Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Damad Mahmud Celâleddin Paşa veya Mahmut Celaleddin Âsaf (1853, İstanbul - 17 Aralık 1903, Brüksel), Osmanlı devlet adamı, şair ve yazardır.
Mahmut Celaleddin Paşa | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 1853 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 17 Aralık 1903 Brüksel, Belçika |
| Milliyet | Osmanlı |
| Meslek | Devlet adamı, Şair, Yazar |
| Evlilik | İffet Hanım Seniha Sultan (28 Aralık 1876) |
| Çocuk(lar) | Rıfat, Fuat ve Ali Bidar (İffet Hanım ile evliliğinden) Prens Sabahattin ve Lütfullah Bey (Seniha Sultan ile evliliğinden) |
| Aile | Damat Gürcü Halil Rifat Paşa (baba) İsmet Hanım (anne) |
Kaptan-ı Derya Gürcü Halil Rifat Paşa'nın oğlu, Sultan Abdülmecid'in damadı ve Prens Sabahattin'in babasıdır.
Hayatı
1853 yılında İstanbul'da doğdu. Babası, Osmanlı Devleti'nde dört defa kaptan-ı deryâlık yapmış Damat Gürcü Halil Rifat Paşa, annesi onun ikinci eşi olan İsmet Hanım idi. Babasını, küçük yaşta kaybetti. Özel öğrenim görerek yetiştikten sonra çeşitli devlet memurluklarında bulundu. Paris konsolosluğunda iki yıl görev yaparak Fransızcasını geliştirdi.
İlk evliliğini İffet Hanım'la gerçekleştiren paşa bu evliliğinden Rıfat, Fuat ve Ali Bidar adında üç çocuk sahibi oldu. 28 Aralık 1876'da Sultan Abdülaziz'in padişahlığı sırasında Osmanlı Sultanı Abdülmecid'in kızı Seniha Sultan'la evlendirilerek Osmanlı Hanedanı'na damat oldu. Bu evlilikten oğlu Prens Sabahattin ve Lütfullah Bey Dünya'ya gelmiştir.
Adliye nazırlığı
Abdülaziz'in devrilmesi ve tartışmalı ölümünün ardından II. Abdülhamid'in tahta geçince yeni padişahın en yakınları arasına katıldı, 30 Mart 1877'de vezirlik rütbesi aldı. 18 Nisan 1878'de Adliye Nazırı olarak Mehmet Sadık Paşa kabinesinde görev aldı.
Damat Mahmud Celâleddin Paşa, nazırlığı sırasında Adliye nezaretinde yeni düzenlemeler yaptı. Padişahın cülusu nedeniyle çıkarılan genel affın kapsamını genişletti; cinayet suçundan müebbet hapse mahkûm olanların cezasının geçici kürek cezasına çevrilmesini ve cezasının üçte birini tamamlayanların tahliye edilmesini sağladı. Nezaretin memur açığını kapadı. Yeni bir muhakeme usul kanunu onun nazırlığı döneminde düzenlendi ancak uygulamaya konulamadı.
Görevden alınması
Abdülhamid'i tahttan indirmek üzere örgütlenmiş Skelyeri-Aziz Bey komitesi ile ilişkisi olduğu gerekçesi ile birkaç ay sonra adliye nazırlığı görevinden alındı. Daha sonra bu komite ile bağlantısı olmadığı ortaya çıkınca kendisine Evkaf Nazırlığı ve Şura-yı Devlet üyeliği teklif edildi, ancak bu görevleri kabul etmedi.
Mahmut Celâleddin Paşa, resmî bir görev almadığı bu dönemde konağını bir şiir encümeni hâline getirmiştir. Âsaf mahlasıyla şiirler yazan paşa, zamanının bir bölümünü oğullarının eğitimine ayırdı. Devrin önde gelen isimlerini oğulları için hoca olarak görevlendirdi. Bir yandan da siyasetin gidişatını yakından takip edip padişaha aktarmak üzere eleştiri ve önerilerini kaleme aldı. Bağdat Demiryolu ihalesinin İngilizlerin ortak olduğu bir şirkete verilmesi için aracılık etmek istedi; imtiyazın Almanlar'a verilmesi öfke ve kırgınlığını arttırdı.
Avrupa'ya kaçışı
1899 yılında II. Abdülhamid'e olan muhalefeti nedeniyle iki oğlu Prens Sabahattin ve Prens Lütfullah ile birlikte Avrupa'ya kaçtı.Marsilya'ya, oradan, Paris’e gitti. II. Abdülhamid yönetimine düşmanlık besleyen Jön Türkler tarafından ilgiyle karşılandı. Bazı Jön Türkler'in hükûmetle anlaşıp yurda dönmesinden sonra geride kalanlar arasında lider gibi görülmeye başladı. 1 Ocak 1900'de Meşveret'te yayımlanan ve gazetenin sahibi Ahmet Rıza Bey'e hitaben yazılmış Fransızca bir mektup göndererek Jön Türkleri yüksek takdir hisleriyle karşıladığını belirtti. Çeşitli gazetelerde padişaha yazdığı mektubu yayımlattı. Mektupta padişahı ve çevresindekileri ağır bir dille eleştirdi.
Cenevre'de çıkarılan Osmanlı gazetesinin durumu ile ilgilenmek üzere oğulları ile Cenevre'ye gitti. İshak Sükûti, ona gazetenin bütün hak ve sorumlarını teslim etti. Paşa, 1 Nisan 1900'de Osmanlı gazetesinde Abdülhamid'e hitaben yazdığı bayram tebriğinde çok ağır bir dille saraydaki bayram merasimini eleştirdi. Prens Sabahaddin ve Lütfullah Beyler de sert ifadeli ikinci bir mektup yayımladılar. Saray, damadını yurda döndürmek için her yolu denedi ve sonunda paşanın mallarının zapt edildiğine dair haberler duyuldu. Paşa, bunu önemsemedi.
Masraflarını üstlendiği Osmanlı gazetesini Londra'da çıkarmak için oğulları ile 29 Mayıs 1900'de İngiltere'ye gitti ve 1 Temmuz 1900'den itibaren gazeteyi Londra'da yayımladı. İstanbul'a dönmesini talep eden saray ile arasında gittikçe sertleşen pazarlık ve yazışmalar gerçekleşti.
Mısır'a geçişi
Paşa ve oğulları İstanbul hükûmetinin baskıları sonucu Londra'dan da ayrıldı ve Mısır Hıdivi Abbas Hilmi Paşa'nın davetiyle Mısır'a gitti. Orada, Hoca Kadri Efendi'nin idare ettiği, Kânûn-i 'Esâsî gazetesinin çıkarılmasına yardım etti. Asâf mahlasıyla yazdığı şiirlerini toplayan Divanı 'yla, Tezkire-i ulemâ adlı eserini Kahire'de bastırdı. Saray, paşayı geri döndürme çabalarına devam etti. Hidiv de paşa ve oğullarını İstanbul'a dönme konusunda ikna etmeye çalıştı.
Son yılları ve I. Jön Türk Kongresi
Mısır Hidivi ile arası bozulunca Mısır'dan ayrılarak Paris'e döndü. Paris havasına intibak edemediği için Korfu Adası'na gitmesi Yunan-Osmanlı ilişkilerinin gerginleşmesine sebep oldu. Paşa Korfu'da rahatsızlandı ve adadan ayrıldı. Bütün Jön Türk gruplarını içine alan bir kongre düzenlemeye çalışan oğullarına destek verdi. I. Jön Türk Kongresi, 4 Şubat 1902'de Fransa'da gerçekleşti. Mahmud Paşa, kongrenin fahri önderi oldu.
Ölümü
Paşa, bazı kaynaklara göre albüminüriden, kimilerine göre üremiden muzdarip idi. Kışı geçirmesi için getirildiği Brüksel'de 17 Aralık 1903 yılında öldü. II. Abdülhamid, cenazesinin İstanbul'a getirilmesini istese de oğulları ülkede Meşrutiyet rejimi ilan edilmedikçe onu geri vermeyeceklerini söyledi. Paşa'nın cenazesi Fransa'da Père Lachaise Mezarlığı'ndaki Türk kabristanına defnedildi. Cenaze merasimi Jön Türkler'in mitingine dönüşmüş; mezarın başında okunan ateşli konuşma metinleri Osmanlı gazetesinde yayımlanmıştır. 1908 yılında II. Meşrutiyet'in ilanı üzerine naaşı büyük bir törenle İstanbul'a getirildi; Eyüpsultan'da babasının mezarının da bulunduğu aile türbesine defnedildi.
Eserleri
“Âsaf” mahlası ile şiirler yazmış, dönemin çeşitli dergilerinde yazı ve şiirleri yayımlanmıştır. Basılmış bir Divanı, ayrıca “Tezkir-i Ulema”, “Ulemay-ı Arabın Hilafet Hakkında Şer-i Mübin ve Ahbar-ı Sahiha”, “Damat Mahmud Paşa’dan Sultan Abdülhamid Han-ı Sani'ye Mektuplar” adlı basılmış risaleleri vardır.
Popüler kültürdeki yeri
- TRT 1'de 2017'de yayımlanan Payitaht: Abdülhamid dizisinde Hakan Boyav tarafından canlandırılmıştır.
Kaynakça
- ^ Ömür Ceylan, Asaf Divanı Hanedanda Bir Asi: Damad Mahmud Celaleddin Paşa Hayatı, Edebi Kişiliği, Akçağ Yayınları, Ankara, 2003
- ^ a b c d e f g h i Belkıs Altuniş Gürsoy, Damat Mahmud Celaleddin Paşa, IX. Eyüp Sultan Sempozyumu (13-15 Mayıs 2005) Tebliğ Kitapçığı, Erişim tarihi:22.05.2013 []
- ^ a b Mahmûd Celâleddin Paşa (Dâmâd), Bizimsahife.net sitesi, Erişim Tarihi:10.05.2011[]
- ^ "Mahmut Celaleddin Paşa (Damat), Gürcistan Dostluk Derneği Sitesi, 28.02.2011, Erişim tarihi:10.05.2011". 1 Mart 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Mayıs 2011.
- ^ . 5 Mart 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2010.
- ^ Gülser Oğuz (2007). "İttihad ve Terakkî Cemiyeti'nin Yayın Organı Osmanlı Gazetesi" (PDF). Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi. 3 (6). 27 Ekim 2011 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 14 Temmuz 2011.
- ^ . 12 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Damad Mahmud Celaleddin Pasa veya Mahmut Celaleddin Asaf 1853 Istanbul 17 Aralik 1903 Bruksel Osmanli devlet adami sair ve yazardir Mahmut Celaleddin PasaDogum1853 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum17 Aralik 1903 Bruksel BelcikaMilliyetOsmanliMeslekDevlet adami Sair YazarEvlilikIffet Hanim Seniha Sultan 28 Aralik 1876 Cocuk lar Rifat Fuat ve Ali Bidar Iffet Hanim ile evliliginden Prens Sabahattin ve Lutfullah Bey Seniha Sultan ile evliliginden AileDamat Gurcu Halil Rifat Pasa baba Ismet Hanim anne Kaptan i Derya Gurcu Halil Rifat Pasa nin oglu Sultan Abdulmecid in damadi ve Prens Sabahattin in babasidir Hayati1853 yilinda Istanbul da dogdu Babasi Osmanli Devleti nde dort defa kaptan i deryalik yapmis Damat Gurcu Halil Rifat Pasa annesi onun ikinci esi olan Ismet Hanim idi Babasini kucuk yasta kaybetti Ozel ogrenim gorerek yetistikten sonra cesitli devlet memurluklarinda bulundu Paris konsoloslugunda iki yil gorev yaparak Fransizcasini gelistirdi Ilk evliligini Iffet Hanim la gerceklestiren pasa bu evliliginden Rifat Fuat ve Ali Bidar adinda uc cocuk sahibi oldu 28 Aralik 1876 da Sultan Abdulaziz in padisahligi sirasinda Osmanli Sultani Abdulmecid in kizi Seniha Sultan la evlendirilerek Osmanli Hanedani na damat oldu Bu evlilikten oglu Prens Sabahattin ve Lutfullah Bey Dunya ya gelmistir Adliye nazirligi Abdulaziz in devrilmesi ve tartismali olumunun ardindan II Abdulhamid in tahta gecince yeni padisahin en yakinlari arasina katildi 30 Mart 1877 de vezirlik rutbesi aldi 18 Nisan 1878 de Adliye Naziri olarak Mehmet Sadik Pasa kabinesinde gorev aldi Damat Mahmud Celaleddin Pasa nazirligi sirasinda Adliye nezaretinde yeni duzenlemeler yapti Padisahin culusu nedeniyle cikarilan genel affin kapsamini genisletti cinayet sucundan muebbet hapse mahkum olanlarin cezasinin gecici kurek cezasina cevrilmesini ve cezasinin ucte birini tamamlayanlarin tahliye edilmesini sagladi Nezaretin memur acigini kapadi Yeni bir muhakeme usul kanunu onun nazirligi doneminde duzenlendi ancak uygulamaya konulamadi Gorevden alinmasi Abdulhamid i tahttan indirmek uzere orgutlenmis Skelyeri Aziz Bey komitesi ile iliskisi oldugu gerekcesi ile birkac ay sonra adliye nazirligi gorevinden alindi Daha sonra bu komite ile baglantisi olmadigi ortaya cikinca kendisine Evkaf Nazirligi ve Sura yi Devlet uyeligi teklif edildi ancak bu gorevleri kabul etmedi Mahmut Celaleddin Pasa resmi bir gorev almadigi bu donemde konagini bir siir encumeni haline getirmistir Asaf mahlasiyla siirler yazan pasa zamaninin bir bolumunu ogullarinin egitimine ayirdi Devrin onde gelen isimlerini ogullari icin hoca olarak gorevlendirdi Bir yandan da siyasetin gidisatini yakindan takip edip padisaha aktarmak uzere elestiri ve onerilerini kaleme aldi Bagdat Demiryolu ihalesinin Ingilizlerin ortak oldugu bir sirkete verilmesi icin aracilik etmek istedi imtiyazin Almanlar a verilmesi ofke ve kirginligini arttirdi Avrupa ya kacisi 1899 yilinda II Abdulhamid e olan muhalefeti nedeniyle iki oglu Prens Sabahattin ve Prens Lutfullah ile birlikte Avrupa ya kacti Marsilya ya oradan Paris e gitti II Abdulhamid yonetimine dusmanlik besleyen Jon Turkler tarafindan ilgiyle karsilandi Bazi Jon Turkler in hukumetle anlasip yurda donmesinden sonra geride kalanlar arasinda lider gibi gorulmeye basladi 1 Ocak 1900 de Mesveret te yayimlanan ve gazetenin sahibi Ahmet Riza Bey e hitaben yazilmis Fransizca bir mektup gondererek Jon Turkleri yuksek takdir hisleriyle karsiladigini belirtti Cesitli gazetelerde padisaha yazdigi mektubu yayimlatti Mektupta padisahi ve cevresindekileri agir bir dille elestirdi Cenevre de cikarilan Osmanli gazetesinin durumu ile ilgilenmek uzere ogullari ile Cenevre ye gitti Ishak Sukuti ona gazetenin butun hak ve sorumlarini teslim etti Pasa 1 Nisan 1900 de Osmanli gazetesinde Abdulhamid e hitaben yazdigi bayram tebriginde cok agir bir dille saraydaki bayram merasimini elestirdi Prens Sabahaddin ve Lutfullah Beyler de sert ifadeli ikinci bir mektup yayimladilar Saray damadini yurda dondurmek icin her yolu denedi ve sonunda pasanin mallarinin zapt edildigine dair haberler duyuldu Pasa bunu onemsemedi Masraflarini ustlendigi Osmanli gazetesini Londra da cikarmak icin ogullari ile 29 Mayis 1900 de Ingiltere ye gitti ve 1 Temmuz 1900 den itibaren gazeteyi Londra da yayimladi Istanbul a donmesini talep eden saray ile arasinda gittikce sertlesen pazarlik ve yazismalar gerceklesti Misir a gecisi Pasa ve ogullari Istanbul hukumetinin baskilari sonucu Londra dan da ayrildi ve Misir Hidivi Abbas Hilmi Pasa nin davetiyle Misir a gitti Orada Hoca Kadri Efendi nin idare ettigi Kanun i Esasi gazetesinin cikarilmasina yardim etti Asaf mahlasiyla yazdigi siirlerini toplayan Divani yla Tezkire i ulema adli eserini Kahire de bastirdi Saray pasayi geri dondurme cabalarina devam etti Hidiv de pasa ve ogullarini Istanbul a donme konusunda ikna etmeye calisti Son yillari ve I Jon Turk Kongresi Birinci Jon Turk Kongresi 1902 Misir Hidivi ile arasi bozulunca Misir dan ayrilarak Paris e dondu Paris havasina intibak edemedigi icin Korfu Adasi na gitmesi Yunan Osmanli iliskilerinin gerginlesmesine sebep oldu Pasa Korfu da rahatsizlandi ve adadan ayrildi Butun Jon Turk gruplarini icine alan bir kongre duzenlemeye calisan ogullarina destek verdi I Jon Turk Kongresi 4 Subat 1902 de Fransa da gerceklesti Mahmud Pasa kongrenin fahri onderi oldu Olumu Pasa bazi kaynaklara gore albuminuriden kimilerine gore uremiden muzdarip idi Kisi gecirmesi icin getirildigi Bruksel de 17 Aralik 1903 yilinda oldu II Abdulhamid cenazesinin Istanbul a getirilmesini istese de ogullari ulkede Mesrutiyet rejimi ilan edilmedikce onu geri vermeyeceklerini soyledi Pasa nin cenazesi Fransa da Pere Lachaise Mezarligi ndaki Turk kabristanina defnedildi Cenaze merasimi Jon Turkler in mitingine donusmus mezarin basinda okunan atesli konusma metinleri Osmanli gazetesinde yayimlanmistir 1908 yilinda II Mesrutiyet in ilani uzerine naasi buyuk bir torenle Istanbul a getirildi Eyupsultan da babasinin mezarinin da bulundugu aile turbesine defnedildi Eserleri Asaf mahlasi ile siirler yazmis donemin cesitli dergilerinde yazi ve siirleri yayimlanmistir Basilmis bir Divani ayrica Tezkir i Ulema Ulemay i Arabin Hilafet Hakkinda Ser i Mubin ve Ahbar i Sahiha Damat Mahmud Pasa dan Sultan Abdulhamid Han i Sani ye Mektuplar adli basilmis risaleleri vardir Populer kulturdeki yeriTRT 1 de 2017 de yayimlanan Payitaht Abdulhamid dizisinde Hakan Boyav tarafindan canlandirilmistir Kaynakca Omur Ceylan Asaf Divani Hanedanda Bir Asi Damad Mahmud Celaleddin Pasa Hayati Edebi Kisiligi Akcag Yayinlari Ankara 2003 a b c d e f g h i Belkis Altunis Gursoy Damat Mahmud Celaleddin Pasa IX Eyup Sultan Sempozyumu 13 15 Mayis 2005 Teblig Kitapcigi Erisim tarihi 22 05 2013 olu kirik baglanti a b Mahmud Celaleddin Pasa Damad Bizimsahife net sitesi Erisim Tarihi 10 05 2011 olu kirik baglanti Mahmut Celaleddin Pasa Damat Gurcistan Dostluk Dernegi Sitesi 28 02 2011 Erisim tarihi 10 05 2011 1 Mart 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Mayis 2011 5 Mart 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Ocak 2010 Gulser Oguz 2007 Ittihad ve Terakki Cemiyeti nin Yayin Organi Osmanli Gazetesi PDF Cumhuriyet Tarihi Arastirmalari Dergisi 3 6 27 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 14 Temmuz 2011 12 Kasim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Mayis 2011