Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kestane ya da konur, kayıngiller (Fagaceae) familyasından Castanea cinsini oluşturan ağaçlara ve bu ağaçların yenilebilen tohumlarına verilen ad.
| Kestane | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Castanea sativa | |||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Türler | |||||||||||||
| metne bakınız. | |||||||||||||
Etimoloji
Kestane sözcüğünün Eski Yunan'da Teselya bölgesinde bir şehir olan Kastania'dan geldiği iddia edilmektedir. Türkçede ise özellikle Kıpçak ve Oğuz dillerinde kestane sözcüğü yerine koŋur sözcüğü kullanılır.
Morfolojik özellikleri
Yaprak döken bazen çalı formunda olan orman ağaçlarıdır. Kabuk çatlaklıdır. Yaprak koltuğunda çıkan tomurcuklarla yalancı uç tomurcukları vardır. Tomurcuklar üst üste binmiş 2 pulla örtülmüştür. Yapraklar sarmal dizilmiş fakat bükük iki sıralı görünür. İkincil damarlar birbirine paralel uzanır. Yapraklar kalın kimi zaman sert, mızraksı, kenarı dişli ve kılçıksı yapıda olabilir.
Erkek çiçekler (kedicik) dik vaziyette, 1-3 (5) salkımlı; salkımcaların her birindeki brahteler birbirine karşılıklı durur. Çiçek örtüsü 6 kısımlıdır. Stamenler 10-12 (20) kadardır. Tüylü dişi organ gelişmemiştir. Dişi çiçekler erkek çiçeklerin yakınında oluşur. Nadiren tek tek bulunur. Yumurtalık 6-9 gözlüdür. Boyuncuk 6-9 kadar, tepecik uçta, çok küçük noktalıdır. (beneksi) Kupula 2-4 arasında çenetlere ayrılır. Brahteler dikensidir. Kupula içerisinde 1-3 kadar fındıksı meyve bulunur. Çimlenme hipogeiktir.
Kestane üretim ve tüketimi
Tohumları Güney Avrupa ile Güneybatı ve Doğu Asya'da yaygın olarak tüketilir. Orta Çağlarda Güney Avrupa'da yeterli buğday ununa sahip olmayan orman toplulukları temel karbonhidrat kaynağı olarak tamamen kestaneye bağlı kalmaktaydı.
Kestane Türkiye'de en çok Aydın ilinde yetiştirilir. Ege Bölgesi toplam üretimde yaklaşık %70 payla ilk sıradır. Aydın'dan sonra, İzmir, Kastamonu ve Sinop kestane üretiminde ön plana çıkan illerdir. Aydın ilinden ihraç edilen kestaneler çok kaliteli olup; Bursa'da Kestane Şekeri adıyla bilinen bir tatlı çeşidi de imal edilir. Bazı çörek, kek ve pasta çeşitlerinde de kullanılır.
Tohumlar(kestane meyvesi), ateşte közlenmiş, haşlanmış veya suda kaynatılmış olarak tüketilir. Çoğunlukla 'kestane kebap' olarak adlandırılan ilkinde kestaneler üst kısımları hafifçe çizildikten sonra 10-15 dakika süreyle 200-220 °C sıcaklıklardaki fırına verilerek hazırlanır ya da kömür sobasının üzerinde de közlenir.
| Kestane üretimi – 2020 | |
|---|---|
| Ülke | (Bin ton) |
 Çin | 1,743.4 |
 İspanya | 188.7 |
 Bolivya | 80.9 |
 Türkiye | 76.0 |
 Güney Kore | 54.4 |
 İtalya | 49.7 |
 Portekiz | 42.2 |
| Dünya | 2,321.8 |
| Kaynak: FAO Birleşmiş Milletler | |
Odunu ve kullanımı
Kerestesi, dayanıklılık ve dekoratif özellikleri bakımından meşe ağacının odununa benzemekle birlikte, kuruma esnasında çatlaması ve eğrilmesi nedeniyle, bu ağaçtan büyük boyutlu kereste elde edilememektedir. Ancak dayanıklılığı nedeniyle bazı ahşap bahçe işlerinde bu ağaçtan faydalanılmaktadır. İtalya'da fıçı yapımında kullanılmaktadır. Kestane ağacının düzgün dallarından zeytin silkmede kullanılmak amacıyla sırık yapılmaktadır.
Kestane; eski zamanlardan beri insan beslenmesinde önemli bir yer almıştır. Araştırıcılar ilk zamanlarda Alp yöresinde yaşayan insanların 4 – 6 aylarını kestane ağırlıklı beslenme ile geçirdiklerini belirtmektedirler. Bu yörede kişi başına kestane tüketiminin yılda 150 kg dolaylarında olduğu ifade edilmektedir. Bu nedenle kestane meyvesi fakirin ekmeği, ağacı da ekmek ağacı olarak tanımlanmaktadır.
Kestane, doğada tamamen doğal şartlar altında yetiştirilen, tarımsal ilaç, suni gübre kullanılmayan organik tarım ürünüdür. İçerdiği besin öğelerine ilaveten organik tarım ürünü olması nedeniyle kestane, beslenme diyetlerinde eskiden beri yer aldığı önemini günümüzde de korumaktadır. Başta Fransız mutfağı olmak üzere birçok Kuzey Yarım Küre ülkesinin mutfağında vazgeçilmez bir unsur olan kestane, etli yemeklerin hazırlanmasında, çeşitli salatalarda lezzet arttırıcı olarak yer almaktadır. Ayrıca kestane şekeri, kestane püresi, kestane ezmesi gibi çeşitli tatlılar da yapılmakta ve bu ürünler tek başına tüketilebildiği gibi pastalarda da kullanılmaktadırlar. Kestaneler öğütüldüğünde, badem ve fındıktaki gibi yağlı bir yapı yerine güzel ve tatlı bir un haline gelir. Bazı araştırmacılar inek sütündeki süt şekeri laktozun çocuklar için alerjik etkisi nedeniyle çocuklara uygun tatlı ve çorbaların hazırlanmasında kestane ununun alternatif bir ürün olabileceğine dikkati çekmektedirler. Kestane unu ayrıca, sütlü puding türü ürünlerde, ekmek yapımında, gevrek (corn flakes) türü ürünlerin hazırlanmasında kullanılmaktadır.
Yenebilir nitelikteki taze kestane başta nişasta ve çeşitli şekerler olmak üzere iyi kalitede sindirilebilen lifli maddeler, protein, düşük oranda yağ, çeşitli mineral maddeler, B1, B2 ve C vitaminlerini içermektedir. 100 gram yenebilir kestane ortalama olarak 160 kcal enerji sağlamaktadır.
Kestane, doyurucu özelliğine paralel olarak insanların beslenmesine katkı sağlayan birçok besin öğelerine sahiptir.
100 gr taze kestanenin (yenebilir kısmı) besin öğeleri:
Kalori (kcal) : 160
Karbonhidrat (g) : 34
Şeker (g) : 9,6
Protein (g) : 3,2
Yağ (g) : 1,8
Sodyum (mg) : 9
Potasyum (mg) : 395
Kestanenin besin öğeleri kestane türüne, çeşidine, yetiştiği ekolojik şartlara göre değiştiği gibi uygulanan işleme teknolojilerine göre de değişikliklere uğramaktadır. Örneğin kestane haşlandığı zaman nem oranı yükselmekte ve toplam enerji değeri % 25 oranında azalarak 120 kcal ‘ e düşmektedir. Haşlama esnasında nişasta bileşimi değişmekte ayrıca potasyum ve sodyum miktarları azalırken kalsiyum miktarında değişiklik görülmemektedir.
Kavrulduğu takdirde nem oranı % 20 dolaylarında azalırken, şeker miktarı % 25 oranında artmakta ve enerji değeri 200 kcal olmaktadır.
Kestane kurutulduğunda raf ömrü uzamakta, besin öğelerinde artışlar görülmektedir.
Türkiye'de çeşitleri
- Akçakoca Kaplandede kestanesi 25.08.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Düzce için coğrafi işaret almıştır.
