Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Son Adam 1924 Almanya yapımı siyah beyaz dramatik filmdir. Özgün adı Der Letzte Mann olan bu sessiz film ABD'de The Last Laugh (Son Gülüş) adıyla gösterime sunulmuştu.
| Der Letzte Mann | |
 "Son Adam" (Der Letzte Mann) filminin afişi | |
| Yönetmen | F.W. Murnau |
|---|---|
| Yapımcı | |
| Senarist | |
| Oyuncular | Emil Jannings |
| Müzik | (1924 sürümü) (1996 sürümü) |
| Görüntü yönetmeni | Karl Freund |
| Kurgu | |
| Stüdyo | (UFA) |
| Dağıtıcı | UFA (Almanya) Universal Pictures (ABD) |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Psikolojik dram |
| Renk | Siyah-beyaz |
| Yapım yılı | 1924 |
| Çıkış tarih(ler)i | 23 Aralık 1924, Almanya 5 Ocak 1925, ABD |
| Süre | 101 dakika (Almanya) 90 dak. (ABD) |
| Ülke |  Almanya |
| Dil | İngilizce |
| Diğer adları | Son Adam (Türkiye) Le Dernier rire (Fransa) Le Dernier des hommes (Fransa/Belçika) L'Ultima risata (İtalya) El Último (İspanya) The Last Laugh (ABD) Der Hotelportier (Avusturya) |
Senaryosunu 'in yazdığı filmi sessiz Alman sinemasının yaratıcı sinemacısı F.W. Murnau yönetmiş, başrolünde ise Emil Jannings oynamıştı. Çoklarına göre Murnau'nun başyapıtı sayılan bu film çevrildiği yıl o zamana kadar yapılmış en iyi film olarak değerlendirilmişti. Filmin görüntülerini dönemin en önemli görüntü yönetmenlerinden Karl Freund çekmiştir. Freund kamerayı o denli devrimci ve kıvrak bir üslupla kullanmıştı ki, Carl Mayer senaryoyu yeni kamera hareketlerine göre yeniden yazmak zorunda kalmıştı. Bir bakıma Freund'un kamerası filmin karakterlerinden biri olup çıkmıştır.
I. Dünya Savaşı sonrasında Berlin'in lüks otellerinden birinin üniformalı iri yarı kapıcısı (Emil Jannings), yaşlandığı ve görevini aksattığı gerekçesiyle çok sevdiği ve gurur duyduğu bu prestijli işinden alınarak tuvalet bekçiliğine verilir. Oturduğu mahallede ve yakın çevresinde kendisine kral muamelesi yapılmasını sağlayan fiyakalı üniforması elinden alınan yaşlı adam, bu aşağılanma karşısında kedere boğulur ve kendine olan güvenini kaybeder ancak hayat mücadelesini de sürdürmeye çalışır.
Film 2001 - 2002 yıllarında "Berlin Federal Film Arşivi", "New York Modern Sanatlar Müzesi" ve Lozan'daki "İsviçre Sinemateki" nden temin edilen eksik parçaların bir araya getirilmesi ile restore edildi.
