Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Falcon (Türkçe: Şahin) roket ailesi, Space Exploration Technologies (SpaceX) şirketi tarafından geliştirilen ve işletilen bir dizi fırlatma aracıdır. Tamamen 21. yüzyılda tasarlanmış ilk yörüngesel fırlatma araçlarıdır.
Bu ailedeki araçlar arasında uçuş-testi-yapılmış Falcon 1 ve Falcon 9 bulunmaktadır. Falcon 1 ilk başarılı uçuşunu, başlangıçtaki birkaç başarısız girişimden sonra, 28 Eylül 2008 tarihinde yapmıştır.Daha büyük Evrilmiş Harcanabilir Fırlatma Aracı ()-sınıfı Falcon 9 ise 4 Haziran 2010 tarihindeki ilk resmi uçuşunda yörüngeye başarıyla ulaşmıştır. Falcon 9'un zamanla tekrar-kullanılabilir bir fırlatma aracı olması amaçlanmaktadır. SpaceX şu sıralarda Falcon Heavy fırlatma sisteminin üretimini gerçekleştirmektedir. Daha ağır görev-yükleri kaldırabilecek olan hızlandırıcılar için başka tasarımlar şirket tarafından araştırılmaktadır ancak bu konuda netleşen herhangi bir tasarım duyurulmamıştır.
İsimlendirme
Elon Musk, SpaceX'in CEO'su, Falcon roketlerinin, bu adı Star Wars film serisindeki Millennium Falcon isimli uzay gemisinden aldığını belirtmiştir.
Kullanımdaki Fırlatma Araçları
Falcon 9 v1.1
 |  | |
SpaceX'in Falcon 9 roketini taşıyan Dragon uzayaracının, 8 Aralık 2010 tarihindeki sırasındaki kalkışı | ||
8 Eylül 2005 tarihinde, SpaceX Falcon 9 roketinin geliştiriliyor olduğunu duyurdu, bu roketin ilk aşamasında dokuz adet Merlin motoru kullanılmaktadır. Roketin tasarımı EELV-sınıfı bir araçtır ve ile roketlerinin yanı sıra diğer ulusların fırlatma araçlarıyla da rekabet edilmesi amaçlanmıştır. Her bir aşama tekrar-kullanım için tasarlandı. Benzer şekilde tasarlanmış olan roketi de Falcon 1 ve Falcon 9 arasına[] uyması düşünülmüştü,ancak Falcon 5'in projesi Falcon 9'a yoğunlaşmak üzere iptal edildi.
Falcon 9'un ilk uyarlaması olan, , 2005–2010 yılları arasında geliştirildi ve 2010–2013 yılları arasında beş adet yörüngesel görevde uçtu. Bu fırlatma sisteminin ikinci uyarlaması olan ise şu anda kullanımda olan Falcon 9'dur.
Falcon 9 v1.1 2010-2013 yılları arasında geliştirildi ve ilk resmi uçuşunu 2013 Eylül ayında yaptı.Falcon 9 v1.1; Falcon 9'un v1.0 uyarlamasına göre yüzde 60 daha fazla itkiye sahip olan ve yüzde 60 daha ağır olan bir rokettir. Buna tekrar hizalanan/düzenlenen ilk aşama motorları da dahildir ve yüzde 60 daha uzun yakıt tankı vardır bu da uçuş sırasında daha fazla () yatkın olması demektir. Motorların kendisi de daha güçlü olan Merlin 1D motoruna yükseltilmişlerdir. Bu iyileştirmeler sayesinde görev-yükü ağırlığı 9000 kg (20000 lb) değerinden 13150 kg (28990 lb) değerine yükselmiştir.
Aşama ayırma sistemi yeniden tasarlandı ve bağlantı noktası sayısı 12'den 3'e düşürüldü ve aracın avionic ile yazılım sistemleri de yükseltildi.
Yeni 'İlk Aşama' ayrıca Falcon Heavy fırlatma aracı için olarak kullanılacak.
SpaceX şirketi şehrinde bulunan, kapanmış olan şirketine ait test tessilerini satın alarak tesisteki en büyük test tablasını Falcon 9 testleri için yeniden donatmıştır. 22 Kasım 2008 tarihinde,bu tabla Falcon 9'un dokuz adet Merlin 1C motorunu test etti, test sırasında toplam 350 metrik-ton-kuvvet (3.4-meganewton) değerinde itki elde edildi, bu da tablanın dayanabileceği sınır olan 1,500 metrik-ton-force (15 meganewton) değerinin çok altındaydı.
İlk Falcon 9 aracı Cape Canaveral tesisine 30 Aralık 2008 tarihinde yerleştirildi. NASA uçuşu 2010 Ocak ayında gerçekleştirmeyi planlıyordu; ancak ilk resmi uçuş birkaç defa ertelendikten sonra 4 Haziran 2010 tarihinde gerçekleştirildi. 2:50pm EST zamanında Falcon 9 roketi başarılı bir şekilde yörüngeye ulaştı.
Falcon 9 aracının ikinci uçuşu oldu, bu uçuş ayrıca NASA'nın,yeni hızlandırıcıların geliştirilmesi için "kaynak para" sağlamak üzere tasarlanmış olan, () sözleşmesi kapsamındaki ilk uçuşudur. NASA sözleşmesinin ilk halinde 'COTS Demo Uçuşu 1' görevinin 2008'in ikinci çeyreğinde gerçekleşmesi öngörülüyordu; ancak bu uçuşu birkaç defa ertelendikten sonra, 8 Aralık 2010 tarihinde 1543 GMT zamanında gerçekleşmiştir. Rocket başarılı bir şekilde, çalışır haldeki Dragon uzayaracını 1553 GMT zamanında hedef yörüngeye ulaştırmıştır. Dragon yörüngede Dünyanın çevresinde iki kez döndükten sonra atmosfere tekrar giriş için denetimli ateşleme gerçekleştirerek, Mexico açıklarında Pasifik Okyanusuna düşecek şekilde atmosfere girmiştir. Dragon'nun güvenli bir şekilde kurtarılmasıyla, SpaceX bir uzay aracını fırlatan, yörüngeye çıkaran ve sağlam bir şekilde kurtaran ilk özel sektör şirketi olmuştur; bu görev öncesinde, sadece hükûmet kurumları yörüngedeki bir uzayaracını sağlam olarak kurtarabilmişti. Falcon 9 v1.1 roketinin ilk uçuşu 29 Eylül 2013 tarihinde Vandenberg Hava Kuvvetleri üssünden gerçekleşti ve ilgili uçuşta Kanada yapımı teknoloji ispat uydusu olan CASSIOPE uydusunun da bulunduğa birkaç görev-yükünü taşımıştır. Falcon 9 v1.1 roketinin özellikleri arasında uzatılmış ilk ve ikinci aşamalar ve ilk aşamadaki 9 adet Merlin-1D motoru için (v1.0 uyarlamasındaki karesel motor yerleşim düzenini değiştiren) yeni sekizgen yerleşim düzeni bulunmaktadır. SpaceX'in verdiği bilgiye göre Falcon 9 v1.1, daha ucuza üretilebilen ve v1.0 uyarlamasına göre daha uzun olan bir rokettir. Ayrıca alçak Dünya yörüngesine çıkarabildiği 13150 kg veya yer-sabit aktarma yörüngesine çıkarabildiği 4850 kg görev-yükleri ile daha büyük bir görev-yükü kapasitesine sahiptir.
Kullanım dışı kalanlar
Falcon 1
Falcon 1 kısmi olarak tekrar kullanılabilen küçük bir rokettir ve birkaç yüz kg ağırlığındaki görev yüklerini yörüngeye çıkabilmektedir. Ayrıca daha büyük olan Falcon 9'da kullanılmak üzere tasarım ve bileşen geliştirilmesi için deneme tahtası işlevi görmüştür. İlk Falcon 1 fırlatmaları ABD hükümetine ait olan ve Pasifik okyanusundaki atolünde bulunan gerçekleştirilmiştir ve o sahadan yörüngeye çıkması için yerden fırlatılmış olan bir roketi ilk kez uçurma denemesini temsil eder.
26 Mart 2006 tarihinde, Falcon 1'in ilk resmi uçuşu fırlatma tablasını terk ettikten saniyeler sonra, yakıt hortumlarındaki bir yırtılma sebebiyle, başarısız olmuştur. Bir yıl sonra, 22 Mart 2007 tarihinde yapılan ikinci uçuş da başarısız oldu, bu sefer roketin kendi etrafında dönüşünün dengeye oturtulamamasıdan kaynaklı sorun sebebiyle otomatik algılayıcılar Merlin ikinci aşama motorunu kapatarak uçuşun başarısız olmasına neden olmuşlardır. Üçüncü Falcon 1 uçuşunda ilk aşama Merlin motoru için yeni 'tazeleyici soğutma sistemi' kullanıldı ve bu yeni motor uyarlamasının geliştirilmesi neredeyse 17 ay süren ertlemenin kaynağıydı. Bu yeni soğutma sisteminin bu görevin başarısız olmasının ana sebebi olduğu ortaya çıktı; sırasında, yüksek-yakıt-kapasiteli soğutma sisteminden arta kalan fazladan yakıt yüzünden elde edilen ek itki sebebiyle, ilk aşama ikinci aşama motoruna çarpmıştır. 28 Eylül 2008 tarihinde, Falcon 1 yörüngeye ulaşarak bunu başaran ilk özel sermayeli, sıvı yakıtlı roket olmuştur. Falcon 1 13 Temmuz 2009 tarihindeki ilk ve başarılı olan tek ticari görev-yükünü yörüngeye çıkarmıştır. 2009'dan beridir Falcon 1 için hiçbir fırlatma girişimi olmadı ve SpaceX daha büyük fırlatma aracı olan Falcon 9 ve diğer geliştirmekte olduğu projelere şirket kaynaklarını yoğunlaştırabilmek adına, Falcon 1 için fırlatma siparişi almamaktadır.
Falcon 1e
roketi, Falcon 1'in daha büyük görev-yükü kaplaması ile daha çok görev-yükü miktarını taşıyabilecek olan yükseltilmiş uyarlamasıdır ve Falcon 1'den 6.1 metre (20 ft) daha uzundur. 2010 Aralık ayına gelindiğinde, Falcon 1e, SpaceX ürün listesindeki Falcon 1 hizmetlerinin yerini almıştı.
1e uyarlaması henüz hiç uçurulmadı ve takvimde belirlenmiş bir uçuşu bulunmamaktadır. Falcon 1/1e roketlerinin devamlı geliştirilmesi ve kullanılması, şirketin Falcon 9/Dragon programlarına yoğunlaşması sebebiyle durmuştur.
Falcon 9 v1.0
Falcon 9 fırlatma aracının ilk hali olan 2005–2010 yılları arasında geliştirildi ve ilk defa 2010 yılında fırlatıldı. Falcon 9 v1.0 roketi 2010–2013 yılları arasında toplam 5 uçuş yaptıktan sonra kullanım dışı bırakıldı.
İptal edilenler
Falcon 5
Şirketin başlarda üzerinde çalıştığı beş motorlu hızlandırıcı aşaması fırlatma aracı olan Falcon 5, tasarım aşamasındayken şirket Falcon 9'a yoğunlaşma kararı alınca iptal edilmiştir. Falcon 9 roketinde olduğu gibi, mürettebatlı kullanım ile tekrar-kullanıma uygun olması hedefleniyordu.
Falcon 9 Air
2011 Aralık ayında şirketi SpaceX ile olan çok aşamalı bir fırlatma aracı için anlaşma imzalayacaklarını duyurmuştur, kullanılacak olan adlı sistemin,'Stratolaunch' projesinin bir parçası olarak, Falcon 9 teknolojisi temel alınarak geliştirileceği belirtilmiştir 27 Kasım 2012 ise Stratolaunch şirketi, SpaceX yerine şirketi ile bu projede ortaklık yapacağını duyurarak, Falcon 9 Air roketi projesini kesin bir şekilde iptal etmiştir.
Geliştirme aşamasında olanlar
Falcon Heavy
SpaceX 'Heavy' (Ağır yük) sınıfındaki ilk aracını, toplamda 28 adet çıkış gücü artırılmış Merlin 1D motoruna ve sahip 3 adet Falcon 9 v1.1 ilk aşama roketi kullanarak, inşa etmektedir.
Tekrar kullanılabilir roket fırlatma sistemi
SpaceX, roketin ilk aşamasını dakikalar içinde fırlatma sahasına geri getirebilecek olan, bir dizi yörüngesel tekrar-kullanılabilir fırlatma sistemi teknolojisi geliştirmektedir; bu sistemler ayrıca ikinci aşamayı,24 saate kadar, fırlatma sahasıyla yörünge üzerinde aynı hizaya geldikten ve giriş yaptıktan sonra fırlatma rampasına geri getirebilmeyi planlanmaktadır; her iki aşama da dönüş yaptıktan sonra 10 saatin altında bir sürede tekrar kullanılabilir hale gelecek şekilde tasarlanmıştır.
2012 Şubat ayında "roketi sadece iticileri kullanarak fırlatma rampasına getirecek olan" sistemin tasarımı bitmişti.
Tekrar-kullanılabilir fırlatma sistemi teknolojisi Falcon 9 ve Falcon Heavy roketlerinin her ikisi için de düşünülmektedir ve özellikle Falcon Heavy için uygun olduğu kanısı hakim çünkü iki adet dış çekirdek uçuş sırasında normalden çok daha önce ayrılıyorlar ve dolayısıyla aşama ayrılması işlemi sırasında daha düşük hızlara sahip oluyorlar.
Tekrar-kullanılabilir fırlatma sistemi ilk olarak 29 Eylül 2011 tarihinde duyuruldu. SpaceX motorların tekrar çalıştırılarak Falcon 9 roketinin aşamalarına güç verilmiş bir şekilde iniş yaptırılmasını ve ardından aşamaları kurtarmayı deneyeceklerini duyurmuştu: sonuç olarak elde edilen tasarım tamamen diket olarak kalkan ve dikey olarak iniş yapabilen() bir roket olacaktı. Duyuruya eşlik eden videonun ilk aşamanın kuyruk-önce(aşağıda) motorlar çalışır halde/güç verilmiş bir inişini ve ikinci aşamanın ise ısı kalkanıyla atmosfere tepe-önce(aşağıda) olacak şekilde girmesini,sonrasında motorlar çalışır halde/güç verilmiş bir şekilde kuyruk-önce(aşağıda) inişi için yönünü çevirmesini gerçeğe yakın bir betimlediği belirtilmiştir. Tekrar-kullanılabilir bir ilk aşama SpaceX tarafından yörünge altı uçuş için tasarlanan uçuşlarında denenmektedir.
2013 Mart ayına gelindiğinde, düşük-irtifa, düşük-hız ispat test aracı olan dört adet (dikey kalkış dikey iniş) test uçuşunu tamamlamıştı, bu uçuşlar arasında, 80 metre (260 ft) irtifaya kadar olan 34-saniyelik havada-asılı kalma uçuşu (hover flight) da bulunmaktadır.
2013 Mart ayınd SpaceX, announced that, Falcon 9 fırlatma aracının uzatılmış uyarlamasının ilk uçuşundan () itibaren, tüm 'denetimli alçalma test aracı' olarak donatılacağını duyurdu. SpaceX yapmayı planlamaktadır ve "roketi fırlatma sahasına geri getirip motorlar çalıştırılarak güç verilen iniş işlemini başarana kadar şirket bu tür testleri yapmaya devam edecektir. ... 'doğrusunun nasıl yapıldığını öğrenene kadar' pek çok kez başarısız olmayı bekliyorlar"
2013 yazının sonuna doğru gerçekleşecek uçuş için, aşama ayrılmasından sonra, ilk aşama hızlandırıcısı aşamayı yavaşlatmak için motor ateşlemesi gerçekleştirecekti sonrasında tam suya ulaşmadan önce ikinci bir ateşleme daha gerçekeleşecekti. Tüm su-üzeri testleri tamamlandıktan sonra, muhtemelen 2014 ortalarından önce bir tarihte,roketin fırlatma sahasına uçarak geri gitmesini ve öngörüyorlardı.
SpaceX, güç verilerek yapılan iniş denemelerinin ilk birkaçında başarı beklemediklerini açıkça belirtmişti.
Tekrar-kullanılabilirlik teknik ve ekonomik olarak çeşitli avantajlar sunmaktadır. Teknik açıdan bakıldığında, tekrar-kullanılabilirlik sistemin ve artırır, çünkü uçuş yapmış olan ekipman ayrıntılı bir uçuş-sonrası incelemesi için hangara getirilebilir, düzgün çalışan parçaları bırakılıp bozulan ya da geliştirilmesi gereken parçalar değiştirilebilir. Ekonomik açıdan bakıldığında, hızlandırıcı aşamaların tekrar uçurulabilmesi, aşamanın ana maliyetini, tek bir uçuş yerine pek çok uçuşa yayıldığı için, , teorik olarak şirketin uçuş başına işletme maliyetinin bir kısmını da düşürmüş olur.
Grasshopper
Grasshopper, deneysel teknoloji-ispat edici, (RLV-Reusable launch vehicle) olan bu roket aynı zaman (VTVL-vertical takeoff, vertical landing) yapabilmektedir. Roket 2011 yılında üretildi ve 2012 yılında düşük-irtifa testleri başladı. İlk test aracı "Falcon 9 ilk aşama yakıt tankından, tek bir Merlin 1D motorundan, dört adet çelik iniş ayağından, bir destek yapısından ve bu destek yapısına eklenmiş diğer basınç tanklarından oluşmaktaydı" ve 32 m (106 ft) uzunluğundaydı. 2012 Ekim ayından itibaren, SpaceX ikinci nesil Grasshopper test aracının geliştirilmesini hakkında tartışmaya başladı, bu yeni halinde daha hafif olacaktı ve roketin kenar kısmında bu ayaklar katlanacaktı, daha değişik bir motor bölmesi olacaktı ve ilk Grasshopper aracına göre %50 daha uzun yakıt tankı olacaktır.
3500 m (11500 ft)'e kadar düşük-irtifa uçuşları ve 160 saniyeye (2.7 dk) kadar test süreleri için; çok aşamalı, çok yıla yayılmış olan uçuş test programı hazırlanmaktadır. SpaceX Grasshopper test uçuş programını desteklemek için "yarım dönüme yayılmış betondan fırlatma tesisi kurmuştur" . SpaceX uçuş test programına 2012 yılı içinde başlamayı öngörüyordu, ve öngördüğü üzere programı başlattı. Grasshopper uçuş testlerine 2012 Eylül ayında, şirketin Teksas'taki tesislerinde 3 saniyelik kısa bir zıplamaya başlamış oldu, bunu 2012 Kasım ayındaki 8 saniyelik uçuş zıplaması takip etmiştir, bu ikinci zıplamada test yatağı yerden 5.4 metre (18 ft) yükseldi ve üçüncü bir uçuş 2012 Aralık ayında 29 saniye sürdü, bu süre içerisinde roket motorunun sağladı güç ile havada süzülerek/askıda kalarak (hovering) 40 metre yüksekliğe çıkmayı başardı. 2013 Ekim ayında gerçekleşen ve 78.8 saniye süren son test sırasında, 744 metre yüksekliğe erişildi.
Gelecek için önerilen tasarılar
Bu bölümün daha doğru ve güvenilir bilgi sunması için güncellenmesi gerekmektedir. Daha fazla bilgi için bakınız. |
2011 yılındaki Ortak İtki Sistemleri Konferansında, Elon Musk SpaceX'in muhtemel bir üzerinde çalıştığını belirtmiştir. 2012 Ekim ayında, SpaceX "Merlin 1 serisi motorlardan birkaç kat daha güçlü olacak olan, Merlin gibi RP-1 kerosen yakıtnı kullanmayan" bir roketin tasarım çalışmalarını duyurmuştur. Bu büyük roketin yeni SpaceX roketinde kullanılmasının planlandığı bildirildi, bu büyük motorlardan birden çok kullanarak teorik olarak 150 ile 200 ton (150000 ile 200000 kg) arası görev-yükünü alçak dünya yörüngesine çıkarılabilecekti. SpaceX tarafından geliştirilen bu yeni nesil motorun ismi "Raptor" olarak belirtmiştir. Raptor motoru yakıt olarak sıvı metan kullanacaktı,ve denis seviyesinde 4400 kN (1 milyon lbf) değerinde itkiye sahip olacaktı.
Pazar Rekabeti
SpaceX Falcon roketleri fırlatma sanayisine fiyatlarla sunulmaktadır, bu durum SpaceX'in 2013 sonunda fırlatma listesini toplamda 50'den fazla fırlatma ile doldurabilmesine olanak vermiştir, bunların 3'te 2'sini, ABD hükümetinin uçuşlarının dışında kalan, ticari müşteriler oluşturmaktadır.
ABD fırlatma sanayinde, . Yine de, "bir şekilde beklenenin aksine, ana Amerikan rakibi olan, United Launch Alliance (ULA) şirketi, 2013 yılı başlarında hala yıllık olarak, pazarda tutunabilmesi için, büyük miktarda devlet desteğine ihtiyaç duyduğunu savunuyordu, kaldı ki ne SpaceX ne de şirketleri devletten destek alıyordu. Bunun sebebi olarak pazar fırsatlarının azlığını gösteriyordu ki bu pazarın gerçek durumuyla çelişiyordu ."
SpaceX ilk uydusunu () yersabit yörüngeye 2013 Aralık ayında yollamıştır ve ardından 1 ay sonrasında ikinci uydusu olan uydusunu fırlatmıştır, ticari iletişim uydusu pazarında geçen yıllarda hakimiyet kurmuş olan Avrupalı ve Rus fırlatma hizmeti sağlayıcıları için de rekabet ortamını kızıştırmaya başlamıştır.
SpaceX fiyatları bu pazardaki iki ana rakibi olan Ariane 5 ve üreticilerinin fiyatlarının çok altındadır, ve SpaceX'in elinde en az 10 adet daha yersabit yörünge uçuşu anlaşması bulunmaktadır.
Dahası, SpaceX'in Falcon 9 ve Falcon Heavy fiyatları (Ariane 5 ME) yükseltmesi ve ardılı olan için öngörülen fiyatların çok altındadır, kaldı ki bahsi geçen Ariane ürünlerinin öngörülen, piyasaya çıkış tarihleri sırasıyla 2018 ve 2021.
ABD hükümetinin fırlatmaları için ek olarak belirlenen gereksinimlerin sonucu olarak, SpaceX hükûmet görevlerinin fiyatını benzer ticari görevlere göre biraz daha yüksek tutmaktadır, ama yine de bu artırılmış fiyatıyla bile Falcon 9 hükûmet görevleri (bazı görevler için alınan 9 Milyon $ değerindeki özel güvenlik ücretleri dahil edilince bile) 100 milyon $ değerinin bayağı altında kalmaktadır ki bu fiyatlandırma hükûmet görevlerindeki aynı boyutlardaki görev-yükleri için ULA tarafından verilen fiyatlar karşısında SpaceX şirketine çok iyi bir rekabet avantajı vermektedir.
ULA tarafından ABD hükûmetine şu anki Falcon 9- ve Falcon Heavy-sınıfı görev-yükleri için verilen fiyatlar neredeyse 400 Milyon $ civarındadır.
Fırlatma Aracı Karşılaştırması
| Falcon 1 | Falcon Heavy | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Aşama 0 | − | − | − | − | her biri 9 × (Merlin 1D) motoruna sahip[A] 2 adet hızlandırıcı(booster) |
| Aşama 1 | 1 × (Merlin 1C)[B] | 1 × (Merlin 1C) | 9 × (Merlin 1C) | 9 × (Merlin 1D) | 9 × (Merlin 1D) |
| Aşama 2 | 1 × Kestrel | 1 × Kestrel | 1 × (Merlin Vakum 1C) | 1 × (Merlin Vakum 1D) | 1 × (Merlin Vakum 1D) |
| Azami yükseklik (m) | 21.3 | 26.83 | 54.9 | 68.4 | 68.4 |
| Çap (m) | 1.7 | 1.7 | 3.6 | 3.7 | 3.7 x 11.6 |
| Başlangıç itki değeri (kN) | 318 | 454 | 4900 | 5885 | 17615 |
| Kalkış ağırlığı (ton) | 27.2 | 38.56 | 333 | 506 | 1463 |
| İç kaplama/koruma çapı (m) | 1.5 | 1.71 | 3.7 veya 5.2 | 5.2 | 5.2 |
| ADY görev-yükü (kg) | 570 | 1010 | 10450 | 13150 | 53000 |
| YİTY görev-yükü (kg) | − | − | 4540 | 4850 | 21200 |
| Fiyat tarihçesi (Mil. Dolar {$}) | 2006: 6.7 2007: 6.9 2008: 7.9 | 2007: 8.5 2008: 9.1 2010: 10.9 | 2005: 27 [3.6m kaplama ile ADY'ye] 35 [5.2m kaplama ile ADY'ye] 2011: 54 to 59.5 | 2013: 54-56.5 | 2011: 80 to 124 2012: 83 to 128 2013: 77.1 [<6.4 ton yük ile YİTY'ye] 135 [>6.4 yük ile YİTY'ye] |
| En son fiyatları (Mil. Dolar {$}) | − | − | − | 61.2 | 85 [<6.4mT yük ile YİTY'ye] |
| Başarı oranı (başarılı/toplam) | 2/5 | − | 5/5 | 12/13 | − |
^A Artırılmış fırlatma ağırlığı için seçeneği bulumaktadır
^B 2008 Sonrası için. (Merlin 1A) 2006'dan 2007'ye kadar kullanıldı.