- Aydın kestanesi 30.12.2013 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Aydın için coğrafi işaret almıştır.
- Buldan kestanesi 20.11.2020 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Denizli için coğrafi işaret almıştır.
- Bursa kestanesi 25.12.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Bursa için coğrafi işaret almıştır.
- Düzce kestanesi 01.12.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Düzce için coğrafi işaret almıştır.
- Simav kestanesi 21.06.2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Kütahya için coğrafi işaret almıştır.
- İnebolu kuzu kestane 19.07.2023 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve Kastamonu için coğrafi işaret almıştır.
Diğer
At kestanesi (Aesculus) olarak bilinen ağacın aynı adı taşıyan tohumları zehirli olup, tamamen farklı bir bitki türüdür, bunların burada bahsedilen kestane ile ilgisi bulunmamaktadır.
-
![image]()
Olgunlaşmış Tatlı Kestane -
![image]()
Sivri uçlu kapsül içindeki kestane - Genç Kestane
- Tatlı Kestane Ağacı
-
![image]()
Sobada pişmiş, kabuğundan ayrılmış kestaneler
Türler
- (Castanea alnifolia)
- (Castanea crenata)
- (Castanea dentata)
- (Castanea henryi)
- (Castanea mollissima)
- (Castanea ozarkensis)
- (Castanea pumila)
- Anadolu kestanesi (Castanea sativa) Türkiye.
- (Castanea seguinii)
Kaynakça
- ^ http://digital.lib.msu.edu/projects/cookbooks/books/grocersencyclopedia/ency.html 12 Şubat 2010 tarihinde at sitesinde arşivlendi The Grocer's Encyclopedia – Encyclopedia of Foods and Beverages. By Artemas Ward. New York. 1911.
- ^ . Nişanyan Sözlük. 12 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023.
- ^ http://www.tuik.gov.tr/ilGostergeleri/iller/AYDIN.pdf []
- ^ (PDF). 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2016.
- ^ . UN Food and Agriculture Organization, Corporate Statistical Database (FAOSTAT). 2022. 12 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ocak 2022.
- ^ "Akçakoca Kaplandede Kestanesi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ a b "Aydın Kestanesi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ "Buldan Kestanesi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ "Bursa Kestanesi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ "Düzce Kestanesi". Türk Patent ve Marka Kurumu. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
- ^ "İnebolu Kuzu Kestane". Türk Patent ve Marka Kurumu. 6 Ocak 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Ocak 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kestane ya da konur kayingiller Fagaceae familyasindan Castanea cinsini olusturan agaclara ve bu agaclarin yenilebilen tohumlarina verilen ad KestaneCastanea sativaBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim FagalesFamilya FagaceaeCins Castanea Mill Gard Dict Abr ed 4 s p 1754 Turlermetne bakiniz EtimolojiKestane sozcugunun Eski Yunan da Teselya bolgesinde bir sehir olan Kastania dan geldigi iddia edilmektedir Turkcede ise ozellikle Kipcak ve Oguz dillerinde kestane sozcugu yerine koŋur sozcugu kullanilir Morfolojik ozellikleriYaprak doken bazen cali formunda olan orman agaclaridir Kabuk catlaklidir Yaprak koltugunda cikan tomurcuklarla yalanci uc tomurcuklari vardir Tomurcuklar ust uste binmis 2 pulla ortulmustur Yapraklar sarmal dizilmis fakat bukuk iki sirali gorunur Ikincil damarlar birbirine paralel uzanir Yapraklar kalin kimi zaman sert mizraksi kenari disli ve kilciksi yapida olabilir Erkek cicekler kedicik dik vaziyette 1 3 5 salkimli salkimcalarin her birindeki brahteler birbirine karsilikli durur Cicek ortusu 6 kisimlidir Stamenler 10 12 20 