Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Elbruz Dağı (Karaçay-Balkarca: Минги тау, Mingi tau — Bengü dağ;Gürcüce: იალბუზი (ialbuzi) — Konik şekilde dağ; Çerkesçe: Oşhamaho/Oşhamaf — Kutlu [Uğurlu] Dağ; Rusça: Эльбрус), 5.642 m yükseklikle (batı zirvesi; doğu zirvesi: 5.621 m) Kafkasların ve Rusya'nın en yüksek dağı. Elbruz; şu sıralar faal olmayan, yoğun olarak buzullarla kaplı, çift zirveli bir stratovolkandır. İki zirve arasındaki mesafe 1.500 metre olup zirve noktası güney krater kenarında bulunur. 70'ten fazla buzul, Elbruz'dan aşağıya, vadiye akar. Toplam 145 km² buzla örtülüdür.
| Elbruz Dağı | |
|---|---|
 Elbruz Dağı | |
 | |
| En yüksek noktası | |
| Yükseklik | 5.642 Metre |
| Çıkıntı | 4.741 metre (15.554 ft) |
| 2.473 kilometre (1.537 mi) | |
| Koordinatlar | 43° 21 18″ K, 42° 26 21″D |
| Coğrafya | |
| Konum | Avrupa, Rusya (Kabardino-Balkar, Karaçay-Çerkesya) |
| Jeoloji | |
| Dağ türü | Stratovolkan (Sönmüş) |
| Tırmanma | |
| İlk tırmanan | Doğu zirvesi: 1829 ; Batı zirvesi: 1874 Ahiya Sottayev, , , , |
Araplar Orta Çağ'da, Cebelü'l-Elsina جبل ال السنة "Dillerin Dağı" diye adlandırırlardı. Elbruz, "Ruhların Kralı", "Tanrıların Tahtı", "Mutluların Yeri " ve "Kutsal Yükseklik" diye de adlandırılır.
Eğer Kafkaslar Avrupa'nın sınırı olarak kabul edilirse Elbruz Avrupa'nın en yüksek dağıdır.
Coğrafya
Elbruz, Rusya Federasyonu Güney Federal Okrugu içindeki Kuzey Kafkasya ekonomik bölgesinde, Kabardey-Balkarya'da, Gürcistan sınırının 11 km kuzeyinde, Tiflis'in yaklaşık 270 km kuzey batısında yer alır.
Avrupa'ya mı yoksa Asya'ya mı dahil edilmesi gerektiği tartışmalıdır. Kimileri Kafkaslar'ın ve dolayısıyla Elbrus'un dahili Avrasya sınırını oluşturduğu teorisini öne sürerken, Kafkasların kuzeyi 'nu(en) sınır olarak tanımlayan bir görüş de vardır.
Kıtalar sadece tek bir karasal alan oluşturduğundan, fiziksel ve coğrafi olarak bakıldığında sadece tek bir Avrasya mevcut olabilir. Bu yüzden, sınırın nerede olduğu meselesi tam olarak açıklığa kavuşamaz. Tarihi bağlamda sınır sıkça yer değiştirmiştir ve bir sınırın tarihi dayanakları olan yönlendiricisi de mevcut değildir.
Elbruz'un Avrupa veya Asya içinde konuşlandırılması, Avrupa'nın en yüksek dağı meselesiyle de bağlantılıdır. Buna göre bu unvana sahip dağ artık Mont Blanc olmayacaktır. Günümüzde, Strahlenberg'in (1676 - 1747) tespit ettiği Asya sınırı yaygın kabul görmektedir. Strahlenberg, aldığı jeodezi göreviyle, daha önce kabul edilen Avrupa sınırını Don Nehri'nden Ural Dağları'na çekmiştir. En güney doğudaki sınır olarak Kafkasların kuzeyindeki 'nu(en) seçer. Bu anlayışa göre Elbruz Asyalıdır.
Jeoloji
Elbruz Holosen devrinde 14x17 km boyutlarında bir kaldera içinde oluşmuş, - stratovolkandır. Son patlaması, yaklaşık 2000 yıl önce (MS 50 ± 50 yıl) olmuş, bir çeşit volkanik kayaç türü olan , patlamaların kül yığınları ve lav akıntıları 250 km² lik bir alana yayılmıştır. Doğu zirvesinde 250 m çapında yanardağ krateri kalmıştır. Bugün Elbruz, zirve yakınındaki (gaz faaliyeti) ve ile volkanik faaliyetlerin çok zayıf işaretlerini gösterir. Masif buz takkesinin hızla erimesi ve yeniden bir faaliyet artışında oluşan lahardan (yanardağ yamacından akan çamurlu akıntı), Elbruz ve çevresi için potansiyel tehlike oluşturmaktadır.
Tarihçe
İlk tırmanış
Doğu zirvesine ilk çıkış, 22 Temmuz 1829'da Kabardey Çerkes'i Killar Xhaçirov tarafından, Elbruz'un eteğindeki Rus general Emanuel'in kampından zirveye tırmanışla başarılmıştır. Kamp, Elbruz çevresini araştırmak için yapılan bilimsel keşif gezisinin (ekspedisyon) konaklama noktasıydı. Bu keşif gezisine akademisyenler Kupfer, Meyer ve Fransız Ménétries dahildi. Carl Anton Meyer, Elbruz ve çevresinin ilk yükseklik verilerini elde eder.
5.642 m yükseklikteki batı zirvesine ilk tırmanış ise, 28 Temmuz 1874'te İngiliz , , ve ekspedisyonun İsviçreli lideri tarafından başarılır.
Diğer başarılı tırmanışlar:
- 1868, Douglas William Freshfield
- 1868, Adolphus Warburton Moore ve C. C. Tucker
- 1884, M. v. Dèchy
- 1888, Albert Mummery
- 1891, Gottfried Merzbacher
- 1890/96, A.W. Pastuchow (askeri topoğraf), batı- ve doğu zirvesi. Elbruz Masifi'nin ilk fiziksel haritasını hazırlar. 4.690 metredeki bir kayalık grup bu dağcının adını almıştır.
- 1929 ilk kayak tırmanışı, Leopoldo Gasparotto ve Hugo Tomaschek
İkinci Dünya Savaşı'nda Elbruz
1. ve 2. dağ tümeninin 10.000 kişilik Alman dağ komandoları (Gebirgsjäger), 14 Ağustos 1942'de 4.000 metre yükseklikteki Khotiutau geçidini aşarak, sürprize uğrayıp savaşmadan geri çekilen Elbruz Kulübesi personelini gafil avlarlar. Aralarında 'in de bulunduğu Alman dağ komandolarının 21 alpinisti 21 Ağustos 1942'de buradan yola çıkarak zor hava şartları altında batı zirvesine tırmanır ve buraya Reich'ın savaş bayrağını çekerler. Bu olay NS-propagandasınca, alpinistlerin usta işi başarısı olarak kutlanır. Elbruz Kulübesinin fethi hakkında Sovyetlerde, kulübenin başarılı bir şekilde bombalandığı yönünde yorumların da yer aldığı efsaneler oluşur. Ancak isabet alan sadece, kulübenin alt taraflarında bulunan yakıt deposudur. 27 Eylül 1942'de Elbruz'da, Alman ve Sovyet dağ komandoları arasında yüksek irtifada bir dağ muharebesi meydana gelir. Elbruz Kulübesi, Ocak 1943'ün başına kadar Alman işgali altında kalır. Bundan kısa süre sonra batı zirvesinde yeniden Sovyet bayrağı dalgalanır.
Dağ kulübeleri
11 bilim insanı, 1929'da 4.160 m yükseklikte Prijut 11 (Barınma 11) adını verdikleri küçük bir kulübe kurarlar. 1932'de aynı yerde, 40 kişi alabilen daha büyük bir kulübe inşa edilir. 1939'da 4.200 metrenin biraz daha üst kısmında, Rus seyahat acentesı , döviz sağlamak için Elbruz'un zirvesine gidecek olan ve özellikle batıdan gelen turistleri barındırmak üzere alüminyum giydirmeli daha da büyük bir kulübe kurar.
Bu kulübe kısa zamanda yüksek dağ kışlasına dönüşür ve birbiri ardına Rus ve Alman birliklerine üs noktası olarak hizmet eder.
16 Ağustos 1998'de ocaktan çıkan yangınla kulübe tamamen yanar. 2001 yazında yeni Diesel Hut (Diesel Kulübesi) Prijut 11 harabesinin birkaç metre altında açılır.
1933 yılında iki zirve arasındaki belende kurulan acil durum barınağı, birkaç yıl sonra çöker. Bu kulübenin kalıntıları günümüze kadar gelmiştir. Bundan başka, kısa telesiyejin sonunda, teleferiğin ikinci sektörünün üst kısmında, eski fıçılardan bir kulübe kümesi (Barrel Huts) vardır. Bunlar bugün, birçok zirve tutkunu tarafından (iklime alışma, ortama alışma, iklimuyum) amacıyla ve tırmanış için destek noktası olarak kullanılır.
Teleferik
Elbruz Teleferiği, Elbruz'un eteklerinde, 2.300 metredeki vadi istasyonu Polana Asau'dan, iki sektörde 3.550 metre yükseklikteki bir kayak bölgesine götürür. 1968 yılında kurulan Elbruz Teleferiği'nin toplam uzunluğu 3.620 metredir. Bunun, Polana Asau ve Staryj Krugosor arasındaki ilk sektörü 1.860 metre uzunluğa sahipken, Staryj Krugosor ile Mir arasındaki ikinci sektör 1.760 metre uzunluğundadır. Üçüncü bir sektör planlanmış olup, ikinci sektörün dağ istasyonunda inşası şimdiden öngörülmüştü. Ancak bu planların gerçekleşmesi şüphesiz kestirilemez.
Kaynakça
- ^ Türk dillerinde Mengi, Mingi şekilleri toktağan kar anlamına gelmektedir. Sonsuz, ebedi anlamına gelen bengü ; bin (min) şekillerinde yazılan ve 1000 anlamına gelen sayı ile karıştırılmamalıdır.
Dış bağlantılar
- Peakware 12 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(İngilizce)
- Elbrus - Avrupa'nın en yüksek dağı? 10 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .(Almanca)
- (İngilizce)
- 'Priut 11' 'in tarihi 25 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- Diesel Hut 14 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Elbruz Dagi Karacay Balkarca Mingi tau Mingi tau Bengu dag Gurcuce იალბუზი ialbuzi Konik sekilde dag Cerkesce Oshamaho Oshamaf Kutlu Ugurlu Dag Rusca Elbrus 5 642 m yukseklikle bati zirvesi dogu zirvesi 5 621 m Kafkaslarin ve Rusya nin en yuksek dagi Elbruz su siralar faal olmayan yogun olarak buzullarla kapli cift zirveli bir stratovolkandir Iki zirve arasindaki mesafe 1 500 metre olup zirve noktasi guney krater kenarinda bulunur 70 ten fazla buzul Elbruz dan asagiya vadiye akar Toplam 145 km buzla ortuludur Elbruz DagiElbruz DagiEn yuksek noktasiYukseklik5 642 MetreCikinti4 741 metre 15 554 ft 2 473 kilometre 1 537 mi Koordinatlar43 21 18 K 42 26 21 D CografyaKonumAvrupa Rusya Kabardino Balkar Karacay Cerkesya JeolojiDag turuStratovolkan Sonmus TirmanmaIlk tirmananDogu zirvesi 1829 Bati zirvesi 1874 Ahiya Sottayev Araplar Orta Cag da Cebelu l Elsina جبل ال السنة Dillerin Dagi diye adlandirirlardi Elbruz Ruhlarin Krali Tanrilarin Tahti Mutlularin Yeri ve Kutsal Yukseklik diye de adlandirilir Eger Kafkaslar Avrupa nin siniri olarak kabul edilirse Elbruz Avrupa nin en yuksek dagidir CografyaElbruz Rusya Federasyonu Guney Federal Okrugu icindeki Kuzey Kafkasya ekonomik bolgesinde Kabardey Balkarya da Gurcistan sinirinin 11 km kuzeyinde Tiflis in yaklasik 270 km kuzey batisinda yer alir Avrupa ya mi yoksa Asya ya mi dahil edilmesi gerektigi tartismalidir Kimileri Kafkaslar in ve dolayisiyla Elbrus un dahili Avrasya sinirini olusturdugu teorisini one surerken Kafkaslarin kuzeyi nu en sinir olarak tanimlayan bir gorus de vardir Kitalar sadece tek bir karasal alan olusturdugundan fiziksel ve cografi olarak bakildiginda sadece tek bir Avrasya mevcut olabilir Bu yuzden sinirin nerede oldugu meselesi tam olarak acikliga kavusamaz Tarihi baglamda sinir sikca yer degistirmistir ve bir sinirin tarihi dayanaklari olan yonlendiricisi de mevcut degildir Elbruz un Avrupa veya Asya icinde konuslandirilmasi Avrupa nin en yuksek dagi meselesiyle de baglantilidir Buna gore bu unvana sahip dag artik Mont Blanc olmayacaktir Gunumuzde Strahlenberg in 1676 1747 tespit ettigi Asya siniri yaygin kabul gormektedir Strahlenberg aldigi jeodezi goreviyle daha once kabul edilen Avrupa sinirini Don Nehri nden Ural Daglari na cekmistir En guney dogudaki sinir olarak Kafkaslarin kuzeyindeki nu en secer Bu anlayisa gore Elbruz Asyalidir Karlarla ortulu Elbruz Dagi 2008JeolojiEski bir fotografta Elbruz un iki zirvesinin Kislovodsk dan gorunumuElbruz 1890 1895 Tuval uzerine yagli boya Elbruz Holosen devrinde 14x17 km boyutlarinda bir kaldera icinde olusmus stratovolkandir Son patlamasi yaklasik 2000 yil once MS 50 50 yil olmus bir cesit volkanik kayac turu olan patlamalarin kul yiginlari ve lav akintilari 250 km lik bir alana yayilmistir Dogu zirvesinde 250 m capinda yanardag krateri kalmistir Bugun Elbruz zirve yakinindaki gaz faaliyeti ve ile volkanik faaliyetlerin cok zayif isaretlerini gosterir Masif buz takkesinin hizla erimesi ve yeniden bir faaliyet artisinda olusan lahardan yanardag yamacindan akan camurlu akinti Elbruz ve cevresi icin potansiyel tehlike olusturmaktadir TarihceIlk tirmanis Dogu zirvesine ilk cikis 22 Temmuz 1829 da Kabardey Cerkes i Killar Xhacirov tarafindan Elbruz un etegindeki Rus general Emanuel in kampindan zirveye tirmanisla basarilmistir Kamp Elbruz cevresini arastirmak icin yapilan bilimsel kesif gezisinin ekspedisyon konaklama noktasiydi Bu kesif gezisine akademisyenler Kupfer Meyer ve Fransiz Menetries dahildi Carl Anton Meyer Elbruz ve cevresinin ilk yukseklik verilerini elde eder 5 642 m yukseklikteki bati zirvesine ilk tirmanis ise 28 Temmuz 1874 te Ingiliz ve ekspedisyonun Isvicreli lideri tarafindan basarilir Diger basarili tirmanislar 1868 Douglas William Freshfield 1868 Adolphus Warburton Moore ve C C Tucker 1884 M v Dechy 1888 Albert Mummery 1891 Gottfried Merzbacher 1890 96 A W Pastuchow askeri topograf bati ve dogu zirvesi Elbruz Masifi nin ilk fiziksel haritasini hazirlar 4 690 metredeki bir kayalik grup bu dagcinin adini almistir 1929 ilk kayak tirmanisi Leopoldo Gasparotto ve Hugo TomaschekIkinci Dunya Savasi nda Elbruz Elbrus 3D 1 ve 2 dag tumeninin 10 000 kisilik Alman dag komandolari Gebirgsjager 14 Agustos 1942 de 4 000 metre yukseklikteki Khotiutau gecidini asarak surprize ugrayip savasmadan geri cekilen Elbruz Kulubesi personelini gafil avlarlar Aralarinda in de bulundugu Alman dag komandolarinin 21 alpinisti 21 Agustos 1942 de buradan yola cikarak zor hava sartlari altinda bati zirvesine tirmanir ve buraya Reich in savas bayragini cekerler Bu olay NS propagandasinca alpinistlerin usta isi basarisi olarak kutlanir Elbruz Kulubesinin fethi hakkinda Sovyetlerde kulubenin basarili bir sekilde bombalandigi yonunde yorumlarin da yer aldigi efsaneler olusur Ancak isabet alan sadece kulubenin alt taraflarinda bulunan yakit deposudur 27 Eylul 1942 de Elbruz da Alman ve Sovyet dag komandolari arasinda yuksek irtifada bir dag muharebesi meydana gelir Elbruz Kulubesi Ocak 1943 un basina kadar Alman isgali altinda kalir Bundan kisa sure sonra bati zirvesinde yeniden Sovyet bayragi dalgalanir Dag kulubeleri11 bilim insani 1929 da 4 160 m yukseklikte Prijut 11 Barinma 11 adini verdikleri kucuk bir kulube kurarlar 1932 de ayni yerde 40 kisi alabilen daha buyuk bir kulube insa edilir 1939 da 4 200 metrenin biraz daha ust kisminda Rus seyahat acentesi doviz saglamak icin Elbruz un zirvesine gidecek olan ve ozellikle batidan gelen turistleri barindirmak uzere aluminyum giydirmeli daha da buyuk bir kulube kurar Bu kulube kisa zamanda yuksek dag kislasina donusur ve birbiri ardina Rus ve Alman birliklerine us noktasi olarak hizmet eder 16 Agustos 1998 de ocaktan cikan yanginla kulube tamamen yanar 2001 yazinda yeni Diesel Hut Diesel Kulubesi Prijut 11 harabesinin birkac metre altinda acilir 1933 yilinda iki zirve arasindaki belende kurulan acil durum barinagi birkac yil sonra coker Bu kulubenin kalintilari gunumuze kadar gelmistir Bundan baska kisa telesiyejin sonunda teleferigin ikinci sektorunun ust kisminda eski ficilardan bir kulube kumesi Barrel Huts vardir Bunlar bugun bircok zirve tutkunu tarafindan iklime alisma ortama alisma iklimuyum amaciyla ve tirmanis icin destek noktasi olarak kullanilir TeleferikElbruz Teleferigi Elbruz un eteklerinde 2 300 metredeki vadi istasyonu Polana Asau dan iki sektorde 3 550 metre yukseklikteki bir kayak bolgesine goturur 1968 yilinda kurulan Elbruz Teleferigi nin toplam uzunlugu 3 620 metredir Bunun Polana Asau ve Staryj Krugosor arasindaki ilk sektoru 1 860 metre uzunluga sahipken Staryj Krugosor ile Mir arasindaki ikinci sektor 1 760 metre uzunlugundadir Ucuncu bir sektor planlanmis olup ikinci sektorun dag istasyonunda insasi simdiden ongorulmustu Ancak bu planlarin gerceklesmesi suphesiz kestirilemez Kaynakca Turk dillerinde Mengi Mingi sekilleri toktagan kar anlamina gelmektedir Sonsuz ebedi anlamina gelen bengu bin min sekillerinde yazilan ve 1000 anlamina gelen sayi ile karistirilmamalidir Dis baglantilarPeakware 12 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Elbrus Avrupa nin en yuksek dagi 10 Eylul 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Almanca Ingilizce Priut 11 in tarihi 25 Ekim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Diesel Hut 14 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce