Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dan, (İbranice: דן) Tanah'da adı geçen ve İsrail Krallığı'nın en kuzeydeki şehri olarak tanımlanan şehirdir ve Dan ailesine aittir. Şehir, Kuzey İsrail'de, İbranicede Tel Dan (תל דן "Dan'ın Höyüğü") veya Arapça'da Tell el-Qadi (تل القاضي "Yargıç Höyüğü") olarak bilinen Tell ile tanımlanır.
תל דן | |
 | |
 | |
| Diğer adı | Arapça: تل القاضي |
|---|---|
| Konum | , İsrail |
| Bölge |  İsrail |
| Koordinatlar | 33°14′53″N 35°39′05″E / 33.24816233330346°K 35.651299542327834°D |
| Tarihçe | |
| Kuruluş | M.Ö. 4500 |
| Terk ediliş | M.Ö. 733 |
| Sit ayrıntıları | |
| Resmî site | https://www.teldanexcavations.com/ |
Kimlik ve isimler
İsviçreli gezgin Johann Ludwig Burckhardt, 1822'de ölümünden sonra yayınlanan seyahatnamesinde Ürdün Nehri'nin kaynağını "Dhan" (Arapça: ضان) olarak tanımlamıştır. Amerikalı bir deniz subayı olan , Tell el Kadi antik şehrini 1849'da eski Dan bölgesi olarak tanımladı. Üç yıl sonra Edward Robinson da aynı tanımlamayı yaptı ve bu tanımlama bugün de kabul görmektedir.
Tanah'ta Dan kabilesi burayı fethetmeden önce, buranın Laish olarak bilindiğini ve Yeşu, Yargıçlar ve Yeşaya kitaplarında farklı yazılışlara sahip olduğunu söyler. Yeşu 19:47'de 6 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . bu bölgeye "mücevher" anlamına gelen Leshem denir. İşaya 10:30 23 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .'un çeşitli çevirilerinde Laishah olarak geçen bir adı da bulunmaktadır.
Günümüz İsrail Devleti'nde şehir Tel Dan olarak telaffuz edilmektedir.
Coğrafya
Dan, Celile Bölgesi olarak bilinen yerde bulunmaktadır. Batıda Lübnan Dağı'nın güney kısmı, doğu ve kuzeyde Hermon Dağı yer alır. Hermon Dağı'ndan eriyen kar, Şeria Nehri'nin suyunun büyük kısmını üretir ve Dan bölgesinden geçerek çevreyi oldukça verimli hale getirir. Ortaya çıkan yemyeşil bitki örtüsü, Dan bölgesini çevresinde bulunan diğer kurak yerlere göre oldukça farklı kılmaktadır. Dan, Suriye-Lübnan sınırına yakın, Birleşik Krallık Filistin Mandası'nın hemen kuzeyinde yer aldığından, bölgenin uzun ve genellikle acı bir tarihi bulunmaktadır. Bölgede modern çağlarda yaşanan en son gerilim, 1967 yılında yaşanan Altı Gün Savaşı'dır (1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı).
Tarih ve Arkeoloji
Bölgede yürütülen arkeolojik kazılara göre, kasabada ilk olarak Cilalı taş devrinde (M.Ö. 4500) yerleşim olduğu; fakat sonrasında M.Ö. 4.binyıllık dönemde terkedildiği ve 1.000 yıla yakın bir süre yaşam olmadığı anlaşılmıştır.
Tunç Çağı
Tel Dan'da yapılan kazılarda, M.Ö. 1750 civarındaOrta Tunç Çağı'nda inşa edildiği tahmin edilen megalitik bazalt bloklar üzerinde kil tuğladan bir şehir kapısı ve ortostatlar ortaya çıkartıldı. Bulunan bu şehir kapısına günümüzde de kullanılan haliyle "İbrahim'in Kapısı" ismi verildi. çünkü İbrahim, yeğeni Lut'u kurtarmak için Dan'a gitti (Yaratılış Kitabı 14:14 7 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde .).
Söz konusu kapı 2000'li yıllarda restore edilmiş ve bugün turistik bir cazibe merkezi haline gelmiştir.
Demir Çağı
Sur kalıntılarının içinde, dış kapının girişine yakın bir yerde Tel Dan stel'inin parçaları bulunmuştur. Stel'in üzerinde Aramice dilinde Şam kralına atıfta bulunan bir yazıt yer almaktadır. Arkeologlar'ın büyük kısmı stel'in, atıfta bulunduğu kralın Hazael (M.Ö. 840) olduğunu düşünse de, azınlık bir grup bahse konu olan kralın Ben-Hadad (M.Ö. 802) olduğunu düşünmekedir. Yazının küçük bir kısmı günümüze ulaşmış ve bazı arkeologların "Davud'un Evi" anlamına geldiğine inandıkları BYTDWD (ביתדוד) harflerini içeren bir metin bulunmaktadır. Stel M.Ö. 500 yılından daha eski bir arkeolojik eserde David isminin ilk ortaya çıktığı yazıttır. (Bu satırın hemen üstünde 'MLK YSR'L' harfleri bulunur, dönemin İbranice harfleri göz önünde bulundurulduğunda -dönemin alfabesinde hiç sesli harf bulunmuyordu- yazının anlamının "İsrail Kralı'na aittir" olduğu anlaşılmaktadır).
Dan şehri, Aramiler'in yayılma döneminde, İsrail Krallığı ile aralarında yaşanan savaşlarda oldukça sıkıntılı dönemler geçirmiştir. Krallar Kitabında, İsrail kralı Ahav ile Aramilerin kralı ve onların halefleri tarafından yönetildiği dönemde, Dan şehrinin İsrail Krallığı ile Aramiler arasında en az dört kez el değiştirdiğini yazmaktadır. Tel Dan stelinin Dan şehrinin, Aramiler tarafaından yöneltdiği dönemde yapıldığı düşünülmektedir. Asur İmparatorluğu güneye doğru genişledikçe, İsrail Krallığı başlangıçta bir vasal devlet haline geldi, ancak isyandan sonra, III.Tiglat-Pileser döneminde (M.Ö. 733/732) Yeni Asurlular şehri işgal etti.
1992 yılında kentin ziyaretçilere açılabilmesi amacıyla, M.Ö. 733/732'de Asurlu III.Tiglat-Pileser tarafından yağmalandığı dönemden kalma bir enkaz yığını temizlenerek kaldırılmıştır. Bu temizlik işleminde, şehrin o güne kadar bulunamayan ikinci bir giriş kapısı daha keşfedilmiştir. Giriş kompleksi, alçak taş platformlu taş döşeli bir avluya doğru açılıyordu. Kapının M.Ö. 9.Yüzyılda inşa edilen surlar ve şehir duvarları ile genişletilen podyum alanı ile birlikte yapıldığı anlaşılmıştır. Şehir III.Tiglat-Pileser tarafından yıkılmadan önce iç kısımda bulunan podyum alanı, M.Ö. 8.Yüzyıl civarında II.Yarovam döneminde genişletilmiştir.
İsrail kapısının olduğu bölümde, iki basamakla erişilebilen yükseltilmiş bir kare podyum bulunmaktadır. Podyum köşelerinde bulunan dekoratif taş soketlerin, gölgelik kollarını tutturmak için kullanılmış olabileceği gibi, kral koltuğunun taban kısmına da ait olabileceği düşünülmektedir.
Sonraki dönemler
Kalıntılar'dan anlaşıldığı üzere, Pers, Helenistik ve Roma dönemlerinde de, podyum çevresinde ("yüksek yer" olarak da bilinir) kült faaliyetinin devam ettiği anlaşılmaktadır.
Tel Dan Doğa Koruma Alanı
Tel Dan Tabiatı Koruma Alanı ilk olarak 1974'te toplamda 39 hektar olarak belirlenmiş, 1989'da ise 9 hektar alan daha eklenmiştir., 'nin kuzey kesiminde üç kaynakla daha birleşerek Şeria Nehri'nin oluşturur.Doğa Koruma alanında göze çarpan ilgi çekici yerler arasında Cennet kaynakları, İbrahim veya Kenan kapıları ile İsrail kapısı yer almaktadır.
Kaynakça
- ^ Burckhardt; Burckhardt, John Lewis; Africa, Association for Promoting the Discovery of the Interior Parts of (1822). Travels in Syria and the Holy Land (İngilizce). J. Murray. ISBN . 24 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
- ^ Lynch, William Francis (1849). Narrative of the United States' expedition to the River Jordan and the Dead Sea: by W.F. Lynch ... With maps and numerous illustrations. (İngilizce). Londra: Richard Bentley, New Burlington Street. s. 472. OCLC 156155532. 24 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
- ^ Edward Robinson, Eli Smith (1856). Later Biblical Researches in Palestine and the Adjacent Regions: A Journal of Travels in the ... (İngilizce). unknown library. J. Murray. s. 392.
- ^ Nadel, Dani; Bar-Yosef, Ofer; Gopher, Avi (1991). "Early Neolithic arrowhead types in the Southern Levant : a typological suggestion". Paléorient. 17 (1): 109-119. doi:10.3406/paleo.1991.4544. ISSN 0153-9345.
- ^ "The three-arched middle Bronze Age gate at Tel Dan - A structural investigation of an extraordinary archaeological site". Construction and Building Materials (İngilizce). 41: 950-956. 1 Nisan 2013. doi:10.1016/j.conbuildmat.2012.07.015. ISSN 0950-0618. 24 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
- ^ Finkelstein, Israel (2007). The quest for the historical Israel : debating archaeology and the history of early Israel : invited lectures delivered at the Sixth Biennial Colloquium of the International Institute for Secular Humanistic Judaism, Detroit, October 2005. Amihay Mazar, Brian B. Schmidt, International Institute for Secular Humanistic Judaism. Colloquium. Atlanta, GA: Society of Biblical Literature. s. 177. ISBN . OCLC 122701396.
- ^ Suriano, Matthew J. (2007). "The Apology of Hazael: A Literary and Historical Analysis of the Tel Dan Inscription". Journal of Near Eastern Studies. 66 (3): 163-176. doi:10.1086/521754. ISSN 0022-2968. 24 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
- ^ Athas, George (2005). The Tel Dan inscription : a reappraisal and a new interpretation. Londra: T & T Clark. ISBN . OCLC 64276061.
- ^ a b Archaeological encyclopedia of the Holy Land. Rev. and updated ed. Avraham Negev, Shimon Gibson. New York: Continuum. 2001. ss. 131-132. ISBN . OCLC 45610126. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
- ^ . Haaretz.com (İngilizce). 8 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
- ^ . www.parks.org.il (İngilizce). 11 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
- ^ . www.eretz.com. 17 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
- ^ . www.parks.org.il (İngilizce). 12 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dan Ibranice דן Tanah da adi gecen ve Israil Kralligi nin en kuzeydeki sehri olarak tanimlanan sehirdir ve Dan ailesine aittir Sehir Kuzey Israil de Ibranicede Tel Dan תל דן Dan in Hoyugu veya Arapca da Tell el Qadi تل القاضي Yargic Hoyugu olarak bilinen Tell ile tanimlanir Tel Danתל דן Diger adiArapca تل القاضيKonum IsrailBolge IsrailKoordinatlar33 14 53 N 35 39 05 E 33 24816233330346 K 35 651299542327834 D 33 24816233330346 35 651299542327834TarihceKurulusM O 4500Terk edilisM O 733Sit ayrintilariResmi sitehttps www teldanexcavations com Kimlik ve isimlerIsvicreli gezgin Johann Ludwig Burckhardt 1822 de olumunden sonra yayinlanan seyahatnamesinde Urdun Nehri nin kaynagini Dhan Arapca ضان olarak tanimlamistir Amerikali bir deniz subayi olan Tell el Kadi antik sehrini 1849 da eski Dan bolgesi olarak tanimladi Uc yil sonra Edward Robinson da ayni tanimlamayi yapti ve bu tanimlama bugun de kabul gormektedir Tanah ta Dan kabilesi burayi fethetmeden once buranin Laish olarak bilindigini ve Yesu Yargiclar ve Yesaya kitaplarinda farkli yazilislara sahip oldugunu soyler Yesu 19 47 de 6 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde bu bolgeye mucevher anlamina gelen Leshem denir Isaya 10 30 23 Agustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde un cesitli cevirilerinde Laishah olarak gecen bir adi da bulunmaktadir Gunumuz Israil Devleti nde sehir Tel Dan olarak telaffuz edilmektedir CografyaDan Celile Bolgesi olarak bilinen yerde bulunmaktadir Batida Lubnan Dagi nin guney kismi dogu ve kuzeyde Hermon Dagi yer alir Hermon Dagi ndan eriyen kar Seria Nehri nin suyunun buyuk kismini uretir ve Dan bolgesinden gecerek cevreyi oldukca verimli hale getirir Ortaya cikan yemyesil bitki ortusu Dan bolgesini cevresinde bulunan diger kurak yerlere gore oldukca farkli kilmaktadir Dan Suriye Lubnan sinirina yakin Birlesik Krallik Filistin Mandasi nin hemen kuzeyinde yer aldigindan bolgenin uzun ve genellikle aci bir tarihi bulunmaktadir Bolgede modern caglarda yasanan en son gerilim 1967 yilinda yasanan Alti Gun Savasi dir 1967 Arap Israil Savasi Ucuncu Arap Israil Savasi Alti Gunun Savasi veya Haziran Savasi Tarih ve ArkeolojiBolgede yurutulen arkeolojik kazilara gore kasabada ilk olarak Cilali tas devrinde M O 4500 yerlesim oldugu fakat sonrasinda M O 4 binyillik donemde terkedildigi ve 1 000 yila yakin bir sure yasam olmadigi anlasilmistir Tunc Cagi Tel Dan da yapilan kazilarda M O 1750 civarindaOrta Tunc Cagi nda insa edildigi tahmin edilen megalitik bazalt bloklar uzerinde kil tugladan bir sehir kapisi ve ortostatlar ortaya cikartildi Bulunan bu sehir kapisina gunumuzde de kullanilan haliyle Ibrahim in Kapisi ismi verildi cunku Ibrahim yegeni Lut u kurtarmak icin Dan a gitti Yaratilis Kitabi 14 14 7 Mayis 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde Soz konusu kapi 2000 li yillarda restore edilmis ve bugun turistik bir cazibe merkezi haline gelmistir Demir Cagi Sur kalintilarinin icinde dis kapinin girisine yakin bir yerde Tel Dan stel inin parcalari bulunmustur Stel in uzerinde Aramice dilinde Sam kralina atifta bulunan bir yazit yer almaktadir Arkeologlar in buyuk kismi stel in atifta bulundugu kralin Hazael M O 840 oldugunu dusunse de azinlik bir grup bahse konu olan kralin Ben Hadad M O 802 oldugunu dusunmekedir Yazinin kucuk bir kismi gunumuze ulasmis ve bazi arkeologlarin Davud un Evi anlamina geldigine inandiklari BYTDWD ביתדוד harflerini iceren bir metin bulunmaktadir Stel M O 500 yilindan daha eski bir arkeolojik eserde David isminin ilk ortaya ciktigi yazittir Bu satirin hemen ustunde MLK YSR L harfleri bulunur donemin Ibranice harfleri goz onunde bulunduruldugunda donemin alfabesinde hic sesli harf bulunmuyordu yazinin anlaminin Israil Krali na aittir oldugu anlasilmaktadir Tel Dan Steli Dan sehri Aramiler in yayilma doneminde Israil Kralligi ile aralarinda yasanan savaslarda oldukca sikintili donemler gecirmistir Krallar Kitabinda Israil krali Ahav ile Aramilerin krali ve onlarin halefleri tarafindan yonetildigi donemde Dan sehrinin Israil Kralligi ile Aramiler arasinda en az dort kez el degistirdigini yazmaktadir Tel Dan stelinin Dan sehrinin Aramiler tarafaindan yoneltdigi donemde yapildigi dusunulmektedir Asur Imparatorlugu guneye dogru genisledikce Israil Kralligi baslangicta bir vasal devlet haline geldi ancak isyandan sonra III Tiglat Pileser doneminde M O 733 732 Yeni Asurlular sehri isgal etti 1992 yilinda kentin ziyaretcilere acilabilmesi amaciyla M O 733 732 de Asurlu III Tiglat Pileser tarafindan yagmalandigi donemden kalma bir enkaz yigini temizlenerek kaldirilmistir Bu temizlik isleminde sehrin o gune kadar bulunamayan ikinci bir giris kapisi daha kesfedilmistir Giris kompleksi alcak tas platformlu tas doseli bir avluya dogru aciliyordu Kapinin M O 9 Yuzyilda insa edilen surlar ve sehir duvarlari ile genisletilen podyum alani ile birlikte yapildigi anlasilmistir Sehir III Tiglat Pileser tarafindan yikilmadan once ic kisimda bulunan podyum alani M O 8 Yuzyil civarinda II Yarovam doneminde genisletilmistir Israil kapisinin oldugu bolumde iki basamakla erisilebilen yukseltilmis bir kare podyum bulunmaktadir Podyum koselerinde bulunan dekoratif tas soketlerin golgelik kollarini tutturmak icin kullanilmis olabilecegi gibi kral koltugunun taban kismina da ait olabilecegi dusunulmektedir Tel Dan 1940 Sonraki donemlerKalintilar dan anlasildigi uzere Pers Helenistik ve Roma donemlerinde de podyum cevresinde yuksek yer olarak da bilinir kult faaliyetinin devam ettigi anlasilmaktadir Tel Dan Doga Koruma AlaniTel Dan Tabiati Koruma Alani ilk olarak 1974 te toplamda 39 hektar olarak belirlenmis 1989 da ise 9 hektar alan daha eklenmistir nin kuzey kesiminde uc kaynakla daha birleserek Seria Nehri nin olusturur Doga Koruma alaninda goze carpan ilgi cekici yerler arasinda Cennet kaynaklari Ibrahim veya Kenan kapilari ile Israil kapisi yer almaktadir Kaynakca Burckhardt Burckhardt John Lewis Africa Association for Promoting the Discovery of the Interior Parts of 1822 Travels in Syria and the Holy Land Ingilizce J Murray ISBN 978 1 4142 8338 8 24 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2021 Lynch William Francis 1849 Narrative of the United States expedition to the River Jordan and the Dead Sea by W F Lynch With maps and numerous illustrations Ingilizce Londra Richard Bentley New Burlington Street s 472 OCLC 156155532 24 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2021 Edward Robinson Eli Smith 1856 Later Biblical Researches in Palestine and the Adjacent Regions A Journal of Travels in the Ingilizce unknown library J Murray s 392 Nadel Dani Bar Yosef Ofer Gopher Avi 1991 Early Neolithic arrowhead types in the Southern Levant a typological suggestion Paleorient 17 1 109 119 doi 10 3406 paleo 1991 4544 ISSN 0153 9345 The three arched middle Bronze Age gate at Tel Dan A structural investigation of an extraordinary archaeological site Construction and Building Materials Ingilizce 41 950 956 1 Nisan 2013 doi 10 1016 j conbuildmat 2012 07 015 ISSN 0950 0618 24 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2021 Finkelstein Israel 2007 The quest for the historical Israel debating archaeology and the history of early Israel invited lectures delivered at the Sixth Biennial Colloquium of the International Institute for Secular Humanistic Judaism Detroit October 2005 Amihay Mazar Brian B Schmidt International Institute for Secular Humanistic Judaism Colloquium Atlanta GA Society of Biblical Literature s 177 ISBN 978 1 58983 277 0 OCLC 122701396 Suriano Matthew J 2007 The Apology of Hazael A Literary and Historical Analysis of the Tel Dan Inscription Journal of Near Eastern Studies 66 3 163 176 doi 10 1086 521754 ISSN 0022 2968 24 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2021 Athas George 2005 The Tel Dan inscription a reappraisal and a new interpretation Londra T amp T Clark ISBN 0 567 04043 7 OCLC 64276061 a b Archaeological encyclopedia of the Holy Land Rev and updated ed Avraham Negev Shimon Gibson New York Continuum 2001 ss 131 132 ISBN 0 8264 1316 1 OCLC 45610126 7 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Agustos 2021 Haaretz com Ingilizce 8 Subat 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2021 www parks org il Ingilizce 11 Nisan 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2021 www eretz com 17 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2021 www parks org il Ingilizce 12 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Agustos 2021