Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Sanskritçe dhyāna (ध्यान dhyāna) veya Pāli dilinde jhāna, meditasyonda samadhiye ulaşmak için varılan bir aşamayı ifade eder. Hinduizm, Budizm ve Sihizm'de anahtar bir kavramdır. Çince "Chan", Japonca "Zen", Korece "", Vietnamca "Thien" ve Tibetçe "Samten" kelimeleri aynı anlamda kullanılmaktadır.
Hinduizmde Dhyāna
Hinduizmde dhyana, illüzyon ile gerçeği birbirinden ayırarak nihai hedef olan mokşa’ya ulaşmayı sağlayan önemli bir enstrüman olarak kabul edilir.
Hinduizmin kutsal kitabı olarak kabul edilen Bhagavad Gita, dört yoga kolundan bahseder:
- Karma yoga: Dünyanın hareket etme kurallarının yogası
- : Bilgelik ve entelektüel çabanın yogası
- Bhakti yoga: Tanrıya adanmanın yogası
- Dhyana yoga: Meditasyon yogası
Budizm'de Dhyāna
Theravada geleneğinde
Pali Derlemesinde Gautama Buddha sekiz kademeli meditasyon hali ya da jhāna (dhyāna) tanımlar. Bunlardan dördü biçim meditasyonu (rupa jhana) ve diğer dördü ise biçimsiz meditasyonlar (arupa jhana) olarak kabul edilir. Buda, ilk dört jhāna’nın hoş bir sürekliliğe ve ızdıraptan kurtuluşa neden olduğunu söylemiştir (Digha Nikaya 22). Jhānalar zihnin ’den (tutku, nefret, tembellik, heyecan, şüphe) ve (ikinci jhānadan sonra) faydasız tutarsız düşünceden kurtulduğu meditatif durumlardır. Derin jhānalar saatlerce sürebilir. Meditasyonu yapan kişi jhānadan çıktıktan sonra, zihni varoluşun en derin gerçeklerine dalmaya yetecek güce sahip olur.
Jhānalar genellikle içinde bulunulan aşamadaki zihinsel faktörlere göre tarif edilir. Bu faktörler:
- Zihnin bir nesne üzerine hareketi, (Sanskritçe: Vitarka)
- Zihnin nesne üzerinde alı konması,
- Neşe, Pīti (Sanskritçe: Prīti)
- Mutluluk,
- Sakinlik, (Sanskritçe: Upekṣā)
- Odaklanma, (Sanskritçe: Ekāgratā)
Dört aşamalı Jhāna durumu:
- Birinci Jhāna (Vitakka, Vicāra, Pīti, Sukha, Ekaggatā): Beş engel tamamen ortadan kalkarak yerini yoğun bir birlik coşkusuna bırakmıştır. Yalnızca hafif bir zihinsel devinim geriye kalmıştır, onun da ikinci jhanaya geçişle birlikte yok olduğu fark edilebilir. Sağlıksız niyetler oluşturma yeteneği sona erer.
- İkinci Jhāna (Pīti, Sukha, Ekaggatā): Tüm zihinsel devinim tamamıyla sona erer. Yalnızca keyif mevcuttur. Sağlıklı niyetler oluşturma yeteneği de sona erer.
- Üçüncü Jhāna (Sukha, Ekaggatā): Keyif yarı yarıya azalır.
- Dördüncü Jhāna (Upekkhā, Ekaggatā): Geriye kalan keyif de ortadan kalkar, zevk ve acının olmadığı bir aşamaya gelinir. Buda bu durumun zarif bir mutluluk (pīti ve sukha’dan daha yüce) olduğunu belirtmiştir. Buda jhānalar için "tathāgata’nın ayak sesleri" ifadesini kullanmıştır. Nefes bu aşamada geçici olarak durur.
Yazılı kaynaklarda, kişinin birincisinde ustalaşmadan daha ileri jhanalara geçmemesi gerektiği söylenir. 'Jhanada ustalaşmak' ile kastedilen, kişinin istediği zaman jhanaya ulaşıp istediği kadar o durumda kalması ve her bir jhananın öğelerini ihtiyacı olduğunda deneyimleyebilmesidir. Yine kaynaklara göre alt seviyedeki jhanalar tam anlamıyla geliştirilmediği takdirde, bunlara ait öğeler, daha ileri jhanalarda ortaya çıkabilir.
Mahayana geleneğinde
Mahayana geleneğinde dhyāna altı ’nın (mükemmellik) beşincisi olarak kabul edilir. Genellikle "konsantrasyon," "meditasyon," veya "meditatif istikrar" olarak çevrilir. Çin’de dhyana kelimesi önceleri chan-na (禅那; Mandarin: chánnà) kelimesiyle karşılanmış, daha sonra kısaltılarak yalnızca chan (禅) şeklinde yaygın olarak kullanılmaya başlamıştır.
Dhyana, genellikle samadhi kavramına dahil olarak, ikinci ve altıncı paramitalar ile birlikte veya üç aşamalı eğitim adıyla anılır: ahlaki ilkeler (sila), meditasyon (dhyana veya samadhi) ve bilgelik (prajna). Mahayana Budizm’inde üç uygulamadan her birinde başarı gösteremeyen bir kişinin Budizm’de bir sonuca ulaşamayacağı söylenir.
Budizmin Çin’e geldikten sonra, Budist ustalar üç uygulama alanından birine daha fazla odaklanma eğilimi gösterdi. Vinaya ustaları rahip ve rahibelerin izleyeceği kurallar (sila) üzerine, bilgeliğe önem veren Dharma ustaları, sutraların ve Budist incelemelerin () öğretimi üzerine, dhyana ya da Chan ustaları ise çeşitli meditasyon uygulamaları ve samadhi durumları üzerine uzmanlaşmıştı. Rahipler eğitimlerine bu üç alandan birinde uzmanlaşmış bir ustanın yanında başlıyor, ardından bilgilerini geliştirmek için diğer alanlardan başka ustaların yanında çalışmalarına devam ediyorlardı. Bu dönmde henüz Chan okulu ortaya çıkmamıştı.
Chan: Çin Dhyana okulu
Geleneksel kabule göre, Bodhidharma bağlı olduğu dhyāna ustaları soyağacını Hindistan’dan Çin’e getirmişti. Ancak güney Çin’deki bir imparatorla görüşmesinin başarısızlıkla sonuçlanması üzerine, kuzey Çin’de ıssız bir bölgede ’nı kurdu. Bodhidharma’nın izleyicileri daha sonra Chan okulu olarak adını duyurdu; ve Çin’in ardından Kore, Japonya ve Vietnam’da yayıldı.
Bodhidharma ile birlikte Çin Chan’ının en önemli karakterlerinden biri olan Huineng, Chan okulunun altıncı piri olarak kabul edilir. Huineng, Chan’ı Çin’de kendine has bağımsız bir Budist okul haline getiren kişi olarak kabul edilir. Platform Sutra Huineng şöyle der:
Değerli dinleyenler, meditasyona oturmak ne demektir? Okulumuzda oturmak, tam özgürlük kazanmak ve, iyi veya kötü olsun her tür dış koşulda zihni tedirginlikten uzak tutmak anlamına gelir. Meditasyon yapmak ise Zihnin Özünün soğukkanlılığını içsel olarak kavramak anlamındadır.
Değerli dinleyenler, Dhyana ve Samadhi nedir? Dhyana dıştaki tüm nesnelere bağımlılığa son vermek anlamına gelir; Samadhi ise içsel huzura ulaşmaktır. Eğer dışsal nesnelere bağımıysak, içsel zihnimiz tedirgin olacaktır. Kendimizi tüm dışsal nesnelere bağımlılıktan kurtardığımız zaman, zihin huzura kavuşacaktır. Aslında Zihnimizin Özü saftır; ve tedirgin olmamızın sebebi, içinde bulunduğumuz koşulların bizi alıp götürmesine izin vermemizdir. Zihnini, hangi koşulda olursa olsun, tedirginliklerden uzak tutabilen kişi, Samadhi’ye ulaşmış demektir.
Tüm dış nesnelere bağımlılıktan kurtulmak Dhyana’dır, içsel huzuru elde etmek ise Samadhi. Dhyana’nın üstesinden gelmiş ve içsel zihnimizi Samadhi’de tutabilecek durumda olduğumuzda, Dhyana ve Samadhi’ye ulaşmışız demektir. Bodhisattva Sila Sutra der ki, "Zihnimizin özü aslında saftır." Değerli dinleyenler, bunu kendimize hiç unutturmayalım. Kendimizi eğitelim Kendi başımıza uygulama yapalım ve kendi çabamızla Budalığa ulaşalım.
Dipnotlar
- ^ ’da doğru konsantrasyonun beş öğesi olduğundan bahsedilir, bununla birlikte odaklanma (ekaggata) jhana dolayımıyla elde edilen kazanımlar arasında sayılmamıştır (örn. bak., SN 28.1-4, AN 4.41, AN 5.28).
- ^ Dhyana ve samadhi madalyonun iki yüzü olarak değerlendirilebilir. Dhyana uygulamadır, samadhi ise anlayış.
- ^ İngilizce çeviri, A.F. Price ve Wong Mou-Lam, [1] 14 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ve [2] 27 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., erişim 06.05.2009
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Sanskritce dhyana ध य न dhyana veya Pali dilinde jhana meditasyonda samadhiye ulasmak icin varilan bir asamayi ifade eder Hinduizm Budizm ve Sihizm de anahtar bir kavramdir Cince Chan Japonca Zen Korece Vietnamca Thien ve Tibetce Samten kelimeleri ayni anlamda kullanilmaktadir Hinduizmde DhyanaHinduizmde dhyana illuzyon ile gercegi birbirinden ayirarak nihai hedef olan moksa ya ulasmayi saglayan onemli bir enstruman olarak kabul edilir Hinduizmin kutsal kitabi olarak kabul edilen Bhagavad Gita dort yoga kolundan bahseder Karma yoga Dunyanin hareket etme kurallarinin yogasi Bilgelik ve entelektuel cabanin yogasi Bhakti yoga Tanriya adanmanin yogasi Dhyana yoga Meditasyon yogasiBudizm de DhyanaTheravada geleneginde Pali Derlemesinde Gautama Buddha sekiz kademeli meditasyon hali ya da jhana dhyana tanimlar Bunlardan dordu bicim meditasyonu rupa jhana ve diger dordu ise bicimsiz meditasyonlar arupa jhana olarak kabul edilir Buda ilk dort jhana nin hos bir sureklilige ve izdiraptan kurtulusa neden oldugunu soylemistir Digha Nikaya 22 Jhanalar zihnin den tutku nefret tembellik heyecan suphe ve ikinci jhanadan sonra faydasiz tutarsiz dusunceden kurtuldugu meditatif durumlardir Derin jhanalar saatlerce surebilir Meditasyonu yapan kisi jhanadan ciktiktan sonra zihni varolusun en derin gerceklerine dalmaya yetecek guce sahip olur Jhanalar genellikle icinde bulunulan asamadaki zihinsel faktorlere gore tarif edilir Bu faktorler Zihnin bir nesne uzerine hareketi Sanskritce Vitarka Zihnin nesne uzerinde ali konmasi Nese Piti Sanskritce Priti Mutluluk Sakinlik Sanskritce Upekṣa Odaklanma Sanskritce Ekagrata Dort asamali Jhana durumu Birinci Jhana Vitakka Vicara Piti Sukha Ekaggata Bes engel tamamen ortadan kalkarak yerini yogun bir birlik coskusuna birakmistir Yalnizca hafif bir zihinsel devinim geriye kalmistir onun da ikinci jhanaya gecisle birlikte yok oldugu fark edilebilir Sagliksiz niyetler olusturma yetenegi sona erer Ikinci Jhana Piti Sukha Ekaggata Tum zihinsel devinim tamamiyla sona erer Yalnizca keyif mevcuttur Saglikli niyetler olusturma yetenegi de sona erer Ucuncu Jhana Sukha Ekaggata Keyif yari yariya azalir Dorduncu Jhana Upekkha Ekaggata Geriye kalan keyif de ortadan kalkar zevk ve acinin olmadigi bir asamaya gelinir Buda bu durumun zarif bir mutluluk piti ve sukha dan daha yuce oldugunu belirtmistir Buda jhanalar icin tathagata nin ayak sesleri ifadesini kullanmistir Nefes bu asamada gecici olarak durur Yazili kaynaklarda kisinin birincisinde ustalasmadan daha ileri jhanalara gecmemesi gerektigi soylenir Jhanada ustalasmak ile kastedilen kisinin istedigi zaman jhanaya ulasip istedigi kadar o durumda kalmasi ve her bir jhananin ogelerini ihtiyaci oldugunda deneyimleyebilmesidir Yine kaynaklara gore alt seviyedeki jhanalar tam anlamiyla gelistirilmedigi takdirde bunlara ait ogeler daha ileri jhanalarda ortaya cikabilir Mahayana geleneginde Mahayana geleneginde dhyana alti nin mukemmellik besincisi olarak kabul edilir