Ayrıca bakınız
- (İngilizce viki)
- Dragon (uzayaracı)
- Merlin (roket motoru)
Kaynakça
- ^ "Joseph Gordon-Levitt at SpaceX". Youtube. s. timeindex 2:25. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Temmuz 2015.
- ^ a b (Basın açıklaması). SpaceX.com. 8 Eylül 2005. 15 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2009.
- ^ "Falcon 9's commercial promise to be tested in 2013". Spaceflight Now. 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Kasım 2012.
- ^ a b c d . webpage. SpaceX. 2013. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2013.
- ^ . 30 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2011.
- ^ . SpaceX. 22 Kasım 2008. 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2015.
- ^ . NASA GSFC. 20 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Temmuz 2009.
- ^ . NASA. 16 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2010.
- ^ "NASA Awards Launch Services Contract to SpaceX" (Basın açıklaması). NASA. 22 Nisan 2008. 24 Nisan 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Nisan 2008.
- ^ "COTS contract" (PDF). NASA. 13 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 30 Aralık 2010.
- ^ a b "Mission Status Center". SpaceFlightNow. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Aralık 2010.
- ^ a b Bates, Daniel (9 Aralık 2010). "Mission accomplished! SpaceX Dragon becomes the first privately funded spaceship launched into orbit and guided back to earth". The Daily Mail. Londra. 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Temmuz 2011.
- ^ a b William Graham (29 Eylül 2013). "SpaceX successfully launches debut Falcon 9 v1.1". NASASpaceFlight.com. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 16 Ekim 2013.
- ^ a b c d e f g h i j "Falcon 9 Overview". SpaceX. 2011. 1 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Aralık 2011.
- ^ a b Cane, Fraser (22 Mart 2007). "SpaceX'sFalcon-1 Briefly Reaches Space". The Universe Today. 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011.
- ^ Malik, Tariq (26 Mart 2006). "Article: Fuel Leak and Fire Led to Falcon 1 Rocket Failure, SpaceX Says". Space.com. 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011.
- ^ Malik, Tariq (26 Mart 2006). . Space.com. 4 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011.
- ^ a b O'Neill, Ian (16 Ağustos 2008). "Video of SpaceX Falcon 1 Flight 3 Launch Shows Stage Separation Anomaly". The Universe Today. 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011.
- ^ (Basın açıklaması). SpaceX. 28 Eylül 2008. 26 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2008.
- ^ Rowe, Aaron (14 Temmuz 2009). "SpaceX Launch Successfully Delivers Satellite Into Orbit". Wired Science. 3 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2009.
- ^ (PDF). Space Exploration Technologies Corporation. Mayıs 2008. 2 Ekim 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2010.
- ^ . SpaceX. 2011. 3 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011.
- ^ O'Neill, Ian (30 Eylül 2011). "The Falcon is Dead, Long Live the Falcon?". Discovery News. 3 Ocak 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Aralık 2011.
- ^ a b Wade, Mark (2011). "Falcon 5". Encyclopedia Astronautica. 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011.
- ^ Bergin, Chris (13 Aralık 2011). "Stratolaunch introduce Rutan designed air-launched system for Falcon rockets". NASAspaceflightnow.com. 14 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2011.
- ^ . Stratoluanch Systems. 2011. 25 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2011.
... integrate the SpaceX Falcon 9 Air with the Scaled Composites mothership.
- ^ Rosenberg, Zach (27 Kasım 2012). "Stratolaunch and SpaceX part ways". Flight Global. 1 Aralık 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Kasım 2012.
- ^ Strickland, John K., Jr. (Eylül 2011). . National Space Society. 8 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2012.
- ^ a b c d e f g h i j . SpaceX. 2013. 18 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2013.
- ^ a b c Simberg, Rand (8 Şubat 2012). "Elon Musk on SpaceX's Reusable Rocket Plans". Popular Mechanics. 6 Ekim 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Şubat 2012.
- ^ "SpaceX chief details reusable rocket". Washington Post. 30 Eylül 2011. 1 Ekim 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 30 Aralık 2012.
Both of the rocket's stages would return to the launch site and touch down vertically, under rocket power, on landing gear after delivering a spacecraft to orbit.
- ^ Wall, Mike (30 Eylül 2011). . SPACE.com. 10 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2011.
- ^ . 11 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015.
- ^ National Press Club: The Future of Human Spaceflight 28 Eylül 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., cspan, 29 Sep 2011.
- ^ a b Boyle, Alan (24 Aralık 2012). . MSNBC Cosmic Log. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012.
- ^ a b Lindsey, Clark (28 Mart 2013). "SpaceX moving quickly towards fly-back first stage". NewSpace Watch (Abonelik var). 16 Nisan 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 29 Mart 2013.
- ^ a b Messier, Doug (28 Mart 2013). . Parabolic Arc. 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2013.
Q. What is strategy on booster recover? Musk: Initial recovery test will be a water landing. First stage continue in ballistic arc and execute a velocity reduction burn before it enters atmosphere to lessen impact. Right before splashdown, will light up the engine again. Emphasizes that we don't expect success in the first several attempts. Hopefully next year with more experience and data, we should be able to return the first stage to the launch site and do a propulsion landing on land using legs. Q. Is there a flight identified for return to launch site of the booster? Musk: No. Will probably be the middle of next year.
- ^ a b Gwynne Shotwell. Broadcast 2212: Special Edition, interview with Gwynne Shotwell (mp3) (ses dosyası). The Space Show. Etkinlik zamanı: 34.20-35.20. 2212. 22 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Mart 2014.
- ^ Klotz, Irene (27 Eylül 2011). . MSNBC. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2011.
- ^ a b Lindsey, Clark (12 Ekim 2011). . RLV and Space Transport News. 18 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2011.
- ^ a b Mohney, Doug (26 Eylül 2011). . Satellite Spotlight. 4 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2011.
- ^ "A 2nd-gen Grasshopper + A new video of first hop". NewSpace Watch (Abonelik var). 2 Ekim 2012. 15 Mart 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Kasım 2012.
- ^ "Draft Environmental Assessment for Issuing an Experimental Permit to SpaceX for Operation of the Grasshopper Vehicle at the McGregor Test Site, Texas" (PDF). Federal Aviation Administration. 2011. 12 Ocak 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 24 Kasım 2011.
- ^ a b "Reusable rocket prototype almost ready for first liftoff". Spaceflight Now. 9 Temmuz 2012. 16 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2012.
SpaceX has constructed a half-acre concrete launch facility in McGregor, and the Grasshopper rocket is already standing on the pad, outfitted with four insect-like silver landing legs
- ^ Clark, Stephen (24 Eylül 2012). "SpaceX's reusable rocket testbed takes first hop". Spaceflightnow. 9 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Eylül 2012.
- ^ . SpaceX. 16 Ekim 2013. 9 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2013.
- ^ . hobbyspace. 1 Ağustos 2011. 10 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015.
- ^ Rosenberg, Zach (15 Ekim 2012). "SpaceX aims big with massive new rocket". Flightglobal. 18 Ekim 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ekim 2012.
- ^ "SpaceX propulsion chief elevates crowd in Santa Barbara". Pacific Business Times. 19 Şubat 2014. 20 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 22 Şubat 2014.
- ^ Dean, James (4 Aralık 2013). "SpaceX makes its point with Falcon 9 launch". USA Today. 11 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2013.
- ^ a b c Stephen Clark (3 Aralık 2013). "Falcon 9 rocket launches first commercial telecom payload". Spaceflight Now. 14 Kasım 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 4 Aralık 2013.
- ^ Money, Stewart (30 Ocak 2013). . Innerspace.net. 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2013.
- ^ Stephen Clark (24 Kasım 2013). "Sizing up America's place in the global launch industry". Spaceflight Now. 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Kasım 2013.
- ^ Messier, Doug (18 Ocak 2014). "ESA Faces Large Cost for Ariane 5 Upgrade, New Ariane 6 Rocket". Parabolic Arc.
- ^ William Harwood (5 Mart 2014). "SpaceX, ULA spar over military contracting". Spaceflight Now. 8 Mart 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Mart 2014.
- ^ (PDF). Hawthorne, California: SpaceX. 2009. s. 9. 3 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2011.
- ^ a b c d e f g . SpaceX. 2013. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2013.
- ^ a b c . SLR SpaceX Falcon Data Sheet (tertiary source). Space Launch Report. 17 Aralık 2012. 30 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2012.
- ^ a b c d e . Space Launch Report. 5 Temmuz 2007. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2015.
- ^ Hoffman, Carl (22 Mayıs 2007). "Elon Musk Is Betting His Fortune on a Mission Beyond Earth's Orbit". Wired Magazine. 14 Kasım 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Mart 2014.
- ^ Leonard, David. . space.xom. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2015.
- ^ . SpaceX. 2013. 5 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2013.
- ^ "Falcon Heavy Overview". SpaceX. 2011. 1 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2011.
- ^ . SpaceX. 3 Aralık 2011. 5 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2011.
- ^ a b . SpaceX. 2014. 17 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ağustos 2014.
- ^ . SpaceX. 1 Mart 2013. 3 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2013.
- ^ . SpaceX. 10 Aralık 2007. 5 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2008.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Falcon Turkce Sahin roket ailesi Space Exploration Technologies SpaceX sirketi tarafindan gelistirilen ve isletilen bir dizi firlatma aracidir Tamamen 21 yuzyilda tasarlanmis ilk yorungesel firlatma araclaridir Falcon roket ailesi soldan saga Falcon 1 roketinin 3 uyarlamasi roketinin 3 uyarlamasi roketinin 2 uyarlamasi ve Falcon Heavy roketinin Bu ailedeki araclar arasinda ucus testi yapilmis Falcon 1 ve Falcon 9 bulunmaktadir Falcon 1 ilk basarili ucusunu baslangictaki birkac basarisiz girisimden sonra 28 Eylul 2008 tarihinde yapmistir Daha buyuk Evrilmis Harcanabilir Firlatma Araci sinifi Falcon 9 ise 4 Haziran 2010 tarihindeki ilk resmi ucusunda yorungeye basariyla ulasmistir Falcon 9 un zamanla tekrar kullanilabilir bir firlatma araci olmasi amaclanmaktadir SpaceX su siralarda Falcon Heavy firlatma sisteminin uretimini gerceklestirmektedir Daha agir gorev yukleri kaldirabilecek olan hizlandiricilar icin baska tasarimlar sirket tarafindan arastirilmaktadir ancak bu konuda netlesen herhangi bir tasarim duyurulmamistir IsimlendirmeElon Musk SpaceX in CEO su Falcon roketlerinin bu adi Star Wars film serisindeki Millennium Falcon isimli uzay gemisinden aldigini belirtmistir Kullanimdaki Firlatma AraclariFalcon 9 v1 1 SpaceX in Falcon 9 roketini tasiyan Dragon uzayaracinin 8 Aralik 2010 tarihindeki sirasindaki kalkisi 8 Eylul 2005 tarihinde SpaceX Falcon 9 roketinin gelistiriliyor oldugunu duyurdu bu roketin ilk asamasinda dokuz adet Merlin motoru kullanilmaktadir Roketin tasarimi EELV sinifi bir aractir ve ile roketlerinin yani sira diger uluslarin firlatma araclariyla da rekabet edilmesi amaclanmistir Her bir asama tekrar kullanim icin tasarlandi Benzer sekilde tasarlanmis olan roketi de Falcon 1 ve Falcon 9 arasina kaynak belirtilmeli uymasi dusunulmustu ancak Falcon 5 in projesi Falcon 9 a yogunlasmak uzere iptal edildi Falcon 9 un ilk uyarlamasi olan 2005 2010 yillari arasinda gelistirildi ve 2010 2013 yillari arasinda bes adet yorungesel gorevde uctu Bu firlatma sisteminin ikinci uyarlamasi olan ise su anda kullanimda olan Falcon 9 dur Falcon 9 v1 1 2010 2013 yillari arasinda gelistirildi ve ilk resmi ucusunu 2013 Eylul ayinda yapti Falcon 9 v1 1 Falcon 9 un v1 0 uyarlamasina gore yuzde 60 daha fazla itkiye sahip olan ve yuzde 60 daha agir olan bir rokettir Buna tekrar hizalanan duzenlenen ilk asama motorlari da dahildir ve yuzde 60 daha uzun yakit tanki vardir bu da ucus sirasinda daha fazla yatkin olmasi demektir Motorlarin kendisi de daha guclu olan Merlin 1D motoruna yukseltilmislerdir Bu iyilestirmeler sayesinde gorev yuku agirligi 9000 kg 20000 lb degerinden 13150 kg 28990 lb degerine yukselmistir Asama ayirma sistemi yeniden tasarlandi ve baglanti noktasi sayisi 12 den 3 e dusuruldu ve aracin avionic ile yazilim sistemleri de yukseltildi Yeni Ilk Asama ayrica Falcon Heavy firlatma araci icin olarak kullanilacak SpaceX sirketi sehrinde bulunan kapanmis olan sirketine ait test tessilerini satin alarak tesisteki en buyuk test tablasini Falcon 9 testleri icin yeniden donatmistir 22 Kasim 2008 tarihinde bu tabla Falcon 9 un dokuz adet Merlin 1C motorunu test etti test sirasinda toplam 350 metrik ton kuvvet 3 4 meganewton degerinde itki elde edildi bu da tablanin dayanabilecegi sinir olan 1 500 metrik ton force 15 meganewton degerinin cok altindaydi Ilk Falcon 9 araci Cape Canaveral tesisine 30 Aralik 2008 tarihinde yerlestirildi NASA ucusu 2010 Ocak ayinda gerceklestirmeyi planliyordu ancak ilk resmi ucus birkac defa ertelendikten sonra 4 Haziran 2010 tarihinde gerceklestirildi 2 50pm EST zamaninda Falcon 9 roketi basarili bir sekilde yorungeye ulasti Falcon 9 aracinin ikinci ucusu oldu bu ucus ayrica NASA nin yeni hizlandiricilarin gelistirilmesi icin kaynak para saglamak uzere tasarlanmis olan sozlesmesi kapsamindaki ilk ucusudur NASA sozlesmesinin ilk halinde COTS Demo Ucusu 1 gorevinin 2008 in ikinci ceyreginde gerceklesmesi ongoruluyordu ancak bu ucusu birkac defa ertelendikten sonra 8 Aralik 2010 tarihinde 1543 GMT zamaninda gerceklesmistir Rocket basarili bir sekilde calisir haldeki Dragon uzayaracini 1553 GMT zamaninda hedef yorungeye ulastirmistir Dragon yorungede Dunyanin cevresinde iki kez dondukten sonra atmosfere tekrar giris icin denetimli atesleme gerceklestirerek Mexico aciklarinda Pasifik Okyanusuna dusecek sekilde atmosfere girmistir Dragon nun guvenli bir sekilde kurtarilmasiyla SpaceX bir uzay aracini firlatan yorungeye cikaran ve saglam bir sekilde kurtaran ilk ozel sektor sirketi olmustur bu gorev oncesinde sadece hukumet kurumlari yorungedeki bir uzayaracini saglam olarak kurtarabilmisti Falcon 9 v1 1 roketinin ilk ucusu 29 Eylul 2013 tarihinde Vandenberg Hava Kuvvetleri ussunden gerceklesti ve ilgili ucusta Kanada yapimi teknoloji ispat uydusu olan CASSIOPE uydusunun da bulunduga birkac gorev yukunu tasimistir Falcon 9 v1 1 roketinin ozellikleri arasinda uzatilmis ilk ve ikinci asamalar ve ilk asamadaki 9 adet Merlin 1D motoru icin v1 0 uyarlamasindaki karesel motor yerlesim duzenini degistiren yeni sekizgen yerlesim duzeni bulunmaktadir SpaceX in verdigi bilgiye gore Falcon 9 v1 1 daha ucuza uretilebilen ve v1 0 uyarlamasina gore daha uzun olan bir rokettir Ayrica alcak Dunya yorungesine cikarabildigi 13150 kg veya yer sabit aktarma yorungesine cikarabildigi 4850 kg gorev yukleri ile daha buyuk bir gorev yuku kapasitesine sahiptir Kullanim disi kalanlarFalcon 1 VAFB ilk Falcon 1 Bu arac ertelemeler yuzunden VAFB den alinarak sonunda Atolunden firlatilmistir Falcon 1 kismi olarak tekrar kullanilabilen kucuk bir rokettir ve birkac yuz kg agirligindaki gorev yuklerini yorungeye cikabilmektedir Ayrica daha buyuk olan Falcon 9 da kullanilmak uzere tasarim ve bilesen gelistirilmesi icin deneme tahtasi islevi gormustur Ilk Falcon 1 firlatmalari ABD hukumetine ait olan ve Pasifik okyanusundaki atolunde bulunan gerceklestirilmistir ve o sahadan yorungeye cikmasi icin yerden firlatilmis olan bir roketi ilk kez ucurma denemesini temsil eder 26 Mart 2006 tarihinde Falcon 1 in ilk resmi ucusu firlatma tablasini terk ettikten saniyeler sonra yakit hortumlarindaki bir yirtilma sebebiyle basarisiz olmustur Bir yil sonra 22 Mart 2007 tarihinde yapilan ikinci ucus da basarisiz oldu bu sefer roketin kendi etrafinda donusunun dengeye oturtulamamasidan kaynakli sorun sebebiyle otomatik algilayicilar Merlin ikinci asama motorunu kapatarak ucusun basarisiz olmasina neden olmuslardir Ucuncu Falcon 1 ucusunda ilk asama Merlin motoru icin yeni tazeleyici sogutma sistemi kullanildi ve bu yeni motor uyarlamasinin gelistirilmesi neredeyse 17 ay suren ertlemenin kaynagiydi Bu yeni sogutma sisteminin bu gorevin basarisiz olmasinin ana sebebi oldugu ortaya cikti sirasinda yuksek yakit kapasiteli sogutma sisteminden arta kalan fazladan yakit yuzunden elde edilen ek itki sebebiyle ilk asama ikinci asama motoruna carpmistir 28 Eylul 2008 tarihinde Falcon 1 yorungeye ulasarak bunu basaran ilk ozel sermayeli sivi yakitli roket olmustur Falcon 1 13 Temmuz 2009 tarihindeki ilk ve basarili olan tek ticari gorev yukunu yorungeye cikarmistir 2009 dan beridir Falcon 1 icin hicbir firlatma girisimi olmadi ve SpaceX daha buyuk firlatma araci olan Falcon 9 ve diger gelistirmekte oldugu projelere sirket kaynaklarini yogunlastirabilmek adina Falcon 1 icin firlatma siparisi almamaktadir Falcon 1e Falcon 9 v1 0 roketi murettebatsiz Dragon uzayaraci ile birlikte firlatiliyor roketi Falcon 1 in daha buyuk gorev yuku kaplamasi ile daha cok gorev yuku miktarini tasiyabilecek olan yukseltilmis uyarlamasidir ve Falcon 1 den 6 1 metre 20 ft daha uzundur 2010 Aralik ayina gelindiginde Falcon 1e SpaceX urun listesindeki Falcon 1 hizmetlerinin yerini almisti 1e uyarlamasi henuz hic ucurulmadi ve takvimde belirlenmis bir ucusu bulunmamaktadir Falcon 1 1e roketlerinin devamli gelistirilmesi ve kullanilmasi sirketin Falcon 9 Dragon programlarina yogunlasmasi sebebiyle durmustur Falcon 9 v1 0 Falcon 9 firlatma aracinin ilk hali olan 2005 2010 yillari arasinda gelistirildi ve ilk defa 2010 yilinda firlatildi Falcon 9 v1 0 roketi 2010 2013 yillari arasinda toplam 5 ucus yaptiktan sonra kullanim disi birakildi Iptal edilenlerFalcon 5 Sirketin baslarda uzerinde calistigi bes motorlu hizlandirici asamasi firlatma araci olan Falcon 5 tasarim asamasindayken sirket Falcon 9 a yogunlasma karari alinca iptal edilmistir Falcon 9 roketinde oldugu gibi murettebatli kullanim ile tekrar kullanima uygun olmasi hedefleniyordu Falcon 9 Air 2011 Aralik ayinda sirketi SpaceX ile olan cok asamali bir firlatma araci icin anlasma imzalayacaklarini duyurmustur kullanilacak olan adli sistemin Stratolaunch projesinin bir parcasi olarak Falcon 9 teknolojisi temel alinarak gelistirilecegi belirtilmistir 27 Kasim 2012 ise Stratolaunch sirketi SpaceX yerine sirketi ile bu projede ortaklik yapacagini duyurarak Falcon 9 Air roketi projesini kesin bir sekilde iptal etmistir Gelistirme asamasinda olanlarFalcon Heavy SpaceX Heavy Agir yuk sinifindaki ilk aracini toplamda 28 adet cikis gucu artirilmis Merlin 1D motoruna ve sahip 3 adet Falcon 9 v1 1 ilk asama roketi kullanarak insa etmektedir Tekrar kullanilabilir roket firlatma sistemi SpaceX roketin ilk asamasini dakikalar icinde firlatma sahasina geri getirebilecek olan bir dizi yorungesel tekrar kullanilabilir firlatma sistemi teknolojisi gelistirmektedir bu sistemler ayrica ikinci asamayi 24 saate kadar firlatma sahasiyla yorunge uzerinde ayni hizaya geldikten ve giris yaptiktan sonra firlatma rampasina geri getirebilmeyi planlanmaktadir her iki asama da donus yaptiktan sonra 10 saatin altinda bir surede tekrar kullanilabilir hale gelecek sekilde tasarlanmistir 2012 Subat ayinda roketi sadece iticileri kullanarak firlatma rampasina getirecek olan sistemin tasarimi bitmisti Tekrar kullanilabilir firlatma sistemi teknolojisi Falcon 9 ve Falcon Heavy roketlerinin her ikisi icin de dusunulmektedir ve ozellikle Falcon Heavy icin uygun oldugu kanisi hakim cunku iki adet dis cekirdek ucus sirasinda normalden cok daha once ayriliyorlar ve dolayisiyla asama ayrilmasi islemi sirasinda daha dusuk hizlara sahip oluyorlar Tekrar kullanilabilir firlatma sistemi ilk olarak 29 Eylul 2011 tarihinde duyuruldu SpaceX motorlarin tekrar calistirilarak Falcon 9 roketinin asamalarina guc verilmis bir sekilde inis yaptirilmasini ve ardindan asamalari kurtarmayi deneyeceklerini duyurmustu sonuc olarak elde edilen tasarim tamamen diket olarak kalkan ve dikey olarak inis yapabilen bir roket olacakti Duyuruya eslik eden videonun ilk asamanin kuyruk once asagida motorlar calisir halde guc verilmis bir inisini ve ikinci asamanin ise isi kalkaniyla atmosfere tepe once asagida olacak sekilde girmesini sonrasinda motorlar calisir halde guc verilmis bir sekilde kuyruk once asagida inisi icin yonunu cevirmesini gercege yakin bir betimledigi belirtilmistir Tekrar kullanilabilir bir ilk asama SpaceX tarafindan yorunge alti ucus icin tasarlanan ucuslarinda denenmektedir 2013 Mart ayina gelindiginde dusuk irtifa dusuk hiz ispat test araci olan dort adet dikey kalkis dikey inis test ucusunu tamamlamisti bu ucuslar arasinda 80 metre 260 ft irtifaya kadar olan 34 saniyelik havada asili kalma ucusu hover flight da bulunmaktadir 2013 Mart ayind SpaceX announced that Falcon 9 firlatma aracinin uzatilmis uyarlamasinin ilk ucusundan itibaren tum denetimli alcalma test araci olarak donatilacagini duyurdu SpaceX yapmayi planlamaktadir ve roketi firlatma sahasina geri getirip motorlar calistirilarak guc verilen inis islemini basarana kadar sirket bu tur testleri yapmaya devam edecektir dogrusunun nasil yapildigini ogrenene kadar pek cok kez basarisiz olmayi bekliyorlar 2013 yazinin sonuna dogru gerceklesecek ucus icin asama ayrilmasindan sonra ilk asama hizlandiricisi asamayi yavaslatmak icin motor ateslemesi gerceklestirecekti sonrasinda tam suya ulasmadan once ikinci bir atesleme daha gercekelesecekti Tum su uzeri testleri tamamlandiktan sonra muhtemelen 2014 ortalarindan once bir tarihte roketin firlatma sahasina ucarak geri gitmesini ve ongoruyorlardi SpaceX guc verilerek yapilan inis denemelerinin ilk birkacinda basari beklemediklerini acikca belirtmisti Tekrar kullanilabilirlik teknik ve ekonomik olarak cesitli avantajlar sunmaktadir Teknik acidan bakildiginda tekrar kullanilabilirlik sistemin ve artirir cunku ucus yapmis olan ekipman ayrintili bir ucus sonrasi incelemesi icin hangara getirilebilir duzgun calisan parcalari birakilip bozulan ya da gelistirilmesi gereken parcalar degistirilebilir Ekonomik acidan bakildiginda hizlandirici asamalarin tekrar ucurulabilmesi asamanin ana maliyetini tek bir ucus yerine pek cok ucusa yayildigi icin teorik olarak sirketin ucus basina isletme maliyetinin bir kismini da dusurmus olur Grasshopper Grasshopper araci Eylul 2012 Grasshopper deneysel teknoloji ispat edici RLV Reusable launch vehicle olan bu roket ayni zaman VTVL vertical takeoff vertical landing yapabilmektedir Roket 2011 yilinda uretildi ve 2012 yilinda dusuk irtifa testleri basladi Ilk test araci Falcon 9 ilk asama yakit tankindan tek bir Merlin 1D motorundan dort adet celik inis ayagindan bir destek yapisindan ve bu destek yapisina eklenmis diger basinc tanklarindan olusmaktaydi ve 32 m 106 ft uzunlugundaydi 2012 Ekim ayindan itibaren SpaceX ikinci nesil Grasshopper test aracinin gelistirilmesini hakkinda tartismaya basladi bu yeni halinde daha hafif olacakti ve roketin kenar kisminda bu ayaklar katlanacakti daha degisik bir motor bolmesi olacakti ve ilk Grasshopper aracina gore 50 daha uzun yakit tanki olacaktir 3500 m 11500 ft e kadar dusuk irtifa ucuslari ve 160 saniyeye 2 7 dk kadar test sureleri icin cok asamali cok yila yayilmis olan ucus test programi hazirlanmaktadir SpaceX Grasshopper test ucus programini desteklemek icin yarim donume yayilmis betondan firlatma tesisi kurmustur SpaceX ucus test programina 2012 yili icinde baslamayi ongoruyordu ve ongordugu uzere programi baslatti Grasshopper ucus testlerine 2012 Eylul ayinda sirketin Teksas taki tesislerinde 3 saniyelik kisa bir ziplamaya baslamis oldu bunu 2012 Kasim ayindaki 8 saniyelik ucus ziplamasi takip etmistir bu ikinci ziplamada test yatagi yerden 5 4 metre 18 ft yukseldi ve ucuncu bir ucus 2012 Aralik ayinda 29 saniye surdu bu sure icerisinde roket motorunun sagladi guc ile havada suzulerek askida kalarak hovering 40 metre yukseklige cikmayi basardi 2013 Ekim ayinda gerceklesen ve 78 8 saniye suren son test sirasinda 744 metre yukseklige erisildi Gelecek icin onerilen tasarilarBu bolumun daha dogru ve guvenilir bilgi sunmasi icin guncellenmesi gerekmektedir Daha fazla bilgi icin tartisma sayfasina bakiniz 2011 yilindaki Ortak Itki Sistemleri Konferansinda Elon Musk SpaceX in muhtemel bir uzerinde calistigini belirtmistir 2012 Ekim ayinda SpaceX Merlin 1 serisi motorlardan birkac kat daha guclu olacak olan Merlin gibi RP 1 kerosen yakitni kullanmayan bir roketin tasarim calismalarini duyurmustur Bu buyuk roketin yeni SpaceX roketinde kullanilmasinin planlandigi bildirildi bu buyuk motorlardan birden cok kullanarak teorik olarak 150 ile 200 ton 150000 ile 200000 kg arasi gorev yukunu alcak dunya yorungesine cikarilabilecekti SpaceX tarafindan gelistirilen bu yeni nesil motorun ismi Raptor olarak belirtmistir Raptor motoru yakit olarak sivi metan kullanacakti ve denis seviyesinde 4400 kN 1 milyon lbf degerinde itkiye sahip olacakti Pazar RekabetiSpaceX Falcon roketleri firlatma sanayisine fiyatlarla sunulmaktadir bu durum SpaceX in 2013 sonunda firlatma listesini toplamda 50 den fazla firlatma ile doldurabilmesine olanak vermistir bunlarin 3 te 2 sini ABD hukumetinin ucuslarinin disinda kalan ticari musteriler olusturmaktadir ABD firlatma sanayinde Yine de bir sekilde beklenenin aksine ana Amerikan rakibi olan United Launch Alliance ULA sirketi 2013 yili baslarinda hala yillik olarak pazarda tutunabilmesi icin buyuk miktarda devlet destegine ihtiyac duydugunu savunuyordu kaldi ki ne SpaceX ne de sirketleri devletten destek aliyordu Bunun sebebi olarak pazar firsatlarinin azligini gosteriyordu ki bu pazarin gercek durumuyla celisiyordu SpaceX ilk uydusunu yersabit yorungeye 2013 Aralik ayinda yollamistir ve ardindan 1 ay sonrasinda ikinci uydusu olan uydusunu firlatmistir ticari iletisim uydusu pazarinda gecen yillarda hakimiyet kurmus olan Avrupali ve Rus firlatma hizmeti saglayicilari icin de rekabet ortamini kizistirmaya baslamistir SpaceX fiyatlari bu pazardaki iki ana rakibi olan Ariane 5 ve ureticilerinin fiyatlarinin cok altindadir ve SpaceX in elinde en az 10 adet daha yersabit yorunge ucusu anlasmasi bulunmaktadir Dahasi SpaceX in Falcon 9 ve Falcon Heavy fiyatlari Ariane 5 ME yukseltmesi ve ardili olan icin ongorulen fiyatlarin cok altindadir kaldi ki bahsi gecen Ariane urunlerinin ongorulen piyasaya cikis tarihleri sirasiyla 2018 ve 2021 ABD hukumetinin firlatmalari icin ek olarak belirlenen gereksinimlerin sonucu olarak SpaceX hukumet gorevlerinin fiyatini benzer ticari gorevlere gore biraz daha yuksek tutmaktadir ama yine de bu artirilmis fiyatiyla bile Falcon 9 hukumet gorevleri bazi gorevler icin alinan 9 Milyon degerindeki ozel guvenlik ucretleri dahil edilince bile 100 milyon degerinin bayagi altinda kalmaktadir ki bu fiyatlandirma hukumet gorevlerindeki ayni boyutlardaki gorev yukleri icin ULA tarafindan verilen fiyatlar karsisinda SpaceX sirketine cok iyi bir rekabet avantaji vermektedir ULA tarafindan ABD hukumetine su anki Falcon 9 ve Falcon Heavy sinifi gorev yukleri icin verilen fiyatlar neredeyse 400 Milyon civarindadir Firlatma Araci KarsilastirmasiFalcon 1 Falcon HeavyAsama 0 her biri 9 Merlin 1D motoruna sahip A 2 adet hizlandirici booster Asama 1 1 Merlin 1C B 1 Merlin 1C 9 Merlin 1C 9 Merlin 1D 9 Merlin 1DAsama 2 1 Kestrel 1 Kestrel 1 Merlin Vakum 1C 1 Merlin Vakum 1D 1 Merlin Vakum 1DAzami yukseklik m 21 3 26 83 54 9 68 4 68 4Cap m 1 7 1 7 3 6 3 7 3 7 x 11 6Baslangic itki degeri kN 318 454 4900 5885 17615Kalkis agirligi ton 27 2 38 56 333 506 1463Ic kaplama koruma capi m 1 5 1 71 3 7 veya 5 2 5 2 5 2ADY gorev yuku kg 570 1010 10450 13150 53000YITY gorev yuku kg 4540 4850 21200Fiyat tarihcesi Mil Dolar 2006 6 7 2007 6 9 2008 7 9 2007 8 5 2008 9 1 2010 10 9 2005 27 3 6m kaplama ile ADY ye 35 5 2m kaplama ile ADY ye 2011 54 to 59 5 2013 54 56 5 2011 80 to 124 2012 83 to 128 2013 77 1 lt 6 4 ton yuk ile YITY ye 135 gt 6 4 yuk ile YITY ye En son fiyatlari Mil Dolar 61 2 85 lt 6 4mT yuk ile YITY ye Basari orani basarili toplam 2 5 5 5 12 13 A Artirilmis firlatma agirligi icin secenegi bulumaktadir B 2008 Sonrasi icin Merlin 1A 2006 dan 2007 ye kadar kullanildi Ayrica bakiniz Ingilizce viki Dragon uzayaraci Merlin roket motoru Kaynakca Joseph Gordon Levitt at SpaceX Youtube s timeindex 2 25 11 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Temmuz 2015 a b Basin aciklamasi SpaceX com 8 Eylul 2005 15 Agustos 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Ekim 2009 Falcon 9 s commercial promise to be tested in 2013 Spaceflight Now 1 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Kasim 2012 a b c d webpage SpaceX 2013 17 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2013 30 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 29 Temmuz 2011 SpaceX 22 Kasim 2008 27 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Temmuz 2015 NASA GSFC 20 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Temmuz 2009 NASA 16 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Haziran 2010 NASA Awards Launch Services Contract to SpaceX Basin aciklamasi NASA 22 Nisan 2008 24 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Nisan 2008 COTS contract PDF NASA 13 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 30 Aralik 2010 a b Mission Status Center SpaceFlightNow 7 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Aralik 2010 a b Bates Daniel 9 Aralik 2010 Mission accomplished SpaceX Dragon becomes the first privately funded spaceship launched into orbit and guided back to earth The Daily Mail Londra 13 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Temmuz 2011 a b William Graham 29 Eylul 2013 SpaceX successfully launches debut Falcon 9 v1 1 NASASpaceFlight com 26 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 16 Ekim 2013 a b c d e f g h i j Falcon 9 Overview SpaceX 2011 1 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Aralik 2011 a b Cane Fraser 22 Mart 2007 SpaceX sFalcon 1 Briefly Reaches Space The Universe Today 1 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2011 Malik Tariq 26 Mart 2006 Article Fuel Leak and Fire Led to Falcon 1 Rocket Failure SpaceX Says Space com 1 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2011 Malik Tariq 26 Mart 2006 Space com 4 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2011 a b O Neill Ian 16 Agustos 2008 Video of SpaceX Falcon 1 Flight 3 Launch Shows Stage