Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda bir yorum yapın.
|
Divan-ı Hikmet, Hoca Ahmed Yesevî'nin (1093, Sayram - 1166, Türkistan) söylediği "hikmet" adlı şiirleri bir araya getiren Türk tasavvuf edebiyatının bilinen en eski örneklerini içeren kitaptır.
Türkistan’ın Ahmet Yesevi'nin (ölümü:1166) dile getirdiği "hikmet" adı verilen şiirlerini bir araya getiren şiir antolojisine verilen özel isimdir. Türk edebiyatı tarihinde Divan-ı Hikmet'in önemi İslamiyetten sonraki Türk edebiyatının daha önce yazılan Kutadgu Bilig’den sonraki bilinen en eski örneklerinden biri ve tasavvufi Türk edebiyatının ilk eseri oluşundan daha fazla Türk Dünyası’nda meydana getirdiği tesirlere dayanır.
Genel özellikler
Genel olarak dervişlik hakkında övgülerden, bu dünyadan şikâyetten, cennet ve cehennem tasvirlerinden, İslâm peygamberi Muhammed'in hayatından ve mucizelerinden bahsedilir. Dinî ve ahlâki öğütler veren şiirlere de yer vermiştir. Hece ölçüsü olarak 4+3 ve 4+4+4 kullanılmıştır. Bu yapıtın ortaya çıkmasından bir süre sonra; İslamiyet göçebe Türk toplulukları arasında yayılmaya başlamıştır. Ahmed Yesevi'nin görüşleri Anadolu gizemciliğinin (tasavvuf) temelini oluşturur. Tasavvuf kültürünün temeli bu yapıttadır. Yunus Emre'nin, Hacı Bektaş Veli, Hacı Bayram Veli gibi mutasavvıfların düşüncelerinin kaynağı bu yapıttır.
Eserde Ahmed Yesevi'nin kurucusu olduğu Yesevilik tarikatına ait bilgiler, dervişlik üzerine övgüler, Cennet-Cehennem tasvirleri, İslam peygamberinin hayatı ve mucizeleri anlatılır.
- Kitapta Allah aşkı Peygamber sevgisi işlenmiştir.
- Hikmet: Hoş, hayırlı anlamlarına gelir.
- Dini-Tasavvufi Özlü Söz anlamına gelmektedir.
- Sade ve yalın bir dil kullanılmıştır.
- Aruz ve hece ölçüsü bir arada kullanılmıştır.
- Dörtlük ve beyitle yazılmıştır.
- 144 hikmet ve 1 münacaattan oluşur. (2009 yılında bulunan yeni hikmetlerle bilinen hikmet sayısı 217 olmuştur. Dr. Hayatı Bice tarafından hazırlanan 5. baskıda yeni hikmetler günümüz Türkçesi ile de yayınlanmıştır.)
- Eser Karahanlı Türkçesinin Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır.
- İstifham (soru sorma) ve Tecahül-i Arif (bilip de bilmezlikten gelme) sanatları kullanılmıştır.
- Ahmed Yesevi hikmetlerinin birleşmesiyle olmuştur ve Karahanlı Türkçesiyle söylemiştir.
- Hikmetler dini tasavvufi şiirlerdir.
- Peygamber Muhammed'in vefât yaşı olan 63 (Hicrî) yaşından sonra toprağın altında yaşamayı seçmiştir.
- Allah'a yakın olma isteği vardır.
- Şiirlerde ulusal ögeler (ölçü, nazım biçimi, yarım uyak) ile İslamlıktan gelme yabancı ögeler (din ve tasavvuf konuları, yabancı sözcükler) bir arada kullanılmıştır.
- Eserin uyaklanışı abcd dddb eeeb şeklindedir. Dördüncü dizelerin birbiriyle uyaklı oluşu hatta zaman zaman aynen tekrarlanışı bu şiirlerin musiki ile okunmak için söylendiğini gösterir.
- Divan-ı Hikmet'i Ahmed Yesevi yazmamıştır. Ahmet Yesevi'nin kurduğu tarikattaki Şaban Durmuş, Ahmed Yesevi'nin görüşlerini ve düşüncelerini kitap haline getirmiştir.
- Eser 12. yy'a aittir ve manzum bir eserdir.
- Ahmed Yesevî 63 (Hicrî) yaşından sonra çukur kazdırarak kendini toprağın altına kapatmış, inzivaya çekilmiş ve İslam peygamberi Muhammed gibi 63 (Hicrî) yaşında ölmek istemiştir ama 76 (Hicrî) - 73 (Miladî) yaşında hayata veda etmiştir.
