Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası veya kısa adıyla CSO, Türkiye'de çok sesli müziği yayma, tanıtma, sevdirme, Türk bestecilerin eserlerini yurt dışında seslendirme amaçlarına hizmet eden Ankara'da yerleşik senfoni orkestrasıdır. Dünyada, kuruluşundan itibaren varlığını kesintisiz sürdüren en eski orkestralardan biridir.
| Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | CSO |
| Öncül | Mızıka-yı Hümâyun |
| Eski adı |
|
| Kuruluş tarihi | 1826 |
| Orkestra şefi | Cemi'i Can Deliorman |
| Konum |  Ankara, Türkiye |
| Konser salonu | CSO Ada Ankara |
| Bağlı olduğu kurum | Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı |
| Resmî site | Resmî site |
Tarihçe
1826'da Osmanlı padişahı II. Mahmut devrinde İstanbul'da batılı bir bando oluşturmak düşüncesiyle Mızıka-ı Hümayun adı ile kurulan topluluk, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın temelini oluşturur. Mızıka-ı Humayun 1924 yılında Gazi Mustafa Kemal'in isteği ile Ankara'ya taşındı ve 1932 yılında Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestrası adını alarak Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığına bağlı olarak hizmetlerine devam etti. 1957 yılında Riyaset-i Cumhur Senfoni Orkestrası adını almış orkestra günümüzde Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlıdır.
Osmanlı dönemi
Mehter takımı yerine batılı bir askerî bando oluşturmak için kurulan Mızıka-ı Hümayun, zamanla çeşitli müzik, sahne sanatı ve eğlence dallarını bünyesinde toplayan bir örgüt olmuştu. Orkestranın başına başlangıçta İstanbul'da yaşayan Fransız uyruklu bir sanatçı getirildiyse de yetersiz olduğu görülünce Sardunya Hükûmeti'nin tavsiyesi üzerine davet edilen Giuseppe Donizetti 17 Eylül 1828 tarihinde İstanbul'a gelerek orkestra şefliğine atandı. Donizetti, 1856'daki ölümüne kadar görevini sürdürdü. Donizetti'nin yerine İtalyan sanatçı Callisto Guatelli orkestranın yönetimine getirildi. Callisto’nun 1899'da ölümünden sonra Aranda Paşa orkestrayı yönetti. 1908 yılında flütist Saffet Atabinen ilk Türk şef olarak orkestranın başına geçti ve orkestraya yenilikler getirdi.
Mızıka-ı Humayun'un ilk parlak sanatsal yükselişi, 1919 yılında 60 kişilik kadrosu ile Avrupa kentlerinde verilen konserler ile gerçekleşti. Konser öncesinde Mızıka-ı Humayun yöneticiliği ile orkestra şefliği birbirinden ayrılarak Osman Zeki Üngör ilk defa bağımsız bir orkestra şefi olarak göreve başlamış, Türk Kurtuluş Savaşı yıllarında orkestra, Osmanlı Padişahı'na bağlı bir kurum olarak varlığını devam ettirmiş, saltanat kaldırılınca halifeye bağlanmış ve Makam-ı Hilafet Mızıkası adını almıştır.
Cumhuriyet dönemi
Hilafetin kaldırılmasında 8 gün sonra, 11 Mart 1924'te orkestra, TBMM'nin karşısındaki binada ilk konserini verdi. Yeni hükûmetin önünde ilk sınavını böylece veren orkestra, 27 Nisan 1924 tarihinde dönemin Türkiye Cumhurbaşkanı Atatürk'ün emri ile Ankara'ya taşındı. Osman Zeki Üngör'ün yönetiminde çalışmalarına devam eden orkestra, Türk Ocağı'ndaki konserlerin yanı sıra radyo konserlerine ağırlık verdi.
Cumhuriyet dönemindeki ilk yurt dışı turnesi 1926 yılında gerçekleşti. "Karadeniz Gemisi"ndeki Yerli Malı Sergisi'nin Avrupa sahil şehirlerine yaptığı 4 aylık geziye katılan orkestra büyük ilgi gördü. Yine Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığına 1932 yılına kadar bağlı olarak çalışmayı sürdüren orkestra, 23 Haziran 1932 tarihinde Zeki Üngör'ün çabaları ile Millî Eğitim Bakanlığına bağlandı. Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestrası adını alarak cumhuriyet ile özdeşleşti. Bu adın alınması ile bando ve orkestra kesin olarak birbirlerinden ayrıldı. Zeki Üngör 1934'te orkestradan ayrıldı.
Konser salonu
Orkestra, 2020'ye kadar çalışmalarını kendisine 1961 yılında tahsis edilmiş ve 1962'de konser salonuna dönüştürülmüş olan binada sürdürmüştür. Söz konusu bina Gençlik Parkı'nın güneyinde, Talatpaşa Bulvarı üzerindedir. Bu konser salonu ile Ankara Adliyesi arasındaki bölgede 1995-2020 arasında inşa edilen yeni iki senfonik müzik salonunu içeren CSO Ada Ankara, 3 Aralık 2020'de hizmete girdi. Orkestra konserlerine CSO Ada Ankara adlı müzik kompleksinde yer alan Büyük Salon, Mavi Salon ve tarihi CSO Salonu'nda devam etmektedir.
Orkestra yönetimi
Orkestrada idare ve sanat otoritesi 1951 yılına kadar tek şefte toplanmış bulunuyordu. Orkestra sanatçıları aynı yıl kendilerine bir yönetim kurulu seçtiler. Bu yönetim şekli 1957'de "Kuruluş Özel Yasası" ile resmîleşmiş, orkestra yönetimi, yönetim kurulu ve teknik kurul olmak üzere iki organa ayrılmış, her sene tekrarlanan bir seçimle orkestrayı yönetecek 5 kişilik yönetim kurulu belirlenmeye başlanmış ve seçilen yönetim kurulu orkestranın senelik programını belirlemeye, teknik kurul ise yabancı şef ve solistlerin seçimini yapmaya başlamıştır.
Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası şefleri
| Tarih | Orkestra şefleri | Notlar |
|---|---|---|
| 1924–1934 | Zeki Üngör | |
| 1934-1935 | Adnan Saygun | |
| 1935-1946 | Ernst Praetorius | |
| 1946-1952 | Hasan Ferit Alnar | |
| 1957-1959 | Robert Lawrence | |
| 1960-1962 | ||
| 1960-1963 | ||
| 1963-1971 | ||
| 1971-1975 | ||
| 1977-1982 | ||
| 1982-1986 | Hikmet Şimşek | |
| 1988-1999 | Gürer Aykal | |
| 2007-2020 | Rengim Gökmen | |
| 2020-günümüz | Cemi'i Can Deliorman |
Yardımcı şefler
Belgeseller
Deniz Çubukçu yönetmenliğinde çekilen "Marşlardan Senfonilere:Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası" (2008) başlıklı belgesel, yaklaşık 30 dakikalık 2 bölümden oluşur. Birinci bölümde orkestranın günümüzdeki işlevi ve Osmanlı Dönemi’ndeki yapısı, ikinci bölümde ise Cumhuriyet Dönemi’ndeki gelişmeler ele alınır.
Neslihan Semerci yönetmenliğinde çekilen Müzikli Bir Göç Masalı (2022) adlı belgesel, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın tarihi binasından yeni binasına taşınma hikâyesini konu edinir.
Kaynakça
- ^ "Cemi'i Can Deliorman Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şefliğine getirildi". 18 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Haziran 2020.
- ^ Tarihçe: "Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası" 20 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . CSO.gov.tr sitesi, (Erişim tarihi: 7 Nisan 2014)
- ^ "Gül Keskin, AKM'de sessiz değişim, (17 Ekim 2007)". 17 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2012.
- ^ "Seçim Aydın, Günay'ı Yalnız Bırakmayalım". turizmdebusabah.com. 1 Nisan 2012. 26 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Mayıs 2012.
- ^ . Anadolu Ajansı. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
- ^ CSO'nun yeni direktörü 8 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Rengim Gökmen, Milliyet (10 Ocak 2007)
- ^ . www.kameraarkasi.org. 5 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2023.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Resmî site
- Marşlardan Senfonilere Bölüm 1
- Marşlardan Senfonilere Bölüm 2
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cumhurbaskanligi Senfoni Orkestrasi veya kisa adiyla CSO Turkiye de cok sesli muzigi yayma tanitma sevdirme Turk bestecilerin eserlerini yurt disinda seslendirme amaclarina hizmet eden Ankara da yerlesik senfoni orkestrasidir Dunyada kurulusundan itibaren varligini kesintisiz surduren en eski orkestralardan biridir Cumhurbaskanligi Senfoni OrkestrasiKisaltmaCSOOnculMizika yi HumayunEski adiRiyaset i Cumhur Filarmoni Orkestrasi 1932 Riyaset i Cumhur Senfoni Orkestrasi 1957 Kurulus tarihi1826 1826 Orkestra sefiCemi i Can DeliormanKonumAnkara TurkiyeKonser salonuCSO Ada AnkaraBagli oldugu kurumTurkiye Cumhuriyeti Kultur ve Turizm BakanligiResmi siteResmi siteTunc Unver yonetiminde Cumhurbaskanligi Senfoni Orkestrasi konseri Ankara 1973 Tarihce1826 da Osmanli padisahi II Mahmut devrinde Istanbul da batili bir bando olusturmak dusuncesiyle Mizika i Humayun adi ile kurulan topluluk Cumhurbaskanligi Senfoni Orkestrasi nin temelini olusturur Mizika i Humayun 1924 yilinda Gazi Mustafa Kemal in istegi ile Ankara ya tasindi ve 1932 yilinda Riyaset i Cumhur Filarmoni Orkestrasi adini alarak Turkiye Cumhuriyeti Milli Egitim Bakanligina bagli olarak hizmetlerine devam etti 1957 yilinda Riyaset i Cumhur Senfoni Orkestrasi adini almis orkestra gunumuzde Kultur ve Turizm Bakanligina baglidir Osmanli donemi Mehter takimi yerine batili bir askeri bando olusturmak icin kurulan Mizika i Humayun zamanla cesitli muzik sahne sanati ve eglence dallarini bunyesinde toplayan bir orgut olmustu Orkestranin basina baslangicta Istanbul da yasayan Fransiz uyruklu bir sanatci getirildiyse de yetersiz oldugu gorulunce Sardunya Hukumeti nin tavsiyesi uzerine davet edilen Giuseppe Donizetti 17 Eylul 1828 tarihinde Istanbul a gelerek orkestra sefligine atandi Donizetti 1856 daki olumune kadar gorevini surdurdu Donizetti nin yerine Italyan sanatci Callisto Guatelli orkestranin yonetimine getirildi Callisto nun 1899 da olumunden sonra Aranda Pasa orkestrayi yonetti 1908 yilinda flutist Saffet Atabinen ilk Turk sef olarak orkestranin basina gecti ve orkestraya yenilikler getirdi Mizika i Humayun un ilk parlak sanatsal yukselisi 1919 yilinda 60 kisilik kadrosu ile Avrupa kentlerinde verilen konserler ile gerceklesti Konser oncesinde Mizika i Humayun yoneticiligi ile orkestra sefligi birbirinden ayrilarak Osman Zeki Ungor ilk defa bagimsiz bir orkestra sefi olarak goreve baslamis Turk Kurtulus Savasi yillarinda orkestra Osmanli Padisahi na bagli bir kurum olarak varligini devam ettirmis saltanat kaldirilinca halifeye baglanmis ve Makam i Hilafet Mizikasi adini almistir Cumhuriyet donemi Hilafetin kaldirilmasinda 8 gun sonra 11 Mart 1924 te orkestra TBMM nin karsisindaki binada ilk konserini verdi Yeni hukumetin onunde ilk sinavini boylece veren orkestra 27 Nisan 1924 tarihinde donemin Turkiye Cumhurbaskani Ataturk un emri ile Ankara ya tasindi Osman Zeki Ungor un yonetiminde calismalarina devam eden orkestra Turk Ocagi ndaki konserlerin yani sira radyo konserlerine agirlik verdi Cumhuriyet donemindeki ilk yurt disi turnesi 1926 yilinda gerceklesti Karadeniz Gemisi ndeki Yerli Mali Sergisi nin Avrupa sahil sehirlerine yaptigi 4 aylik geziye katilan orkestra buyuk ilgi gordu Yine Turkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanligina 1932 yilina kadar bagli olarak calismayi surduren orkestra 23 Haziran 1932 tarihinde Zeki Ungor un cabalari ile Milli Egitim Bakanligina baglandi Riyaset i Cumhur Filarmoni Orkestrasi adini alarak cumhuriyet ile ozdeslesti Bu adin alinmasi ile bando ve orkestra kesin olarak birbirlerinden ayrildi Zeki Ungor 1934 te orkestradan ayrildi Konser salonuOrkestra 2020 ye kadar calismalarini kendisine 1961 yilinda tahsis edilmis ve 1962 de konser salonuna donusturulmus olan binada surdurmustur Soz konusu bina Genclik Parki nin guneyinde Talatpasa Bulvari uzerindedir Bu konser salonu ile Ankara Adliyesi arasindaki bolgede 1995 2020 arasinda insa edilen yeni iki senfonik muzik salonunu iceren CSO Ada Ankara 3 Aralik 2020 de hizmete girdi Orkestra konserlerine CSO Ada Ankara adli muzik kompleksinde yer alan Buyuk Salon Mavi Salon ve tarihi CSO Salonu nda devam etmektedir Orkestra yonetimiOrkestrada idare ve sanat otoritesi 1951 yilina kadar tek sefte toplanmis bulunuyordu Orkestra sanatcilari ayni yil kendilerine bir yonetim kurulu sectiler Bu yonetim sekli 1957 de Kurulus Ozel Yasasi ile resmilesmis orkestra yonetimi yonetim kurulu ve teknik kurul olmak uzere iki organa ayrilmis her sene tekrarlanan bir secimle orkestrayi yonetecek 5 kisilik yonetim kurulu belirlenmeye baslanmis ve secilen yonetim kurulu orkestranin senelik programini belirlemeye teknik kurul ise yabanci sef ve solistlerin secimini yapmaya baslamistir Cumhurbaskanligi Senfoni Orkestrasi sefleri Tarih Orkestra sefleri Notlar1924 1934 Zeki Ungor1934 1935 Adnan Saygun1935 1946 Ernst Praetorius1946 1952 Hasan Ferit Alnar1957 1959 Robert Lawrence1960 19621960 19631963 19711971 19751977 19821982 1986 Hikmet Simsek1988 1999 Gurer Aykal2007 2020 Rengim Gokmen2020 gunumuz Cemi i Can DeliormanYardimci sefler Selman Ada Gurer Aykal Antonio Pirolli Burak Tuzun Cem Mansur Erol Erdinc Ibrahim Yazici Marek Pijarowski Naci Ozguc Rengim GokmenBelgesellerDeniz Cubukcu yonetmenliginde cekilen Marslardan Senfonilere Cumhurbaskanligi Senfoni Orkestrasi 2008 baslikli belgesel yaklasik 30 dakikalik 2 bolumden olusur Birinci bolumde orkestranin gunumuzdeki islevi ve Osmanli Donemi ndeki yapisi ikinci bolumde ise Cumhuriyet Donemi ndeki gelismeler ele alinir Neslihan Semerci yonetmenliginde cekilen Muzikli Bir Goc Masali 2022 adli belgesel Cumhurbaskanligi Senfoni Orkestrasi nin tarihi binasindan yeni binasina tasinma hikayesini konu edinir Kaynakca Cemi i Can Deliorman Cumhurbaskanligi Senfoni Orkestrasi Sefligine getirildi 18 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Haziran 2020 Tarihce Cumhurbaskanligi Senfoni Orkestrasi 20 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde CSO gov tr sitesi Erisim tarihi 7 Nisan 2014 Gul Keskin AKM de sessiz degisim 17 Ekim 2007 17 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2012 Secim Aydin Gunay i Yalniz Birakmayalim turizmdebusabah com 1 Nisan 2012 26 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Mayis 2012 Anadolu Ajansi 31 Mart 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Mart 2022 CSO nun yeni direktoru 8 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rengim Gokmen Milliyet 10 Ocak 2007 www kameraarkasi org 5 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Eylul 2023 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Cumhurbaskanligi Senfoni Orkestrasi ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Resmi site Marslardan Senfonilere Bolum 1 Marslardan Senfonilere Bolum 2