Separation Anomaly The Universe Today 1 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2011 Basin aciklamasi SpaceX 28 Eylul 2008 26 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Eylul 2008 Rowe Aaron 14 Temmuz 2009 SpaceX Launch Successfully Delivers Satellite Into Orbit Wired Science 3 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2009 PDF Space Exploration Technologies Corporation Mayis 2008 2 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Eylul 2010 SpaceX 2011 3 Ocak 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2011 O Neill Ian 30 Eylul 2011 The Falcon is Dead Long Live the Falcon Discovery News 3 Ocak 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Aralik 2011 a b Wade Mark 2011 Falcon 5 Encyclopedia Astronautica 1 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2011 Bergin Chris 13 Aralik 2011 Stratolaunch introduce Rutan designed air launched system for Falcon rockets NASAspaceflightnow com 14 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2011 Stratoluanch Systems 2011 25 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Aralik 2011 integrate the SpaceX Falcon 9 Air with the Scaled Composites mothership Rosenberg Zach 27 Kasim 2012 Stratolaunch and SpaceX part ways Flight Global 1 Aralik 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Kasim 2012 Strickland John K Jr Eylul 2011 National Space Society 8 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Kasim 2012 a b c d e f g h i j SpaceX 2013 18 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2013 a b c Simberg Rand 8 Subat 2012 Elon Musk on SpaceX s Reusable Rocket Plans Popular Mechanics 6 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Subat 2012 SpaceX chief details reusable rocket Washington Post 30 Eylul 2011 1 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 30 Aralik 2012 Both of the rocket s stages would return to the launch site and touch down vertically under rocket power on landing gear after delivering a spacecraft to orbit Wall Mike 30 Eylul 2011 SPACE com 10 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Ekim 2011 11 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Temmuz 2015 National Press Club The Future of Human Spaceflight 28 Eylul 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde cspan 29 Sep 2011 a b Boyle Alan 24 Aralik 2012 MSNBC Cosmic Log 3 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Aralik 2012 a b Lindsey Clark 28 Mart 2013 SpaceX moving quickly towards fly back first stage NewSpace Watch Abonelik var 16 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 29 Mart 2013 a b Messier Doug 28 Mart 2013 Parabolic Arc 31 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Mart 2013 Q What is strategy on booster recover Musk Initial recovery test will be a water landing First stage continue in ballistic arc and execute a velocity reduction burn before it enters atmosphere to lessen impact Right before splashdown will light up the engine again Emphasizes that we don t expect success in the first several attempts Hopefully next year with more experience and data we should be able to return the first stage to the launch site and do a propulsion landing on land using legs Q Is there a flight identified for return to launch site of the booster Musk No Will probably be the middle of next year a b Gwynne Shotwell Broadcast 2212 Special Edition interview with Gwynne Shotwell mp3 ses dosyasi The Space Show Etkinlik zamani 34 20 35 20 2212 22 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Mart 2014 Klotz Irene 27 Eylul 2011 MSNBC 4 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2011 a b Lindsey Clark 12 Ekim 2011 RLV and Space Transport News 18 Kasim 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2011 a b Mohney Doug 26 Eylul 2011 Satellite Spotlight 4 Agustos 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 23 Kasim 2011 A 2nd gen Grasshopper A new video of first hop NewSpace Watch Abonelik var 2 Ekim 2012 15 Mart 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Kasim 2012 Draft Environmental Assessment for Issuing an Experimental Permit to SpaceX for Operation of the Grasshopper Vehicle at the McGregor Test Site Texas PDF Federal Aviation Administration 2011 12 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 24 Kasim 2011 a b Reusable rocket prototype almost ready for first liftoff Spaceflight Now 9 Temmuz 2012 16 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2012 SpaceX has constructed a half acre concrete launch facility in McGregor and the Grasshopper rocket is already standing on the pad outfitted with four insect like silver landing legs Clark Stephen 24 Eylul 2012 SpaceX s reusable rocket testbed takes first hop Spaceflightnow 9 Mayis 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Eylul 2012 SpaceX 16 Ekim 2013 9 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 8 Kasim 2013 hobbyspace 1 Agustos 2011 10 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Temmuz 2015 Rosenberg Zach 15 Ekim 2012 SpaceX aims big with massive new rocket Flightglobal 18 Ekim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ekim 2012 SpaceX propulsion chief elevates crowd in Santa Barbara Pacific Business Times 19 Subat 2014 20 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 22 Subat 2014 Dean James 4 Aralik 2013 SpaceX makes its point with Falcon 9 launch USA Today 11 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2013 a b c Stephen Clark 3 Aralik 2013 Falcon 9 rocket launches first commercial telecom payload Spaceflight Now 14 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 4 Aralik 2013 Money Stewart 30 Ocak 2013 Innerspace net 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Subat 2013 Stephen Clark 24 Kasim 2013 Sizing up America s place in the global launch industry Spaceflight Now 3 Aralik 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Kasim 2013 Messier Doug 18 Ocak 2014 ESA Faces Large Cost for Ariane 5 Upgrade New Ariane 6 Rocket Parabolic Arc erisim tarihi kullanmak icin url gerekiyor yardim William Harwood 5 Mart 2014 SpaceX ULA spar over military contracting Spaceflight Now 8 Mart 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Mart 2014 PDF Hawthorne California SpaceX 2009 s 9 3 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Aralik 2011 a b c d e f g SpaceX 2013 17 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Aralik 2013 a b c SLR SpaceX Falcon Data Sheet tertiary source Space Launch Report 17 Aralik 2012 30 Kasim 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Aralik 2012 a b c d e Space Launch Report 5 Temmuz 2007 24 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Temmuz 2015 Hoffman Carl 22 Mayis 2007 Elon Musk Is Betting His Fortune on a Mission Beyond Earth s Orbit Wired Magazine 14 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Mart 2014 Leonard David space xom 30 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 26 Nisan 2015 SpaceX 2013 5 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2013 Falcon Heavy Overview SpaceX 2011 1 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Aralik 2011 SpaceX 3 Aralik 2011 5 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Aralik 2011 a b SpaceX 2014 17 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Agustos 2014 SpaceX 1 Mart 2013 3 Temmuz 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mart 2013 SpaceX 10 Aralik 2007 5 Nisan 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Haziran 2008