- Türk edebiyatı tarihinde "Divan-ı Hikmet"in önemi İslamiyet'ten sonraki Türk edebiyatının daha önce yazılan Kutadgu Bilig'den sonraki bilinen en eski örneklerinden biri ve tasavvuf Türk edebiyatının ilk eseri oluşudur.
- Lirik ve didaktik özellik gösterir.
Hakkındaki yayınlar
İlk kez 12. yüzyılda kitap hâline getirildiği düşünülen Divan-ı Hikmet önceleri yazma nüshalar şeklinde, daha sonraları ise taş basması tekniği ile çoğaltılmıştır. Bilindiği kadarıyla son iki yüz yıl içinde on yedi kez Taşkent'te, dokuz kez İstanbul'da, beş kez Kazan'da ve birer kere de Buhara ve Kazan’da matbu olarak yayınlanmıştır. Yakın tarihlerde Türkiye'de "Divan-ı Hikmet'ten Seçmeler" adı ile yetmiş adet hikmetten müteşekkil ve Prof. Dr. Kemal Eraslan tarafından hazırlanan bir eser T.C. Kültür Bakanlığı tarafından iki kez basılmıştır.Dr. tarafından hazırlanan ve Türkiye Diyanet Vakfı tarafından ilk kez 1993 yılında yayınlanan Divan-ı Hikmet’te ise yüz kırk dört adet hikmet yer almaktadır. Bu Divan-ı Hikmet nüshası Türkiye Diyanet Vakfı yayın evlerinden temin edilebilir.
Divan-ı Hikmet ve Türk Dünyası
Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra ortaya çıkan yeni imkânlar Divan-ı Hikmet'in Türk cumhuriyetlerinde yeniden gün ışığına çıkmasını sağlamış ve Özbekistan'da Divan-ı Hikmet'in Kiril harfli iki yeni baskısı yapılmıştır. Kazan baskısı esas alınarak Resul Muhammed Aşurbay-oğlu tarafından hazırlanan ve 1992'de Taşkent'te Kiril harfleri ile neşredilen Divan-ı Hikmet kitabının baskı adedi tam beş yüz bin adettir. Divan-ı Hikmet yine 1992 yılında Türkmenistan’da “Medine’de Muhammed Türkistan’da Hoca Ahmed” adı ile elli bin adet olarak basılmıştır. Son olarak hikmetlerden bir kısmını içeren ve “Akıl Kitabı” adı ile basılan bir yayın da Kazakistan’da 1994 yılında yayınlanmıştır.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Vikikaynak'ta Divan-ı Hikmet ile ilgili metin bulabilirsiniz. |
- Günümüz Türkçesi ile Divan-ı Hikmet’in tam metni 29 Aralık 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddede bircok sorun bulunmaktadir Lutfen sayfayi gelistirin veya bu sorunlar konusunda tartisma sayfasinda bir yorum yapin Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin edebiyat konusunda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Temmuz 2012 Divan i Hikmet Hoca Ahmed Yesevi nin 1093 Sayram 1166 Turkistan soyledigi hikmet adli siirleri bir araya getiren Turk tasavvuf edebiyatinin bilinen en eski orneklerini iceren kitaptir Turkistan in Ahmet Yesevi nin olumu 1166 dile getirdigi hikmet adi verilen siirlerini bir araya getiren siir antolojisine verilen ozel isimdir Turk edebiyati tarihinde Divan i Hikmet in onemi Islamiyetten sonraki Turk edebiyatinin daha once yazilan Kutadgu Bilig den sonraki bilinen en eski orneklerinden biri ve tasavvufi Turk edebiyatinin ilk eseri olusundan daha fazla Turk Dunyasi nda meydana getirdigi tesirlere dayanir Genel ozelliklerGenel olarak dervislik hakkinda ovgulerden bu dunyadan sikayetten cennet ve cehennem tasvirlerinden Islam peygamberi Muhammed in hayatindan ve mucizelerinden bahsedilir Dini ve ahlaki ogutler veren siirlere de yer vermistir Hece olcusu olarak 4 3 ve 4 4 4 kullanilmistir Bu yapitin ortaya cikmasindan bir sure sonra Islamiyet gocebe Turk topluluklari arasinda yayilmaya baslamistir Ahmed Yesevi nin gorusleri Anadolu gizemciliginin tasavvuf temelini olusturur Tasavvuf kulturunun temeli bu yapittadir Yunus Emre nin Haci Bektas Veli Haci Bayram Veli gibi mutasavviflarin dusuncelerinin kaynagi bu yapittir Eserde Ahmed Yesevi nin kurucusu oldugu Yesevilik tarikatina ait bilgiler dervislik uzerine ovguler Cennet Cehennem tasvirleri Islam peygamberinin hayati ve mucizeleri anlatilir Kitapta Allah aski Peygamber sevgisi islenmistir Hikmet Hos hayirli anlamlarina gelir Dini Tasavvufi Ozlu Soz anlamina gelmektedir Sade ve yalin bir dil kullanilmistir Aruz ve hece olcusu bir arada kullanilmistir Dortluk ve beyitle yazilmistir 144 hikmet ve 1 munacaattan olusur 2009 yilinda bulunan yeni hikmetlerle bilinen hikmet sayisi 217 olmustur Dr Hayati Bice tarafindan hazirlanan 5 baskida yeni hikmetler gunumuz Turkcesi ile de yayinlanmistir Eser Karahanli Turkcesinin Hakaniye lehcesiyle yazilmistir Istifham soru sorma ve Tecahul i Arif bilip de bilmezlikten gelme sanatlari kullanilmistir Ahmed Yesevi hikmetlerinin birlesmesiyle olmustur ve Karahanli Turkcesiyle soylemistir Hikmetler dini tasavvufi siirlerdir Peygamber Muhammed in vefat yasi olan 63 Hicri yasindan sonra topragin altinda yasamayi secmistir Allah a yakin olma istegi vardir Siirlerde ulusal ogeler olcu nazim bicimi yarim uyak ile Islamliktan gelme yabanci ogeler din ve tasavvuf konulari yabanci sozcukler bir arada kullanilmistir Eserin uyaklanisi abcd dddb eeeb seklindedir Dorduncu dizelerin birbiriyle uyakli olusu hatta zaman zaman aynen tekrarlanisi bu siirlerin musiki ile okunmak icin soylendigini gosterir Divan i Hikmet i Ahmed Yesevi yazmamistir Ahmet Yesevi nin kurdugu tarikattaki Saban Durmus Ahmed Yesevi nin goruslerini ve dusuncelerini kitap haline getirmistir Eser 12 yy a aittir ve manzum bir eserdir Ahmed Yesevi 63 Hicri yasindan sonra cukur kazdirarak kendini topragin altina kapatmis inzivaya cekilmis ve Islam peygamberi Muhammed gibi 63 Hicri yasinda olmek istemistir ama 76 Hicri 73 Miladi yasinda hayata veda etmistir Turk edebiyati tarihinde Divan i Hikmet in onemi Islamiyet ten sonraki Turk edebiyatinin daha once yazilan Kutadgu Bilig den sonraki bilinen en eski orneklerinden biri ve tasavvuf Turk edebiyatinin ilk eseri olusudur Lirik ve didaktik ozellik gosterir Hakkindaki yayinlarIlk kez 12 yuzyilda kitap haline getirildigi dusunulen Divan i Hikmet onceleri yazma nushalar seklinde daha sonralari ise tas basmasi teknigi ile cogaltilmistir Bilindigi kadariyla son iki yuz yil icinde on yedi kez Taskent te dokuz kez Istanbul da bes kez Kazan da ve birer kere de Buhara ve Kazan da matbu olarak yayinlanmistir Yakin tarihlerde Turkiye de Divan i Hikmet ten Secmeler adi ile yetmis adet hikmetten mutesekkil ve Prof Dr Kemal Eraslan tarafindan hazirlanan bir eser T C Kultur Bakanligi tarafindan iki kez basilmistir Dr tarafindan hazirlanan ve Turkiye Diyanet Vakfi tarafindan ilk kez 1993 yilinda yayinlanan Divan i Hikmet te ise yuz kirk dort adet hikmet yer almaktadir Bu Divan i Hikmet nushasi Turkiye Diyanet Vakfi yayin evlerinden temin edilebilir Divan i Hikmet ve Turk DunyasiSovyetler Birligi nin dagilmasindan sonra ortaya cikan yeni imkanlar Divan i Hikmet in Turk cumhuriyetlerinde yeniden gun isigina cikmasini saglamis ve Ozbekistan da Divan i Hikmet in Kiril harfli iki yeni baskisi yapilmistir Kazan baskisi esas alinarak Resul Muhammed Asurbay oglu tarafindan hazirlanan ve 1992 de Taskent te Kiril harfleri ile nesredilen Divan i Hikmet kitabinin baski adedi tam bes yuz bin adettir Divan i Hikmet yine 1992 yilinda Turkmenistan da Medine de Muhammed Turkistan da Hoca Ahmed adi ile elli bin adet olarak basilmistir Son olarak hikmetlerden bir kismini iceren ve Akil Kitabi adi ile basilan bir yayin da Kazakistan da 1994 yilinda yayinlanmistir KaynakcaDis baglantilarVikikaynak ta Divan i Hikmet ile ilgili metin bulabilirsiniz Gunumuz Turkcesi ile Divan i Hikmet in tam metni 29 Aralik 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde