Darı (Panicum miliaceum), Buğdaygiller (Poaceae) familyasından, tohumları buğday gibi besin maddesi olarak kullanılabilen, bir veya çok yıllık bitki. Türkiye'de Güneydoğu Anadolu, İç Anadolu, Karadeniz, Ege, Marmara ve Doğu Anadolu bölgelerinde yetiştirilip; insan gıdası ve hayvan yemi olarak kullanılmaktadır.
Darı | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
![]() ![]() | ||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Panicum miliaceum L. |
Muhabbet kuşu yeminin ana maddesidir.Van Gölü kıyı bölgelerinde ve Hakkâri'de darı türlerinden biri olan cin darı kavrulup taştan geçirilerek kavuzlarından ayrılır. Dane kısmı süt ve ayranla karıştırılır ve bir nevi ekmek yapılır. Bu darı aynı zamanda bozanın da hammaddesidir.
Koca darı, Muğla ve Hatay bölgesinde ekmeğin ham maddesidir. Koca darı nişastası dokuma sanayii için çok elverişlidir.
Darının yeşil kısımlarında bitki gençken durrin denilen bir glikozit bulunur. Bu, hayvanları zehirleyebilir. Onun için hayvanlara darılar çok taze ve yeşilken yedirilmemesi lazımdır. Bu gibi taze otları, gölgede 24 saat kuruttuktan sonra hayvanlara vermelidir.
Türkiye'de en çok darı yetiştirilen iller, sırası ile; Urfa, Diyarbakır, Zonguldak, Muğla, Siirt, Aydın, Hatay, Bitlis ve Adıyaman'dır
Hindistan, Nijerya ve Nijer dünyanın en çok darı üreten ülkeleridir. Dünya darı üretiminin yüzde 63,7’si bu 3 ülkede gerçekleştirmektedir.
Yetiştirilmesi
- İklim istekleri
- Esas itibarıyla tropik iklimin yerli ürünüdür. Fakat, mutedil iklime de iyi adapte olmuştur. Fazla yağıştan zarar görmez. Kum darı ve cin darı fazla rutubetten hoşlanmazlar. Darı tohumları 8-12 derecede çimlenirler. Darılar kurağa dayanıklıdır. Fakat kurakta gelişmeleri durgunlaşmaktadır. Kuraklık geçince hızlı gelişmelerine devam ederler.
- Toprak istekleri
- Koca darı, çok değişik toprak tipleri üzerinde yetişir ve iyi mahsul verir. Fakat en yüksek verim kumlu-killi topraklar üzerinde sağlanır. Kökleri çok derinlere inebilir. Diğer darı çeşitleri daha yüzden kök sistemine maliktirler. Fakat çok değişik toprak tipleri üzerinde yetişebilirler. Toprakların organik maddelerce zengin olması, verimin daha fazla olmasını sağlar.
- Toprak işlemesi, ekimi, hasat ve harman
- Toprak pullukla sürüldükten sonra, diğer toprak işleme aletleri ile ikilemeye ve gerekirse üçlemeye tabi tutulur. Kâfi miktarda rutubet mevcut ise sun'i gübre veya çiftlik gübresi verilir. En iyi ekim zamanı mısır ekiminden takriben 2 hafta sonradır. Toprak sıcaklığı 13-15 derece olmalıdır. En iyi ekim şekli, aletlerle sıraya ekimdir. Ekim derinliği toprağın durumuna göre 1–3 cm, dekara atılacak tohum miktarı 0.5–5 kg kadardır. Tohumlar çimlendikten sonra, gerekli zamanlarda çapalama ve sulama işleri yapılır. Dane mahsulü için yetiştirilen darıların hasadı, danelerin renkleştiği zamandan birkaç gün sonra biçilir. Bir müddet demet halinde kurutulur. Daha sonra demetler toplanır, harman edilir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dari Panicum miliaceum Bugdaygiller Poaceae familyasindan tohumlari bugday gibi besin maddesi olarak kullanilabilen bir veya cok yillik bitki Turkiye de Guneydogu Anadolu Ic Anadolu Karadeniz Ege Marmara ve Dogu Anadolu bolgelerinde yetistirilip insan gidasi ve hayvan yemi olarak kullanilmaktadir DariBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeBolum Magnoliophyta Kapali tohumlular Sinif Liliopsida Bir cenekliler Takim PoalesFamilya Poaceae Bugdaygiller Oymak Cins PanicumTur P miliaceumIkili adlandirmaPanicum miliaceum L Muhabbet kusu yeminin ana maddesidir Van Golu kiyi bolgelerinde ve Hakkari de dari turlerinden biri olan cin dari kavrulup tastan gecirilerek kavuzlarindan ayrilir Dane kismi sut ve ayranla karistirilir ve bir nevi ekmek yapilir Bu dari ayni zamanda bozanin da hammaddesidir Koca dari Mugla ve Hatay bolgesinde ekmegin ham maddesidir Koca dari nisastasi dokuma sanayii icin cok elverislidir Darinin yesil kisimlarinda bitki gencken durrin denilen bir glikozit bulunur Bu hayvanlari zehirleyebilir Onun icin hayvanlara darilar cok taze ve yesilken yedirilmemesi lazimdir Bu gibi taze otlari golgede 24 saat kuruttuktan sonra hayvanlara vermelidir Turkiye de en cok dari yetistirilen iller sirasi ile Urfa Diyarbakir Zonguldak Mugla Siirt Aydin Hatay Bitlis ve Adiyaman dir Hindistan Nijerya ve Nijer dunyanin en cok dari ureten ulkeleridir Dunya dari uretiminin yuzde 63 7 si bu 3 ulkede gerceklestirmektedir YetistirilmesiIklim istekleri Esas itibariyla tropik iklimin yerli urunudur Fakat mutedil iklime de iyi adapte olmustur Fazla yagistan zarar gormez Kum dari ve cin dari fazla rutubetten hoslanmazlar Dari tohumlari 8 12 derecede cimlenirler Darilar kuraga dayaniklidir Fakat kurakta gelismeleri durgunlasmaktadir Kuraklik gecince hizli gelismelerine devam ederler Toprak istekleri Koca dari cok degisik toprak tipleri uzerinde yetisir ve iyi mahsul verir Fakat en yuksek verim kumlu killi topraklar uzerinde saglanir Kokleri cok derinlere inebilir Diger dari cesitleri daha yuzden kok sistemine maliktirler Fakat cok degisik toprak tipleri uzerinde yetisebilirler Topraklarin organik maddelerce zengin olmasi verimin daha fazla olmasini saglar Toprak islemesi ekimi hasat ve harman Toprak pullukla suruldukten sonra diger toprak isleme aletleri ile ikilemeye ve gerekirse uclemeye tabi tutulur Kafi miktarda rutubet mevcut ise sun i gubre veya ciftlik gubresi verilir En iyi ekim zamani misir ekiminden takriben 2 hafta sonradir Toprak sicakligi 13 15 derece olmalidir En iyi ekim sekli aletlerle siraya ekimdir Ekim derinligi topragin durumuna gore 1 3 cm dekara atilacak tohum miktari 0 5 5 kg kadardir Tohumlar cimlendikten sonra gerekli zamanlarda capalama ve sulama isleri yapilir Dane mahsulu icin yetistirilen darilarin hasadi danelerin renklestigi zamandan birkac gun sonra bicilir Bir muddet demet halinde kurutulur Daha sonra demetler toplanir harman edilir Kaynakca 27 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mart 2015 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Mart 2015