Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Exotica, 1950'lerin başında ABD'de ortaya çıkan, 1950'li ve 1960'lı yıllar boyunca yine bu ülkede popüler olan tropikal-caz formunda ve ağırlıklı olarak enstrümantal bir müzik türüdür.
| Exotica | |
|---|---|
| Müzikal kökenleri | Caz |
| Kültürel kökenleri | 1950'li yılların ABD'si |
| Önemli çalgılar | Piyano Vibrafon Marimba Bongo Conga Hayvan sesleri Diğer etnik caz çalgıları |
| Popülerlik | 1950'li ve 1960'lı yıllarda ABD'de orta derecede yaygındı |
| Bölgesel tarzlar | |
| Hawaii Polinezya Karayipler Güney Amerika Afrika Uzak Doğu | |
Arka plan
Egzotizmden köken alan adının da çağrıştırdığı gibi exotica, gerek ritim ve melodileriyle, gerekse kullanılan enstrümanlarla uzak diyarların veya antik zamanların atmosferini oluşturan rahatlatıcı bir müzik tarzıdır. Egzotizm göreceli bir kavram olduğu için kişilerin yaşadıkları ülkeye ve kültürel geçmişlerine göre farklı anlamlar taşıyabilir. Bir Avrupalı için egzotizm, oryantalizmi çağrıştırabileceği gibi bir Amerikalı için egzotik olan tropik denizlerdeki palmiye ağaçlarıyla bezeli adalardır. Bu müzik türü de 1951 yılında ABD'de ortaya çıktığı için ön planda canlandırılan atmosfer Polinezya adaları, Karayipler ve Hawaii'dir. Pasifik adalarının 'nden,Haiti'inin Voodoo kültüründen izler taşır. İkinci planda da Afrika ve Güneydoğu Asya'nın etnik gruplarının ve medeniyetlerinin yansımaları bu türe çeşni katar. Özetle Büyük Okyanus'la Uzak Doğu'nun bir karışımıdır ancak zaman zaman bu tarzda Güney Amerika'nın esintileri de yer alır.
Bu tür müzik 1950'li ve 1960'lı yıllarda, ABD kentlerinin düşük nüfus yoğunluklu ve düzenli banliyölerinde yaşayan orta ve orta-üst sınıftan konformist bir zümre tarafından izleniyordu. Bunlar genelde, ilk gençlikleri II. Dünya Savaşı yıllarına denk gelmiş orta yaştan insanlardı. ABD'nin Pasifik'te sürdürdüğü savaşın hikâyeleriyle büyümüşler, bazıları da bu denizlerdeki savaşlara bizzat katılmışlardı. Çoğu orta gelir düzeyine sahip bu insanların özlemini duydukları uzak diyarlara seyahat etme olanakları kısıtlıydı ve bu özlemlerini ancak televizyon karşısında giderebildikleri için bunlara küçümseyici bir tanımla "koltuk seyyahları" deniyordu. "Exotica" tarzı müzik bu nedenle bu zümre için biçilmiş kaftandı. "Exotica" onlar için otantik bir deneyim değildi, gerçeğini olmasa da hayâllerinde yaşattıkları şekliyle egzotizmi tadıyorlardı. Bu müziği dinlerken kendilerini kâh tropiklerde bir sağnak yağmurun altında ya da huzurlu bir lagünün kenarında, kâh ormanda bir ya da bir çöl gecesindeymiş gibi hissediyorlardı. "Exotica", gündelik yaşamın zorluklarından bezmiş insanlar için bir nevi kaçış müziğiydi.
Başlarda bu türün belli bir adı yoktu. Türün ilk önemli örneği, 'ın 1951'de yaptığı (Le Sacre du Sauvage) albümü olmasına rağmen bu türe adını veren albüm 'nin 1957 tarihli albümüdür. 1950'li yıllar boyunca "exotica" plaklarının satış rakamları milyonlara erişti. 1957'de plâk endüstrisine stereo teknolojisinin girmesi de plâk satışlarını arttıran nedenlerden biriydi, çünkü stereo bu müziğin hedeflediği 'gerçeküstü' efektini daha iyi sağlayabiliyordu. 1959 yılına gelindiğinde ABD'de irili ufaklı hemen hemen tüm plâk şirketleri en az bir tane "exotica" albümü çıkarmışlardı. 1960'ların sonuna gelindiğinde Amerikalıların Hawaii'ye olan ilgisinin sönmesiyle birlikte bu müzik türüne olan ilgi de giderek kayboldu. Son yıllarda bu türe olan ilgide bir canlanma gözlenmektedir.
Özelliği ve enstrümanlar
Kolay dinlenen ve kulağa hoş gelen, düşük tempolu bir müzik türü olan "Exotica" stilistik kökenini Caz müziğinden alır. Bir tür "salon müziği" veya "ortam müziği" (ambient) olan veya meditasyon müziği tarzına, hattâ dinlendirici müziğine yakındır. Yerel, etnik renklere yer verdiği için (Dünya müziği) grubuna da sokulabilir. "Exotica"nın Afro-Küba cazı veya Mood caz tarzına yakın olan bir türüne "caz exotica", diğerine "pop exotica" adı da verilmiştir. Kısaca bu müzik türünü tarif edecek tek bir sözcük yoktur, "exotica" birçok müzik stilini içinde barındıran geniş bir kavramdır.
Bu türün örnekleri büyük çoğunlukla enstrümantaldir, sözleri olan şarkılara pek rastlanmaz. Seyrek duyulan insan sesi ancak yeri geldiğinde enstrüman yerine kullanılır (akapella) ya da ara sıra yöre insanının anlaşılmaz nidaları işitilir. Parçalarda zaman zaman ilkel tapınma törenlerine ait olduğu varsayılan biteviye ve monoton ilahi sözcükleri yer alır. İstisna olarak sadece Yma Sumac'ın albümlerinde insan sesi hep ön plandadır. Türün enstrümanları arasında piyano, flüt ve vibrafonun yanı sıra marimba, bongo, conga, ukulele ve bambu çubukları dahil diğer etnik çalgılara da yer verilmiştir. Ormanların egzotik havasını canlandırmak için yer yer tropikal kuşların sesleri, vahşi tabiatın tehlikelerini hissettirebilmek için de büyük kedilerin kükremeleri hatta maymunların çığlıkları bile kullanılmıştır.
Türün önemli müzisyenleri
"Exotica" müzik türünün ikonik figürleri şunlardır:
- , türün öncüsü sayılmaktadır. Ritual of the Savage (1951) ile türü başlattı.
- , 1957 tarihli albümü Exotica türe adını vermiştir. Exotica türünün "babası" olarak anılır.
- , önceleri Martin Denny'nin vibrafoncusuydu, ayrılıp kendi orkestrasını kurdu.
- , aslında bir mambo sanatçısıdır ama "exotica" plakları da yapmıştır.
- Yma Sumac, Peru asıllı sopranonun eserleri türün istisnai örneği, çünkü bunlarda sözlü müzik ön planda.
- Tito Puente, Porto Riko kökenli olan Puente aslen ve Latin caz müziği yapıyordu.
- , "Egzotik müziğin vaftiz babası" lâkaplı sanatçı Misirlou parçasının "exotica" yorumuyla tanınır.
- Eden Ahbez
Türün tipik parçaları
- Les Baxter, "Quiet Village" (1957)
- Les Baxter, "Peking Tiger"
- Martin Denny, "The Enchanted Sea"
- Martin Denny, "Hypnotique"
- Arthur Lyman, "Taboo"
- Yma Sumac, "Xtabay"
- Eden Ahbez, "Full Moon"
- The Ensemble of Seven, "Caravan"
- The Surfmen, "Bali H'ai"
- Korla Pandit, "Misirlou"
- Robert Drasnin, "Voodoo"
- Sabu Martinez, "Assbache"
- Sabu Martinez, "Sorcery"
- Webley Edwards, "Alika"
- Xavier Cugat, "Jungle Flute"
- Michel Magne, "Sahara"
- Rex Kona & his Mandarins, "Bird Train"
- Paul Page & the Island-Aires, "Chicken Kona Kaai"
- Tito Puente, "Dance of the Headhunters"
- Carl Stevens, "Tiana Tche--The Jungle Roars"
- Arthur Lyman, "Bwana À"
- Paul Conrad, "Sa Libis Ng Nayon"
- Frank Hunter, "Strange Echoes"
- Mike Simpson, "Elephant Drums"
Türün öne çıkan albümleri
| Albüm | Sanatçı | Plâk şirketi | Yıl |
|---|---|---|---|
| Capitol | 1951 | ||
| Yma Sumac | Capitol | 1954 | |
| RCA Victor | 1955 | ||
| Les Baxter | Capitol | 1956 | |
| Liberty | 1957 | ||
| Primitiva! | Martin Denny | Liberty | 1958 |
| Taboo | High Fidelity | 1958 | |
| Quiet Village | Martin Denny | Liberty | 1959 |
| Hypnotique | Martin Denny | Liberty | 1959 |
| Pagan Festival | ve Orkestrası | Columbia | 1959 |
| Provocatif | John McFarland | United Artists | 1959 |
| Africana | Dot | 1959 | |
| White Goddess | Frank Hunter | Kapp | 1959 |
| RCA Victor | 1959 | ||
| Voodoo | Tops | 1959 | |
| Far Away Places | Warner Bros. | 1959 | |
| Kapu | Crown | 1959 | |
| Eden's Island | Eden Ahbez | Del-Fi | 1960 |
| The Sacred Idol | Les Baxter | Capitol | 1960 |
| Tropical Fantasy | Columbia | 1962 | |
| Exotica | Command | 1962 | |
| Rain Forest | Verve | 1966 |
Ayrıca bakınız
- Exotica (film), Atom Egoyan'ın yönettiği 1994 tarihli bu Kanada filminde konunun odağındaki gece kulübünde sürekli olarak "Exotica" tarzı müzikler çalınır. Bu külübün adı da "Exotica"dır.
Kaynakça
- ^ (İngilizce). tikiroom.com. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012.
- ^ a b c d (İngilizce). hipwax.com. 8 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012.
- ^ a b (İngilizce). about.com. 22 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012.
- ^ (İngilizce). patioculture.net. 22 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012.
- ^ (İngilizce). mistersuave.com. 8 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012.
- ^ (İngilizce). exoticamusic.net. 25 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2012.
Dış bağlantılar
- Exotica müzik türüne adanmış bir site8 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- "Exotica" dünyasına adanmış bir site22 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Halcyondaysmusic.com'da "Exotica" 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
"Exotica" müziğinin çalgıları
-
![image]()
Vibrafon -
![image]()
Marimba -
![image]()
Marimbeta -
![image]()
Ksilofon -
![image]()
Bongo -
![image]()
Conga -
![image]()
Ukulele -
![image]()
Bambu flüt -
![image]()
Koto -
![image]()
Gonglar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Exotica 1950 lerin basinda ABD de ortaya cikan 1950 li ve 1960 li yillar boyunca yine bu ulkede populer olan tropikal caz formunda ve agirlikli olarak enstrumantal bir muzik turudur ExoticaMuzikal kokenleriCazKulturel kokenleri1950 li yillarin ABD siOnemli calgilarPiyano Vibrafon Marimba Bongo Conga Hayvan sesleri Diger etnik caz calgilariPopulerlik1950 li ve 1960 li yillarda ABD de orta derecede yaygindiBolgesel tarzlarHawaii Polinezya Karayipler Guney Amerika Afrika Uzak DoguArka planEgzotizmden koken alan adinin da cagristirdigi gibi exotica gerek ritim ve melodileriyle gerekse kullanilan enstrumanlarla uzak diyarlarin veya antik zamanlarin atmosferini olusturan rahatlatici bir muzik tarzidir Egzotizm goreceli bir kavram oldugu icin kisilerin yasadiklari ulkeye ve kulturel gecmislerine gore farkli anlamlar tasiyabilir Bir Avrupali icin egzotizm oryantalizmi cagristirabilecegi gibi bir Amerikali icin egzotik olan tropik denizlerdeki palmiye agaclariyla bezeli adalardir Bu muzik turu de 1951 yilinda ABD de ortaya ciktigi icin on planda canlandirilan atmosfer Polinezya adalari Karayipler ve Hawaii dir Pasifik adalarinin nden Haiti inin Voodoo kulturunden izler tasir Ikinci planda da Afrika ve Guneydogu Asya nin etnik gruplarinin ve medeniyetlerinin yansimalari bu ture cesni katar Ozetle Buyuk Okyanus la Uzak Dogu nun bir karisimidir ancak zaman zaman bu tarzda Guney Amerika nin esintileri de yer alir Bu tur muzik 1950 li ve 1960 li yillarda ABD kentlerinin dusuk nufus yogunluklu ve duzenli banliyolerinde yasayan orta ve orta ust siniftan konformist bir zumre tarafindan izleniyordu Bunlar genelde ilk genclikleri II Dunya Savasi yillarina denk gelmis orta yastan insanlardi ABD nin Pasifik te surdurdugu savasin hikayeleriyle buyumusler bazilari da bu denizlerdeki savaslara bizzat katilmislardi Cogu orta gelir duzeyine sahip bu insanlarin ozlemini duyduklari uzak diyarlara seyahat etme olanaklari kisitliydi ve bu ozlemlerini ancak televizyon karsisinda giderebildikleri icin bunlara kucumseyici bir tanimla koltuk seyyahlari deniyordu Exotica tarzi muzik bu nedenle bu zumre icin bicilmis kaftandi Exotica onlar icin otantik bir deneyim degildi gercegini olmasa da hayallerinde yasattiklari sekliyle egzotizmi tadiyorlardi Bu muzigi dinlerken kendilerini kah tropiklerde bir sagnak yagmurun altinda ya da huzurlu bir lagunun kenarinda kah ormanda bir ya da bir col gecesindeymis gibi hissediyorlardi Exotica gundelik yasamin zorluklarindan bezmis insanlar icin bir nevi kacis muzigiydi Baslarda bu turun belli bir adi yoktu Turun ilk onemli ornegi in 1951 de yaptigi Le Sacre du Sauvage albumu olmasina ragmen bu ture adini veren album nin 1957 tarihli albumudur 1950 li yillar boyunca exotica plaklarinin satis rakamlari milyonlara eristi 1957 de plak endustrisine stereo teknolojisinin girmesi de plak satislarini arttiran nedenlerden biriydi cunku stereo bu muzigin hedefledigi gercekustu efektini daha iyi saglayabiliyordu 1959 yilina gelindiginde ABD de irili ufakli hemen hemen tum plak sirketleri en az bir tane exotica albumu cikarmislardi 1960 larin sonuna gelindiginde Amerikalilarin Hawaii ye olan ilgisinin sonmesiyle birlikte bu muzik turune olan ilgi de giderek kayboldu Son yillarda bu ture olan ilgide bir canlanma gozlenmektedir Ozelligi ve enstrumanlarLes Baxter in 1951 tarihli Ritual of the Savage Le Sacre du Sauvage albumu turun ilk onemli ornegidir Albumun kapaginda yer alan Tiki kulturu ne ait heykeller orman ve diger gorseller turun karakteri hakkinda ipuclari veriyor Kolay dinlenen ve kulaga hos gelen dusuk tempolu bir muzik turu olan Exotica stilistik kokenini Caz muziginden alir Bir tur salon muzigi veya ortam muzigi ambient olan veya meditasyon muzigi tarzina hatta dinlendirici muzigine yakindir Yerel etnik renklere yer verdigi icin Dunya muzigi grubuna da sokulabilir Exotica nin Afro Kuba cazi veya Mood caz tarzina yakin olan bir turune caz exotica digerine pop exotica adi da verilmistir Kisaca bu muzik turunu tarif edecek tek bir sozcuk yoktur exotica bircok muzik stilini icinde barindiran genis bir kavramdir Bu turun ornekleri buyuk cogunlukla enstrumantaldir sozleri olan sarkilara pek rastlanmaz Seyrek duyulan insan sesi ancak yeri geldiginde enstruman yerine kullanilir akapella ya da ara sira yore insaninin anlasilmaz nidalari isitilir Parcalarda zaman zaman ilkel tapinma torenlerine ait oldugu varsayilan biteviye ve monoton ilahi sozcukleri yer alir Istisna olarak sadece Yma Sumac in albumlerinde insan sesi hep on plandadir Turun enstrumanlari arasinda piyano flut ve vibrafonun yani sira marimba bongo conga ukulele ve bambu cubuklari dahil diger etnik calgilara da yer verilmistir Ormanlarin egzotik havasini canlandirmak icin yer yer tropikal kuslarin sesleri vahsi tabiatin tehlikelerini hissettirebilmek icin de buyuk kedilerin kukremeleri hatta maymunlarin cigliklari bile kullanilmistir Turun onemli muzisyenleri Exotica muzik turunun ikonik figurleri sunlardir turun oncusu sayilmaktadir Ritual of the Savage 1951 ile turu baslatti 1957 tarihli albumu Exotica ture adini vermistir Exotica turunun babasi olarak anilir onceleri Martin Denny nin vibrafoncusuydu ayrilip kendi orkestrasini kurdu aslinda bir mambo sanatcisidir ama exotica plaklari da yapmistir Yma Sumac Peru asilli sopranonun eserleri turun istisnai ornegi cunku bunlarda sozlu muzik on planda Tito Puente Porto Riko kokenli olan Puente aslen ve Latin caz muzigi yapiyordu Egzotik muzigin vaftiz babasi lakapli sanatci Misirlou parcasinin exotica yorumuyla taninir Eden AhbezTurun tipik parcalariLes Baxter Quiet Village 1957 Les Baxter Peking Tiger Martin Denny The Enchanted Sea Martin Denny Hypnotique Arthur Lyman Taboo Yma Sumac Xtabay Eden Ahbez Full Moon The Ensemble of Seven Caravan The Surfmen Bali H ai Korla Pandit Misirlou Robert Drasnin Voodoo Sabu Martinez Assbache Sabu Martinez Sorcery Webley Edwards Alika Xavier Cugat Jungle Flute Michel Magne Sahara Rex Kona amp his Mandarins Bird Train Paul Page amp the Island Aires Chicken Kona Kaai Tito Puente Dance of the Headhunters Carl Stevens Tiana Tche The Jungle Roars Arthur Lyman Bwana A Paul Conrad Sa Libis Ng Nayon Frank Hunter Strange Echoes Mike Simpson Elephant Drums Turun one cikan albumleriAlbum Sanatci Plak sirketi YilCapitol 1951Yma Sumac Capitol 1954RCA Victor 1955Les Baxter Capitol 1956Liberty 1957Primitiva Martin Denny Liberty 1958Taboo High Fidelity 1958Quiet Village Martin Denny Liberty 1959Hypnotique Martin Denny Liberty 1959Pagan Festival ve Orkestrasi Columbia 1959Provocatif John McFarland United Artists 1959Africana Dot 1959White Goddess Frank Hunter Kapp 1959RCA Victor 1959Voodoo Tops 1959Far Away Places Warner Bros 1959Kapu Crown 1959Eden s Island Eden Ahbez Del Fi 1960The Sacred Idol Les Baxter Capitol 1960Tropical Fantasy Columbia 1962Exotica Command 1962Rain Forest Verve 1966Ayrica bakinizExotica film Atom Egoyan in yonettigi 1994 tarihli bu Kanada filminde konunun odagindaki gece kulubunde surekli olarak Exotica tarzi muzikler calinir Bu kulubun adi da Exotica dir Kaynakca Ingilizce tikiroom com 3 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2012 a b c d Ingilizce hipwax com 8 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2012 a b Ingilizce about com 22 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2012 Ingilizce patioculture net 22 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2012 Ingilizce mistersuave com 8 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2012 Ingilizce exoticamusic net 25 Mart 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2012 Dis baglantilarExotica muzik turune adanmis bir site8 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Exotica dunyasina adanmis bir site22 Mayis 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Halcyondaysmusic com da Exotica 26 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde Exotica muziginin calgilariVibrafon Marimba Marimbeta Ksilofon Bongo Conga Ukulele Bambu flut Koto Gonglar