Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
| Deoksiriboz | |
|---|---|
 | |
| Kimyasal adı | (2R,4S,5R)-5-(Hydroxymethyl) tetrahydrofuran-2,4-diol |
| Diğer adları | D-Deoksiriboz 2-Deoksi-D-riboz Timinoz |
| Kimyasal formül | C5H10O4 |
| Molekül ağırlığı | 134.13 g/mol |
| CAS numarası | 533-67-5 |
| Suda çözünürlük | Çok çözünür |
| Erime noktası | 91 °C |
| Kaynama noktası | °C |
| SMILES | C([C@@H]([C@H] ([C@H](C=O)O)O)O)O |
| Kaynakça ve sorumluluk reddi | |
Deoksiriboz veya bilinen adlarıyla D-Deoksiriboz ve 2-deoksiriboz, beş karbon atomu içeren ve aldehit grubu barındıran aldopentozların bir üyesidir. Deoksiriboz, penton riboz şekerinin 2 pozisyonundaki hidroksil grubunun hidrojen ile yer değiştirmesiyle oluşur, yani bu bir oksijen atomunun kaybı ile sonuçlanır. Hidroksil grubunun değişmesi aynı zamanda, halka yapısını C3'-endo pozisyonundan C2'-endo olacak şekilde değiştirir. Bu molekül, 1929 yılında Phoebus Levene tarafından keşfedilmiştir ve DNA nükleik asidinin önemli bir yapıtaşıdır.
Yapı
Riboz ((Sitozin)) atomu, dört köşesi karbondan, bir köşesi oksijenden oluşan beş köşeli halka şeklinde bir şekerdir. Hidroksil grupları, bu karbonlardan üçüne bağlanır. Diğer karbon ve hidroksil grubu ise oksijene bitişik olan karbonlardan birine bağlıdır. Deoksiribozda, bu bitişikteki karbona en uzak olan karbon atomu, ribozdaki SİTOZİN grubuna karşılık gelen kısımda yalnızca hidrojen barındırır. Özetle, bu karbona bağlı olan oksijen atomu yok olur. D-riboz ve D-arabinozun genellikle C3' ve C4' stereokimyasına sahip olmasından ötürü, D-2-deoksiriboz aynı zamanda D-2-deoksiarabinoz molekülüne karşılık gelir.
Su içinde deoksiriboz üç farklı formda bulunur: düz zincirli şeker, beş üyeli deoksirinofuranoz halkası ve altı üyeli deoksiribopiranoz halkası.
Biyolojik önem
Riboz ve 2-deoksiriboz türevleri, biyolojide çok önemli bir yere sahiptir. Bu moleküllerin bilinen en yaygın türevleri, nükleik asitler içinde fosfatla 5 pozisyonunda bağlananlardır. Monofosfat, difosfat ve trifosfat formları ve 3-5 siklik monofosfatlar bunlardan en önemlileridir. Bunun yanında koenzim olarak sınıflandırılan önemli difosfat dimerleri bulunmaktadır. Öyle ki, pürinler ve pirimidinler, ribozlu ve deoksiribozlu bileşiklerde önemli bir sınıfta yer alır. Bu pürin ve pirimidin türevleri bir riboz şekeriyle eşlendiğinde bu ikililer nükleosit olarak adlandırılır. Bu bileşiklerde adlandırma eğilimi, şekerlerin karbon numaralarının ardına bir ′ eklemektir. Böylece, nükleosid türevleri adlandırılabilir, örneğin 5′-monofosfat terimi, fosfat grubunun şekerin 5. karbonuna bağlandığı anlamına gelir. Bazlar 1′ riboz karbona bağlanır. Fosforilasyona uğramış nükleozitler nükleotit olarak adlandırılır.
2-Deoksiriboz ve riboz nükleotitleri genelde dallanmamış 5'-3' polimerler halinde bulunur. Bu yapılarda bir monomer birimindeki 5/3 3'karbon, kendinden bir sonraki 5'karbona bağlı bir fosfata bağlıdır. Bu polimer zincirleri sıklıkla birkaç milyonluk monomer birimlerini barındırır. Çünkü uzun polimerlerin, yapıca daha küçük moleküllerden tamamen farklı fiziksel özellikleri bulunmaktadır. Bu moleküller olarak adlandırılır. Şeker-fosfat-şeker zinciri polimerin omurgası olarak tanımlanır. Omurganın sonunda bir bağımsız 5'fosfat bulunur ve karşı taraftaki sonunda bağımsız bir 3'OH grubu bulunur. Omurga yapısı, her bir şeker molekülüne bağlı olan belirli bazlardan bağımsızdır.
DNA'ın (deoksiribonükleik asit) her bir monomeri, deoksi- adenin, timin, guanin veya sitozin nükleotidlerinden biridir. Kromozomların DNA formları, helikal (sarmal) zincirler arasında uzanan komplementer nükleotitler arasındaki hidrojen bağlar yoluyla birbirine bağlı kalan ve sarmalın dış kısmında ters yönde giden iplikçikler olmak üzere iki molekül ihtiva eden çok uzun helikal yapılardır. DNA'da 2' hidroksil grubunun eksikliği, uzun çift-sarmal tüm yapısını oluşturan zincirin esnekliğini sağlar, bu uzun çift-sarmal sadece basit bir sarmal yapı değildir, ek olarak bir hücre çekirdeğinin çok küçük hacmine bu çok uzun molekülleri sığdırmak için sarmal yapı gereklidir.
Buna karşın, deoksiriboz yerine riboz içeren çok benzer moleküller, ki genellikle RNA olarak bilinir, sadece nispeten kısa çift sarmalın tamamlayıcı bazları ile eşleştirilmiş formu olarak bilinir. Bunlar çok iyi bilinir, örneğin ribozomal RNA molekülleri ve taşıyıcı RNA, bir molekül içindeki palindromik dizilerden dolayı firkete (hairpin) yapılar olarak adlandırılır.
Kaynakça
Ayrıca bakınız
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
DeoksiribozKimyasal adi 2R 4S 5R 5 Hydroxymethyl tetrahydrofuran 2 4 diolDiger adlari D Deoksiriboz 2 Deoksi D riboz TiminozKimyasal formul C5H10O4Molekul agirligi 134 13 g molCAS numarasi 533 67 5Suda cozunurluk Cok cozunurErime noktasi 91 CKaynama noktasi CSMILES C C H C H C H C O O O O OKaynakca ve sorumluluk reddi Deoksiriboz veya bilinen adlariyla D Deoksiriboz ve 2 deoksiriboz bes karbon atomu iceren ve aldehit grubu barindiran aldopentozlarin bir uyesidir Deoksiriboz penton riboz sekerinin 2 pozisyonundaki hidroksil grubunun hidrojen ile yer degistirmesiyle olusur yani bu bir oksijen atomunun kaybi ile sonuclanir Hidroksil grubunun degismesi ayni zamanda halka yapisini C3 endo pozisyonundan C2 endo olacak sekilde degistirir Bu molekul 1929 yilinda Phoebus Levene tarafindan kesfedilmistir ve DNA nukleik asidinin onemli bir yapitasidir YapiRiboz Sitozin atomu dort kosesi karbondan bir kosesi oksijenden olusan bes koseli halka seklinde bir sekerdir Hidroksil gruplari bu karbonlardan ucune baglanir Diger karbon ve hidroksil grubu ise oksijene bitisik olan karbonlardan birine baglidir Deoksiribozda bu bitisikteki karbona en uzak olan karbon atomu ribozdaki SITOZIN grubuna karsilik gelen kisimda yalnizca hidrojen barindirir Ozetle bu karbona bagli olan oksijen atomu yok olur D riboz ve D arabinozun genellikle C3 ve C4 stereokimyasina sahip olmasindan oturu D 2 deoksiriboz ayni zamanda D 2 deoksiarabinoz molekulune karsilik gelir Su icinde deoksiriboz uc farkli formda bulunur duz zincirli seker bes uyeli deoksirinofuranoz halkasi ve alti uyeli deoksiribopiranoz halkasi Biyolojik onemRiboz ve 2 deoksiriboz turevleri biyolojide cok onemli bir yere sahiptir Bu molekullerin bilinen en yaygin turevleri nukleik asitler icinde fosfatla 5 pozisyonunda baglananlardir Monofosfat difosfat ve trifosfat formlari ve 3 5 siklik monofosfatlar bunlardan en onemlileridir Bunun yaninda koenzim olarak siniflandirilan onemli difosfat dimerleri bulunmaktadir Oyle ki purinler ve pirimidinler ribozlu ve deoksiribozlu bilesiklerde onemli bir sinifta yer alir Bu purin ve pirimidin turevleri bir riboz sekeriyle eslendiginde bu ikililer nukleosit olarak adlandirilir Bu bilesiklerde adlandirma egilimi sekerlerin karbon numaralarinin ardina bir eklemektir Boylece nukleosid turevleri adlandirilabilir ornegin 5 monofosfat terimi fosfat grubunun sekerin 5 karbonuna baglandigi anlamina gelir Bazlar 1 riboz karbona baglanir Fosforilasyona ugramis nukleozitler nukleotit olarak adlandirilir 2 Deoksiriboz ve riboz nukleotitleri genelde dallanmamis 5 3 polimerler halinde bulunur Bu yapilarda bir monomer birimindeki 5 3 3 karbon kendinden bir sonraki 5 karbona bagli bir fosfata baglidir Bu polimer zincirleri siklikla birkac milyonluk monomer birimlerini barindirir Cunku uzun polimerlerin yapica daha kucuk molekullerden tamamen farkli fiziksel ozellikleri bulunmaktadir Bu molekuller olarak adlandirilir Seker fosfat seker zinciri polimerin omurgasi olarak tanimlanir Omurganin sonunda bir bagimsiz 5 fosfat bulunur ve karsi taraftaki sonunda bagimsiz bir 3 OH grubu bulunur Omurga yapisi her bir seker molekulune bagli olan belirli bazlardan bagimsizdir DNA in deoksiribonukleik asit her bir monomeri deoksi adenin timin guanin veya sitozin nukleotidlerinden biridir Kromozomlarin DNA formlari helikal sarmal zincirler arasinda uzanan komplementer nukleotitler arasindaki hidrojen baglar yoluyla birbirine bagli kalan ve sarmalin dis kisminda ters yonde giden iplikcikler olmak uzere iki molekul ihtiva eden cok uzun helikal yapilardir DNA da 2 hidroksil grubunun eksikligi uzun cift sarmal tum yapisini olusturan zincirin esnekligini saglar bu uzun cift sarmal sadece basit bir sarmal yapi degildir ek olarak bir hucre cekirdeginin cok kucuk hacmine bu cok uzun molekulleri sigdirmak icin sarmal yapi gereklidir Buna karsin deoksiriboz yerine riboz iceren cok benzer molekuller ki genellikle RNA olarak bilinir sadece nispeten kisa cift sarmalin tamamlayici bazlari ile eslestirilmis formu olarak bilinir Bunlar cok iyi bilinir ornegin ribozomal RNA molekulleri ve tasiyici RNA bir molekul icindeki palindromik dizilerden dolayi firkete hairpin yapilar olarak adlandirilir KaynakcaAyrica bakinizLiksoz Arabinoz Riboz Ribuloz Ksiloz Ksiluloz