Genellikle konsantrasyon meditasyon veya meditatif istikrar olarak cevrilir Cin de dhyana kelimesi onceleri chan na 禅那 Mandarin channa kelimesiyle karsilanmis daha sonra kisaltilarak yalnizca chan 禅 seklinde yaygin olarak kullanilmaya baslamistir Dhyana genellikle samadhi kavramina dahil olarak ikinci ve altinci paramitalar ile birlikte veya uc asamali egitim adiyla anilir ahlaki ilkeler sila meditasyon dhyana veya samadhi ve bilgelik prajna Mahayana Budizm inde uc uygulamadan her birinde basari gosteremeyen bir kisinin Budizm de bir sonuca ulasamayacagi soylenir Budizmin Cin e geldikten sonra Budist ustalar uc uygulama alanindan birine daha fazla odaklanma egilimi gosterdi Vinaya ustalari rahip ve rahibelerin izleyecegi kurallar sila uzerine bilgelige onem veren Dharma ustalari sutralarin ve Budist incelemelerin ogretimi uzerine dhyana ya da Chan ustalari ise cesitli meditasyon uygulamalari ve samadhi durumlari uzerine uzmanlasmisti Rahipler egitimlerine bu uc alandan birinde uzmanlasmis bir ustanin yaninda basliyor ardindan bilgilerini gelistirmek icin diger alanlardan baska ustalarin yaninda calismalarina devam ediyorlardi Bu donmde henuz Chan okulu ortaya cikmamisti Chan Cin Dhyana okulu Geleneksel kabule gore Bodhidharma bagli oldugu dhyana ustalari soyagacini Hindistan dan Cin e getirmisti Ancak guney Cin deki bir imparatorla gorusmesinin basarisizlikla sonuclanmasi uzerine kuzey Cin de issiz bir bolgede ni kurdu Bodhidharma nin izleyicileri daha sonra Chan okulu olarak adini duyurdu ve Cin in ardindan Kore Japonya ve Vietnam da yayildi Bodhidharma ile birlikte Cin Chan inin en onemli karakterlerinden biri olan Huineng Chan okulunun altinci piri olarak kabul edilir Huineng Chan i Cin de kendine has bagimsiz bir Budist okul haline getiren kisi olarak kabul edilir Platform Sutra Huineng soyle der Degerli dinleyenler meditasyona oturmak ne demektir Okulumuzda oturmak tam ozgurluk kazanmak ve iyi veya kotu olsun her tur dis kosulda zihni tedirginlikten uzak tutmak anlamina gelir Meditasyon yapmak ise Zihnin Ozunun sogukkanliligini icsel olarak kavramak anlamindadir Degerli dinleyenler Dhyana ve Samadhi nedir Dhyana distaki tum nesnelere bagimliliga son vermek anlamina gelir Samadhi ise icsel huzura ulasmaktir Eger dissal nesnelere bagimiysak icsel zihnimiz tedirgin olacaktir Kendimizi tum dissal nesnelere bagimliliktan kurtardigimiz zaman zihin huzura kavusacaktir Aslinda Zihnimizin Ozu saftir ve tedirgin olmamizin sebebi icinde bulundugumuz kosullarin bizi alip goturmesine izin vermemizdir Zihnini hangi kosulda olursa olsun tedirginliklerden uzak tutabilen kisi Samadhi ye ulasmis demektir Tum dis nesnelere bagimliliktan kurtulmak Dhyana dir icsel huzuru elde etmek ise Samadhi Dhyana nin ustesinden gelmis ve icsel zihnimizi Samadhi de tutabilecek durumda oldugumuzda Dhyana ve Samadhi ye ulasmisiz demektir Bodhisattva Sila Sutra der ki Zihnimizin ozu aslinda saftir Degerli dinleyenler bunu kendimize hic unutturmayalim Kendimizi egitelim Kendi basimiza uygulama yapalim ve kendi cabamizla Budaliga ulasalim Dipnotlar da dogru konsantrasyonun bes ogesi oldugundan bahsedilir bununla birlikte odaklanma ekaggata jhana dolayimiyla elde edilen kazanimlar arasinda sayilmamistir orn bak SN 28 1 4 AN 4 41 AN 5 28 Dhyana ve samadhi madalyonun iki yuzu olarak degerlendirilebilir Dhyana uygulamadir samadhi ise anlayis Ingilizce ceviri A F Price ve Wong Mou Lam 1 14 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ve 2 27 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde erisim 06 05 2009