Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Daçya Savaşları, 101-102 ve 105-106 yılları arasındaki dönemde Roma İmparatorluğu tarafından Daçya’ya karşı düzenlenen iki askerî seferi anlatır. İmparator Trajan döneminde Daçya tehdidini azaltmak ve verimli bölgeleri fethetmek amacıyla yapılmıştır.
| Daçya Savaşları | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Daçya Savaşlarını simgeleyen kabartma | |||||||||
| |||||||||
| Taraflar | |||||||||
| Daçya | Roma İmparatorluğu | ||||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||||
| Decebalus | Trajan | ||||||||
| Güçler | |||||||||
| İlk savaşta yaklaşık 40 bin İkinci savaşta yaklaşık 15 bin | İlk savaşta yaklaşık 150 bin İkinci savaşta yaklaşık 200 bin | ||||||||
| Kayıplar | |||||||||
| Bilinmiyor | Bilinmiyor | ||||||||
Daçya bölgesi Jül Sezar döneminden bu yana Romalıların gündeminde olmuştur. Makedonya’nın kuzeyindeki bölgede yaşayan Daçyalılar MS 85 yılında Tuna Nehrini aşarak Moesia Superior bölgesine saldırınca Romalılar müdahale etmiş ve Daçyalıları 88 yılındaki yenerek barışa zorlamışlardır. Daçya kralı Decebalus anlaşma sonrasında Roma egemenliğini tanıyarak Roma sınırlarını koruyan bir konuma indirgense de mağlup edilememiş bir direniş unsuru olarak kalmıştır.
Bağımsız hareket eden Daçya kralına karşı Trajan 101 yılında düzenlediği ilk seferde kalelerden oluşan başkent Sarmizegetusa Regia'yı tehdit etmiştir. Barış için aman dileyen Daçya kralı savaşsız geçen sürede güçlerini toplayıp yeniden Romalılara saldırmıştır. Bunun üzerine 105 yılında Trajan yeniden Daçya üzerine yürümüştür. Başkenti kuşatma altına aldıktan sonra ele geçirmiş ve yakıp yıkmıştır. Daçya’daki ayaklanmayı bastran Trajan Roma topraklarını doğuda genişletmek amacıyla Partlara saldırmıştır.
İlk çatışmalar
Daçyalıları ilk kez bir araya toplamış olan, MÖ 82 ila MÖ 44 yılları hüküm süren Burebista döneminden beri Daçyalılar Roma egemenliğini tehdit eder olmuştur. Jül Sezar bölgeye sefer düzenleme planları yapsa da Burebista’nın ölümünün ardından Daçya topraklarında iç çatışmalar çıktığından sefere gerek kalmamıştır. Güçlü kralın ölümünün ardından dört kolu ayrılan Daçya aşiretleri tehdit olmaktan uzaklaşır. Marcus Antonius ile Augustus arasında yaşanan iktidar mücadelesinde Daçyalılar Antonius’u destekledikleri için iç savaştan zaferle çıkan Augustus bölgeye sefer düzenleyecektir. MÖ 29 yılında bölgeye gönderilen Marcus Crassus komutasındaki Roma Ordusu üç Daçya kralını öldürecektir.
Yaklaşık yüz yıl süren barış döneminin ardından MS. 85-86 yıllarında Daçya kralı Moesia’ya saldırarak buradaki Romalı Yönetici Oppius Sabinus’u öldürür. Roma egemenliğine doğrudan yapılan bu saldırıya İmparator Domitian lejyonlarıyla Moesia’da denetimi kurduktan sonra MS 87 yılında Daçya topraklarına saldırır. Cornelius Fuscus komutasındaki 5 Roma lejyonu Tapae Muharebesinde pusuya düşürülerek yenilir. Daçyalı komutan Diurpaneus, bu zaferinden sonra cesur anlamındaki Decebalus adını alır ve kral ilan edilir.
88 yılında Roma askerî harekâtı bu kez Tettius Julianus komutasında devam eder. Bugünkü köyünün bulunduğu bölgede yaşanan muharebede Daçyalılar yenilir. Decebalus barış teklifinde bulunsa da reddedilecektir. Sonrasında Roma eyaleti Germania Superior’da yaşanan karışıklık nedeniyle lejyonların buraya gönderilmesi gerekince Romalılar Daçyalılarla barış yapmak durumunda kalır. Barış antlaşmasının ardından Decebalus, Roma himayesi haline gelir. Bu sebeple Roma sınırlarının korunması gerekçesiyle yüklü miktarda malî yardımın yanı sıra teknik destek ve en son teknoloji ürünü silahları alır.
Gerekçeler
Milattan sonra 1. yüzyılda Roma, Avrupa çapında düzenlenen askeri seferlerin ekonomik ağırlığının altından kalkmakta zorlanır durumdaydı. Roma’nın Daçya bölgesine gözünü dikmesinde bölgede olduğu iddia edilen zengin altın kaynaklarının varlığı etkili olur. Ayrıca önceki muharebelerdeki Roma zaferlerine rağmen Daçyalıların Roma egemenliğine tam boyun eğmemiş olmaması da yeni Daçya seferleri için gerekçe olmaktaydı. Bunun yanı sıra Daçya’nın diğer asi kavimlere göre Roma açısından farklı bir yeri bulunuyordu. O dönemde Roma egemenliğine baş kaldıran örneğin İspanyollar veya Galyalıların tersine Daçyalılar bölgedeki zengin demir madenleri nedeniyle kılıçlara sahiptir. Neredeyse tamamı kılıçlı yüzbinlerce savaşçıya sahip bir ulus karşısında Roma lejyonlarının teknolojik avantajları en aşağıya seviyeye inmekteydi. Bu sebeple bu dönemde en tehlikeli olarak tanımlanan düşmanların başında Daçyalılar gelmekteydi. Kendisi de askerlik mesleğinden gelen imparator Trajan savunma savaşı yapmaya müsait olmayan Roma Ordu yapısını da dikkate alarak zorlu da olsa Daçya üzerine yürüme kararı alacaktır.
İlk savaş
Senatodan düzenleyeceği askeri sefer için onay alan Trajan 101 yılında artık Daçya üzerine yürümeye hazırdır. Bu sefer sırasında Roma savaş teknolojisi en son gelişmeleri başarıyla kullanmıştır. Ordunun önünden ilerleyen iki lejyon yol boyunca tüm Daçya yerleşim yerlerini ateşe vererek ilerlerken esas muharebe 102 yılında olur. yenilen Decebalus Roma’dan ateşkes talep eder. Anlaşmanın şartları gereğince Decebalus kuzeydeki göçebe kavimlerin Roma topraklarını istila etmesine önlem olarak daha fazla Roma yardımı alır. Roma topraklarını istiladan korumak için aktarılan kaynaklar bir kez daha Roma karşıtı ayaklanma için harcanacaktır. Çok geçmeden Decebalus bir kez daha Roma egemenliğine baş kaldırır.
İkinci savaş
İlk savaşın yaralarını saran Decebalus, bir süre Roma egemenliğine boyun eğer gözükse de Tuna Nehri bölgesindeki Roma topraklarına yağma saldırıları düzenlemeye başlar. Duruma derhal müdahale etmek isteyen Trajan 105 yılında bölgeye ikinci seferi düzenler. İlk savaş sırasında olduğu gibi işgalci için hiç uygun olmayan şartarda savaşmka durumunda kalan Roma lejyonları Daçyalılar karşısında ağır kayıplar vererek ilerler. Daçya başkenti Sarmisegetusa merkezli müstahkem mevkileri sırasıyla alan Roma Ordusu ilk başlardaki güçlü Daçya direnişini kırar. Decebalus iktidarına karşı çıkan Daçyalı asiller Roma ile işbirliği yaparak direniişi zayıflatınca mağlubiyet kaçınılmaz olur. Düşen başkentten kaçan Decebalus yakalanacağını anlayınca intihar eder. Bu gelişmelere rağmen Roma işgaline karşı Daçya direnişi devam edecektir. Daçyalı asillerin işbirlikçileri sayesinde Daçya hazineleri Romalıların eline geçecektir.
Sonuç
Daçya Savaşlarının zaferle sona ermesi Roma Orduları için çok önemli bir başarı olarak değerlendirilmiştir. Trajan zaferlerin şerefine 123 gün boyunca sürecek eğenceler tertip etmiştir. Daçya’nın zengin maden kaynaklarının Roma egemenliğine girmesi Roma ekonomisine çok ihtiyacı olan desteği verecektir. Özellikle bugün hala yıkıntıları görülebilen Roșia Montană madenlerinde yoğun madencilik çalışması yapılmıştır. Zaferin ardından 100 bin Daçyalı erkek esir edilerek Roma’ya getirilmiş ve ayaklanan kavimlere gözdağı verilmek istenmiştir. Roma lejyonlarından Lejyon XIII Gemina ve Daçya’da kalıcı olarak üstlenmişler ve zorunlu hizmet süreleri tamamlanan Roma askerlerinin bölgede Daçyalı kadınlarla evlenmesi özendirilmiş, ödül olarak fethedilmiş Daçya toprakları verilmiştir. Daçya topraklarının güney kısmı resmen imparatorluk topraklarına katılmış, kuzey kısmı ise bağımsız olsa da hiçbir zaman ayrı bir devlet olamayacaktır. Daçya Savaşlarındaki zaferler Trajan’ın otoritesini artırmış ve görece huzurlu bir büyüme döneminin başlangıcı olmuştur.
Notlar
Kaynakça
| Wikimedia Commons'ta Daçya Savaşları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dacya Savaslari 101 102 ve 105 106 yillari arasindaki donemde Roma Imparatorlugu tarafindan Dacya ya karsi duzenlenen iki askeri seferi anlatir Imparator Trajan doneminde Dacya tehdidini azaltmak ve verimli bolgeleri fethetmek amaciyla yapilmistir Dacya SavaslariDacya Savaslarini simgeleyen kabartmaTarih101 102 ve 105 106BolgeDacyaSonucRoma zaferiCografi DegisikliklerDacya Roma tarafindan ilhak edilmistirTaraflarDacyaRoma ImparatorluguKomutanlar ve liderlerDecebalusTrajanGuclerIlk savasta yaklasik 40 bin Ikinci savasta yaklasik 15 binIlk savasta yaklasik 150 bin Ikinci savasta yaklasik 200 binKayiplarBilinmiyorBilinmiyor Dacya bolgesi Jul Sezar doneminden bu yana Romalilarin gundeminde olmustur Makedonya nin kuzeyindeki bolgede yasayan Dacyalilar MS 85 yilinda Tuna Nehrini asarak Moesia Superior bolgesine saldirinca Romalilar mudahale etmis ve Dacyalilari 88 yilindaki yenerek barisa zorlamislardir Dacya krali Decebalus anlasma sonrasinda Roma egemenligini taniyarak Roma sinirlarini koruyan bir konuma indirgense de maglup edilememis bir direnis unsuru olarak kalmistir Bagimsiz hareket eden Dacya kralina karsi Trajan 101 yilinda duzenledigi ilk seferde kalelerden olusan baskent Sarmizegetusa Regia yi tehdit etmistir Baris icin aman dileyen Dacya krali savassiz gecen surede guclerini toplayip yeniden Romalilara saldirmistir Bunun uzerine 105 yilinda Trajan yeniden Dacya uzerine yurumustur Baskenti kusatma altina aldiktan sonra ele gecirmis ve yakip yikmistir Dacya daki ayaklanmayi bastran Trajan Roma topraklarini doguda genisletmek amaciyla Partlara saldirmistir Ilk catismalarBurebistaSarmisegetusa harabeleriRoma egemenligindeki Dacya topraklari Dacyalilari ilk kez bir araya toplamis olan MO 82 ila MO 44 yillari hukum suren Burebista doneminden beri Dacyalilar Roma egemenligini tehdit eder olmustur Jul Sezar bolgeye sefer duzenleme planlari yapsa da Burebista nin olumunun ardindan Dacya topraklarinda ic catismalar ciktigindan sefere gerek kalmamistir Guclu kralin olumunun ardindan dort kolu ayrilan Dacya asiretleri tehdit olmaktan uzaklasir Marcus Antonius ile Augustus arasinda yasanan iktidar mucadelesinde Dacyalilar Antonius u destekledikleri icin ic savastan zaferle cikan Augustus bolgeye sefer duzenleyecektir MO 29 yilinda bolgeye gonderilen Marcus Crassus komutasindaki Roma Ordusu uc Dacya kralini oldurecektir Yaklasik yuz yil suren baris doneminin ardindan MS 85 86 yillarinda Dacya krali Moesia ya saldirarak buradaki Romali Yonetici Oppius Sabinus u oldurur Roma egemenligine dogrudan yapilan bu saldiriya Imparator Domitian lejyonlariyla Moesia da denetimi kurduktan sonra MS 87 yilinda Dacya topraklarina saldirir Cornelius Fuscus komutasindaki 5 Roma lejyonu Tapae Muharebesinde pusuya dusurulerek yenilir Dacyali komutan Diurpaneus bu zaferinden sonra cesur anlamindaki Decebalus adini alir ve kral ilan edilir 88 yilinda Roma askeri harekati bu kez Tettius Julianus komutasinda devam eder Bugunku koyunun bulundugu bolgede yasanan muharebede Dacyalilar yenilir Decebalus baris teklifinde bulunsa da reddedilecektir Sonrasinda Roma eyaleti Germania Superior da yasanan karisiklik nedeniyle lejyonlarin buraya gonderilmesi gerekince Romalilar Dacyalilarla baris yapmak durumunda kalir Baris antlasmasinin ardindan Decebalus Roma himayesi haline gelir Bu sebeple Roma sinirlarinin korunmasi gerekcesiyle yuklu miktarda mali yardimin yani sira teknik destek ve en son teknoloji urunu silahlari alir GerekcelerMilattan sonra 1 yuzyilda Roma Avrupa capinda duzenlenen askeri seferlerin ekonomik agirliginin altindan kalkmakta zorlanir durumdaydi Roma nin Dacya bolgesine gozunu dikmesinde bolgede oldugu iddia edilen zengin altin kaynaklarinin varligi etkili olur Ayrica onceki muharebelerdeki Roma zaferlerine ragmen Dacyalilarin Roma egemenligine tam boyun egmemis olmamasi da yeni Dacya seferleri icin gerekce olmaktaydi Bunun yani sira Dacya nin diger asi kavimlere gore Roma acisindan farkli bir yeri bulunuyordu O donemde Roma egemenligine bas kaldiran ornegin Ispanyollar veya Galyalilarin tersine Dacyalilar bolgedeki zengin demir madenleri nedeniyle kiliclara sahiptir Neredeyse tamami kilicli yuzbinlerce savasciya sahip bir ulus karsisinda Roma lejyonlarinin teknolojik avantajlari en asagiya seviyeye inmekteydi Bu sebeple bu donemde en tehlikeli olarak tanimlanan dusmanlarin basinda Dacyalilar gelmekteydi Kendisi de askerlik mesleginden gelen imparator Trajan savunma savasi yapmaya musait olmayan Roma Ordu yapisini da dikkate alarak zorlu da olsa Dacya uzerine yurume karari alacaktir Ilk savasSenatodan duzenleyecegi askeri sefer icin onay alan Trajan 101 yilinda artik Dacya uzerine yurumeye hazirdir Bu sefer sirasinda Roma savas teknolojisi en son gelismeleri basariyla kullanmistir Ordunun onunden ilerleyen iki lejyon yol boyunca tum Dacya yerlesim yerlerini atese vererek ilerlerken esas muharebe 102 yilinda olur yenilen Decebalus Roma dan ateskes talep eder Anlasmanin sartlari geregince Decebalus kuzeydeki gocebe kavimlerin Roma topraklarini istila etmesine onlem olarak daha fazla Roma yardimi alir Roma topraklarini istiladan korumak icin aktarilan kaynaklar bir kez daha Roma karsiti ayaklanma icin harcanacaktir Cok gecmeden Decebalus bir kez daha Roma egemenligine bas kaldirir Ikinci savasIlk savasin yaralarini saran Decebalus bir sure Roma egemenligine boyun eger gozukse de Tuna Nehri bolgesindeki Roma topraklarina yagma saldirilari duzenlemeye baslar Duruma derhal mudahale etmek isteyen Trajan 105 yilinda bolgeye ikinci seferi duzenler Ilk savas sirasinda oldugu gibi isgalci icin hic uygun olmayan sartarda savasmka durumunda kalan Roma lejyonlari Dacyalilar karsisinda agir kayiplar vererek ilerler Dacya baskenti Sarmisegetusa merkezli mustahkem mevkileri sirasiyla alan Roma Ordusu ilk baslardaki guclu Dacya direnisini kirar Decebalus iktidarina karsi cikan Dacyali asiller Roma ile isbirligi yaparak direniisi zayiflatinca maglubiyet kacinilmaz olur Dusen baskentten kacan Decebalus yakalanacagini anlayinca intihar eder Bu gelismelere ragmen Roma isgaline karsi Dacya direnisi devam edecektir Dacyali asillerin isbirlikcileri sayesinde Dacya hazineleri Romalilarin eline gececektir SonucDacya Savaslarinin zaferle sona ermesi Roma Ordulari icin cok onemli bir basari olarak degerlendirilmistir Trajan zaferlerin serefine 123 gun boyunca surecek egenceler tertip etmistir Dacya nin zengin maden kaynaklarinin Roma egemenligine girmesi Roma ekonomisine cok ihtiyaci olan destegi verecektir Ozellikle bugun hala yikintilari gorulebilen Roșia Montană madenlerinde yogun madencilik calismasi yapilmistir Zaferin ardindan 100 bin Dacyali erkek esir edilerek Roma ya getirilmis ve ayaklanan kavimlere gozdagi verilmek istenmistir Roma lejyonlarindan Lejyon XIII Gemina ve Dacya da kalici olarak ustlenmisler ve zorunlu hizmet sureleri tamamlanan Roma askerlerinin bolgede Dacyali kadinlarla evlenmesi ozendirilmis odul olarak fethedilmis Dacya topraklari verilmistir Dacya topraklarinin guney kismi resmen imparatorluk topraklarina katilmis kuzey kismi ise bagimsiz olsa da hicbir zaman ayri bir devlet olamayacaktir Dacya Savaslarindaki zaferler Trajan in otoritesini artirmis ve gorece huzurlu bir buyume doneminin baslangici olmustur Notlar Bugunku Sirbistan topraklariKaynakcaWikimedia Commons ta Dacya Savaslari ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Sargesia Nehrinin yatagina saklanmis haldeki hazinenin 165 ton altin ve 331 ton gumusten olustugu Fransiz tarihci tarafindan iddia edilmektedir Bu donemden sonra gunumuzdeki Rumen ulusunun temelleri atilmistirAyrica bakinizAntik Roma Dacya Roma eyaleti