kadardir Tuylu disi organ gelismemistir Disi cicekler erkek ciceklerin yakininda olusur Nadiren tek tek bulunur Yumurtalik 6 9 gozludur Boyuncuk 6 9 kadar tepecik ucta cok kucuk noktalidir beneksi Kupula 2 4 arasinda cenetlere ayrilir Brahteler dikensidir Kupula icerisinde 1 3 kadar findiksi meyve bulunur Cimlenme hipogeiktir Kestane uretim ve tuketimiTohumlari Guney Avrupa ile Guneybati ve Dogu Asya da yaygin olarak tuketilir Orta Caglarda Guney Avrupa da yeterli bugday ununa sahip olmayan orman topluluklari temel karbonhidrat kaynagi olarak tamamen kestaneye bagli kalmaktaydi Kestane Turkiye de en cok Aydin ilinde yetistirilir Ege Bolgesi toplam uretimde yaklasik 70 payla ilk siradir Aydin dan sonra Izmir Kastamonu ve Sinop kestane uretiminde on plana cikan illerdir Aydin ilinden ihrac edilen kestaneler cok kaliteli olup Bursa da Kestane Sekeri adiyla bilinen bir tatli cesidi de imal edilir Bazi corek kek ve pasta cesitlerinde de kullanilir Tohumlar kestane meyvesi ateste kozlenmis haslanmis veya suda kaynatilmis olarak tuketilir Cogunlukla kestane kebap olarak adlandirilan ilkinde kestaneler ust kisimlari hafifce cizildikten sonra 10 15 dakika sureyle 200 220 C sicakliklardaki firina verilerek hazirlanir ya da komur sobasinin uzerinde de kozlenir Kestane uretimi 2020Ulke Bin ton Cin 1 743 4 Ispanya 188 7 Bolivya 80 9 Turkiye 76 0 Guney Kore 54 4 Italya 49 7 Portekiz 42 2Dunya 2 321 8Kaynak FAO Birlesmis MilletlerOdunu ve kullanimiKerestesi dayaniklilik ve dekoratif ozellikleri bakimindan mese agacinin odununa benzemekle birlikte kuruma esnasinda catlamasi ve egrilmesi nedeniyle bu agactan buyuk boyutlu kereste elde edilememektedir Ancak dayanikliligi nedeniyle bazi ahsap bahce islerinde bu agactan faydalanilmaktadir Italya da fici yapiminda kullanilmaktadir Kestane agacinin duzgun dallarindan zeytin silkmede kullanilmak amaciyla sirik yapilmaktadir Kestane eski zamanlardan beri insan beslenmesinde onemli bir yer almistir Arastiricilar ilk zamanlarda Alp yoresinde yasayan insanlarin 4 6 aylarini kestane agirlikli beslenme ile gecirdiklerini belirtmektedirler Bu yorede kisi basina kestane tuketiminin yilda 150 kg dolaylarinda oldugu ifade edilmektedir Bu nedenle kestane meyvesi fakirin ekmegi agaci da ekmek agaci olarak tanimlanmaktadir Kestane dogada tamamen dogal sartlar altinda yetistirilen tarimsal ilac suni gubre kullanilmayan organik tarim urunudur Icerdigi besin ogelerine ilaveten organik tarim urunu olmasi nedeniyle kestane beslenme diyetlerinde eskiden beri yer aldigi onemini gunumuzde de korumaktadir Basta Fransiz mutfagi olmak uzere bircok Kuzey Yarim Kure ulkesinin mutfaginda vazgecilmez bir unsur olan kestane etli yemeklerin hazirlanmasinda cesitli salatalarda lezzet arttirici olarak yer almaktadir Ayrica kestane sekeri kestane puresi kestane ezmesi gibi cesitli tatlilar da yapilmakta ve bu urunler tek basina tuketilebildigi gibi pastalarda da kullanilmaktadirlar Kestaneler ogutuldugunde badem ve findiktaki gibi yagli bir yapi yerine guzel ve tatli bir un haline gelir Bazi arastirmacilar inek sutundeki sut sekeri laktozun cocuklar icin alerjik etkisi nedeniyle cocuklara uygun tatli ve corbalarin hazirlanmasinda kestane ununun alternatif bir urun olabilecegine dikkati cekmektedirler Kestane unu ayrica sutlu puding turu urunlerde ekmek yapiminda gevrek corn flakes turu urunlerin hazirlanmasinda kullanilmaktadir Yenebilir nitelikteki taze kestane basta nisasta ve cesitli sekerler olmak uzere iyi kalitede sindirilebilen lifli maddeler protein dusuk oranda yag cesitli mineral maddeler B1 B2 ve C vitaminlerini icermektedir 100 gram yenebilir kestane ortalama olarak 160 kcal enerji saglamaktadir Kestane doyurucu ozelligine paralel olarak insanlarin beslenmesine katki saglayan bircok besin ogelerine sahiptir 100 gr taze kestanenin yenebilir kismi besin ogeleri Kalori kcal 160 Karbonhidrat g 34 Seker g 9 6 Protein g 3 2 Yag g 1 8 Sodyum mg 9 Potasyum mg 395 Kestanenin besin ogeleri kestane turune cesidine yetistigi ekolojik sartlara gore degistigi gibi uygulanan isleme teknolojilerine gore de degisikliklere ugramaktadir Ornegin kestane haslandigi zaman nem orani yukselmekte ve toplam enerji degeri 25 oraninda azalarak 120 kcal e dusmektedir Haslama esnasinda nisasta bilesimi degismekte ayrica potasyum ve sodyum miktarlari azalirken kalsiyum miktarinda degisiklik gorulmemektedir Kavruldugu takdirde nem orani 20 dolaylarinda azalirken seker miktari 25 oraninda artmakta ve enerji degeri 200 kcal olmaktadir Kestane kurutuldugunda raf omru uzamakta besin ogelerinde artislar gorulmektedir Turkiye de cesitleriAkcakoca Kaplandede kestanesi 25 08 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Duzce icin cografi isaret almistir Aydin kestanesi 30 12 2013 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Aydin icin cografi isaret almistir Buldan kestanesi 20 11 2020 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Denizli icin cografi isaret almistir Bursa kestanesi 25 12 2023 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Bursa icin cografi isaret almistir Duzce kestanesi 01 12 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Duzce icin cografi isaret almistir Simav kestanesi 21 06 2022 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Kutahya icin cografi isaret almistir Inebolu kuzu kestane 19 07 2023 tarihinde Turk Patent ve Marka Kurumu tarafindan tescillenmis ve Kastamonu icin cografi isaret almistir DigerAt kestanesi Aesculus olarak bilinen agacin ayni adi tasiyan tohumlari zehirli olup tamamen farkli bir bitki turudur bunlarin burada bahsedilen kestane ile ilgisi bulunmamaktadir Olgunlasmis Tatli Kestane Sivri uclu kapsul icindeki kestane Genc Kestane Tatli Kestane Agaci Sobada pismis kabugundan ayrilmis kestanelerTurler Castanea alnifolia Castanea crenata Castanea dentata Castanea henryi Castanea mollissima Castanea ozarkensis Castanea pumila Anadolu kestanesi Castanea sativa Turkiye Castanea seguinii Kaynakca http digital lib msu edu projects cookbooks books grocersencyclopedia ency html 12 Subat 2010 tarihinde at sitesinde arsivlendi The Grocer s Encyclopedia Encyclopedia of Foods and Beverages By Artemas Ward New York 1911 Nisanyan Sozluk 12 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Agustos 2023 http www tuik gov tr ilGostergeleri iller AYDIN pdf olu kirik baglanti PDF 23 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ocak 2016 UN Food and Agriculture Organization Corporate Statistical Database FAOSTAT 2022 12 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Ocak 2022 Akcakoca Kaplandede Kestanesi Turk Patent ve Marka Kurumu 6 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024 a b Aydin Kestanesi Turk Patent ve Marka Kurumu 6 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Buldan Kestanesi Turk Patent ve Marka Kurumu 6 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Bursa Kestanesi Turk Patent ve Marka Kurumu 6 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Duzce Kestanesi Turk Patent ve Marka Kurumu 6 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024 Inebolu Kuzu Kestane Turk Patent ve Marka Kurumu 6 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Ocak 2024