüştü.[] Doktorları ona dövüş sanatlarını kesinlikle bırakmasını ve iyileşmesi için yataktan çıkmaması gerektiğini söylediler. Bu Bruce Lee'nin hayatında en kötü dönemlerinden biriydi. Altı ay boyunca sırtüstü yatakta kaldı. Ama beynini çalışmaktan alıkoyamıyordu. Bu zaman diliminde "Jeet Kune Do Tao" adlı kitabı yazmaya başladı. Ancak bitiremeden hayata veda etti. Kitabını ölümünden sonra karısı tamamladı. 20 Temmuz 1973'teki Bruce Lee'nin ölümünü çevreleyen koşullar Asya'da bir bilinmezlik fırtınası ve dünyanın her tarafında ölümüne dair bir sürü iddianın gezindiği bir trajedi olarak kaldı.
'in de başrol oynayacağı "Game Of Death" adlı filmini bitirmek için yapımcısı Raymond Chow'la görüşmek üzere Betty'nin dairesine gitmişti. Raymond, öğleden sonra akşam tekrar konuşmak üzere onlardan ayrıldı. Baş ağrısından şikayet eden Bruce, Betty'i her zaman kendisinin de kullandığı bir aspirin karışımı olan "Equogesic" verdi. Ondan sonra Bruce, uzanmak üzere yatak odasına gitti. Raymond akşam niçin gelmediklerini öğrenmek için onları aradığında; Betty, Bruce'un uyuyakaldığını söyledi. Raymond, Betty'nin dairesine gidip Bruce kaldırmayı çalıştı ama başaramadı. Panik olmaya başladılar ve Betty doktor çağırdı. Onu kurtarmak için yapılan birçok başarısız denemeden sonra ambulans çağrıldı.
Küçük Ejder Bruce, hastaneye gittiğinde ölüydü. Acil müdahalede kalp ve solunuma müdahale edildi. Fakat bir hayat belirtisi yoktu. Bruce'nin nasıl öldüğü tartışma konusu oldu. Ölümünün beynindeki tümörden olabileceği söylendi. Bunun doğuştan mı yoksa daha sonra mı ortaya çıktığı meçhuldü ama kafasında her an patlamak üzere olan hasar görmüş bir damarla birlikte de çok vakti yoktu. Hatta ölümünden 2 ay önce bir beyin travması geçirmişti. Bruce Lee'nin genç yaşta ölümüyle; Hong Kong yasa boğulmuş, binlerce insan sokaklara dökülüp, son yolculuğunda onu yalnız bırakmak istememişlerdi. Kalabalığı durdurmak için polis tarafından barikatlar bile kurulmuştu.
Diğer bir trajedi ise oğlu Brandon Lee'nin 31 Mart 1993'te Amerika'nın Kuzey Carolina eyaletinde "The Crow" filminin çekimleri sırasında kameralar önünde karnından vurularak ölmesidir. Bruce Lee, Amerika'nın Seattle kentinde (Washington eyaletinde) Lake View mezarlığına gömülmüştür. Daha sonra, 3 Nisan 1993'te Brandon Lee de babasının yanına gömüldü. Her gün kendisinin ve oğlunun mezarı dünyanın dört bir tarafından gelen insanlar tarafından ziyaret edilmektedir.
Bruce Lee hayatında sadece dört öğrencisine “Jeet Kune Do” hocası olma lisansı verdi. Bunlar , , Dan Inosanto ve Ted Wong'dur.
Filmografi
| Yıl | Çince ve İngilizce adı | ABD ismi | Not |
|---|---|---|---|
| 1941 | Golden Gate Girl | Bebek rolünde. | |
| 1946 | |||
| 1948 | |||
| 1949 | Meng li xi shi, aka Sai See in the Dream | "Yam Lee" rolünde. | |
| 1950 | Xi lu xiang, aka The Kid | My Son, Ah Chung | "Lee Siu Lung" rolünde. |
| 1951 | Ren zhi cue aka Infancy | "Ngau" rolünde. | |
| 1953 | Qian wan ren jia | ||
| 1953 | Fu zhi guo aka Blame it on Father | Father's Fault | |
| 1953 | Ku hai ming deng aka The Guiding Light | ||
| 1953 | Ci mu lei aka A Mother's Tears | ||
| 1953 | Wei lou chun xiao aka In the Face of Demolition | ||
| 1955 | Gu xing xue lei | ||
| 1955 | Gu er xing | ||
| 1955 | Ai aka Love | ||
| 1955 | Ai xia ji aka Love Part 2 | ||
| 1955 | Er nu zhai aka We Owe It to Our Children | ||
| 1956 | Zhia dian na fu | ||
| 1957 | Lei yu aka The Thunderstorm | ||
| 1960 | Ren hai gu hong aka The Orphan | "Ah San" rolünde. | |
| 1969 | Marlowe | "Winslow Wong" rolünde. | |
| 1971 | The Big Boss | Patron Benim | "Cheng Chao-an" karakterinde Tayland'da bir uyuşturucu baronuna karşı dövüşüyor. |
| 1972 | Fist of Fury | The Chinese Connection | "Chen Zhen" karakteriyle Şangay'da Japon kötü adamlardan ustasının öcünü almak için dövüşüyor. |
| 1972 | Filmin dövüş koreografisini yaptı ve aynı zamanda filmin bir yerinde görünüyor. (Filmde belirtilmemiş) | ||
| 1972 | Way of the Dragon | Dünya'da Benden Büyük Yok | "Tang Lung" rolünde. Suça karşı Roma'da, İtalya. A.B.D.'de 'Enter the Dragon' dan sonra yayınlandığından bu isimdedir. |
| 1973 | Enter the Dragon | Ejder Kalesi | Bir uyuşturucu madde tüccarının düzenlediği turnuvaya casus olarak gönderilmiş savaş sanatları ustası "Mr. Lee" rolünde. |
| 1978 | Game of Death | Ölüm Oyunu | "ABD versiyonunda Billy Lo" ve Orijinal versiyonda "Hai Tien" rolündedir. Lee yalnızca filmin 3. ve son bölümünde ve ölümünden sonra birleştirilmiş parçalarla görünmektedir. |
| 1981 | Tower of Death | "Billy Lo" rolündedir. İlk yarısı "Enter the Dragon" dan görüntülerini içerir. Bu kısım sonradan yayınlanan DVD versiyonlarında çıkarılmıştır. |
Galeri
Kaynakça
- ^ . web.archive.org. 23 Temmuz 2010. 23 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2022.
- ^ . web.archive.org. 5 Haziran 2010. 5 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2022.
- ^ Lee, Linda; Lee, Mike (1989). The Bruce Lee Story (İngilizce). Black Belt Communications. ISBN . 5 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ McDermon, Daniel (25 Ocak 2017). "How Bruce Lee Exploded a Stereotype With a One-Inch Punch". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 15 Ekim 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Eylül 2022.
- ^ Chen, Edwin (5 Ocak 2016). "Bruce Lee Was an Anchor Baby". asamnews.com (Online). AsAmNews. 8 Kasım 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Kasım 2020.
- ^ Russo, Charles (2016). Striking Distance: Bruce Lee and the Dawn of Martial Arts in America (reprint bas.). U of Nebraska Press. s. 50. ISBN . 6 Nisan 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Mayıs 2018.
- ^ "Brandon Lee'nin hayatı". 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Mart 2014.
- ^ . 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2014.
Dış bağlantılar
- IMDb'de Bruce Lee
![image]()
Wikimedia Commons'ta Bruce Lee ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur- Bruce Lee Resmi Sitesi 7 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.twf.gov.tr/jeet-kune-do-kulelkavido/ 18 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- https://www.worldjeetkunedofederation.org/ 14 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bruce Lee Cince 李小龍 d Lee Jun fan Cince 李振藩 27 Kasim 1940 20 Temmuz 1973 Hong Konglu ve Amerikali bir dovus sanatcisi dovus sanatlari egitmeni oyuncu yonetmen senarist yapimci ve filozoftu Modern karma dovus sanatlarinin MMA yolunu acmakla taninan farkli dovus disiplinlerinden gelen hibrit bir dovus sanatlari felsefesi olan Jeet Kune Do nun kurucusuydu Lee elestirmenler medya ve diger dovus sanatcilari tarafindan tum zamanlarin en etkili dovus sanatcisi ve Dogu ile Bati arasindaki ucurumu kapatan 20 yuzyilin pop kulturu ikonu olarak kabul edilir Hong Kong aksiyon sinemasini tanitmasiyla ve Asyalilarin Amerikan filmlerinde sunulma seklini degistirmesine yardimci olmasiyla taninir Bruce Lee 李小龍DogumLee Jun fan 李振藩 pinyin Lǐ Zhenfan 27 Kasim 1940 1940 11 27 San Francisco Kaliforniya ABDOlum20 Temmuz 1973 32 yasinda Hong KongMeslekDovuscu OyuncuEtkin yillar1941 1973Boy1 72 m 5 ft 8 in EvlilikLinda Lee Cadwell e 1964 o 1973 Cocuk lar Brandon Lee Shannon LeeOdullerOmur Boyu Basari Dalinda Hong Kong Film Odulu Hong Kong Film Odulleri Yuzyilin Yildizi OduluResmi siteBruce Lee KurulusuImza Lee Hong Kong merkezli bir Kanton opera yildizi olan Grace Ho ve Lee Hoi chuen in ogluydu 1940 yilinda San Francisco da ailesi babasinin yurtdisindaki konser turnesi icin sehri ziyaret ederken dogdu Aile birkac ay sonra Hong Kong a dondu Babasi tarafindan bir cocuk oyuncu olarak Hong Kong film endustrisine tanitildi Ancak bunlar dovus sanati filmleri degildi Ilk dovus sanatlari deneyimi arasinda Wing Chun Yip Man den egitim aldi tai chi boks Hong Kong boks turnuvasini kazandi ve gorunuse gore sik sik sokak dovusleri mahalle ve cati kavgalari vardi 1959 da dogumundan dolayi ABD vatandasligina sahip olan Lee Seattle a tasinabildi 1961 de Washington Universitesi ne kaydoldu Oyunculuk kariyerine cok hevesli olsa da dovus sanatlari ogreterek para kazanmayi dusunmeye basladigi bu sure zarfinda Amerika Birlesik Devletleri ndeydi Seattle da evinin disinda isletilen ilk dovus sanatlari okulunu acti Daha sonra Oakland da ikinci bir okul kurduktan sonra bir keresinde Kaliforniya daki 1964 Long Beach Uluslararasi Karate Sampiyonasinda gosteriler ve konusmalar yaparak buyuk ilgi gordu Daha sonra ogretmenlik yapmak icin Los Angeles a tasindi Ogrencilerine Chuck Norris Sharon Tate ve Kareem Abdul Jabbar da dahildi 1970 lerde Lee nin Hong Kong ve Hollywood yapimi filmleri Hong Kong dovus sanatlari filmlerini yeni bir populerlik ve begeni duzeyine yukseltti Bati nin Cin dovus sanatlarina olan ilgisini artirdi Filmlerinin yonetimi ve tonu dunya capinda dovus sanatlari ve dovus sanatlari filmlerini carpici bicimde etkiledi ve degistirdi 1970 lerin basindaki bes uzun metrajli Hong Kong dovus sanatlari filmindeki rolleriyle taninir Bunlar Lo Wei nin Buyuk Patron 1971 ve Ofkenin Yumrugu 1972 filmleri Golden Harvest in Lee tarafindan yazilan ve yonetilen Ejderin Donusu 1972 filmi ve Warner Bros un Ejder Kalesi 1973 ile Olum Oyunu 1978 filmleridir Lee filmlerinde Cin milliyetciligini betimlemesi ve Asyali Amerikalilar arasinda Asya kliselerine meydan okudugu icin basta Cinliler olmak uzere tum dunyada taninan ikonik bir figur haline geldi Baslangicta Wing Chun tai chi boks ve sokak dovusu ogrendikten sonra bunlari cesitli kaynaklardan gelen diger etkilerle birlestirip Jeet Kune Do Yargilayan Yumrugun Yolu adini verdigi kisisel dovus sanatlari felsefesinin ruhuna donusturdu Lee 20 Temmuz 1973 te 32 yasinda hayatini kaybetti Olumunden bu yana Lee judo karate karma dovus sanatlari ve boks gibi modern dovus sporlarinin yani sira film televizyon cizgi roman animasyon ve video oyunlari da dahil olmak uzere modern populer kultur uzerinde onemli bir etkiye sahip olmaya devam etti Time dergisi Lee yi 20 yuzyilin en onemli 100 insanindan biri olarak gosterdi HayatiSan Francisco da dogan Lee nin gercek adi Lee Jun Fan dir Ismini dogumunda hazir bulunan doktor vermistir Annesinin Alman ve Ingiliz kokenli oldugu dusunulmektedir Babasi ve annesi Cin operasinda oyuncuydu Lee dogdugunda bir turne icin Birlesik Devletlerde bulunuyorlardi Ailesi Kung Fu ogrenmesini istedi 6 yasindayken bile ilerideki hircin ve sert karakterini belli ediyordu Lee Kung Fu tekniklerini bilincsiz bir sekilde ogrenmeye basladiktan sonra 1954 te unlu Kung Fu Ustasi Yip Man in ogrencisi olarak Wing Chun sistemini calismaya karar verdi Bunun diger bir nedeni ise bir sokak kavgasinda kucuk dusme korkusunu yenebilmekti Ilerleyen zamanlarda da Wing Chun sistemine boks calismalarini da eklemeye basladi Dansa buyuk bir ilgi duymaktaydi Henuz 14 yasindayken dans etmenin cok eglenceli oldugunu kesfetmisti zaten bunun icinde yetenekliydi Dans etmek isteyenleri geri cevirmezdi Dans dengesi ve ayak hareketlerinin cogu onun daha sonra dovus stilinde etken olmustur En sevdigi dans olan Cha Cha dansinda Hong Kong da sampiyon bile secilmisti Sik sik karistigi sokak kavgalarindan dolayi 19 yasindayken kotu sohret edinince 1959 da ailesi onu dogdugu Amerika Birlesik Devletleri ne kendi arkadaslarinin yanina gondermistir Seattle de otururken bir restoranin cati katinda garsonluk yaptigi surece kalmasina izin verildi Liseyi bitirip universiteye gecti Washington Universitesinde Felsefe Bolumune girdi ve geceleri restoranda calismaya devam etti Bir yandan okula devam ederken bir yandan da Amerikalilara Cin Kulturu nun zenginligini anlatmak icin o gune kadar Cinlilerden baskasina ogretilmesi yasak olan olan Kung Fu dersleri vermeye baslamisti Bu amacla kendi adini tasiyan Jun Fan Kung Fu adinda bir okul acmisti Bu spor okulu 1963 yilina kadar acik kalmis yine ayni yil Amerikali Linda Emery ile evlenmistir Lee daha sonra Oakland da ikinci okulunu acti Burada genis bir kitleye Amerikalilara yabanci olan bu sanatin ne kadar genis icerikli ve derin felsefeye sahip oldugunu ispatladi KariyeriBruce Lee Ed Parkers la 1964 yilinda ilk uluslararasi cikisini yapti Sonrasinda Green Hornet adli dizide oynamaya basladi Bruce bunun kendisi icin bir cikis olacagini dusunurken dizi bir sezon sonra yayindan kaldirildi Daha sonra James Garner in oynadigi Marlowe adli filmde kucuk bir rol kapti ve birkac bolumunde gorundu Sakatlansa da vazgecmemisti fakat bu kucuk rol kariyeri ona hicbir fayda saglamadi Ilk uzun metrajli filmi Cinli produktor un yeni kurdugu film sirketi Golden Harvest ile cekilen Big Boss Buyuk Patron filmidir Film Hong Kong ve guneydogu Asya bolgesinde simdiye kadar kirilmis tum gise rekorlarini altust ederek buyuk bir patlama yapti Bunun uzerine Asya milliyetciliginin islendigi Fist of Fury Ofkenin Yumrugu filminde oynadi Lee nin bu filmlerinde kendisine ozgun stilini de gormek mumkundur Hong Kong film sanayinde avantur filmlerin hareketli sahnelerine Bruce Lee nin Hollywood tecrubesi ile olaganustu koreografileri yeni bir boyut kazandirmistir Buyuk Usta cekilen filmin guzel olmasi icin dovus sahnelerinin koreografisini duzenlerken gece gunduz demeden calisiyordu Hareketli sahneler icin uzun plan cekimler yapar yuksek tekmeler kullanir Escrima nin silahli dovus sanati Nunchaku Bo Kali bicaklar ve kucuk Cin oklari gibi tum