Faustschlag Harekâtı (Almancası: Unternehmen Faustschlag (Yumruk Harekâtı)) (18 Şubat - 3 Mart 1918) sürmekte olan I. Dünya Savaşının Doğu Cephesinde Alman İmparatorluğu ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu askerî birliklerinin Çarlık Rusyasında iktidarı 1917 Ekim Devrimi ile alan Bolşeviklere karşı başlattığı harekâttır.
Faustschlag Harekâtı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Ukrayna topraklarına giren Alman birlikleri | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Alman İmparatorluğu Avusturya-Macaristan İmparatorluğu | Sovyetler Birliği | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Max Hoffmann | Nikolay Krilenko | ||||||
Güçler | |||||||
53 tümen | Bilinmiyor |
Ekim Devrimiyle beraber iktidarı alan Bolşevikler, iktidarı alırken vadettikleri şekilde I. Dünya Savaşından çıkmak için barış görüşmelerine başlamıştır. Bolşevik lider Lenin'in ısrarlarına rağmen Brest kentinde barış görüşmelerindeki Troçki başkanlığındaki heyet, Avrupa'da devrimci alt üst oluşların beklentisi içinde Alman İmparatorluğunun önerilerini oyalamaya çalışınca karşılarında örgütlü bir ordu bulunmayan Alman ve Avusturya-Macaristan Orduları ilk direnişi kırmış ve Rus topraklarında ilerlemeye başlamıştır. Bunun üzerinde Lenin'in acilen barış imzalanmasını uygulayan heyet ilk baştaki görüşülen koşullardan çok daha ağır koşullara imza atmıştır. 3 Mart 1918 tarihinde Brest Litovsk Barış Antlaşması imzalanıncaya kadar Alman Ordusu ilerlemeye devam etmiştir.
Arka planı
1917 Ekim Devrimiyle beraber Rusya'da iktidarı alan Bolşevikler daha önce programlarında ilan ettikleri üzere Barış Kararnamesini yayınlamış ve I. Dünya Savaşından çıkıldığını ilan etmiştir. Brest kentinde Mihver Devletleriyle barış görüşmeleri 3 Aralık 1917 tarihinde başlamış, 17 Aralık itibarıyla ateşkes ilan edilmiştir. 22 Aralık günü ise resmî görüşmeler açılmıştır.
Görüşmeler başladığında Mihver Devletler, Sovyet Rusya'dan 1914-1916 döneminde işgal ettiği toprakları (Polonya-Litvanya-Batı Letonya) talep etmiştir. Sovyet delegasyonunun başındaki Leon Troçki Avrupa'da ve özellikle de Almanya'da yaşanmakta olan devrimci alt üst oluş girişimlerine bel bağlıyor ve görüşmeleri oyalıyordu. Ancak bu davranış tarzı Lenin tarafından eleştirilmiş ve özellikle Çarlık Ordusunun dağılmasının ardından genç Sovyet devletinin henüz savaş deneyimi olan düzenli bir ülke ordusuna karşılık veremeyeceğini belirterek bu ordu kuruluncaya kadar emperyalist devletlere taviz verilmesi gerektiğini savunmuştu. Almanlar bu oyalama taktiğine Faustschlag Harekâtıyla cevap vermişlerdir.
Harekât
18 Şubat günü Alman ve Avusturya-Macaristan kuvvetleri 53 tümenle üç koldan Sovyet topraklarına saldırmıştır. Kuzeydeki kol Pskov üzerinden Narva'ya doğru ilerlerken, ortadaki kol Smolensk yönüne, güneydeki kol ise Kiev'e doğru saldırıya geçmiştir.
Kuzeyde Pskov'un ardından Narva 28 Şubat günü düşmüştür. Orta cephede 21 Şubat günü Minsk ele geçirilir. Güneyde ise 24 Şubat Jıtomır, 2 Mart günü Kiev işgal edilir, oluşan iktidar boşluğunu fırsat bilen Sovyet karşıtı milliyetçi Ukrayna Merkez Konseyi kentte egemenliğini ilan eder.
Mihver Devletleri hatırı sayılır hiçbir direnişle karşılaşmaksızın bir hafta içinde yaklaşık 250 km mesafe katetmiştir. Petrograd'ın 100 km yakınına kadar gelen Mihver kuvvetleri yüzünden Sovyet başkenti Moskova'ya taşınmıştır. Alman Ordusu demiryolu hattı boyunca hızla doğuya doğru ilerlemektedir.
Çarlık Ordusu terhis edildiği ve Kızıl Ordu daha henüz kurulduğu için cephede başarısızlık kesindir. Kızıl Ordunun ilk askerleri ve özellikle Putilov işçilerinden oluşan milis kuvvetleri yıllarca savaşmış olan disiplinli Alman Ordusu karşısında henüz başarı kazanacak seviyede değildir. Ancak Troçki başta olmak üzere hala bazı liderler Rusya'nın askeri anlamda savaşacak konumda olmadığını kabul etmemektedir. Ancak başta Lenin olmak üzere Zinovyev, Kamenev ve Stalin Almanlarla uzlaşmaktan başka çözüm olmadığı konusunda parti ve devlet teşkilatını ikna eder, en sonunda Rusya Komünist Partisi (Bolşevik) Merkez Komitesinde barış antlaşmasının imzalanması yönünde karar alınır.
Antlaşma kapsamında Sovyetler Birliğinde esir olan yaklaşık 630 bin Mihver askeri serbest bırakılmış, Sovyet donanması Kronstadt hariç Baltık Denizindeki tüm üslerini terk edecek ve limanlardaki gemilerini silahsızlandıracaktır.
Sonrası
Antlaşma sonrasında işgal altında kalan topraklara dair Almanya İmparatorluğunun ilhak planları bulunsa da bunlar 1918-1919 Alman Devrimi ve Almanya'nın mağlubiyeti sonunda geçersiz kalmıştır, benzer şekilde Sovyetler Birliği de Alman Devriminin ardından antlaşmayı geçersiz saymıştır.
Ancak antlaşmanın imzalandığı Mart ayıyla Almanya'nın mağlup olduğu Kasım ayı arasında geçen yaklaşık sekiz aylık sürede işgal altındaki bölgelerde kalıcı değişikliklere yol açmıştır:
- Sovyetler Birliği'nin bağımsızlığını tanıdığı Finlandiya'da ortaya çıkan Fin İç Savaşındaki Beyazlar ve Kızıllar arasındaki güç dengesi, Almanların Sovyet karşıtı Beyazlara destek vermesiyle bozulmuş ve ülke Sovyet karşıtı Beyazların denetimine girmiştir.
- Çarlık Rusyasından bağımsızlıklarını ilan eden Baltık ülkeleri de benzer şekilde Alman işgaline uğramış ve burada henüz çok cılız olan Sovyet yanlısı güçler ezilmiştir.
- Ukrayna'da milliyetçi güçler Almanların askeri yardımıyla Nisan ayında Donets Havzasını ve Kırım'ı Bolşeviklerden alır. 8 Nisanda Harkiv düşer.
Sovyetler Birliğine etkisi
Sovyetler Birliği çok olumsuz koşullarda barış antlaşması imzalamış, özellikle Almanya İmparatorluğu'nun Faustschlag Harekâtı sonucunda çok değerli topraklar, insan gücü ve kaynak kaybetmiştir. Bunun da ötesinde özellikle Bolşevik iktidarından memnun olmayan muhalif sol çevreler Bolşeviklere başkaldırmak için Brest-Litovsk Antlaşmasını bahane etmiştir. Rus İç Savaşının önemli bir evresini Lenin'e suikastı da içeren Bolşeviklere karşı sol ayaklanmalar oluşturur.
Ancak bütün bu olumsuzluklara rağmen kayıt altına alınmış bu barış sayesinde Bolşevikler ülke içinde iktidarlarını sağlamlaştırma fırsatı yakalamışlardır. Bu dönemde Kızıl Ordu birlikleri güçlenmiş, Sovyet iktidarı kurumsallaşmıştır. Ayrıca devrimin gözbebeği sayılan Petrograd'ın Alman işgaline girme tehlikesi bertaraf edilmiştir.
Galeri
- 8 Ocak 1918 Troçki tarafından karşılanan Alman heyet
- Mart 1918'de Kiev'deki Alman askerleri
- Brest'deki Sovyet delegasyonu
- Antlaşma sonrası İttifak Devletleri denetimine geçen topraklar
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Bakınız Barış Kararnamesi
- ^ a b Lenin'in Troçki'yi eleştirdiği 6 Mart 1918 tarihli konuşması (RSDİP(Bolşevik) 7. Olağanüstü Kongresi) 6 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 6 Mayıs 2020 tarihinde erişilmiştir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Faustschlag Harekati Almancasi Unternehmen Faustschlag Yumruk Harekati 18 Subat 3 Mart 1918 surmekte olan I Dunya Savasinin Dogu Cephesinde Alman Imparatorlugu ve Avusturya Macaristan Imparatorlugu askeri birliklerinin Carlik Rusyasinda iktidari 1917 Ekim Devrimi ile alan Bolseviklere karsi baslattigi harekattir Faustschlag HarekatiUkrayna topraklarina giren Alman birlikleriTarih18 Subat 3 Mart 1918BolgeUkrayna Belarus Baltik ulkeleriSonucIttifak Devletleri kesin zaferiTaraflarAlman Imparatorlugu Avusturya Macaristan ImparatorluguSovyetler BirligiKomutanlar ve liderlerMax HoffmannNikolay KrilenkoGucler53 tumenBilinmiyor Ekim Devrimiyle beraber iktidari alan Bolsevikler iktidari alirken vadettikleri sekilde I Dunya Savasindan cikmak icin baris gorusmelerine baslamistir Bolsevik lider Lenin in israrlarina ragmen Brest kentinde baris gorusmelerindeki Trocki baskanligindaki heyet Avrupa da devrimci alt ust oluslarin beklentisi icinde Alman Imparatorlugunun onerilerini oyalamaya calisinca karsilarinda orgutlu bir ordu bulunmayan Alman ve Avusturya Macaristan Ordulari ilk direnisi kirmis ve Rus topraklarinda ilerlemeye baslamistir Bunun uzerinde Lenin in acilen baris imzalanmasini uygulayan heyet ilk bastaki gorusulen kosullardan cok daha agir kosullara imza atmistir 3 Mart 1918 tarihinde Brest Litovsk Baris Antlasmasi imzalanincaya kadar Alman Ordusu ilerlemeye devam etmistir Arka plani1917 Ekim Devrimiyle beraber Rusya da iktidari alan Bolsevikler daha once programlarinda ilan ettikleri uzere Baris Kararnamesini yayinlamis ve I Dunya Savasindan cikildigini ilan etmistir Brest kentinde Mihver Devletleriyle baris gorusmeleri 3 Aralik 1917 tarihinde baslamis 17 Aralik itibariyla ateskes ilan edilmistir 22 Aralik gunu ise resmi gorusmeler acilmistir Gorusmeler basladiginda Mihver Devletler Sovyet Rusya dan 1914 1916 doneminde isgal ettigi topraklari Polonya Litvanya Bati Letonya talep etmistir Sovyet delegasyonunun basindaki Leon Trocki Avrupa da ve ozellikle de Almanya da yasanmakta olan devrimci alt ust olus girisimlerine bel bagliyor ve gorusmeleri oyaliyordu Ancak bu davranis tarzi Lenin tarafindan elestirilmis ve ozellikle Carlik Ordusunun dagilmasinin ardindan genc Sovyet devletinin henuz savas deneyimi olan duzenli bir ulke ordusuna karsilik veremeyecegini belirterek bu ordu kuruluncaya kadar emperyalist devletlere taviz verilmesi gerektigini savunmustu Almanlar bu oyalama taktigine Faustschlag Harekatiyla cevap vermislerdir Harekat18 Subat gunu Alman ve Avusturya Macaristan kuvvetleri 53 tumenle uc koldan Sovyet topraklarina saldirmistir Kuzeydeki kol Pskov uzerinden Narva ya dogru ilerlerken ortadaki kol Smolensk yonune guneydeki kol ise Kiev e dogru saldiriya gecmistir Kuzeyde Pskov un ardindan Narva 28 Subat gunu dusmustur Orta cephede 21 Subat gunu Minsk ele gecirilir Guneyde ise 24 Subat Jitomir 2 Mart gunu Kiev isgal edilir olusan iktidar boslugunu firsat bilen Sovyet karsiti milliyetci Ukrayna Merkez Konseyi kentte egemenligini ilan eder Mihver Devletleri hatiri sayilir hicbir direnisle karsilasmaksizin bir hafta icinde yaklasik 250 km mesafe katetmistir Petrograd in 100 km yakinina kadar gelen Mihver kuvvetleri yuzunden Sovyet baskenti Moskova ya tasinmistir Alman Ordusu demiryolu hatti boyunca hizla doguya dogru ilerlemektedir Carlik Ordusu terhis edildigi ve Kizil Ordu daha henuz kuruldugu icin cephede basarisizlik kesindir Kizil Ordunun ilk askerleri ve ozellikle Putilov iscilerinden olusan milis kuvvetleri yillarca savasmis olan disiplinli Alman Ordusu karsisinda henuz basari kazanacak seviyede degildir Ancak Trocki basta olmak uzere hala bazi liderler Rusya nin askeri anlamda savasacak konumda olmadigini kabul etmemektedir Ancak basta Lenin olmak uzere Zinovyev Kamenev ve Stalin Almanlarla uzlasmaktan baska cozum olmadigi konusunda parti ve devlet teskilatini ikna eder en sonunda Rusya Komunist Partisi Bolsevik Merkez Komitesinde baris antlasmasinin imzalanmasi yonunde karar alinir Antlasma kapsaminda Sovyetler Birliginde esir olan yaklasik 630 bin Mihver askeri serbest birakilmis Sovyet donanmasi Kronstadt haric Baltik Denizindeki tum uslerini terk edecek ve limanlardaki gemilerini silahsizlandiracaktir SonrasiAntlasma sonrasinda isgal altinda kalan topraklara dair Almanya Imparatorlugunun ilhak planlari bulunsa da bunlar 1918 1919 Alman Devrimi ve Almanya nin maglubiyeti sonunda gecersiz kalmistir benzer sekilde Sovyetler Birligi de Alman Devriminin ardindan antlasmayi gecersiz saymistir Ancak antlasmanin imzalandigi Mart ayiyla Almanya nin maglup oldugu Kasim ayi arasinda gecen yaklasik sekiz aylik surede isgal altindaki bolgelerde kalici degisikliklere yol acmistir Sovyetler Birligi nin bagimsizligini tanidigi Finlandiya da ortaya cikan Fin Ic Savasindaki Beyazlar ve Kizillar arasindaki guc dengesi Almanlarin Sovyet karsiti Beyazlara destek vermesiyle bozulmus ve ulke Sovyet karsiti Beyazlarin denetimine girmistir Carlik Rusyasindan bagimsizliklarini ilan eden Baltik ulkeleri de benzer sekilde Alman isgaline ugramis ve burada henuz cok ciliz olan Sovyet yanlisi gucler ezilmistir Ukrayna da milliyetci gucler Almanlarin askeri yardimiyla Nisan ayinda Donets Havzasini ve Kirim i Bolseviklerden alir 8 Nisanda Harkiv duser Sovyetler Birligine etkisiSovyetler Birligi cok olumsuz kosullarda baris antlasmasi imzalamis ozellikle Almanya Imparatorlugu nun Faustschlag Harekati sonucunda cok degerli topraklar insan gucu ve kaynak kaybetmistir Bunun da otesinde ozellikle Bolsevik iktidarindan memnun olmayan muhalif sol cevreler Bolseviklere baskaldirmak icin Brest Litovsk Antlasmasini bahane etmistir Rus Ic Savasinin onemli bir evresini Lenin e suikasti da iceren Bolseviklere karsi sol ayaklanmalar olusturur Ancak butun bu olumsuzluklara ragmen kayit altina alinmis bu baris sayesinde Bolsevikler ulke icinde iktidarlarini saglamlastirma firsati yakalamislardir Bu donemde Kizil Ordu birlikleri guclenmis Sovyet iktidari kurumsallasmistir Ayrica devrimin gozbebegi sayilan Petrograd in Alman isgaline girme tehlikesi bertaraf edilmistir Galeri8 Ocak 1918 Trocki tarafindan karsilanan Alman heyet Mart 1918 de Kiev deki Alman askerleri Brest deki Sovyet delegasyonu Antlasma sonrasi Ittifak Devletleri denetimine gecen topraklarAyrica bakinizRus Ic SavasiKaynakca Bakiniz Baris Kararnamesi a b Lenin in Trocki yi elestirdigi 6 Mart 1918 tarihli konusmasi RSDIP Bolsevik 7 Olaganustu Kongresi 6 Eylul 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 6 Mayis 2020 tarihinde erisilmistir