Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Cehennem, çeşitli inançlarda ölüm sonrası ceza çekilen ateşli bir yer olarak gösterilir. Cehennemde kalma süresi inanca göre değişiklik gösterebilir. Cehennemde günah borcu ödeninceye kadar kalınıp sonra tekrar cennete gidilebilir. Ancak, cehennem bazıları için sonsuza dek ateşte yanmak anlamına gelir. Cehennem görevlilerine İslam inancında zebani adı verilir.
Eski Ahit'te Kudüs'te Hinnom'un Oğlunun vadisi (Gehinnom veya Gei-ben-Hinnom) çocuk kurbanlarının (yakılarak) gerçekleştirildiği lanetli bir vadiydi. İncillerde İsa Ondan "kurtçukların ölmediği ve ateşin sönmediği yer" olarak bahsetti. (Markus 9:48) 2. yy. da yazılan Ezra'nın apokrif kitabında Gehinnom aşkın (transendental, manevi) cezalandırma yeri olarak ortaya çıktı. 500'lerde yazılan Babil Talmudunda bu değişim tamamlandı. Kur'anda da cehennem azabından sıklıkla bahsedilir.
Etimoloji
İbranice, גי הנם (ge hinnom, “Hinnom Vadisi”) Yunanca, γέεννα (geenna); Latince, gehenna
- Ge Hinnom: Hinnom Vadisi
Kelimenin İbranice 'Ge ben hinnom' (Hinnom’un oğlu vadisi) terkibinden zamanla ‘ben’in düşmesi ile elde edildiği düşünülmektedir.
- Ge: Vadi
- Ben: Oğlu
- Hinnom: Hinnom
Gehinnom, Kudüs'ün güney batısında Kenanilerin Molek adı veya unvanını alan tanrısı Baal'e çocukların yakılarak kurban edildiği vadinin adıdır. (Yeremya 32:30-35) Molek adı yalnızca M-L-K sessiz harflerinden oluşur ve sesli harfler yalnızca okunuşta söylenir. Bu nedenle bu tanrı Molok (İngilizce: Moloch) olarak da adlandırılır. Molek, Arapçadaki söyleniş şekliyle Malik'tir.
Vadinin adı başlangıçta 'Ge Ben Hinnom' iken, sonraları Yunan egemenliği zamanında Yunanca söyleniş şekliyle geenna ve Latince, gehenna olmuştur.
- Yeremya 7: 30-31
- ‘Yahudaoğulları gözümde kötü olanı yaptılar’, Yehova’nın sözü. ‘Adımı taşıyan evi kirletmek üzere oraya iğrenç putlarını koydular. Oğullarını ve kızlarını ateşte yakmak üzere Hinnomoğlu Vadisindeki ’te yüksek yerler* yaptılar. Ben böyle bir şey emretmedim, yüreğimden bile geçirmedim.’
- Yeremya 32: 30-35
- ‘Çünkü İsrailoğulları ve Yahudaoğulları gençliklerinden beri yalnızca gözümde kötü olanı yapan kimselerdir. İsrailoğulları elleriyle yaptıkları putlarla da Beni öfkelendiriyor.’ Yehova’nın sözü. ‘Çünkü bu şehir, kurulduğu günden bugüne dek, onu gözümün önünden kaldırayım diye Bende sadece kızgınlık ve öfke yarattı. İsrailoğullarının ve Yahudaoğullarının, kendilerinin, krallarının, yöneticilerinin, kâhinlerinin, peygamberlerinin, Yahuda adamlarının, Yeruşalim’de oturanların Beni öfkelendirmek için yaptıkları bütün kötülükler buna neden oldu. Bana durmadan yüzlerini değil, sırtlarını döndüler. Eğitildikleri halde, erkenden harekete geçip onları eğittiğim halde, hiçbiri verdiğim terbiyeye kulak asmadı. Adımla anılan evi kirletmek için iğrenç şeylerini getirip içine koydular. Üstelik oğullarını ve kızlarını Molek’e kurban olarak ateşte yakmak* için Hinnomoğlu Vadisinde Baal’e yüksek yerler yaptılar. Ben böyle bir şey emretmedim; Yahuda’yı günaha sokmak amacıyla bu iğrenç şeyi yaptırmayı yüreğimden bile geçirmedim.’
- 2. Krallar 23: 10
- Kral [Yoşiya], kimse oğlunu veya kızını Molek için ateşte yakmasın diye Hinnomoğulları Vadisindeki Tofet’i tapınma için kullanılamaz duruma getirdi.
İsa'nın yaşadığı zamanlarda, çocukların bu vadide Molek'e kurban edilmesi uygulaması çoktan sona ermişti. Bu dönemde Hinnom Vadisi sadece çöplerin dökülerek yakıldığı bir çöplük olarak kullanılıyordu. Ayrıca, hayvan leşleri ile, bir mezara gömülmeye değer görülmeyen bazı suçlular, infaz edildikten sonra bu vadideki çöplüğe atılıyorlardı. Birisinin canlı olarak buraya atılması söz konusu değildi. Hinnom Vadisi, içinde ateş olan bir yer olmaya bir süre daha devam etti. Ancak bundan amaç, sadece biriken çöplerin kükürt atılarak yakılıp ortadan kaldırılmasıydı.
Tevrat'a göre çocukların kurban edildikleri Tanrı'nın adı Molek idi. Bu tanrı isminin de cehennem bekçisi Malik olarak değişim geçirdiği düşünülmektedir.
Farklı mitoloji ve kültürlerde
Çoğunlukla bu korkunç karanlık, gezinen ruhlarla dolu bir çukurdur (Yunan ve Roma). Orada dinsizler, ifritler tarafından yargılanır (Pers), sonsuz ızdıraba çarptırılmış kötüler (Musevilik) ve hak dininden olmayanlar bulunur (İslamiyet).
Kötüleri iyilerden ya da canlıları ölülerden ayıran bir yer kavramına birçok dinde rastlanır. Eski çağların ve ilkel toplulukların dinlerinde ölen kişinin ruhunun gideceği yer, karanlık ve soğuk yeraltı dünyası (örneğin Norveç mitolojisinde Niflheimr ya da Hel), yer altında karanlık bir dünya ya da uzak bir ada (örneğin Eski Yunan'da Hades), yer altında insanların ruhlarının cezalandırıldığı derin bir uçurum (örneğin Eski Yunan'da Tartaros), yerin altında hem iyi hem kötü ruhların gölgeler biçiminde sürekli bir susuzluk içinde yaşadığı karanlık bölge (örneğin Eski İsrail dininde Şeol), ölenlerin ruhlarının yerleştiği göksel bir yer (Pueblo Yerlileri, ölümden sonra insanların bulut olup yağmur getirdiklerine inanırlar) ya da ruhun sonunda yok olup gideceği bulutsu bir varoluş (örneğin Kuzey Amerika'da yaşayan avcı Yerli kabilelerinde) biçiminde düşünülmüştür. Cehennemi tanrısal cezaya uğrayanların kıyamet gününden sonra gideceği yer olarak gören anlayış; peygamberler aracılığıyla yayılan Zerdüşt dini, Yahudilik, Hristiyanlık ve Müslümanlık gibi dinlere özgüdür.
Yahudilikte cehennem
Jewish Encyclopedia Musevi inancını şu şekilde açıklar: Dünyanın sonu geldiğinde insanların ruhunun üç çeşidi olacak:
- "Bunlardan, doğrular hemen sonsuz yaşama yazılacaklar,
- Kötüler cehennem için yazılacaklar; fakat,
- İyi ve kötü tarafı terazide dengede olanlar önce cehenneme gidecekler. Bunlar cehennemde temizlendikten sonra oradan çıkarılacaklardır."
İsa'nın yaşadığı dönemde Museviler, birisi öldüğünde ruhunun Gehenna'da işkence çektiğine inanıyorlardı. Buna karşın ise şunları söylemektedir: "Kutsal Yazılarda ölüm sonrasında Gehenna'yla ilgili düşüncelerin hiçbir dayanağı yoktur."
- Gehennem, Hinnom Vadisi: Yeremya 19:6 Bundan ötürü buranın artık Tofet ya da Ben-Hinnom Vadisi değil, Kıyım Vadisi diye anılacağı günler geliyor, diyor RAB.
- Şeol: Yaratılış 37:35, 42:38, 44:29, 44:31
Hristiyanlıkta cehennem
Hristiyanlığın cehennem öğretisinin kökleri Yeni Ahit'te yatmaktadır. Cehennem Yunanca Tartaros veya Hades kelimeleriyle tanımlanır.
- Katolik inancına göre cehennem: Tanrı tarafından oraya atılanların sonsuz bir keder içinde bulunduğu yer.
- Protestan inancına göre cehennem: Kötülerin gelecekte cezalandırıldığı bir yer.
Katolik kilisesi, Protestan kiliselerinin çoğu (Baptistler, Episkopalyanlar vs.) ve bazı Yunan Ortodoks kiliselerine göre cehennem, diriliş ve son hüküm gününden sonra yargılanan günahkarların sonsuza değin Tanrı'dan ayrı kalacağı nihai durak yeridir.
Ancak çeşitli Liberal Protestanlık, Anglikan, Katolik ve bazı Ortodoks kiliselerine mensup olan liberal Hristiyanlar mensubu oldukları mezheplerin "resmi" öğretileriyle çelişmiş olsa da tüm insanların kurtulacakları bir evrensel kurtuluşa (evrensel uzlaşmacılık) inanmaktadırlar.
Bir Hristiyan filozofu ve mistiği olan Emmanuel Swedenborg'a göre cehennem ve cennet insanların seçimleridir. Cehennem ebedidir çünkü oradaki insanlar cehennemi sevdikleri için orada kalacaklardır. Tanrı da her ne kadar insanları sevse de onları zorla, kendi iradelerinin haricinde cennete sokmayacaktır.
Yok oluşa inanan (yok oluşçuluk) Hristiyanlar ise, ruhun ölümlü oluşuna inanmakta ve ebedi yaşam dışında kalan ruhların cehennemde yok olacaklarını kabul etmektedirler.
- Yehova'nın Şahitleri'ne göre ruh kişiden bağımsız ayrı bir varlık değil, sadece kişinin yaşam kuvvetine verilen addır. İnsan ölünce yok olur ve yeniden yaşaması Tanrı'nın onu diriltmesine bağlıdır. Ölüler diyarı ya da mezar (İbranice Şeol; Yunanca Septuaginta Hades) sözcükleri diriltilecek kişilerin durumunu; cehennem (İbranice Ge-Hinnom; Yunanca Septuaginta Gehenna) ise diriltilmeyeceklerin durumunu anlatan ifadeler olarak görülür. Bu yüzden, cehennem cezasına çarptırılmak, bu yargıyı alanların bir daha kesinlikle var olmayacakları şekilde yaşamlarını yitirmeleri ve sonsuza dek yok olmaları demektir.
Hristiyanlıkta cehennem için kullanılan bazı sözcükler şunlardır: Hell (İngilizce), Hölle (Almanca), Fegefeuer (Almanca: Silip süpüren ateş), Inferno (Latince). Cehennem inancı yüzyıllardır Hristiyanlıkta ateşli bir yer olarak kabul görmüştür. Günümüzde ise bazı Hristiyanlık çevrelerinde, bu inancın Kitâb-ı Mukaddes'te dayanak bulmadığına ilişkin farklı yorumlar da vardır.
Yeni Ahitte Gehenna ve Hades sözcüklerinin geçtiği bazı yerler:
- Gehenna - Cehennem - Hinnom Vadisi: Matta 5:22,29,30; 10:28, 18:09; 23:15,33; Markos 9:43,45,47 Luka 12:05; Yak 3:6
- Hades: Matta 11:23; 16:18; Luka 10:15; Elçilerin İşleri 2:27,31; 1.Kor. 15:55
Kitâb-ı Mukaddes'te cehennem ve mezar için kullanılan sözcükler çevirilere göre farklılıklar gösterir. Bazı çeviriler Şeol, Hades ve Tartaros sözcüklerini de cehennem olarak çevirirler. Cehennem anlayışındaki farklılıkların bir nedeni de, bu tür farklı çevirilerdir. Bu sözcüklerin karşılıkları:
- Ge-Hinnom (İbranice): Cehennem
- Gehenna (Yunanca Septuaginta): Cehennem
- Şeol (İbranice): Mezar
- Hades (Yunanca Septuaginta): Mezar
- Tartaros (Yunanca Septuaginta) Hapis benzeri alçaltılmış bir durum. Günah işlemiş melekler için kullanılan bir ifade.
- 2. Petrus 2: 4
- Çünkü şu kesindir ki, Tanrı günah işlemiş melekleri cezadan esirgemeyip Tartaros’a* [* Hapishaneye benzer alçaltılmış durum] atarak, hüküm gününü beklemek üzere zifiri karanlık çukurlarda bırakmıştır.
İslam'da cehennem
Cehennem; İslam dininde, ahiretteki bir azap yeridir. İnsanlar dünyadaki hareketlerine ve inançlarına göre cennete veya cehenneme giderler. İslam inancında kafir (inanç esaslarından bir veya daha fazlasına inkâr eden veya hiç Müslüman olmamış), müşrik (Allah'ın birliğine inanmayan) ve münafık (Müslüman gibi görünüp İslam'a inanmayan) olan kişiler öldükten sonra, ahirette, sonsuza kadar cehennemde kalacak ve azap göreceklerdir.
Cehennemin kara delikler olduğunu düşünen İslam araştırmacıları vardır.
Cehennemin süresi
İslam dininin kutsal kitabı olan Kur'an'a göre Allah müşrikleri (Allah'a ortak koşanları) cehennemde sonsuza kadar tutacaktır. Günah işlemiş ancak imanlı olan kişiler ise İslam inancına göre cehennemde bir müddet kalacaklardır. Günahkar Müslümanlar ve İslam dinine inanmayanlar (kâfirler) için azabın sonsuzluğu konusunda İslam bilginlerinin görüşleri birbirlerinden farklıdır. Ehl-i Sünnet ve bazı Şia gruplarına göre cehenneme giren müminler eninde sonunda oradan çıkacaktır. Bazı Eşari alimleri ise Ehl-i Sünnet dışındaki mezhep liderlerinin ebedi azap göreceğini iddia etmişlerdir. Hariciler, Mutezile ve bunların görüşüne uyan bazı Şia mensuplarına göre kendi mezheplerinden büyük günah işleyen müminlerle muhalif mezheplere mensup olanların tamamı için azap ebedidir. İslam'a inanmayan ve İslam'da kâfir olarak nitelendirilen kişilere uygulanacak azabın ebediliği de aynı şekilde tartışmalıdır. Bu görüşler şu şekilde sınıflandırılabilir:
- Ehl-i Sünnet'in çoğunluğu ile Mutezile, Şia ve Haricilerin benimsediği bir görüşe göre ahirette kâfirlere uygulanacak cehennem azabı ebedidir.
- Sufilerin önemli isimlerinden Muhyiddin Arabi'ye göre kâfirler cehennemde ebediyen kalacaklar ancak Allah'ın rahmetinin büyüklüğü sebebiyle bir süre sonra elem hissetmeyecekler, artık onlara maddi azap uygulanmayacak fakat bir tür unutulma veya terk edilme halini yaşayacaklardır. Bir ayette ise "O kâfirlere de ki: 'Yenileceksiniz ve cehenneme sürükleneceksiniz. Orası ne kötü bir yataktır.'" (3/Âl-i İmran 12) denir.
Cehennem azâbının kâfirler için dahi olsa bir gün sona ereceğini kabul eden İslam bilginlerinin görüşüne göre, kâfirlerin cehennemden çıkmayacaklarını ve azaplarının hafifletilmeyeceğini bildiren ayetler, cehennemin yok olmayacağını değil, cehennem var oldukça azabın devam edeceğini göstermektedir. Cehennem yok olunca azâbın devam etmesi ise mümkün değildir. Ayrıca azâbı konu edinen ayetlerdeki azâbın Allah'ın dilemesine bağlı kılınarak kayıtlandırılmış olduğu bu sebeple de ilahi irade ile kayıtlı olunca devam süresinin de kayıtlı olmasının tabii olduğu bildirilmiştir.
- Azâbın ebedi olmadığını benimseyen alimlerden ve cehennemin eninde sonunda yok olacağını ve kâfirlerin de cennete gireceğini kabul ederler.
Cehennemin bekçisi Mâlik
Mâlik İbranice "m-l-k" kökünden gelir. Melek, malik, mülk, malik’ül mülk, memlük gibi kelimelerin köken aldığı "m-l-k"nin İsraillilerin komşuları olan Ammonluların tanrısı Molek (İngilizce: molech, moloch)’in isminden türetildiği düşünülür. Bu ilişki cehennem bekçisi Mâlik açısından düşünüldüğünde daha açıktır. Buna göre Molek'e çocukların kurban olarak sunulduğu Hinnom Vadisi (Uzun şekli: Ge ben Hinnom, kısa şekli: Ge Hinnom) cehenneme, Molek ise Malik'e dönüşmüştür.
- Cehennem bekçisine şöyle feryad ederler: "Mâlik! Ne olur, tükendik artık! Rabbin canımızı alsın, bitirsin işimizi!" O da: "Ölüp kurtulmak yok, ebedî kalacaksınız burada!" der.—Zuhruf 77
Budizmde cehennem
Buda'nın vaazlarını içeren Majjhima Nikaya'nın "Devaduta Sutta" diye adlandırılan 130. bölümünde Buda, cehennemi ayrıntılı şekilde anlatır. Budizmde kendi alt düzeyleri de olan beş (bazen altı) yeniden doğuş alemi olduğuna inanılır. Bu alemlerden cehennem alemi veya Naraka yeniden doğuşun en alt düzeydeki alemidir. Cehennem aleminin de en alt ve kötü düzeyi Avīci veya "sonsuz acı"dır. Buda'nın kendisini öldürmeye çalışan ve manastır düzeninde ayrılık çıkaran müridi Devadatta'nın Avici Cehenneminde yeniden doğduğu ifade edilir.
Ancak diğer tüm yenidoğuş veya reenkarnasyon alemleri gibi cehennemde enkarne olmak da kişiyi binlerce yıllık devirler boyunca sürecek bir acıya maruz bıraksa da sürekli bir varoluş durumu değildir. Lotus Sutra'da Buda Devadatta'nın bile eninde sonunda bir Pratyekabuddha olacağını söyleyerek Cehennem alemlerinin geçici olduğunu vurgular. Bu sebeple asıl amaç olumlu ya da olumsuz ruh göçlerinin sonsuz devridaiminden Nirvana'ya erişerek kurtulmaktır.
Hinduizmde cehennem
İlk dönem Vedik dininde Cehennem diye bir kavram bulunmamaktadır. Daha sonraki Hindu literatüründe özellikle kanun kitapları ve Puranalar'da Naraka denilen Cehennem benzeri bir alemden söz edilir.
Kanun kitaplarında (smiritis ve dharma-sutraları, Manu yasaları) Naraka günahkarların cezalandırıldığı bir yer olarak geçmektedir. En düşük ruhsal plan veya Naraka-loka ruhların yargılandığı veya bir sonraki yaşamında kendisini etkilecek karma'nın meyvelerini tattığı bir yerdir. Cehennem çeşitli Puranalarda ve diğer Hindu kutsal metinlerinde tasvir edilmektedir. Örneğin Garuda Purana'da Cehennem ile ilgili ayrıntı detaylar verilir ve suçluların çekecekleri cezalar tıpkı günümüz yasalarında olduğu gibi sıralanır.
Zerdüştlükte cehennem
Zerdüşt eskatolojide kötü ruhların Ahura Mazda'nın kötülüğü yok ederek işkence içindeki ruhları kurtarıncaya kadar cehennemde kalacakları kabul edilir.
Kutsal Gathalar'da "Yalanlar Evi"nden söz edilir. Orası kötülüğün, kötü işlerin, kötü sözlerin, kötü Benliğin, kötü düşüncenin ve Yalancıların bulunduğu bir yerdir. Zerdüştlükte Arda Viraf Kitabında cehennem tasvirleri vardır. Arda Viraf Kitabında belirli günahlar için verilecek belirci cezalar sıralanmaktadır. Cehennemle ilgili tasvirlere rastlanacak diğer kitaplar ise Hadhokht Nask, Dadestan-i Denig ve Mainyo-I-Khard kitaplarıdır.
Eleştiriler
Birçok yorum yazarları ve araştırmacılar dinde cehennem ile korkutmanın doğru olmadığını, cehennemin halk ve toplumlar arasında korkulan bir öğe olduğunu söylerler. Önceden beridir aslında din yöneticilerinin bu korkulan öğeyi kullanıp toplumun üzerinde etki bıraktığını savunurlar. Aslında birçok insanın psikolojik olarak cehennem ve şeytan kavramından korktuklarını ve bu sebeple dine bağlı kaldıklarını belirtirler.
Yararlanılan kaynaklar
- İngilizce Vikipedi'deki Hell maddesi 18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Yusuf Şevki Yavuz, İslam Ansiklopedisi'nin "Azap" maddesi. Cilt 4, s. 302-309.
Konuyla ilgili yayınlar
- . Hell. Diggory Press,
- Gardiner, Eileen. Visions of Heaven and Hell before Dante. New York: Italica Press, 1989.
- Yusuf Şevki Yavuz, İslam Ansiklopedisi'nin "Azap" maddesi. Cilt 4, s. 302-309.
Dış bağlantılar
- , Erzurumlu İbrahim Hakkı
- example Buddhist Hells 7 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Swedenborg, E. Heaven and its Wonders and Hell. From Things Heard and Seen (Swedenborg Foundation, 1946)
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Bernstein, Alan E. (2017). Hell and Its Rivals: Death and Retribution among Christians, Jews, and Muslims in the Early Middle Ages (1 bas.). Cornell University Press. JSTOR 10.7591/j.ctt1qv5q7k. 23 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ekim 2021.
- ^ Hayrullah Örs, Musa ve Yahudilik
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Nisan 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Nisan 2017.
- ^ ab"Arşivlenmiş kopya". 17 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Temmuz 2012.
- ^ https://www.jw.org/tr/kutsal-kitabin-ogrettikleri/sorular/cehennem-nedir/ 8 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Cehennem Nedir? Sonsuza Dek Azap Çekilen Bir Yer midir?
- ^ Bihar’ul- Envar, c. 8, s. 309
- ^ . Sorularla İslamiyet. 31 Mayıs 2016. 24 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Ago, A4illusionistin #hell • 4 Years (1 Tem 2017). . Steemit. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Is Hell Jahannam a Black Hole? - IslamiCity Forum - Islamic Discussion Forum - Page 1". IslamiCity Forum - Islamic Discussion Forum. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2021.
- ^ http://www.answering-islam.org/Books/Jeffery/Vocabulary/part23.htm 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ islam, dinimiz. . dinimizislam.com. 25 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2021.
- ^ . uludağsözlük. 13 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Cehennem cesitli inanclarda olum sonrasi ceza cekilen atesli bir yer olarak gosterilir Cehennemde kalma suresi inanca gore degisiklik gosterebilir Cehennemde gunah borcu odeninceye kadar kalinip sonra tekrar cennete gidilebilir Ancak cehennem bazilari icin sonsuza dek ateste yanmak anlamina gelir Cehennem gorevlilerine Islam inancinda zebani adi verilir Gei Ben Hinnom Lat Gehenna Hinnom un oglunun Vadisi Kudus Israil 2007 gorunumu ile Eski Ahit te Kudus te Hinnom un Oglunun vadisi Gehinnom veya Gei ben Hinnom cocuk kurbanlarinin yakilarak gerceklestirildigi lanetli bir vadiydi Incillerde Isa Ondan kurtcuklarin olmedigi ve atesin sonmedigi yer olarak bahsetti Markus 9 48 2 yy da yazilan Ezra nin apokrif kitabinda Gehinnom askin transendental manevi cezalandirma yeri olarak ortaya cikti 500 lerde yazilan Babil Talmudunda bu degisim tamamlandi Kur anda da cehennem azabindan siklikla bahsedilir EtimolojiIbranice גי הנם ge hinnom Hinnom Vadisi Yunanca geenna geenna Latince gehenna Ge Hinnom Hinnom Vadisi Kelimenin Ibranice Ge ben hinnom Hinnom un oglu vadisi terkibinden zamanla ben in dusmesi ile elde edildigi dusunulmektedir Ge Vadi Ben Oglu Hinnom Hinnom Gehinnom Kudus un guney batisinda Kenanilerin Molek adi veya unvanini alan tanrisi Baal e cocuklarin yakilarak kurban edildigi vadinin adidir Yeremya 32 30 35 Molek adi yalnizca M L K sessiz harflerinden olusur ve sesli harfler yalnizca okunusta soylenir Bu nedenle bu tanri Molok Ingilizce Moloch olarak da adlandirilir Molek Arapcadaki soylenis sekliyle Malik tir Molek e sunu 1897 Bible Pictures and What They Teach Us Charles Foster Vadinin adi baslangicta Ge Ben Hinnom iken sonralari Yunan egemenligi zamaninda Yunanca soylenis sekliyle geenna ve Latince gehenna olmustur Yeremya 7 30 31 Yahudaogullari gozumde kotu olani yaptilar Yehova nin sozu Adimi tasiyan evi kirletmek uzere oraya igrenc putlarini koydular Ogullarini ve kizlarini ateste yakmak uzere Hinnomoglu Vadisindeki te yuksek yerler yaptilar Ben boyle bir sey emretmedim yuregimden bile gecirmedim Yeremya 32 30 35 Cunku Israilogullari ve Yahudaogullari gencliklerinden beri yalnizca gozumde kotu olani yapan kimselerdir Israilogullari elleriyle yaptiklari putlarla da Beni ofkelendiriyor Yehova nin sozu Cunku bu sehir kuruldugu gunden bugune dek onu gozumun onunden kaldirayim diye Bende sadece kizginlik ve ofke yaratti Israilogullarinin ve Yahudaogullarinin kendilerinin krallarinin yoneticilerinin kahinlerinin peygamberlerinin Yahuda adamlarinin Yerusalim de oturanlarin Beni ofkelendirmek icin yaptiklari butun kotulukler buna neden oldu Bana durmadan yuzlerini degil sirtlarini donduler Egitildikleri halde erkenden harekete gecip onlari egittigim halde hicbiri verdigim terbiyeye kulak asmadi Adimla anilan evi kirletmek icin igrenc seylerini getirip icine koydular Ustelik ogullarini ve kizlarini Molek e kurban olarak ateste yakmak icin Hinnomoglu Vadisinde Baal e yuksek yerler yaptilar Ben boyle bir sey emretmedim Yahuda yi gunaha sokmak amaciyla bu igrenc seyi yaptirmayi yuregimden bile gecirmedim 2 Krallar 23 10 Kral Yosiya kimse oglunu veya kizini Molek icin ateste yakmasin diye Hinnomogullari Vadisindeki Tofet i tapinma icin kullanilamaz duruma getirdi Isa nin yasadigi zamanlarda cocuklarin bu vadide Molek e kurban edilmesi uygulamasi coktan sona ermisti Bu donemde Hinnom Vadisi sadece coplerin dokulerek yakildigi bir copluk olarak kullaniliyordu Ayrica hayvan lesleri ile bir mezara gomulmeye deger gorulmeyen bazi suclular infaz edildikten sonra bu vadideki copluge atiliyorlardi Birisinin canli olarak buraya atilmasi soz konusu degildi Hinnom Vadisi icinde ates olan bir yer olmaya bir sure daha devam etti Ancak bundan amac sadece biriken coplerin kukurt atilarak yakilip ortadan kaldirilmasiydi Tevrat a gore cocuklarin kurban edildikleri Tanri nin adi Molek idi Bu tanri isminin de cehennem bekcisi Malik olarak degisim gecirdigi dusunulmektedir Farkli mitoloji ve kulturlerdeOrta Cag dan kalma bir cehennem tasviri Landsbergli Herrad in Hortus deliciarum undan yaklasik 1180 Cogunlukla bu korkunc karanlik gezinen ruhlarla dolu bir cukurdur Yunan ve Roma Orada dinsizler ifritler tarafindan yargilanir Pers sonsuz izdiraba carptirilmis kotuler Musevilik ve hak dininden olmayanlar bulunur Islamiyet Kotuleri iyilerden ya da canlilari olulerden ayiran bir yer kavramina bircok dinde rastlanir Eski caglarin ve ilkel topluluklarin dinlerinde olen kisinin ruhunun gidecegi yer karanlik ve soguk yeralti dunyasi ornegin Norvec mitolojisinde Niflheimr ya da Hel yer altinda karanlik bir dunya ya da uzak bir ada ornegin Eski Yunan da Hades yer altinda insanlarin ruhlarinin cezalandirildigi derin bir ucurum ornegin Eski Yunan da Tartaros yerin altinda hem iyi hem kotu ruhlarin golgeler biciminde surekli bir susuzluk icinde yasadigi karanlik bolge ornegin Eski Israil dininde Seol olenlerin ruhlarinin yerlestigi goksel bir yer Pueblo Yerlileri olumden sonra insanlarin bulut olup yagmur getirdiklerine inanirlar ya da ruhun sonunda yok olup gidecegi bulutsu bir varolus ornegin Kuzey Amerika da yasayan avci Yerli kabilelerinde biciminde dusunulmustur Cehennemi tanrisal cezaya ugrayanlarin kiyamet gununden sonra gidecegi yer olarak goren anlayis peygamberler araciligiyla yayilan Zerdust dini Yahudilik Hristiyanlik ve Muslumanlik gibi dinlere ozgudur Yahudilikte cehennemJewish Encyclopedia Musevi inancini su sekilde aciklar Dunyanin sonu geldiginde insanlarin ruhunun uc cesidi olacak Bunlardan dogrular hemen sonsuz yasama yazilacaklar Kotuler cehennem icin yazilacaklar fakat Iyi ve kotu tarafi terazide dengede olanlar once cehenneme gidecekler Bunlar cehennemde temizlendikten sonra oradan cikarilacaklardir Isa nin yasadigi donemde Museviler birisi oldugunde ruhunun Gehenna da iskence cektigine inaniyorlardi Buna karsin ise sunlari soylemektedir Kutsal Yazilarda olum sonrasinda Gehenna yla ilgili dusuncelerin hicbir dayanagi yoktur Gehennem Hinnom Vadisi Yeremya 19 6 Bundan oturu buranin artik Tofet ya da Ben Hinnom Vadisi degil Kiyim Vadisi diye anilacagi gunler geliyor diyor RAB Seol Yaratilis 37 35 42 38 44 29 44 31Hristiyanlikta cehennemSon Yargi Cehennem yaklasik 1431 Fra Angelico nun eseri Cehennemden Bir Canavar 19 yuzyildan kalma el yazmasi bir Rus luboku Hristiyanligin cehennem ogretisinin kokleri Yeni Ahit te yatmaktadir Cehennem Yunanca TartarosveyaHades kelimeleriyle tanimlanir Katolik inancina gore cehennem Tanri tarafindan oraya atilanlarin sonsuz bir keder icinde bulundugu yer Protestan inancina gore cehennem Kotulerin gelecekte cezalandirildigi bir yer Katolik kilisesi Protestan kiliselerinin cogu Baptistler Episkopalyanlar vs ve bazi Yunan Ortodoks kiliselerine gore cehennem dirilis ve son hukum gununden sonra yargilanan gunahkarlarin sonsuza degin Tanri dan ayri kalacagi nihai durak yeridir Ancak cesitli Liberal Protestanlik Anglikan Katolik ve bazi Ortodoks kiliselerine mensup olan liberal Hristiyanlar mensubu olduklari mezheplerin resmi ogretileriyle celismis olsa da tum insanlarin kurtulacaklari bir evrensel kurtulusa evrensel uzlasmacilik inanmaktadirlar Bir Hristiyan filozofu ve mistigi olan Emmanuel Swedenborg a gore cehennem ve cennet insanlarin secimleridir Cehennem ebedidir cunku oradaki insanlar cehennemi sevdikleri icin orada kalacaklardir Tanri da her ne kadar insanlari sevse de onlari zorla kendi iradelerinin haricinde cennete sokmayacaktir Yok olusa inanan yok olusculuk Hristiyanlar ise ruhun olumlu olusuna inanmakta ve ebedi yasam disinda kalan ruhlarin cehennemde yok olacaklarini kabul etmektedirler Yehova nin Sahitleri ne gore ruh kisiden bagimsiz ayri bir varlik degil sadece kisinin yasam kuvvetine verilen addir Insan olunce yok olur ve yeniden yasamasi Tanri nin onu diriltmesine baglidir Oluler diyari ya da mezar Ibranice Seol Yunanca Septuaginta Hades sozcukleri diriltilecek kisilerin durumunu cehennem Ibranice Ge Hinnom Yunanca Septuaginta Gehenna ise diriltilmeyeceklerin durumunu anlatan ifadeler olarak gorulur Bu yuzden cehennem cezasina carptirilmak bu yargiyi alanlarin bir daha kesinlikle var olmayacaklari sekilde yasamlarini yitirmeleri ve sonsuza dek yok olmalari demektir Hristiyanlikta cehennem icin kullanilan bazi sozcukler sunlardir Hell Ingilizce Holle Almanca Fegefeuer Almanca Silip supuren ates Inferno Latince Cehennem inanci yuzyillardir Hristiyanlikta atesli bir yer olarak kabul gormustur Gunumuzde ise bazi Hristiyanlik cevrelerinde bu inancin Kitab i Mukaddes te dayanak bulmadigina iliskin farkli yorumlar da vardir Yeni Ahitte Gehenna ve Hades sozcuklerinin gectigi bazi yerler Gehenna Cehennem Hinnom Vadisi Matta 5 22 29 30 10 28 18 09 23 15 33 Markos 9 43 45 47 Luka 12 05 Yak 3 6 Hades Matta 11 23 16 18 Luka 10 15 Elcilerin Isleri 2 27 31 1 Kor 15 55 Kitab i Mukaddes te cehennem ve mezar icin kullanilan sozcukler cevirilere gore farkliliklar gosterir Bazi ceviriler Seol Hades ve Tartaros sozcuklerini de cehennem olarak cevirirler Cehennem anlayisindaki farkliliklarin bir nedeni de bu tur farkli cevirilerdir Bu sozcuklerin karsiliklari Ge Hinnom Ibranice Cehennem Gehenna Yunanca Septuaginta Cehennem Seol Ibranice Mezar Hades Yunanca Septuaginta Mezar Tartaros Yunanca Septuaginta Hapis benzeri alcaltilmis bir durum Gunah islemis melekler icin kullanilan bir ifade 2 Petrus 2 4 Cunku su kesindir ki Tanri gunah islemis melekleri cezadan esirgemeyip Tartaros a Hapishaneye benzer alcaltilmis durum atarak hukum gununu beklemek uzere zifiri karanlik cukurlarda birakmistir Islam da cehennemMuhammed Mirac olayinda yer verilen hadislere goreBurak ve Cebrail le birlikte cehennemi ziyaret eder ve utanmaz kadinlarin saclarini yabancilara gosterdikleri icin ebediyen cezalandirildiklarini gorur Iran minyaturu 15 yuzyil Cehennem Islam dininde ahiretteki bir azap yeridir Insanlar dunyadaki hareketlerine ve inanclarina gore cennete veya cehenneme giderler Islam inancinda kafir inanc esaslarindan bir veya daha fazlasina inkar eden veya hic Musluman olmamis musrik Allah in birligine inanmayan ve munafik Musluman gibi gorunup Islam a inanmayan olan kisiler oldukten sonra ahirette sonsuza kadar cehennemde kalacak ve azap goreceklerdir Cehennemin kara delikler oldugunu dusunen Islam arastirmacilari vardir Cehennemin suresi Islam dininin kutsal kitabi olan Kur an a gore Allah musrikleri Allah a ortak kosanlari cehennemde sonsuza kadar tutacaktir Gunah islemis ancak imanli olan kisiler ise Islam inancina gore cehennemde bir muddet kalacaklardir Gunahkar Muslumanlar ve Islam dinine inanmayanlar kafirler icin azabin sonsuzlugu konusunda Islam bilginlerinin gorusleri birbirlerinden farklidir Ehl i Sunnet ve bazi Sia gruplarina gore cehenneme giren muminler eninde sonunda oradan cikacaktir Bazi Esari alimleri ise Ehl i Sunnet disindaki mezhep liderlerinin ebedi azap gorecegini iddia etmislerdir Hariciler Mutezile ve bunlarin gorusune uyan bazi Sia mensuplarina gore kendi mezheplerinden buyuk gunah isleyen muminlerle muhalif mezheplere mensup olanlarin tamami icin azap ebedidir Islam a inanmayan ve Islam da kafir olarak nitelendirilen kisilere uygulanacak azabin ebediligi de ayni sekilde tartismalidir Bu gorusler su sekilde siniflandirilabilir Ehl i Sunnet in cogunlugu ile Mutezile Sia ve Haricilerin benimsedigi bir goruse gore ahirette kafirlere uygulanacak cehennem azabi ebedidir Sufilerin onemli isimlerinden Muhyiddin Arabi ye gore kafirler cehennemde ebediyen kalacaklar ancak Allah in rahmetinin buyuklugu sebebiyle bir sure sonra elem hissetmeyecekler artik onlara maddi azap uygulanmayacak fakat bir tur unutulma veya terk edilme halini yasayacaklardir Bir ayette ise O kafirlere de ki Yenileceksiniz ve cehenneme surukleneceksiniz Orasi ne kotu bir yataktir 3 Al i Imran 12 denir Cehennem azabinin kafirler icin dahi olsa bir gun sona erecegini kabul eden Islam bilginlerinin gorusune gore kafirlerin cehennemden cikmayacaklarini ve azaplarinin hafifletilmeyecegini bildiren ayetler cehennemin yok olmayacagini degil cehennem var oldukca azabin devam edecegini gostermektedir Cehennem yok olunca azabin devam etmesi ise mumkun degildir Ayrica azabi konu edinen ayetlerdeki azabin Allah in dilemesine bagli kilinarak kayitlandirilmis oldugu bu sebeple de ilahi irade ile kayitli olunca devam suresinin de kayitli olmasinin tabii oldugu bildirilmistir Azabin ebedi olmadigini benimseyen alimlerden ve cehennemin eninde sonunda yok olacagini ve kafirlerin de cennete girecegini kabul ederler Cehennemin bekcisi Malik Malik Ibranice m l k kokunden gelir Melek malik mulk malik ul mulk memluk gibi kelimelerin koken aldigi m l k nin Israillilerin komsulari olan Ammonlularin tanrisi Molek Ingilizce molech moloch in isminden turetildigi dusunulur Bu iliski cehennem bekcisi Malik acisindan dusunuldugunde daha aciktir Buna gore Molek e cocuklarin kurban olarak sunuldugu Hinnom Vadisi Uzun sekli Ge ben Hinnom kisa sekli Ge Hinnom cehenneme Molek ise Malik e donusmustur Cehennem bekcisine soyle feryad ederler Malik Ne olur tukendik artik Rabbin canimizi alsin bitirsin isimizi O da Olup kurtulmak yok ebedi kalacaksiniz burada der Zuhruf 77Budizmde cehennemBurmali Budistlerce yapilmis bir cehennem tasviri Buda nin vaazlarini iceren Majjhima Nikaya nin Devaduta Sutta diye adlandirilan 130 bolumunde Buda cehennemi ayrintili sekilde anlatir Budizmde kendi alt duzeyleri de olan bes bazen alti yeniden dogus alemi olduguna inanilir Bu alemlerden cehennem alemi veya Naraka yeniden dogusun en alt duzeydeki alemidir Cehennem aleminin de en alt ve kotu duzeyi Avici veya sonsuz aci dir Buda nin kendisini oldurmeye calisan ve manastir duzeninde ayrilik cikaran muridi Devadatta nin Avici Cehenneminde yeniden dogdugu ifade edilir Ancak diger tum yenidogus veya reenkarnasyon alemleri gibi cehennemde enkarne olmak da kisiyi binlerce yillik devirler boyunca surecek bir aciya maruz biraksa da surekli bir varolus durumu degildir Lotus Sutra da Buda Devadatta nin bile eninde sonunda bir Pratyekabuddha olacagini soyleyerek Cehennem alemlerinin gecici oldugunu vurgular Bu sebeple asil amac olumlu ya da olumsuz ruh goclerinin sonsuz devridaiminden Nirvana ya eriserek kurtulmaktir Hinduizmde cehennemHindularin cehennem tasviri Ilk donem Vedik dininde Cehennem diye bir kavram bulunmamaktadir Daha sonraki Hindu literaturunde ozellikle kanun kitaplari ve Puranalar da Naraka denilen Cehennem benzeri bir alemden soz edilir Kanun kitaplarinda smiritis ve dharma sutralari Manu yasalari Naraka gunahkarlarin cezalandirildigi bir yer olarak gecmektedir En dusuk ruhsal plan veya Naraka loka ruhlarin yargilandigi veya bir sonraki yasaminda kendisini etkilecek karma nin meyvelerini tattigi bir yerdir Cehennem cesitli Puranalarda ve diger Hindu kutsal metinlerinde tasvir edilmektedir Ornegin Garuda Purana da Cehennem ile ilgili ayrinti detaylar verilir ve suclularin cekecekleri cezalar tipki gunumuz yasalarinda oldugu gibi siralanir Zerdustlukte cehennemZerdust eskatolojide kotu ruhlarin Ahura Mazda nin kotulugu yok ederek iskence icindeki ruhlari kurtarincaya kadar cehennemde kalacaklari kabul edilir Kutsal Gathalar da Yalanlar Evi nden soz edilir Orasi kotulugun kotu islerin kotu sozlerin kotu Benligin kotu dusuncenin ve Yalancilarin bulundugu bir yerdir Zerdustlukte Arda Viraf Kitabinda cehennem tasvirleri vardir Arda Viraf Kitabinda belirli gunahlar icin verilecek belirci cezalar siralanmaktadir Cehennemle ilgili tasvirlere rastlanacak diger kitaplar ise Hadhokht Nask Dadestan i Denig ve Mainyo I Khard kitaplaridir ElestirilerBircok yorum yazarlari ve arastirmacilar dinde cehennem ile korkutmanin dogru olmadigini cehennemin halk ve toplumlar arasinda korkulan bir oge oldugunu soylerler Onceden beridir aslinda din yoneticilerinin bu korkulan ogeyi kullanip toplumun uzerinde etki biraktigini savunurlar Aslinda bircok insanin psikolojik olarak cehennem ve seytan kavramindan korktuklarini ve bu sebeple dine bagli kaldiklarini belirtirler Yararlanilan kaynaklarIngilizce Vikipedi deki Hell maddesi 18 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Yusuf Sevki Yavuz Islam Ansiklopedisi nin Azap maddesi Cilt 4 s 302 309 Konuyla ilgili yayinlar Hell Diggory Press ISBN 978 1846857485 Gardiner Eileen Visions of Heaven and Hell before Dante New York Italica Press 1989 ISBN 0934977143 Yusuf Sevki Yavuz Islam Ansiklopedisi nin Azap maddesi Cilt 4 s 302 309 Dis baglantilar Erzurumlu Ibrahim Hakki example Buddhist Hells 7 Agustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Swedenborg E Heaven and its Wonders and Hell From Things Heard and Seen Swedenborg Foundation 1946 Ayrica bakinizTamagKaynakca Bernstein Alan E 2017 Hell and Its Rivals Death and Retribution among Christians Jews and Muslims in the Early Middle Ages 1 bas Cornell University Press JSTOR 10 7591 j ctt1qv5q7k 23 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Ekim 2021 Hayrullah Ors Musa ve Yahudilik Arsivlenmis kopya 15 Nisan 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Nisan 2017 a b Arsivlenmis kopya 17 Eylul 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 6 Temmuz 2012 https www jw org tr kutsal kitabin ogrettikleri sorular cehennem nedir 8 Kasim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Cehennem Nedir Sonsuza Dek Azap Cekilen Bir Yer midir Bihar ul Envar c 8 s 309 Sorularla Islamiyet 31 Mayis 2016 24 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Ago A4illusionistin hell 4 Years 1 Tem 2017 Steemit 25 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Is Hell Jahannam a Black Hole IslamiCity Forum Islamic Discussion Forum Page 1 IslamiCity Forum Islamic Discussion Forum 25 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2021 http www answering islam org Books Jeffery Vocabulary part23 htm 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde islam dinimiz dinimizislam com 25 Kasim 2010 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2021 uludagsozluk 13 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Agustos 2021