Konusu
I. Dünya Savaşı sonrasında Berlin'in lüks otellerinden biri olan Atlantic Oteli 'nin iri yarı yaşlı kapıcısı (Emil Jannings) mareşallerinkini andıran gösterişli üniforması ve heybetli emperyal bıyıklarıyla her gün otele gelen zengin müşterileri hevesle karşılamakta, bavullarını taksiden alıp otelin içine taşımaktadır. Tavırlarından işini çok sevdiği ve gurur duyduğu çok bellidir. Otelde işi bittiği zaman da üniforması üzerinde olduğu halde evine gider. Savaştan yoksullaşarak çıkmış bu ülkenin fakir bir muhitinde oturan yaşlı adam başı dik bir şekilde gittiği mahallesinde ve evinde ayrı bir saygıyla karşılanır, karşılığında o da çevresine karşı sevecen davranır. Çalıştığı günlerden birinde müşterinin ağır valizini taşırken yorulan ve beli incinen yaşlı kapıcı, yorgunluk gidermek için oturup dinlendiği bir anda kendisini gören yeni otel müdürü tarafından yaşlandığı ve görevini aksattığı gerekçesiyle çok sevdiği bu prestijli işinden alınarak tuvalet bekçiliğine verilir. Bununla da yetinmeyen anlayışsız müdür çok kaba bir tavırla kapıcının üzerinden üniformasını adeta sökercesine çıkarttırıp bir dolaba kilitletir. Bu aşağılama karşısında yaşlı adam adeta şoke olmuş, yıkılmıştır. Birdenbire gururlu ve dik duran adam gitmiş onun yerine kendine olan güvenini kaybetmiş, çökmüş ve bir kat daha ihtiyarlamış bir adam gelmiştir.
Aksi gibi o gece de kızının düğünü vardır. Üniforması olmadan düğüne gitmesi olanaksızdır, o da otelde tüm görevlilerin uyumasını bekler ve gecenin ilerleyen bir saatinde üniformasını kilitli olduğu dolaptan çalar ve giyinip düğüne gelir. Düğünde neşesi ve kendine olan güveni yerine gelmiş, eski benliğine kavuşmuş gibi gözükmektedir.
Ancak ertesi gün üniformasının elinden alındığı ve artık tuvalette çalıştığı yaşadığı muhitte kulaktan kulağa yayılır. Bunca zaman aldatıldıklarını düşünen ailesi ve mahalleli tarafından alay konusu olur ve dışlanır. Gecenin bir yarısı otele döner ve üniformasını gece bekçisine teslim eder. Tuvalette uyuklarken acıyan gece bekçisi kendi paltosunu onun üzerine örter, tam filmin bu şekilde sona erdiği düşünülürken ekranda filmin yegane ara yazısı gözükür. Yazıda "aslında yaşlı adamın yavaşça trajik sona yani ölüme doğru gitmesi gerektiği, ama yazarın ve yönetmenin ona gerçek hayatta asla rastlanmayacak bir mucize yarattıkları ve tuvalette ölen bir milyonerin bütün mirasını yaşlı adama bıraktığı" ibaresi okunur (Bu alaycı ifade filmi mutlu sonla bitirmeleri yönünde baskı yapan film şirketine bir tepki olarak yönetmen ve senarist tarafından filme eklenmiştir). Filmin son 15 dakikasında da artık zengin olan yaşlı adamın, kendisine şefkatle yaklaşan tek insan olan otelin gece bekçisini de yanına alarak önceden çalıştıkları bu otelde krallar gibi ağırlandıklarını izleriz.
Filmin tarzı ve çekimler
Film çekildiği tarihte hem biçimsel hem de üslup olarak sinemaya birçok yenilik getirmişti. "Son Adam" kameranın sabit durumundan kurtulup özgürce hareket ettirildiği ilk filmlerden biridir (unchained camera, özgür kamera). Daha filmin başında kamera asansörle beraber otel lobisine iner ve lobiden döner dış kapıya kadar kayarak ilerler ve filmin kahramanına ulaşır. Bu "Dolly" adı verilen ve hareket halinde çekim yapılmasını sağlayan kamera taşıyıcılarının ilk prototipi bu filmde kullanılmıştı, yani film kamerası basitçe bir bebek arabasına yerleştirilerek raylar üzerinde kaydırılmıştı.
Ayrıca o zamana kadar hiçbir film bir kişinin ruhsal durumunun detaylarına bu derece eğilmemişti. Bilerek bozulmuş çarpıtılmış grotesk görüntüler filmin kahramanının ruh halini yansıtmak için kullanılmıştır. Üniformasını otelden gizlice çalıp kaçarken suçluluk duygusu içindeki yaşlı adam, alkolün de etkisiyle oteli üzerine yıkılacakmış gibi görür. Kızının düğününde kendisini psychedelic görüntüler eşliğinde olağanüstü büyük bir döner otel kapısının önünde hayal eder (döner kapı aynı zamanda kaderi temsil etmektedir), altı görevlinin kaldıramadığı devasa bir bavulu tek eliyle tüy gibi kaldırıverir vb. Film, I. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkan Alman halkının aşağılanma ve utanç duygularını çok iyi yansıttığı gibi, kapıcının bir mareşalinkine benzeyen üniformasına adeta fetişizm derecesinde bağlanması, silahsızlanmaya zorlanmış Almanyanın düzene ve disipline olan özlemini de yansıtmaktadır. Ayrıca ileride yükselişe geçecek olan Nazi partisinin de sinyallerini vermektedir. Üniforma bir aidiyet hissini temsil eder, üniforması sırtındayken kapıcı bir birey olmaktan çıkar ve kendisini büyük bir organizasyonun parçası olarak hisseder, onu sırtından çıkardığı anda ise kendi gözünde bile bir hiçtir artık.
Bu dışavurumcu sessiz filmde hemen hemen hiç ara yazısı yoktur, bu anlamda sinemadaki gerçekten sessiz (ve sözsüz) ender filmlerden biridir. Sadece son 15 dakikasına gelindiğinde filmin tek ara yazısı çıkar. Bu ara yazısında yönetmen kelimenin tam anlamıyla gerçeküstücü sayılabilecek şu mesajı verir "..aslında yaşlı adam ağır ağır tükeneceği bir trajediye doğru gidecekti, ama yazar onun için gerçek hayatta hiç gerçekleşmeyen bir hikâye yazdı.." der ve otelde kalan Meksikalı bir mültimilyonerin ölüp mirasını yaşlı adama bıraktığını müjdeler. Servete kavuşan yaşlı adam zaferle otele döner (son gülüş).
Aslında filmin sonunda yaşlı adamın tuvalette ölmesi gerekiyordu, ancak şirket yetkilileri ticari kaygılarla yönetmenden ve senaristten ısrarla filmi mutlu sonla bitirmelerini istemişlerdi. Bunun üzerinde istemeye istemeye filme bilinen mutlu sonu ekleyen F.W. Murnau ve Carl Mayer filmin yukarıda belirtilen tek ara yazısını da alaycı bir üslupla kaleme alıp filme eklediler.
Film 1920'lerde Alman sinemasının başat sinema akımlarından hem "Dışavurumcu" (Ekspresyonist) sinema akımına, hem de Kammerspiel adı verilen ve "oda tiyatrosu"'ndan etkilenmiş bir sinema akımına dahil edilebilir.
"Son Adam" 1920'lerde Alman sinemacılara ABD sinemasının yolunu açan öncü film olmuştur. Bu filmden sonra Murnau, Jannings ve Karl Freund ABD'ye giderek orada film yapmayı sürdürdüler. Jannings ABD'de bir Oscar aldıktan sonra Almanya'ya geri döndü, Marlene Dietrich'le ünlü filmi Der Blaue Engel'i (Mavi Melek) (1930) çektikten sonra Naziler için çalışmaya başladı ve savaştan sonra gözden düştü.
Oyuncu kadrosu
| Aktör/Aktris | Rolü |
|---|---|
| Emil Jannings | Otel Kapıcısı |
| Maly Delschaft | Yeğeni |
| Max Hiller | Damadı |
| Emilie Kurz | Halası |
| Hans Unterkircher | Otel Müdürü |
| Olaf Storm | Genç Otel Müşterisi |
| Hermann Vallentin | Otel Müşterisi |
| Georg John | Gece Bekçisi |
| Emmy Wyda | Zayıf Komşu |
Kaynakça
- ^ Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi 2005, Oğlak Yayınları, s.136, Türkçe isim için referans
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2009.
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 26 Nisan 2006 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2009.
- ^ Bu ibare filmin DVD'sinin başındaki yazıdan alınmıştır
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 1 Eylül 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Şubat 2009.
- ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 20 Eylül 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ekim 2020.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Kasım 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2009.
Dış bağlantılar
- IMDb'de Son Adam
- allmovie.com'da "The Last Laugh"26 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Roger Ebert'in eleştirisi26 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Filmden fotoğraflar[]
- Der Letzte Mann filmini ücretsiz olarak indirmek için Internet Archive'i kullanabilirsiniz []
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Son Adam 1924 Almanya yapimi siyah beyaz dramatik filmdir Ozgun adi Der Letzte Mann olan bu sessiz film ABD de The Last Laugh Son Gulus adiyla gosterime sunulmustu Son AdamDer Letzte Mann Son Adam Der Letzte Mann filminin afisiYonetmenF W MurnauYapimciSenaristOyuncularEmil JanningsMuzik 1924 surumu 1996 surumu Goruntu yonetmeniKarl FreundKurguStudyo UFA DagiticiUFA Almanya Universal Pictures ABD CinsiSinema filmiTuruPsikolojik dramRenkSiyah beyazYapim yili1924Cikis tarih ler i23 Aralik 1924 Almanya 5 Ocak 1925 ABDSure101 dakika Almanya 90 dak ABD UlkeAlmanyaDilIngilizceDiger adlariSon Adam Turkiye Le Dernier rire Fransa Le Dernier des hommes Fransa Belcika L Ultima risata Italya El Ultimo Ispanya The Last Laugh ABD Der Hotelportier Avusturya Senaryosunu in yazdigi filmi sessiz Alman sinemasinin yaratici sinemacisi F W Murnau yonetmis basrolunde ise Emil Jannings oynamisti Coklarina gore Murnau nun basyapiti sayilan bu film cevrildigi yil o zamana kadar yapilmis en iyi film olarak degerlendirilmisti Filmin goruntulerini donemin en onemli goruntu yonetmenlerinden Karl Freund cekmistir Freund kamerayi o denli devrimci ve kivrak bir uslupla kullanmisti ki Carl Mayer senaryoyu yeni kamera hareketlerine gore yeniden yazmak zorunda kalmisti Bir bakima Freund un kamerasi filmin karakterlerinden biri olup cikmistir I Dunya Savasi sonrasinda Berlin in luks otellerinden birinin uniformali iri yari kapicisi Emil Jannings yaslandigi ve gorevini aksattigi gerekcesiyle cok sevdigi ve gurur duydugu bu prestijli isinden alinarak tuvalet bekciligine verilir Oturdugu mahallede ve yakin cevresinde kendisine kral muamelesi yapilmasini saglayan fiyakali uniformasi elinden alinan yasli adam bu asagilanma karsisinda kedere bogulur ve kendine olan guvenini kaybeder ancak hayat mucadelesini de surdurmeye calisir Film 2001 2002 yillarinda Berlin Federal Film Arsivi New York Modern Sanatlar Muzesi ve Lozan daki Isvicre Sinemateki nden temin edilen eksik parcalarin bir araya getirilmesi ile restore edildi KonusuI Dunya Savasi sonrasinda Berlin in luks otellerinden biri olan Atlantic Oteli nin iri yari yasli kapicisi Emil Jannings maresallerinkini andiran gosterisli uniformasi ve heybetli emperyal biyiklariyla her gun otele gelen zengin musterileri hevesle karsilamakta bavullarini taksiden alip otelin icine tasimaktadir Tavirlarindan isini cok sevdigi ve gurur duydugu cok bellidir Otelde isi bittigi zaman da uniformasi uzerinde oldugu halde evine gider Savastan yoksullasarak cikmis bu ulkenin fakir bir muhitinde oturan yasli adam basi dik bir sekilde gittigi mahallesinde ve evinde ayri bir saygiyla karsilanir karsiliginda o da cevresine karsi sevecen davranir Calistigi gunlerden birinde musterinin agir valizini tasirken yorulan ve beli incinen yasli kapici yorgunluk gidermek icin oturup dinlendigi bir anda kendisini goren yeni otel muduru tarafindan yaslandigi ve gorevini aksattigi gerekcesiyle cok sevdigi bu prestijli isinden alinarak tuvalet bekciligine verilir Bununla da yetinmeyen anlayissiz mudur cok kaba bir tavirla kapicinin uzerinden uniformasini adeta sokercesine cikarttirip bir dolaba kilitletir Bu asagilama karsisinda yasli adam adeta soke olmus yikilmistir Birdenbire gururlu ve dik duran adam gitmis onun yerine kendine olan guvenini kaybetmis cokmus ve bir kat daha ihtiyarlamis bir adam gelmistir Aksi gibi o gece de kizinin dugunu vardir Uniformasi olmadan dugune gitmesi olanaksizdir o da otelde tum gorevlilerin uyumasini bekler ve gecenin ilerleyen bir saatinde uniformasini kilitli oldugu dolaptan calar ve giyinip dugune gelir Dugunde nesesi ve kendine olan guveni yerine gelmis eski benligine kavusmus gibi gozukmektedir Ancak ertesi gun uniformasinin elinden alindigi ve artik tuvalette calistigi yasadigi muhitte kulaktan kulaga yayilir Bunca zaman aldatildiklarini dusunen ailesi ve mahalleli tarafindan alay konusu olur ve dislanir Gecenin bir yarisi otele doner ve uniformasini gece bekcisine teslim eder Tuvalette uyuklarken aciyan gece bekcisi kendi paltosunu onun uzerine orter tam filmin bu sekilde sona erdigi dusunulurken ekranda filmin yegane ara yazisi gozukur Yazida aslinda yasli adamin yavasca trajik sona yani olume dogru gitmesi gerektigi ama yazarin ve yonetmenin ona gercek hayatta asla rastlanmayacak bir mucize yarattiklari ve tuvalette olen bir milyonerin butun mirasini yasli adama biraktigi ibaresi okunur Bu alayci ifade filmi mutlu sonla bitirmeleri yonunde baski yapan film sirketine bir tepki olarak yonetmen ve senarist tarafindan filme eklenmistir Filmin son 15 dakikasinda da artik zengin olan yasli adamin kendisine sefkatle yaklasan tek insan olan otelin gece bekcisini de yanina alarak onceden calistiklari bu otelde krallar gibi agirlandiklarini izleriz Filmin tarzi ve cekimlerFilm cekildigi tarihte hem bicimsel hem de uslup olarak sinemaya bircok yenilik getirmisti Son Adam kameranin sabit durumundan kurtulup ozgurce hareket ettirildigi ilk filmlerden biridir unchained camera ozgur kamera Daha filmin basinda kamera asansorle beraber otel lobisine iner ve lobiden doner dis kapiya kadar kayarak ilerler ve filmin kahramanina ulasir Bu Dolly adi verilen ve hareket halinde cekim yapilmasini saglayan kamera tasiyicilarinin ilk prototipi bu filmde kullanilmisti yani film kamerasi basitce bir bebek arabasina yerlestirilerek raylar uzerinde kaydirilmisti Ayrica o zamana kadar hicbir film bir kisinin ruhsal durumunun detaylarina bu derece egilmemisti Bilerek bozulmus carpitilmis grotesk goruntuler filmin kahramaninin ruh halini yansitmak icin kullanilmistir Uniformasini otelden gizlice calip kacarken sucluluk duygusu icindeki yasli adam alkolun de etkisiyle oteli uzerine yikilacakmis gibi gorur Kizinin dugununde kendisini psychedelic goruntuler esliginde olaganustu buyuk bir doner otel kapisinin onunde hayal eder doner kapi ayni zamanda kaderi temsil etmektedir alti gorevlinin kaldiramadigi devasa bir bavulu tek eliyle tuy gibi kaldiriverir vb Film I Dunya Savasi ndan yenik cikan Alman halkinin asagilanma ve utanc duygularini cok iyi yansittigi gibi kapicinin bir maresalinkine benzeyen uniformasina adeta fetisizm derecesinde baglanmasi silahsizlanmaya zorlanmis Almanyanin duzene ve disipline olan ozlemini de yansitmaktadir Ayrica ileride yukselise gececek olan Nazi partisinin de sinyallerini vermektedir Uniforma bir aidiyet hissini temsil eder uniformasi sirtindayken kapici bir birey olmaktan cikar ve kendisini buyuk bir organizasyonun parcasi olarak hisseder onu sirtindan cikardigi anda ise kendi gozunde bile bir hictir artik Bu disavurumcu sessiz filmde hemen hemen hic ara yazisi yoktur bu anlamda sinemadaki gercekten sessiz ve sozsuz ender filmlerden biridir Sadece son 15 dakikasina gelindiginde filmin tek ara yazisi cikar Bu ara yazisinda yonetmen kelimenin tam anlamiyla gercekustucu sayilabilecek su mesaji verir aslinda yasli adam agir agir tukenecegi bir trajediye dogru gidecekti ama yazar onun icin gercek hayatta hic gerceklesmeyen bir hikaye yazdi der ve otelde kalan Meksikali bir multimilyonerin olup mirasini yasli adama biraktigini mujdeler Servete kavusan yasli adam zaferle otele doner son gulus Aslinda filmin sonunda yasli adamin tuvalette olmesi gerekiyordu ancak sirket yetkilileri ticari kaygilarla yonetmenden ve senaristten israrla filmi mutlu sonla bitirmelerini istemislerdi Bunun uzerinde istemeye istemeye filme bilinen mutlu sonu ekleyen F W Murnau ve Carl Mayer filmin yukarida belirtilen tek ara yazisini da alayci bir uslupla kaleme alip filme eklediler Film 1920 lerde Alman sinemasinin basat sinema akimlarindan hem Disavurumcu Ekspresyonist sinema akimina hem de Kammerspiel adi verilen ve oda tiyatrosu ndan etkilenmis bir sinema akimina dahil edilebilir Son Adam 1920 lerde Alman sinemacilara ABD sinemasinin yolunu acan oncu film olmustur Bu filmden sonra Murnau Jannings ve Karl Freund ABD ye giderek orada film yapmayi surdurduler Jannings ABD de bir Oscar aldiktan sonra Almanya ya geri dondu Marlene Dietrich le unlu filmi Der Blaue Engel i Mavi Melek 1930 cektikten sonra Naziler icin calismaya basladi ve savastan sonra gozden dustu Oyuncu kadrosuEmil Jannings F W Murnau nun yonettigi 1924 yapimi Son Adam Der Letzte Mann filminin bir sahnesinde Aktor Aktris RoluEmil Jannings Otel KapicisiMaly Delschaft YegeniMax Hiller DamadiEmilie Kurz HalasiHans Unterkircher Otel MuduruOlaf Storm Genc Otel MusterisiHermann Vallentin Otel MusterisiGeorg John Gece BekcisiEmmy Wyda Zayif KomsuKaynakca Rekin Teksoy un Sinema Tarihi 2005 Oglak Yayinlari s 136 Turkce isim icin referans a b Arsivlenmis kopya 26 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2009 a b Arsivlenmis kopya 26 Nisan 2006 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2009 Bu ibare filmin DVD sinin basindaki yazidan alinmistir a b Arsivlenmis kopya 1 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Subat 2009 a b c Arsivlenmis kopya 20 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Ekim 2020 Arsivlenmis kopya 8 Kasim 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2009 Dis baglantilarIMDb de Son Adam allmovie com da The Last Laugh 26 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Roger Ebert in elestirisi26 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Filmden fotograflar olu kirik baglanti Der Letzte Mann filmini ucretsiz olarak indirmek icin Internet Archive i kullanabilirsiniz daha fazlasi