silahlarini kullanarak dovus sahnesini olaganustu artistlik figurlerle suslemekteydi Bruce Lee kalitesi ile Kung Fu sinemasi sektorune yeni bir boyut kazandirdi Escrima ustasi Dan Inosanto Lee nin ozgun stili Jeet Kune Do nun kesinlikle gosteri olmadigini aksine cok gercekci fantezisi olmayan vucut hareketlerinin islevine uygun bir spor oldugunu soylemekteydi Lee nin komple bir sporcu oldugunu Jeet Kune Do nun da gercek bir dovuste cok etkili bir sistem oldugunu hararetle savunurdu Bunun yaninda Bruce Lee nin de cok iyi bir oyuncu oldugundan dovus sanatini beyaz perdede fantastik bir sov olarak seyirciye sergilemeyi becerebildigini soylemekteydi Iste bu yuzdendir ki filmleri dunya sinema klasikleri arasina girmistir Bruce Lee nin ucuncu filmi Way of the Dragon Ejderin Yolu oldu Bu filmde Lee nin yaninda yardimci oyuncu olarak Amerika da yedi defa karate sampiyonu olmus Chuck Norris gorulmustu Filmin final mucadelesinde ise adeta Karate ve Kung Fu nun ustunluk mucadelesi sergilenmektedir Bruce Lee nin her filmi bir digerine nazaran yenilikleri ile goze carpmaktadir Bruce Lee yi zirveye tasiyan film ise Dan Inosantio ve Kerim Abdul Cabbar ile birlikte rol aldigi Game of Death Olum Oyunu filmidir Fakat bu filmi tamamlayamadan olmustur Amerikan filmlerinde basrol oynamayi cok isteyen ancak bunu basaramayan Lee dorduncu filmini cekerken Amerikali yapimcilardan basrol oynayacagi bir film teklifi geldi Bunun uzerine sanatci Olum Oyunu filmini yarida birakarak Cin Amerikan ortak yapimi olan Enter the Dragon Ejder Kalesi filmini cekti OlumuSon zamanlarda sirtindan cok ciddi bir sekilde rahatsizlanmisti Beyninde bir tumor oldugu da dusunulmustu kaynak belirtilmeli Doktorlari ona dovus sanatlarini kesinlikle birakmasini ve iyilesmesi icin yataktan cikmamasi gerektigini soylediler Bu Bruce Lee nin hayatinda en kotu donemlerinden biriydi Alti ay boyunca sirtustu yatakta kaldi Ama beynini calismaktan alikoyamiyordu Bu zaman diliminde Jeet Kune Do Tao adli kitabi yazmaya basladi Ancak bitiremeden hayata veda etti Kitabini olumunden sonra karisi tamamladi 20 Temmuz 1973 teki Bruce Lee nin olumunu cevreleyen kosullar Asya da bir bilinmezlik firtinasi ve dunyanin her tarafinda olumune dair bir suru iddianin gezindigi bir trajedi olarak kaldi in de basrol oynayacagi Game Of Death adli filmini bitirmek icin yapimcisi Raymond Chow la gorusmek uzere Betty nin dairesine gitmisti Raymond ogleden sonra aksam tekrar konusmak uzere onlardan ayrildi Bas agrisindan sikayet eden Bruce Betty i her zaman kendisinin de kullandigi bir aspirin karisimi olan Equogesic verdi Ondan sonra Bruce uzanmak uzere yatak odasina gitti Raymond aksam nicin gelmediklerini ogrenmek icin onlari aradiginda Betty Bruce un uyuyakaldigini soyledi Raymond Betty nin dairesine gidip Bruce kaldirmayi calisti ama basaramadi Panik olmaya basladilar ve Betty doktor cagirdi Onu kurtarmak icin yapilan bircok basarisiz denemeden sonra ambulans cagrildi Kucuk Ejder Bruce hastaneye gittiginde oluydu Acil mudahalede kalp ve solunuma mudahale edildi Fakat bir hayat belirtisi yoktu Bruce nin nasil oldugu tartisma konusu oldu Olumunun beynindeki tumorden olabilecegi soylendi Bunun dogustan mi yoksa daha sonra mi ortaya ciktigi mechuldu ama kafasinda her an patlamak uzere olan hasar gormus bir damarla birlikte de cok vakti yoktu Hatta olumunden 2 ay once bir beyin travmasi gecirmisti Bruce Lee nin genc yasta olumuyle Hong Kong yasa bogulmus binlerce insan sokaklara dokulup son yolculugunda onu yalniz birakmak istememislerdi Kalabaligi durdurmak icin polis tarafindan barikatlar bile kurulmustu Diger bir trajedi ise oglu Brandon Lee nin 31 Mart 1993 te Amerika nin Kuzey Carolina eyaletinde The Crow filminin cekimleri sirasinda kameralar onunde karnindan vurularak olmesidir Bruce Lee Amerika nin Seattle kentinde Washington eyaletinde Lake View mezarligina gomulmustur Daha sonra 3 Nisan 1993 te Brandon Lee de babasinin yanina gomuldu Her gun kendisinin ve oglunun mezari dunyanin dort bir tarafindan gelen insanlar tarafindan ziyaret edilmektedir Bruce Lee hayatinda sadece dort ogrencisine Jeet Kune Do hocasi olma lisansi verdi Bunlar Dan Inosanto ve Ted Wong dur FilmografiYil Cince ve Ingilizce adi ABD ismi Not1941 Golden Gate Girl Bebek rolunde 194619481949 Meng li xi shi aka Sai See in the Dream Yam Lee rolunde 1950 Xi lu xiang aka The Kid My Son Ah Chung Lee Siu Lung rolunde 1951 Ren zhi cue aka Infancy Ngau rolunde 1953 Qian wan ren jia1953 Fu zhi guo aka Blame it on Father Father s Fault1953 Ku hai ming deng aka The Guiding Light1953 Ci mu lei aka A Mother s Tears1953 Wei lou chun xiao aka In the Face of Demolition1955 Gu xing xue lei1955 Gu er xing1955 Ai aka Love1955 Ai xia ji aka Love Part 21955 Er nu zhai aka We Owe It to Our Children1956 Zhia dian na fu1957 Lei yu aka The Thunderstorm1960 Ren hai gu hong aka The Orphan Ah San rolunde 1969 Marlowe Winslow Wong rolunde 1971 The Big Boss Patron Benim Cheng Chao an karakterinde Tayland da bir uyusturucu baronuna karsi dovusuyor 1972 Fist of Fury The Chinese Connection Chen Zhen karakteriyle Sangay da Japon kotu adamlardan ustasinin ocunu almak icin dovusuyor 1972 Filmin dovus koreografisini yapti ve ayni zamanda filmin bir yerinde gorunuyor Filmde belirtilmemis 1972 Way of the Dragon Dunya da Benden Buyuk Yok Tang Lung rolunde Suca karsi Roma da Italya A B D de Enter the Dragon dan sonra yayinlandigindan bu isimdedir 1973 Enter the Dragon Ejder Kalesi Bir uyusturucu madde tuccarinin duzenledigi turnuvaya casus olarak gonderilmis savas sanatlari ustasi Mr Lee rolunde 1978 Game of Death Olum Oyunu ABD versiyonunda Billy Lo ve Orijinal versiyonda Hai Tien rolundedir Lee yalnizca filmin 3 ve son bolumunde ve olumunden sonra birlestirilmis parcalarla gorunmektedir 1981 Tower of Death Billy Lo rolundedir Ilk yarisi Enter the Dragon dan goruntulerini icerir Bu kisim sonradan yayinlanan DVD versiyonlarinda cikarilmistir GaleriBruce ve Brandon Lee Seattle Bruce Lee heykeli HongkongKaynakca web archive org 23 Temmuz 2010 23 Temmuz 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2022 web archive org 5 Haziran 2010 5 Haziran 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2022 Lee Linda Lee Mike 1989 The Bruce Lee Story Ingilizce Black Belt Communications ISBN 978 0 89750 121 7 5 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2022 McDermon Daniel 25 Ocak 2017 How Bruce Lee Exploded a Stereotype With a One Inch Punch The New York Times Ingilizce ISSN 0362 4331 15 Ekim 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Eylul 2022 Chen Edwin 5 Ocak 2016 Bruce Lee Was an Anchor Baby asamnews com Online AsAmNews 8 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Kasim 2020 Russo Charles 2016 Striking Distance Bruce Lee and the Dawn of Martial Arts in America reprint bas U of Nebraska Press s 50 ISBN 978 0803290518 6 Nisan 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Mayis 2018 Brandon Lee nin hayati 22 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Mart 2014 22 Mart 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Mart 2014 Dis baglantilarIMDb de Bruce Lee Wikimedia Commons ta Bruce Lee ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunur Bruce Lee Resmi Sitesi 7 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www twf gov tr jeet kune do kulelkavido 18 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde https www worldjeetkunedofederation org 14 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde