Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Dunbar Muharebesi, 3 Eylül 1650 günü yapılan ve İngiliz İç Savaşı içindeki önemli bir muharebedir. İç savaşın üçüncü aşamasında yapılan muharebede Oliver Cromwell komutasındaki Parlamento yanlısı Yeni Ordu birlikleri, komutasındaki II. Charles yanlısı İskoç birliklerini yener. 5 Şubat 1649 günü İskoçların kralı ilan edilen II. Charles'ın tahta çıkma umutları giderek azalır. Günümüzde muharebe alanı İskoçya tarihi açısından öneminden ötürü koruma altındadır.
| Dunbar Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| İngiliz İç Savaşı | |||||||
 tarafından yapılmış olan Cromwell Dunbar'da adlı tablo | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Parlamento yanlıları | Monarşi yanlısı İskoçlar | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Oliver Cromwell | |||||||
| Güçler | |||||||
| 3.500 süvari 7.500 piyade | 2.500 süvari 9.500 piyade 9 top | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| Toplam ölü ve yaralı 100 kişinin altında | yaklaşık 3.000 ölü yaklaşık 10.000 esir | ||||||
Arka planı
Üç Krallık Savaşlarının başlarında İngiliz ve İskoç parlamentoları müttefik olsalar da tüm savaş boyunca bu durumda kalmadılar. Dini konulara farklı bakıştan kaynaklanan farklılıklar siyasi alanda da temsilci bulacak ve İngiliz Parlamentosuyla Yeni Ordu içinde de destek bulan radikal akımlar İskoçya'daki Presbiteryen belirlenimli yapıyı endişelendirecektir. İngiliz Parlamentosuyla imzalanan Solemn League and Covenant metninin tüm İngiltere'de uygulanabilir olabilmesinin ancak kralın müdahalesiyle olabileceği eğilimi güçlenir. Kendilerine Engagers diye bu akım stratejilerinin haklı olduğunu fiiliyatta kanıtlamak için 1648 yılında İskoç Parlamentosunun onayı olmaksızın İngiltere topraklarını işgale kalkışırlar. Hamilton Dükü komutasındaki İskoçlar İngiliz Parlamento birlikleri tarafından kolaylıkla yenilirler. Bu gelişmelerden sonra İskoç hükûmetine Presbiteryenler hakim olur. Monarşi yanlısı İskoçların aksine iktidardaki İskoçlar Parlamento yanlısıdır. Ancak en ılımlıların bile kabul ettiği gerçek, tüm İngiltere'de Presbiteryenliğin hakim olması için kralın onayının elzem olduğudur. İç savaşta kendine müttefik arayan kral II. Charles bu sırada Garmouth'da karaya çıkarak İskoçya ile antlaşma imzalayarak İskoçların kralı ilan edilir. İngiliz Parlamentosu bu kararı şiddetle reddederek İskoçya'nın işgali için hazırlıklara başlar. Ordu komutanı Sir Thomas Fairfax Protestan kardeşlerine karşı silaha başvurmayacağını ilan ederek görevinden istifa edince ordunun başına Oliver Cromwell geçer.
Cromwell birlikleriyle beraber ilerlerken, Sir David Leslie düşmanla temastan kaçınma taktiğine devam eder. Ordusu Otuz Yıl Savaşında savaşmış olan yetenekli savaşçılarının çoğunu kaybetmiş ve yeni silaha altına alınmış deneyimsiz askerlerden oluşmaktadır. Teçhizatları yeterli de olsa Cromwell ile beraber yıllarca savaşmış olan Yeni Ordu birliklerinin seviyesine çıkmaları mümkün değildir. Bu yüzden İskoçlar tahkimatlı bölgelere çekilip düşmanın saldırmasını beklemekte, Cromwell'in erzak ve yiyecek sorunu çekmesi için de yakıp yıkma taktiği uygulamaktadır.
Muharebe
Eylül ayına gelindiğinde Parlamento Ordusu hastalık, yorgunluk ve kesin elde edilen bir başarı eksikliği nedeniyle ikmal merkezi olan Dunbar limanına doğru geri çekilir. İngilizlerin yenik düştüğünü ve cepheden geri çekildiğini zanneden Leslie, ordusuna takip etme emri verir. Dunbar'a İngilizlerden önce ulaşan İskoçları kente hakim Doon Tepesi civarına konuşlandırır. Bundan sonra İskoçlar taktik bir hata yaparak tuttukları hakim mevzileri boşaltıp kente yakın bir mevziye geçerler. İskoçların yanlış hamlesinin kendisine yarattığı fırsatların hızla farkına varan Cromwell, İskoçların sağ kanadına derhal saldırırsa sol kanadın muharebeye dahil bile olamayacağını anlar. Aynı gece birliklerinin büyük kısmını sürpriz bir saldırıya uygun konuma getirten Cromwell sabahın ilk ışıklarıyla beraber İskoç sağ kanadına saldırır. İskoç süvarisine üstün gelen Cromwell, onları dağıtarak İskoç piyadesinin de geri çekilmesini sağlar. Muharebe alanından kaçan İskoçlar sekiz mil boyunca kovalanıp öldürülmüştür. Muharebedeki İskoç kayıpları kesin olarak bilinmemekle beraber Leslie'nin kalan 4 bin askeriyle çekildiği iddia edilmektedir.
Sonrası
Kazandığı zafer sonrasında Oliver Cromwell, sefer boyunca yaşananları Parlamentoya sunduğu raporda yazılı olarak iletmiştir. Zaferin ardından İngiliz Ordusu hiçbir direnişle karşılaşmadan başkent Edinburgh üzerine yürümüş ve kenti işgal etmiştir. Edinburgh Kalesi Aralık ayına kadar dirense de düşmüştür. Muharebede esir edilen askerler İngiltere'ye kadar cebri yürüyüşe maruz bırakılmış, binlercesi açlık, hastalık veya yorgunluktan ölmüştür. Hayatta kalan yaklaşık 1500 savaş esiri köle olarak Karayipler'e gönderilmiştir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Dunbar Muharebesi 3 Eylul 1650 gunu yapilan ve Ingiliz Ic Savasi icindeki onemli bir muharebedir Ic savasin ucuncu asamasinda yapilan muharebede Oliver Cromwell komutasindaki Parlamento yanlisi Yeni Ordu birlikleri komutasindaki II Charles yanlisi Iskoc birliklerini yener 5 Subat 1649 gunu Iskoclarin krali ilan edilen II Charles in tahta cikma umutlari giderek azalir Gunumuzde muharebe alani Iskocya tarihi acisindan oneminden oturu koruma altindadir Dunbar MuharebesiIngiliz Ic Savasitarafindan yapilmis olan Cromwell Dunbar da adli tabloTarih3 Eylul 1650Bolge IskocyaSonucKesin Ingiliz Parlamentosu zaferiTaraflarParlamento yanlilariMonarsi yanlisi IskoclarKomutanlar ve liderlerOliver CromwellGucler3 500 suvari 7 500 piyade2 500 suvari 9 500 piyade 9 topKayiplarToplam olu ve yarali 100 kisinin altindayaklasik 3 000 olu yaklasik 10 000 esirArka planiUc Krallik Savaslarinin baslarinda Ingiliz ve Iskoc parlamentolari muttefik olsalar da tum savas boyunca bu durumda kalmadilar Dini konulara farkli bakistan kaynaklanan farkliliklar siyasi alanda da temsilci bulacak ve Ingiliz Parlamentosuyla Yeni Ordu icinde de destek bulan radikal akimlar Iskocya daki Presbiteryen belirlenimli yapiyi endiselendirecektir Ingiliz Parlamentosuyla imzalanan Solemn League and Covenant metninin tum Ingiltere de uygulanabilir olabilmesinin ancak kralin mudahalesiyle olabilecegi egilimi guclenir Kendilerine Engagers diye bu akim stratejilerinin hakli oldugunu fiiliyatta kanitlamak icin 1648 yilinda Iskoc Parlamentosunun onayi olmaksizin Ingiltere topraklarini isgale kalkisirlar Hamilton Duku komutasindaki Iskoclar Ingiliz Parlamento birlikleri tarafindan kolaylikla yenilirler Bu gelismelerden sonra Iskoc hukumetine Presbiteryenler hakim olur Monarsi yanlisi Iskoclarin aksine iktidardaki Iskoclar Parlamento yanlisidir Ancak en ilimlilarin bile kabul ettigi gercek tum Ingiltere de Presbiteryenligin hakim olmasi icin kralin onayinin elzem oldugudur Ic savasta kendine muttefik arayan kral II Charles bu sirada Garmouth da karaya cikarak Iskocya ile antlasma imzalayarak Iskoclarin krali ilan edilir Ingiliz Parlamentosu bu karari siddetle reddederek Iskocya nin isgali icin hazirliklara baslar Ordu komutani Sir Thomas Fairfax Protestan kardeslerine karsi silaha basvurmayacagini ilan ederek gorevinden istifa edince ordunun basina Oliver Cromwell gecer Cromwell birlikleriyle beraber ilerlerken Sir David Leslie dusmanla temastan kacinma taktigine devam eder Ordusu Otuz Yil Savasinda savasmis olan yetenekli savascilarinin cogunu kaybetmis ve yeni silaha altina alinmis deneyimsiz askerlerden olusmaktadir Techizatlari yeterli de olsa Cromwell ile beraber yillarca savasmis olan Yeni Ordu birliklerinin seviyesine cikmalari mumkun degildir Bu yuzden Iskoclar tahkimatli bolgelere cekilip dusmanin saldirmasini beklemekte Cromwell in erzak ve yiyecek sorunu cekmesi icin de yakip yikma taktigi uygulamaktadir MuharebeEylul ayina gelindiginde Parlamento Ordusu hastalik yorgunluk ve kesin elde edilen bir basari eksikligi nedeniyle ikmal merkezi olan Dunbar limanina dogru geri cekilir Ingilizlerin yenik dustugunu ve cepheden geri cekildigini zanneden Leslie ordusuna takip etme emri verir Dunbar a Ingilizlerden once ulasan Iskoclari kente hakim Doon Tepesi civarina konuslandirir Bundan sonra Iskoclar taktik bir hata yaparak tuttuklari hakim mevzileri bosaltip kente yakin bir mevziye gecerler Iskoclarin yanlis hamlesinin kendisine yarattigi firsatlarin hizla farkina varan Cromwell Iskoclarin sag kanadina derhal saldirirsa sol kanadin muharebeye dahil bile olamayacagini anlar Ayni gece birliklerinin buyuk kismini surpriz bir saldiriya uygun konuma getirten Cromwell sabahin ilk isiklariyla beraber Iskoc sag kanadina saldirir Iskoc suvarisine ustun gelen Cromwell onlari dagitarak Iskoc piyadesinin de geri cekilmesini saglar Muharebe alanindan kacan Iskoclar sekiz mil boyunca kovalanip oldurulmustur Muharebedeki Iskoc kayiplari kesin olarak bilinmemekle beraber Leslie nin kalan 4 bin askeriyle cekildigi iddia edilmektedir SonrasiKazandigi zafer sonrasinda Oliver Cromwell sefer boyunca yasananlari Parlamentoya sundugu raporda yazili olarak iletmistir Zaferin ardindan Ingiliz Ordusu hicbir direnisle karsilasmadan baskent Edinburgh uzerine yurumus ve kenti isgal etmistir Edinburgh Kalesi Aralik ayina kadar dirense de dusmustur Muharebede esir edilen askerler Ingiltere ye kadar cebri yuruyuse maruz birakilmis binlercesi aclik hastalik veya yorgunluktan olmustur Hayatta kalan yaklasik 1500 savas esiri kole olarak Karayipler e gonderilmistir Kaynakca Cromwell e gelen erzak ve muhimmat Dunbar Limani araciligiyla Ingiltere den gelmektedir Bu harekatin komutan tarafindan degil orduyu finanse eden kurumlarin baskisiyla ve bir an once muharebenin yapilmasi icin yaptirildigina dair bilgiler vardir