Gürer Aykal

Gürer Aykal (22 Mayıs 1942, Çifteler, Eskişehir) Türk orkestra şefi. 1988'den beri Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın şefliğini, ayrıca Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası’nın genel müzik direktörlüğünü ve daimi şefliğini yapmaktadır.

Gürer Aykal
Gürer Aykal bir konserde Cemal Aliyev ile.
Genel bilgiler
Doğum	22 Mayıs 1942 (82 yaşında) Çifteler, Eskişehir
Evlilik(ler)i	Duygu Aykal (e. 1964; ö. 1988) Benin Aykal (e. 1996)
Çocukları	Kerem Aykal Emre Aykal Can Aykal
Alanı

Yaşam öyküsü

Eskişehir Mahmudiye’de doğdu. Babası, Çifteler Köy Enstitüsü müzik öğretmeni Tevfik Aykal’'dır. Müziğe babasının verdiği derslerle başlayan Aykal, 1953 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı’na girdi. Necdet Remzi Atak’ın öğrencisi olarak keman bölümünü bitirdikten sonra kompozisyon bölümüne geçerek Adnan Saygun’un sınıfından mezun oldu.

Eğitim

Şeflik öğrenimini yurt dışında yapan Aykal, 1969’da kompozisyon bölümünü bitirip orkestra yönetim uzmanlığı için devlet bursu ile İngiltere'ye gönderildi. Londra'da Guildhall Müzik Okulu yüksek yöneticilik sınıfında ve Royal Academy’de; İtalya’da Academia Chiciana ve Roma’daki Santa Cecilia’da çalışmalarını tamamladı. Orkestra şefliği alanında tecrübelerinden yararlandığı isimler arasında George Hurst, ve Franco Ferrara gibi ünlü şefler vardır.

İngiltere’de Royal Academy’yi bitirdiğinde, bu diplomayı 21 yıl içinde almayı başaran ilk kişiydi^[]. Türkiye’de yasal olarak atanan ilk orkestra şefi oldu ve Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’nın şef yardımcılığına atandı. Santa Cecilia Konservatuvarı’ndan onur derecesiyle mezun olmuştur.

Kariyer

Sanatçı, 1973 yılında yurda dönmüş, kazandığı başarılarla “Devlet Sanatçısı” unvanıyla onurlandırılmıştır (1981). 1999’da kendi isteğiyle Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası’ndan ayrıldı, bu dönem Borusan İstanbul Filarmoni Orkestrası'nı kurdu. 2000–2004 yılları arasında ’nı kurup geliştirdi. ABD’de toplam 16 yıl şeflik ve genel müzik direktörlüğü yapan Aykal, 1991–2003 yılları arasında El Paso Teksas Senfoni Orkestrası Daimi Şefliği’ni ve Genel Müzik Direktörlüğü’nü yürüttü ve ayrıca “” unvanı aldı. Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası'nın daimi şefi Gürer Aykal, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi'ne (MSGSÜ) kadrolu profesör olarak atandı (2006). Aynı zamanda konservatuvarın 'Kompozisyon ve Orkestra Şefliği Anasanat Dalı Başkanlığı' görevini de üstlenen Gürer Aykal, Borusan İstanbul Filarmoni'nin Daimi Şefliği görevini ve Genel Müzik Direktörlüğünü de yürütüyor.

Aykal’ın eğitimci yönü, yurt içi ve yurt dışında diğer üniversitelerdeki orkestra şefliği profesörlüğünü de kapsamaktadır. ABD’de Indiana (Bloomington) Üniversitesi, Teksas Tech ve UTEP Üniversiteleri’nde ileri orkestra şefliği dersleri veren Aykal hâlen Bilkent Üniversitesi’nde bu görevi sürdürmektedir.

Uluslararası performanslar

Yurt dışında da birçok orkestrayı konuk şef olarak yöneten Aykal’ın kariyerinde yer alan orkestralardan bazıları şunlardır:

• Londra Filarmoni,
• Moskova Devlet Senfoni,
• Dublin Radyo Senfoni,
• Bergen Senfoni,
• Norddeutsches Rundfunk Senfoni,
• Helsinki Filarmoni,
• Kurku Senfoni,
• Palermo Senfoni,
• Nürnberg Senfoni,
• New York Festival,
• Lübeck Senfoni,
• Rochester Filarmoni NY,
• Singapur Senfoni,
• Bloomington Filarmoni,
• Prag Senfoni,
• Sofya Senfoni,
• Bratislava Senfoni,
• Varşova Radyo Senfoni,
• Kraków Senfoni.

Çoğunluğu Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrasıyla eşlik ettiği ünlü solistlerden bazıları şöyle sıralanabilir:

• ,
• Pierre Fournier,
• ,
• ,
• ,
• .
• Maxim Vengerov

Gürer Aykal, Türk bestecilerinin bazı yapıtlarının dünyada ilk seslendirilişini de gerçekleştirmiştir. Bu yapıtlar arasında Adnan Saygun’un 4. Senfoni’si, Atatürk’e ve Anadolu’ya Destan’ı, Conserto da Camera’sı, 2. Piyano Konçertosu, Orkestra çeşitlemeleri; Necil Kazım Akses’in 2. Senfoni’si, “Bir Divandan Gazel”i; Ferit Tüzün’ün Çayda Çıra Bale Suiti; İstemihan Taviloğlu’nun “Klarnet Konçertosu”; Muammer Sun’un “Hıdırellez” bale müziği ve “Kurtuluş” filminin müziği bulunmaktadır.

Ödüller

• 1981: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanı

Notlar

1. ^ ^{a b} "YAZILIKAYA" (PDF). www.corumhaber.net. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021. 
2. ^ ^{a b c d} "Duygu Aykal'a ait vefat ve başsağlığı ilanları" (PDF). Marmara Üniversitesi. 29 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Temmuz 2021. 
3. ^ Pilevne, Tarık Barbaros (4 Kasım 2021). "GÜRER AYKAL". Deha20.com. 17 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Aralık 2023. 
4. ^ "Gürer Aykal". 25 Eylül 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Eylül 2016. 

Kaynakça

• Röportaj - CEO's Dergisi Şubat 2003 ^[]
• Biyografi - Kültür Bakanlığı Resmî Sitesi Arşivi 15 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .

Dış bağlantılar

• BBC Türkçe ile 1983 yılında yapılan röportaj 5 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .