Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ebû Bekr Muhammed b. Yahyâ b. Abdillâh b. Abbâs b. Muhammed b. Sûl-Tegin el-Bağdâdî eş-Şatrancî es-Sûlî (Arapça: Arapça: أبو بكر محمد بن يحيى بن العباس الصولي ), (870 Gürgan - 941 ile 948 arasında Basra) bir Türk alimi ve üç Abbâsî halifesi Müktefî, onun halefi Muktedir ve daha sonra, aynı zamanda öğretmenlik yaptığı Râzî'nin saray arkadaşıydı. Ebû Bekir kitap dostuydu, mektuplar yazdı, editör-şair, tarihçi ve bir shatranj oyuncusuydu. Dönemin biyografi yazarı İbnü'n-Nedîm bize onun "erkeksi bir duruşu" olduğunu söyler. En ünlüleri Kitāb al- Awrāq ve Kitāb al-Shiṭranj olmak üzere birçok kitap yazdı.
Ebû Bekr Muhammed b. Yahyâ b. Abdillâh b. Abbâs b. Muhammed b. Sûl-Tegin el-Bağdâdî eş-Şatrancî es-Sûlî أبو بكر محمد بن يحيى بن العباس الصولي | |
|---|---|
 | |
| Doğum | y. 870 Gürgan, İran |
| Ölüm | 941-948 arası Basra, Irak |
| Meslek | Abbâsî saray mensubu |
| Etkin yıllar | 908 – 941 |
| Dönem | İslam'ın Altın Çağı (Orta Abbâsî dönemi) |
| Tanınma nedeni | Üç Abbasi halifesinin saray arkadaşı: Müktefî, Muktedir ve Râzî ve halife Râzî'nin öğretmeni |
| Önemli eser(ler) | Kitâbü'l-Evrâk Kitâbü’ş-Şaṭranc |
Hayatı
Ebû Bekir Sûlî, Türk kökenli ünlü bir ailede doğdu, büyük büyükbabası Türk prensi ve amcası şair İbrahim ibn el-Âbbas as-Sûlî idi.
Ona hayran olan ve derleme sanatında onu kopyalayan Suli'nin başlıca öğrencilerinden biri olan El-Marzubani, Kitâbu'l-Muvaşşah için Sûlî'nin materyallerinin çoğunu ödünç aldı. Ebu'l-Faraj el-Isbahani, Kitâb al-Aghānī'de malzemesinden kapsamlı bir şekilde yararlandı.
Halife Râzî'nin 940'ta ölümü üzerine Sûlî, Şii sempatisi nedeniyle yeni hükümdarın gözünden düştü ve Âlî hakkında bir pasajdan alıntı yapması kamuda bir skandala neden olduğu içinBasra'da saklanarak öldü.
Satranç
Sûlî, shaṭranj yani “satranç” oyunu hakkında kitaplar yazan bir grup onuncu yüzyıl satranç oyuncusu arasındadır.
Sûlî'nin kitapları şunlardı:
- Kitāb al-Shiṭranj al-Nisḥa al-Awala (Arapça: كتاب الشطرنج النسحة الاولة ) 'Satranç, ilk el yazması';
- Kitāb al-Shiṭranj al-Nisḥa ath-Tānīa (Arapça: كتاب الشطرنج النسحة الثانية ) Satranç, ikinci el yazması; Satranç stratejisi, yaygın satranç açılışları, oyunun ortasındaki standart problemler, açıklamalı son oyunlar ve şövalye turu probleminin bilinen ilk açıklaması üzerine kitap.
902 ile 908 yılları arasında Sûlî, Halife Müktefî ve Bağdat Halifesi'nin sarayında hüküm süren shaṭranj şampiyonu el-Maverdi ile oynadı ve yendi. El-Maverdi'nin kraliyet gözünden düşmesi, Sûlî'nin kazancıydı. Müktefî öldüğünde, Sûlî, sonraki hükümdarlar olan Halife Muktedir'in ve ardından Halife Râzî'nin lütfunu elinde tuttu. Biyografisini yazan İbn Hallikân (ö. 1282), hayattayken bile "Sûlî gibi oynamak" ifadesinin shaṭranj'da büyük bir beceri göstermek olduğunu anlatır. Oyun sonu stratejileri hala incelenmektedir. Dönemin biyografi yazarı, gözleri bağlı satrançtaki becerisinden bahseder. Al-Ṣūlī ayrıca shaṭranj öğretti. Daha sonraki birçok Avrupalı yazar çalışmalarını modern satranç üzerine Sûlî'nin çalışmasına dayandırdı.
Sûlî'nin Elması
 | a | b | c | d | e | f | g | h | |
| 8 |  | | | | | | | | 8 |
| 7 | | | | | | | | | 7 |
| 6 | | | | | | | | | 6 |
| 5 | | | |  | | | | | 5 |
| 4 | | | | | | | | | 4 |
| 3 | |  |  | | | | | | 3 |
| 2 | | | | | | | | | 2 |
| 1 |  | | | | | | | | 1 |
| | a | b | c | d | e | f | g | h | |
Sûlî'nin "Sûlî'nin Elması" olarak adlandırılan shaṭranj sorunu, bin yıldan fazla bir süredir çözümsüz kaldı. Bu shaṭranj olduğundan, "vezir" çapraz olarak yalnızca tek bir kare hareket edebilen çok zayıf bir taştır. Rakibin bir sonraki hamlede aynısını yapmadığı sürece şah dışındaki tüm taşları ele geçirerek shaṭranj'da kazanmak mümkündür.
Bu kadim konum o kadar zor ki, dünyada benim öğrettiklerimden başka çözebilecek kimse yok. Bunu benden önce kimsenin yaptığından şüpheliyim. Bu, el-Suli tarafından söylendi.
— Sultan Abdülhamid'in kütüphanesinden 12. yüzyıla ait el yazması
David Hooper ve Ken Whyld 1980'lerin ortalarında bu sorunu incelediler ancak çözemediler. Sonunda Rus Büyük Usta Yuri Averbah tarafından çözüldü. Çözüm, 1'den başlayarak. Şb4, Hans Ree'nin "Satrancın İnsan Komedyası"nda ve internette verilmektedir.
Notlar
- ^ Genellikle shaṭranj olarak yazılan shiṭranj kelimesi, başlangıçta askeri bir terim olan Hintçe chaturanga kelimesinin bozuk bir şeklidir. "Satranç" kelimesi şâh veya şeyh kelimesinden türemiştir.
Kaynakça
- Özel
- ^ Khallikān (Ibn) 1868, s. 70, III.
- ^ a b Nadīm (al-) 1970, s. 329.
- ^ Yāqūt 1993, s. 136, VI (7).
- ^ Mas'ūdī (al-) 1861, s. 161, I.
- ^ Yāqūt 1907, s. 2677, Irshād, 1134.
- ^ Nadīm (al-) 1970, s. 1105.
- ^ Osaulai, Muohammad Ibn Yaohyaa (2015). The Life and Times of Abu Tammam. Library of Arabic Literature. ISBN .
- ^ Ṣūlī (al-) 1936, s. 10.
- ^ Nadīm (al-) 1970, s. 330.
- ^ a b Nadīm (al-) 1970, s. 341.
- ^ Nadīm (al-) 1872, s. 566.
- ^ Shenk, David, The Immortal Game: A History of Chess
- ^ a b Damsky, Yakov (2005), The Book of Chess Records, Batsford, ss. 166-167, ISBN
- ^ (2000), The Human Comedy of Chess, Access Publishers Network
- ^ DrDave (2013). "Exeter Chess Club blog". 26 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2022.
- ^ John Tromp (2013). "John's Chess Playground". 5 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2022.
- Genel
- (1980). Board and Table Games from Many Civilizations. .
- (1862). Die Grammatischen Schulen der Araber (Almanca). Leipzig: Brockhaus. s. 162.
- Khallikān (Ibn), Aḥmad ibn Muḥammad (1868). Wafayāt al-A'yān wa-Anbā' Abnā' al-Zamān (The Obituaries of Eminent Men). III. McGuckin de Slane, William tarafından çevrildi. Paris: Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland. ss. 68-73.
- , "Al-Ṣūlī, Abū Bakr Muḥammad ibn Yaḥyā ibn al-'Abbās",
- Leder, S. "al-Suli, Abu Bakr Muhammad." , Second Edition. Edited by: P. Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, 2008. Brill Online.
- Mas'ūdī (al-), Abū al-Ḥasan ‘Alī ibn al-Ḥusayn (1869). Kitāb Murūj al-Dhahab wa-Ma'ād in al-Jawhar (Les Prairies d'or) (Arapça ve Fransızca). V. (de), C. barbier; , Pavet tarafından çevrildi. Paris: Imprimerie impériale. s. 148.
- Mas'ūdī (al-), Abū al-Ḥasan ‘Alī ibn al-Ḥusayn (1861). Kitāb Murūj al-Dhahab wa-Ma'ād in al-Jawhar (Les Prairies d'or) (Arapça ve Fransızca). I. (de), C. barbier; , Pavet tarafından çevrildi. Paris: Imprimerie impériale. s. 161.
- (1913). . .
- Nadīm (al-), Abū al-Faraj Muḥammad ibn Isḥāq Abū Ya’qūb al-Warrāq (1970). , Bayard (Ed.). The Fihrist of al-Nadim; a tenth-century survey of Muslim culture. New York & London: Columbia University Press.
- Nadīm (al-), Abū al-Faraj Muḥammad ibn Isḥāq (1872). , Gustav (Ed.). Kitāb al-Fihrist (Arapça). Leipzig: F.C.W. Vogel. s. 572 (150).
- Ṣūlī (al-), Abū Bakr Muḥammad b. Yaḥyā (1934). , J (Ed.). Kitāb al-Awrāķ (Section on Contemporary Poets) (Arapça). Londra: Luzac.
- Ṣūlī (al-), Abū Bakr Muḥammad b. Yaḥyā (1935). , J (Ed.). Akhbār ar-Rāḍī wa-al-Muttaķī from the Kitāb al-Awrāķ (Arapça). Londra: Luzac.
- Ṣūlī (al-), Abū Bakr Muḥammad b. Yaḥyā (1936). , J (Ed.). Ash'ār Awlād al-Khulafā' wa-Akhbāruhum from the Kitāb al-Awrāķ (Arapça). Londra: Luzac.
- (2007). al-Aʻlām, qāmūs tarājim li-ashhar al-rijāl wa-al-nisāʼ min al-ʻArab wa-al-mustaʻribīn wa-al-mustashriqīn. 17 (Arapça). VII. Bayrūt: Dār al-ʻIlm lil-Malāyīn. s. 149.
- Yāqūt, Shihāb al-Dīn ibn ‘Abd al-Ḥamawī (1993). Irshād al-Arīb alā Ma'rifat al-Adīb (Arapça). Beirut.
- Yāqūt, Shihāb al-Dīn ibn ‘Abd al-Ḥamawī (1913). Margoliouth, D. S. (Ed.). Irshād al-Arīb alā Ma'rifat al-Adīb (Arapça). VI (7). Leiden: Brill. s. 137.
- Yāqūt, Shihāb al-Dīn ibn ‘Abd al-Ḥamawī (1907). Margoliouth, D. S. (Ed.). Irshād al-Arīb alā Ma'rifat al-Adīb (Arapça). Lieden: Brill.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ebu Bekr Muhammed b Yahya b Abdillah b Abbas b Muhammed b Sul Tegin el Bagdadi es Satranci es Suli Arapca Arapca أبو بكر محمد بن يحيى بن العباس الصولي 870 Gurgan 941 ile 948 arasinda Basra bir Turk alimi ve uc Abbasi halifesi Muktefi onun halefi Muktedir ve daha sonra ayni zamanda ogretmenlik yaptigi Razi nin saray arkadasiydi Ebu Bekir kitap dostuydu mektuplar yazdi editor sair tarihci ve bir shatranj oyuncusuydu Donemin biyografi yazari Ibnu n Nedim bize onun erkeksi bir durusu oldugunu soyler En unluleri Kitab al Awraq ve Kitab al Shiṭranj olmak uzere bircok kitap yazdi Ebu Bekr Muhammed b Yahya b Abdillah b Abbas b Muhammed b Sul Tegin el Bagdadi es Satranci es Suli أبو بكر محمد بن يحيى بن العباس الصوليDogumy 870 Gurgan IranOlum941 948 arasi Basra IrakMeslekAbbasi saray mensubuEtkin yillar908 941DonemIslam in Altin Cagi Orta Abbasi donemi Taninma nedeniUc Abbasi halifesinin saray arkadasi Muktefi Muktedir ve Razi ve halife Razi nin ogretmeniOnemli eser ler Kitabu l Evrak Kitabu s SaṭrancHayatiEbu Bekir Suli Turk kokenli unlu bir ailede dogdu buyuk buyukbabasi Turk prensi ve amcasi sair Ibrahim ibn el Abbas as Suli idi Ona hayran olan ve derleme sanatinda onu kopyalayan Suli nin baslica ogrencilerinden biri olan El Marzubani Kitabu l Muvassah icin Suli nin materyallerinin cogunu odunc aldi Ebu l Faraj el Isbahani Kitab al Aghani de malzemesinden kapsamli bir sekilde yararlandi Halife Razi nin 940 ta olumu uzerine Suli Sii sempatisi nedeniyle yeni hukumdarin gozunden dustu ve Ali hakkinda bir pasajdan alinti yapmasi kamuda bir skandala neden oldugu icinBasra da saklanarak oldu Satranc Suli shaṭranj yani satranc oyunu hakkinda kitaplar yazan bir grup onuncu yuzyil satranc oyuncusu arasindadir Suli nin kitaplari sunlardi Kitab al Shiṭranj al Nisḥa al Awala Arapca كتاب الشطرنج النسحة الاولة Satranc ilk el yazmasi Kitab al Shiṭranj al Nisḥa ath Tania Arapca كتاب الشطرنج النسحة الثانية Satranc ikinci el yazmasi Satranc stratejisi yaygin satranc acilislari oyunun ortasindaki standart problemler aciklamali son oyunlar ve sovalye turu probleminin bilinen ilk aciklamasi uzerine kitap 902 ile 908 yillari arasinda Suli Halife Muktefi ve Bagdat Halifesi nin sarayinda hukum suren shaṭranj sampiyonu el Maverdi ile oynadi ve yendi El Maverdi nin kraliyet gozunden dusmesi Suli nin kazanciydi Muktefi oldugunde Suli sonraki hukumdarlar olan Halife Muktedir in ve ardindan Halife Razi nin lutfunu elinde tuttu Biyografisini yazan Ibn Hallikan o 1282 hayattayken bile Suli gibi oynamak ifadesinin shaṭranj da buyuk bir beceri gostermek oldugunu anlatir Oyun sonu stratejileri hala incelenmektedir Donemin biyografi yazari gozleri bagli satranctaki becerisinden bahseder Al Ṣuli ayrica shaṭranj ogretti Daha sonraki bircok Avrupali yazar calismalarini modern satranc uzerine Suli nin calismasina dayandirdi Suli nin Elmasi a b c d e f g h8 87 76 65 54 43 32 21 1a b c d e f g hBeyaz hareket eder Beyaz kazanir Suli nin Suli nin Elmasi olarak adlandirilan shaṭranj sorunu bin yildan fazla bir suredir cozumsuz kaldi Bu shaṭranj oldugundan vezir capraz olarak yalnizca tek bir kare hareket edebilen cok zayif bir tastir Rakibin bir sonraki hamlede aynisini yapmadigi surece sah disindaki tum taslari ele gecirerek shaṭranj da kazanmak mumkundur Bu kadim konum o kadar zor ki dunyada benim ogrettiklerimden baska cozebilecek kimse yok Bunu benden once kimsenin yaptigindan supheliyim Bu el Suli tarafindan soylendi Sultan Abdulhamid in kutuphanesinden 12 yuzyila ait el yazmasi David Hooper ve Ken Whyld 1980 lerin ortalarinda bu sorunu incelediler ancak cozemediler Sonunda Rus Buyuk Usta Yuri Averbah tarafindan cozuldu Cozum 1 den baslayarak Sb4 Hans Ree nin Satrancin Insan Komedyasi nda ve internette verilmektedir Notlar Genellikle shaṭranj olarak yazilan shiṭranj kelimesi baslangicta askeri bir terim olan Hintce chaturanga kelimesinin bozuk bir seklidir Satranc kelimesi sah veya seyh kelimesinden turemistir KaynakcaOzel Khallikan Ibn 1868 s 70 III a b Nadim al 1970 s 329 Yaqut 1993 s 136 VI 7 Mas udi al 1861 s 161 I Yaqut 1907 s 2677 Irshad 1134 Nadim al 1970 s 1105 Osaulai Muohammad Ibn Yaohyaa 2015 The Life and Times of Abu Tammam Library of Arabic Literature ISBN 9780814760406 Ṣuli al 1936 s 10 Nadim al 1970 s 330 a b Nadim al 1970 s 341 Nadim al 1872 s 566 Shenk David The Immortal Game A History of Chess a b Damsky Yakov 2005 The Book of Chess Records Batsford ss 166 167 ISBN 0 7134 8946 4 2000 The Human Comedy of Chess Access Publishers Network DrDave 2013 Exeter Chess Club blog 26 Ocak 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Aralik 2022 John Tromp 2013 John s Chess Playground 5 Mart 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Aralik 2022 Genel 1980 Board and Table Games from Many Civilizations 0 486 23855 5 1862 Die Grammatischen Schulen der Araber Almanca Leipzig Brockhaus s 162 Khallikan Ibn Aḥmad ibn Muḥammad 1868 Wafayat al A yan wa Anba Abna al Zaman The Obituaries of Eminent Men III McGuckin de Slane William tarafindan cevrildi Paris Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland ss 68 73 Al Ṣuli Abu Bakr Muḥammad ibn Yaḥya ibn al Abbas Leder S al Suli Abu Bakr Muhammad Second Edition Edited by P Bearman Th Bianquis C E Bosworth E van Donzel and W P Heinrichs Brill 2008 Brill Online Mas udi al Abu al Ḥasan Ali ibn al Ḥusayn 1869 Kitab Muruj al Dhahab wa Ma ad in al Jawhar Les Prairies d or Arapca ve Fransizca V de C barbier Pavet tarafindan cevrildi Paris Imprimerie imperiale s 148 Mas udi al Abu al Ḥasan Ali ibn al Ḥusayn 1861 Kitab Muruj al Dhahab wa Ma ad in al Jawhar Les Prairies d or Arapca ve Fransizca I de C barbier Pavet tarafindan cevrildi Paris Imprimerie imperiale s 161 1913 0 936317 01 9 Nadim al Abu al Faraj Muḥammad ibn Isḥaq Abu Ya qub al Warraq 1970 Bayard Ed The Fihrist of al Nadim a tenth century survey of Muslim culture New York amp London Columbia University Press Nadim al Abu al Faraj Muḥammad ibn Isḥaq 1872 Gustav Ed Kitab al Fihrist Arapca Leipzig F C W Vogel s 572 150 Ṣuli al Abu Bakr Muḥammad b Yaḥya 1934 J Ed Kitab al Awrak Section on Contemporary Poets Arapca Londra Luzac Ṣuli al Abu Bakr Muḥammad b Yaḥya 1935 J Ed Akhbar ar Raḍi wa al Muttaki from the Kitab al Awrak Arapca Londra Luzac Ṣuli al Abu Bakr Muḥammad b Yaḥya 1936 J Ed Ash ar Awlad al Khulafa wa Akhbaruhum from the Kitab al Awrak Arapca Londra Luzac 2007 al Aʻlam qamus tarajim li ashhar al rijal wa al nisaʼ min al ʻArab wa al mustaʻribin wa al mustashriqin 17 Arapca VII Bayrut Dar al ʻIlm lil Malayin s 149 Yaqut Shihab al Din ibn Abd al Ḥamawi 1993 Irshad al Arib ala Ma rifat al Adib Arapca Beirut Yaqut Shihab al Din ibn Abd al Ḥamawi 1913 Margoliouth D S Ed Irshad al Arib ala Ma rifat al Adib Arapca VI 7 Leiden Brill s 137 Yaqut Shihab al Din ibn Abd al Ḥamawi 1907 Margoliouth D S Ed Irshad al Arib ala Ma rifat al Adib Arapca Lieden Brill