Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Somali (Somalice: Soomaaliya; Arapça: الصومال), resmî olarak Somali Federal Cumhuriyeti (Somalice: Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya, Arapça: جمهورية الصومال الفيدرالية Jumhūriyyat aṣ-Ṣūmāl al-fidraliyyah) ve komünist yönetimde önceki bilinen adıyla Somali Demokratik Cumhuriyeti olarak anılan, Doğu Afrika'da Afrika Boynuzu denilen coğrafî bölgede bulunan bir ülkedir. 1991’de Somali İç Savaşı'nın başlamasından beri devletin çoğu bölgesinde merkezî bir hükûmet kontrolü yoktur. Uluslararası olarak tanınmış Federal Geçiş Hükûmeti, ülkenin sadece küçük bir parçasını yönetmektedir.
Somali | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Başkent ve en büyük şehir | Mogadişu | ||||
| Resmî dil(ler) | Somalice, Arapça | ||||
| Tanınan bölgesel dil(ler) | Somalice, Arapça | ||||
| Etnik gruplar | Somalili (%85), Benadi, Bantus ve Somalili olmayan (%15) | ||||
| Hükûmet | Federal parlamenter cumhuriyet | ||||
| |||||
| Tarihçe | |||||
| |||||
| Yüzölçümü | |||||
• Toplam | 637.657 km2 (44.) | ||||
• Su (%) | 1,6 | ||||
| Nüfus | |||||
• 2020 tahminî | 15.893.219 (72..) | ||||
• Yoğunluk | 19,31/km2 (199.) | ||||
| GSYİH (SAGP) | 2019 tahminî | ||||
• Toplam | 13,324 milyar $ | ||||
• Kişi başına | 888 $ | ||||
| GSYİH (nominal) | 2019 tahminî | ||||
• Toplam | 5,218 milyar $ (184.) | ||||
• Kişi başına | 348 $ (193.) | ||||
| İGE (2017) |  0.351düşük | ||||
| Para birimi | Somali şilini (SOS) | ||||
| Zaman dilimi | UTC+3 (DAS) | ||||
| Trafik akışı | sağ | ||||
| Telefon kodu | +252 | ||||
| İnternet alan adı | .so | ||||
Somali Afrika'nın en doğu ucunda yer alıp, Kuzeybatıda Cibuti, güneybatıda Kenya, kuzeyde Aden Körfezi ve Yemen, doğuda Hint Okyanusu, batıda Etiyopya ile çevrilidir. Kıtadaki en uzun sahil şeridine sahiptir ve arazisi temel olarak platolar, düzlükler ve yaylalardan oluşur. Periyodik muson rüzgarları ve düzensiz yağışla yıl boyu kurak iklime sahiptir.
Antik Çağ’da, Somali önemli bir ticaret bölgesiydi, ve birçok bilgine göre efsanevi antik 'nın en muhtemel yerleşkeleri arasındadır. Orta Çağ boyunca, pek çok güçlü Somali imparatorlukları bölgesel ticareti hakimiyeti altına almıştır bunlardan bazıları; Ajura İmparatorluğu, Adal Sultanlığı, Warsangali Sultanlığı ve Gobroon Hanedanı. Somali, uzun süre Osmanlı İmparatorluğu topraklarının bir parçası olmuştur. 19.yüzyıl sonlarına doğru ise bölgede Osmanlı hakimiyeti iyice zayıflamıştır. 1869 yılında Süveyş Kanalı’nın açılmasıyla birlikte İngilizler, Kızıldeniz’den Aden Körfezi’ne giden yolun güvenliğini sağlamak adına bölge ülkelerini işgal etmişlerdir. Ülkenin körfez kıyı şeridini işgal eden İngilizler, Güney bölgeleri ise İtalyanlara bırakmışlardır. Britanya Somalisi 1887 – 1960, İtalyan Somalisi 1889 – 1960 yılları arasında varlığını sürdürmüştür. On dokuzuncu yüzyılın sonlarında İngilizler ve İtalyanlar sahil bölgelerinde kontrolü kazandı ve Britanya Somalisi ve İtalyan Somalisi kuruldu. Muhammed Abdullah Hassan tarafından kurulan Derviş Devleti, Britanya İmparatorluğu'nu sahil kesimlerine kadar dört kez püskürtmüşse de 1920 yılında Britanya hava gücüne yenilmişlerdir. İtalya 1927 yılında kendisine bağlı olan tüm bölgeler üzerinde tam bir hakimiyet sağladı. İtalya'nın bu işgali 1941 yılında bölgenin İngiliz askeri yönetimi altına girmesine kadar sürdü. 1960 yılında kuzey ve güneyi kapsayan bağımsız Somali Cumhuriyeti kuruldu.Mohamed Siad Barre 1969 yılında iktidarı ele geçirdi ve Somali Demokratik Cumhuriyeti'ni kurdu. Siad Barre; klanlar arasında rekabeti teşvik etmek, muhalefet partilerini yasaklamak, sivil toplumu bastırmak ve tüm bağımsız kurumları yok etmek suretiyle rejimini yirmi iki yıl sürdürdü. Yeni yönetimle birlikte ülkede tutuklamalar ve işkenceler arttı, gazete (sadece bir gazeteye resmi olarak izin verildi), radyo ve televizyon yasaklandı, orduya yatırım arttırıldı ve muhalifleri tespit etmek ve onları engellemek amacıyla Ulusal Güvenlik Servisi adlı gizli bir ekip kuruldu. Halkın ayaklanmaları askeri baskılarla engellenmekteydi. Ülke, özellikle 80’ler boyunca dış yardıma muhtaç durumdaydı. Eğitim, sağlık, ulaşım veya altyapı gibi kamusal alanda yatırım yapmak için çok az kaynak vardı. Herhangi bir siyasi pozisyona ilişkin seçim düzenlenmemekte; seçilmesi gerekenlerin tümü Barre tarafından atanmaktaydı. 1991 yılında Somali İç Savaşı patlak verdi ve Barre hükûmeti düştü.
İç Savaş
Somali İç Savaşı, Somali'de 1988'den bu yana sürmekte olan bir silahlı çatışmadır. 2006'dan beri belirli bir hükûmeti olmayan ve bu durum karşısında merkezi yapılanma gibi yetkili organlara sahiplik göstermeyen bir yapıya bürünmüştür.
Bunun en büyük sebebi 1991'de General Mohamed Siyad Barre'nin zorla iktidardan uzaklaştırılması sonucunda oluşan iktidar boşluğudur. Bu sebepten ötürüdür ki Somali'deki 1993-94 olaylarında gerçekleşen katliam ve kıtlıklar anlam bulmuştur. Eski asker ve kabile lideri olan önderliğindeki isyancı güçler; BM gücü olan Unosom kuvvetlerine saldırmış ve 23 Pakistanlı askeri öldürmüştür.
Bu dönemden itibaren ülke bir iç savaş ve barış gücünün bile yetersizliğini açıkça ortaya koyduğu kaos ortamına sürüklenmiştir.
1999-2003 döneminde açıkça beliren İslamcı güçler kabilelerin desteğinde otonom yönetimler oluşturup kendi hukuk ve sosyal işlevlerini yerine getirebilecek ufak bölgelere bölünmüştür. Özellikle Doğu Afrika'nın incisi olarak bilinen Mogadişhu şeriat mahkemelerinin en sık biçimde görüldükleri bir yer halini almıştır.
Ülkedeki bu iktidar boşluğu kuzeyde Somaliland adında yeni bir hükûmetin kurulmasına yol açmış ve bu hükûmette 2005-2006 döneminde güneyle çatışmaya girerek Etiyopya ve BM kuvvetlerini savaşa dahil etmiştir. İslami güç ve kabile savaşçıları güneye ve batı bölgesindeki uçlara çekilirken başkent Mogadişu Etiyopya kuvvetlerinin eline geçmiştir.
Ayrıca Bakınız
Ekonomi durumu
Somali'de ağırlıklı olarak hayvancılık, havale / para transfer şirketleri ve telekomünikasyona dayalı bir kayıt dışı ekonomi oluşmasına sebep olmuştur.
Kadim dünyanın en önemli ticaret merkezlerinden olan Somali, tarihi ipek yolu Afrika kolundan (Somali)'den geçiyordu. Önemli altın ve petrol rezervlerine sahip bir ülkedir. Hint Okyanusuna sıfır olan Somali ekonomisinin aşağı yukarı %65'i hayvancılık ve çiftçiliğe dayanır. Deve, koyun, keçi ve sığır yetiştirilir. Ülke arazisinin %15'i ekime müsaittir. Nehirler boyunca uzanan topraklar oldukça verimlidir. Başlıca tarım mahsulleri mısır, darı, susam, fasulye, pamuk, şekerpancarı, süpürgedarısı ve muzdur.
Ülkede çıkarılabilen başlıca mineraller; deniz tuzu, kireçtaşı, kumtaşı, kil, lületaşı, alçıtaşı, demir, kalay boksit, titanyum ve uranyumdur.
Ülkenin para birimi Somali Şilinidir (SOS). Daha çok İtalya, İngiltere ve Almanya'dan makine, kimyevi maddeler ve diğer tüketim maddeleri alır. Dışarıya muz, deri, boynuz, pamuk, balık, mısır, çekirdek içi ve et satar. İhracatını daha çok Suudi Arabistan ve İtalya'ya yapar.
Tarih öncesi dönem
Somali Paleolitik dönemden beri yerleşim alanı olmuştur. Ülkenin kuzey kesiminde bulunan mağara resimleri MÖ 9000 yılına ait olduğu belirlenmiştir. Bunlardan en ünlüsü, Afrika kıtasının bilinen en eski kaya sanatı içeren Laas Geel kompleksi. Çözülmemiş yazıtlar aynı zamanda her bir mağara resimlerinde altında tespit edilmiştir.
Afrika Boynuzu'nda bulunan mezarlıklar Somali'de 4. binyıl kadar önce cenaze geleneklerinin bulunduğuna kanıt olarak gösterilmiştir. 1909 yılında Somali'nin kuzeyin bölgesindeki Jalelo arkeolojik kazı alanında bulunan taş aletler "paleolitik dönemdeki doğu ve batı arasındaki evrensel bağlantıya en önemli kanıt" niteliğindedir.
Antik ve klasik çağ
Antik piramidal yapılar, mezarlar, harabeye dönmüş şehirlerdeki eski taş duvarlar bir zamanlar Somali yarımadasında yaşamış eski kadim bir uygarlığın kanıtlarını sunmaktadır. Gerçekleştirilen arkeolojik kazılar ve yapılan araştırmalar sonucu bu kadim uygarlığın kullandığı yazı sistemi hala çözülememiştir ayrıca milattan önce 2000'lerde Eski Mısır ve Miken Uygarlığı ile yapmış olduğu ticaret ilişkileri antik Punt ülkesinin Somali bölgesinde yaşadığının destekleyici kanıtlarıdır. Puntlulara göre "ticaret sadece bizim ürettiğimiz tütsü, abanoz ve kısa boynuzlu sığır değil aynı zamanda komşu bölgelere de altın, fildişi ve hayvan derileri içeren mallar olmalı". Deir El Bahari'deki tapınak kabartmalarına göre Punt Ülkesi o zamanlar Kral Parahu ve Kraliçe Ati tarafından idare edilmekteydi.
Milattan önce 2000-3000 yılları arasında Eski Somalilerin evcilleştirdiği develer Eski Mısır ve Kuzey Afrika'ya yayıldı. Klasik dönemde Mossylon, Opone, Malao, Mundus ve Somali Tabae şehir devletleri; Fenike, Mısır Ptolemaios, Yunanistan, Part Pers, Saba, Nabataea ve Roma İmparatorluğu'nun tüccarları ile bağlantı kurarak bir ticaret ağı geliştirdi. Bu ticareti deniz yolu vasıtasıyla gerçekleştirdiler.
Yeraltı zenginlikleri
Somali, çoğu henüz el değmemiş halde uranyum, demir, kalay, bakır, jips, boksit ve doğal gaz yataklarına sahiptir. Arap Yarımadasına yakınlığı nedeniyle petrol açısından da zengin olduğu varsayılmaktadır. Bu araştırmalar doğrultusunda, kuzeydeki Puntland eyaletinde yaklaşık 5-10 milyar varillik petrol rezervi saptanması sonucu Somali Petrol Şirketi kurulmuştur.
Uzay
Türkiye Uzay Ajansı tarafından açıklanan 10 Yıllık Milli Uzay Programı'na göre 2028 senesine kadar Somali'de bir roket fırlatma sahası inşa edilecektir.
Kaynakça
- ^
- ^ . Somalia.unfpa.org (6 April 2014). Retrieved 6 October 2016.
- ^ a b c . IMF.org. International Monetary Fund. 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2019.
- ^ a b c "Somalia". World Factbook. Central Intelligence Agency. 14 Mayıs 2009. 19 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2009.
- ^ Bronwyn E. Bruton. Somalia: A New Approach. Volume 52 of Council Special Report. Council on Foreign Relations, 2010
- ^ David Blair. "Somalia: Analysis of a failed state 2 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." The Telegraph. 18 November2008
- ^ "2010 Failed States Index[]." Foreign Policy.
- ^ . "The failed-state conundrum 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." The Washington Post. July 19, 2010.
- ^ Jon Lee Anderson. "The Most Failed State 5 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .." The New Yorker. December 14, 2009
- ^ Human Development Report 2010 – Data Tables. United Nations. 6 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ "Somali violence uproots 80,000 civilians in January alone, reports UN agency 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ." UN News Centre. 2 February 2010
- ^ "Piracy is just one of the many hazards in Somalia, which tops this year's list of the world's most dangerous countries." Zack O'Malley Greenburg. "World's Most Dangerous Countries 17 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .." Forbes. 03.04.09
- ^ International Traffic Network, The world trade in sharks: a compendium of Traffic's regional studies, (Traffic International: 1996), p.25.
- ^ "Somalia – Climate". countrystudies.us. 14 Mayıs 2009. 5 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2011.
- ^ John Kenrick, Phoenicia, (B. Fellowes: 1855), p.199.
- ^ Jeanne Rose, John Hulburd, The aromatherapy book: applications & inhalations, (North Atlantic Books: 1992), p.94.
- ^ Charnan, Simon (1990). Explorers of the Ancient World (İngilizce). Childrens Press. s. 26. ISBN . 25 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Ağustos 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". The Mariner's Mirror. Cilt 66-71. 1984. s. 261. 25 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 19 Ağustos 2011. Yazar
|ad1=eksik|soyadı1=()|erişimtarihi=7 Ağustos 2011 - ^ Christine El Mahdy, Egypt : 3000 Years of Civilization Brought to Life, (Raincoast Books: 2005), p.297.
- ^ Stefan Goodwin, Africa's legacies of urbanization: unfolding saga of a continent, (Lexington Books: 2006), p.48.
- ^ Coskun, Cansel (12 Ekim 2020). . KÜRESEL SİYASET. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2020.
- ^ Mariam Arif Gassem, Somalia: clan vs. nation, (s.n.: 2002), p.4
- ^ Kevin Shillington, Encyclopedia of African history, (CRC Press: 2005), p.1406.
- ^ Samatar, Said Sheikh (1982). Oral Poetry and Somali Nationalism (İngilizce). Cambridge University Press. s. 131 & 135. ISBN . 1 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 14 Eylül 2020.
- ^ Greystone Press Staff, The Illustrated Library of The World and Its Peoples: Africa, North and East, (Greystone Press: 1967), p.338.
- ^ Coskun, Cansel (12 Ekim 2020). . Küresel Siyaset. 6 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Kasım 2020.
- ^ pg 9 – Becoming Somaliland By Mark Bradbury
- ^ Susan M. Hassig, Zawiah Abdul Latif, Somalia, (Marshall Cavendish: 2007), p.22
- ^ pg 40 – Early Holocene Mortuary Practices and Hunter-Gatherer Adaptations in Southern Somalia, by Steven A. Brandt World Archaeology © 1988
- ^ (1909). "Prehistoric Implements From Somaliland". 9 (106). . ss. 182-183. Erişim tarihi: 30 Ocak 2011.
- ^ The Missionary review of the world, Volume 23, (Funk & Wagnalls: 1900), p.132.
- ^ Royal Geographical Society (Great Britain), Proceedings of the Royal Geographical Society of London, Volume 22, "Mr. J. M. Hildebrandt on his Travels in East Africa", (Edward Stanford: 1878), p. 447.
- ^ Neville Chittick, An Archaeological Reconnaissance of the Horn: The British-Somali Expedition 1975, p. 133.
- ^ Joyce A. Tyldesley, Hatchepsut: the female pharaoh, (Penguin: 1998), p. 147.
- ^ Bill Manley, The Penguin historical atlas of ancient Egypt, (Penguin: 1996), p. 59.
- ^ Suzanne Richard, Near Eastern archaeology: a reader, (EISENBRAUNS: 2003), p.120.
- ^ Haber7. . Haber7. 19 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Somali Somalice Soomaaliya Arapca الصومال resmi olarak Somali Federal Cumhuriyeti Somalice Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Arapca جمهورية الصومال الفيدرالية Jumhuriyyat aṣ Ṣumal al fidraliyyah ve komunist yonetimde onceki bilinen adiyla Somali Demokratik Cumhuriyeti olarak anilan Dogu Afrika da Afrika Boynuzu denilen cografi bolgede bulunan bir ulkedir 1991 de Somali Ic Savasi nin baslamasindan beri devletin cogu bolgesinde merkezi bir hukumet kontrolu yoktur Uluslararasi olarak taninmis Federal Gecis Hukumeti ulkenin sadece kucuk bir parcasini yonetmektedir SomaliJamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya Somalice جمهورية الصومال الفيدرالية Arapca Jumhuriyyat aṣ Ṣumal al fidraliyyah Somali Federal CumhuriyetiBayrak ArmaMilli mars Somalice Qolobaa Calankeed Her Ulusun Kendi Bayragi Vardir source source track track Baskent ve en buyuk sehirMogadisuResmi dil ler Somalice ArapcaTaninan bolgesel dil ler Somalice ArapcaEtnik gruplarSomalili 85 Benadi Bantus ve Somalili olmayan 15 HukumetFederal parlamenter cumhuriyet CumhurbaskaniHasan Seyh Mahmud BasbakanHamza Abdi BarreTarihce Tarih1 Temmuz 1960Yuzolcumu Toplam637 657 km2 44 Su 1 6Nufus 2020 tahmini15 893 219 72 Yogunluk19 31 km2 199 GSYIH SAGP 2019 tahmini Toplam13 324 milyar Kisi basina888 GSYIH nominal 2019 tahmini Toplam5 218 milyar 184 Kisi basina348 193 IGE 2017 0 351 dusukPara birimiSomali silini SOS Zaman dilimiUTC 3 DAS Trafik akisisagTelefon kodu 252Internet alan adi so Somali Afrika nin en dogu ucunda yer alip Kuzeybatida Cibuti guneybatida Kenya kuzeyde Aden Korfezi ve Yemen doguda Hint Okyanusu batida Etiyopya ile cevrilidir Kitadaki en uzun sahil seridine sahiptir ve arazisi temel olarak platolar duzlukler ve yaylalardan olusur Periyodik muson ruzgarlari ve duzensiz yagisla yil boyu kurak iklime sahiptir Antik Cag da Somali onemli bir ticaret bolgesiydi ve bircok bilgine gore efsanevi antik nin en muhtemel yerleskeleri arasindadir Orta Cag boyunca pek cok guclu Somali imparatorluklari bolgesel ticareti hakimiyeti altina almistir bunlardan bazilari Ajura Imparatorlugu Adal Sultanligi Warsangali Sultanligi ve Gobroon Hanedani Somali uzun sure Osmanli Imparatorlugu topraklarinin bir parcasi olmustur 19 yuzyil sonlarina dogru ise bolgede Osmanli hakimiyeti iyice zayiflamistir 1869 yilinda Suveys Kanali nin acilmasiyla birlikte Ingilizler Kizildeniz den Aden Korfezi ne giden yolun guvenligini saglamak adina bolge ulkelerini isgal etmislerdir Ulkenin korfez kiyi seridini isgal eden Ingilizler Guney bolgeleri ise Italyanlara birakmislardir Britanya Somalisi 1887 1960 Italyan Somalisi 1889 1960 yillari arasinda varligini surdurmustur On dokuzuncu yuzyilin sonlarinda Ingilizler ve Italyanlar sahil bolgelerinde kontrolu kazandi ve Britanya Somalisi ve Italyan Somalisi kuruldu Muhammed Abdullah Hassan tarafindan kurulan Dervis Devleti Britanya Imparatorlugu nu sahil kesimlerine kadar dort kez puskurtmusse de 1920 yilinda Britanya hava gucune yenilmislerdir Italya 1927 yilinda kendisine bagli olan tum bolgeler uzerinde tam bir hakimiyet sagladi Italya nin bu isgali 1941 yilinda bolgenin Ingiliz askeri yonetimi altina girmesine kadar surdu 1960 yilinda kuzey ve guneyi kapsayan bagimsiz Somali Cumhuriyeti kuruldu Mohamed Siad Barre 1969 yilinda iktidari ele gecirdi ve Somali Demokratik Cumhuriyeti ni kurdu Siad Barre klanlar arasinda rekabeti tesvik etmek muhalefet partilerini yasaklamak sivil toplumu bastirmak ve tum bagimsiz kurumlari yok etmek suretiyle rejimini yirmi iki yil surdurdu Yeni yonetimle birlikte ulkede tutuklamalar ve iskenceler artti gazete sadece bir gazeteye resmi olarak izin verildi radyo ve televizyon yasaklandi orduya yatirim arttirildi ve muhalifleri tespit etmek ve onlari engellemek amaciyla Ulusal Guvenlik Servisi adli gizli bir ekip kuruldu Halkin ayaklanmalari askeri baskilarla engellenmekteydi Ulke ozellikle 80 ler boyunca dis yardima muhtac durumdaydi Egitim saglik ulasim veya altyapi gibi kamusal alanda yatirim yapmak icin cok az kaynak vardi Herhangi bir siyasi pozisyona iliskin secim duzenlenmemekte secilmesi gerekenlerin tumu Barre tarafindan atanmaktaydi 1991 yilinda Somali Ic Savasi patlak verdi ve Barre hukumeti dustu Ic SavasSomali Ic Savasi Somali de 1988 den bu yana surmekte olan bir silahli catismadir 2006 dan beri belirli bir hukumeti olmayan ve bu durum karsisinda merkezi yapilanma gibi yetkili organlara sahiplik gostermeyen bir yapiya burunmustur Bunun en buyuk sebebi 1991 de General Mohamed Siyad Barre nin zorla iktidardan uzaklastirilmasi sonucunda olusan iktidar boslugudur Bu sebepten oturudur ki Somali deki 1993 94 olaylarinda gerceklesen katliam ve kitliklar anlam bulmustur Eski asker ve kabile lideri olan onderligindeki isyanci gucler BM gucu olan Unosom kuvvetlerine saldirmis ve 23 Pakistanli askeri oldurmustur Bu donemden itibaren ulke bir ic savas ve baris gucunun bile yetersizligini acikca ortaya koydugu kaos ortamina suruklenmistir 1999 2003 doneminde acikca beliren Islamci gucler kabilelerin desteginde otonom yonetimler olusturup kendi hukuk ve sosyal islevlerini yerine getirebilecek ufak bolgelere bolunmustur Ozellikle Dogu Afrika nin incisi olarak bilinen Mogadishu seriat mahkemelerinin en sik bicimde goruldukleri bir yer halini almistir Ulkedeki bu iktidar boslugu kuzeyde Somaliland adinda yeni bir hukumetin kurulmasina yol acmis ve bu hukumette 2005 2006 doneminde guneyle catismaya girerek Etiyopya ve BM kuvvetlerini savasa dahil etmistir Islami guc ve kabile savascilari guneye ve bati bolgesindeki uclara cekilirken baskent Mogadisu Etiyopya kuvvetlerinin eline gecmistir Ayrica Bakiniz Somali Ic SavasiEkonomi durumuSomali de agirlikli olarak hayvancilik havale para transfer sirketleri ve telekomunikasyona dayali bir kayit disi ekonomi olusmasina sebep olmustur Kadim dunyanin en onemli ticaret merkezlerinden olan Somali tarihi ipek yolu Afrika kolundan Somali den geciyordu Onemli altin ve petrol rezervlerine sahip bir ulkedir Hint Okyanusuna sifir olan Somali ekonomisinin asagi yukari 65 i hayvancilik ve ciftcilige dayanir Deve koyun keci ve sigir yetistirilir Ulke arazisinin 15 i ekime musaittir Nehirler boyunca uzanan topraklar oldukca verimlidir Baslica tarim mahsulleri misir dari susam fasulye pamuk sekerpancari supurgedarisi ve muzdur Ulkede cikarilabilen baslica mineraller deniz tuzu kirectasi kumtasi kil luletasi alcitasi demir kalay boksit titanyum ve uranyumdur Ulkenin para birimi Somali Silinidir SOS Daha cok Italya Ingiltere ve Almanya dan makine kimyevi maddeler ve diger tuketim maddeleri alir Disariya muz deri boynuz pamuk balik misir cekirdek ici ve et satar Ihracatini daha cok Suudi Arabistan ve Italya ya yapar Tarih oncesi donem Antik kaya sanatinda bir deve resmi Somali Paleolitik donemden beri yerlesim alani olmustur Ulkenin kuzey kesiminde bulunan magara resimleri MO 9000 yilina ait oldugu belirlenmistir Bunlardan en unlusu Afrika kitasinin bilinen en eski kaya sanati iceren Laas Geel kompleksi Cozulmemis yazitlar ayni zamanda her bir magara resimlerinde altinda tespit edilmistir Afrika Boynuzu nda bulunan mezarliklar Somali de 4 binyil kadar once cenaze geleneklerinin bulunduguna kanit olarak gosterilmistir 1909 yilinda Somali nin kuzeyin bolgesindeki Jalelo arkeolojik kazi alaninda bulunan tas aletler paleolitik donemdeki dogu ve bati arasindaki evrensel baglantiya en onemli kanit niteligindedir Antik ve klasik cag Antik piramidal yapilar mezarlar harabeye donmus sehirlerdeki eski tas duvarlar bir zamanlar Somali yarimadasinda yasamis eski kadim bir uygarligin kanitlarini sunmaktadir Gerceklestirilen arkeolojik kazilar ve yapilan arastirmalar sonucu bu kadim uygarligin kullandigi yazi sistemi hala cozulememistir ayrica milattan once 2000 lerde Eski Misir ve Miken Uygarligi ile yapmis oldugu ticaret iliskileri antik Punt ulkesinin Somali bolgesinde yasadiginin destekleyici kanitlaridir Puntlulara gore ticaret sadece bizim urettigimiz tutsu abanoz ve kisa boynuzlu sigir degil ayni zamanda komsu bolgelere de altin fildisi ve hayvan derileri iceren mallar olmali Deir El Bahari deki tapinak kabartmalarina gore Punt Ulkesi o zamanlar Kral Parahu ve Kralice Ati tarafindan idare edilmekteydi Milattan once 2000 3000 yillari arasinda Eski Somalilerin evcillestirdigi develer Eski Misir ve Kuzey Afrika ya yayildi Klasik donemde Mossylon Opone Malao Mundus ve Somali Tabae sehir devletleri Fenike Misir Ptolemaios Yunanistan Part Pers Saba Nabataea ve Roma Imparatorlugu nun tuccarlari ile baglanti kurarak bir ticaret agi gelistirdi Bu ticareti deniz yolu vasitasiyla gerceklestirdiler Yeralti zenginlikleriSomali cogu henuz el degmemis halde uranyum demir kalay bakir jips boksit ve dogal gaz yataklarina sahiptir Arap Yarimadasina yakinligi nedeniyle petrol acisindan da zengin oldugu varsayilmaktadir Bu arastirmalar dogrultusunda kuzeydeki Puntland eyaletinde yaklasik 5 10 milyar varillik petrol rezervi saptanmasi sonucu Somali Petrol Sirketi kurulmustur UzayTurkiye Uzay Ajansi tarafindan aciklanan 10 Yillik Milli Uzay Programi na gore 2028 senesine kadar Somali de bir roket firlatma sahasi insa edilecektir Pathway in old Erigavo The in Hargeisa The in Hargeisa Head detailsKaynakca Sablon United Nations World Population Prospects 2019 Somalia unfpa org 6 April 2014 Retrieved 6 October 2016 a b c IMF org International Monetary Fund 12 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 16 Kasim 2019 a b c Somalia World Factbook Central Intelligence Agency 14 Mayis 2009 19 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2009 Bronwyn E Bruton Somalia A New Approach Volume 52 of Council Special Report Council on Foreign Relations 2010 David Blair Somalia Analysis of a failed state 2 Aralik 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Telegraph 18 November2008 2010 Failed States Index olu kirik baglanti Foreign Policy The failed state conundrum 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde The Washington Post July 19 2010 Jon Lee Anderson The Most Failed State 5 Eylul 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde The New Yorker December 14 2009 Human Development Report 2010 Data Tables United Nations 6 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Somali violence uproots 80 000 civilians in January alone reports UN agency 29 Haziran 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde UN News Centre 2 February 2010 Piracy is just one of the many hazards in Somalia which tops this year s list of the world s most dangerous countries Zack O Malley Greenburg World s Most Dangerous Countries 17 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Forbes 03 04 09 International Traffic Network The world trade in sharks a compendium of Traffic s regional studies Traffic International 1996 p 25 Somalia Climate countrystudies us 14 Mayis 2009 5 Agustos 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2011 John Kenrick Phoenicia B Fellowes 1855 p 199 Jeanne Rose John Hulburd The aromatherapy book applications amp inhalations North Atlantic Books 1992 p 94 Charnan Simon 1990 Explorers of the Ancient World Ingilizce Childrens Press s 26 ISBN 0516030531 25 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Agustos 2011 Arsivlenmis kopya The Mariner s Mirror Cilt 66 71 1984 s 261 25 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Agustos 2011 Yazar ad1 eksik soyadi1 yardim erisimtarihi 7 Agustos 2011 Christine El Mahdy Egypt 3000 Years of Civilization Brought to Life Raincoast Books 2005 p 297 Stefan Goodwin Africa s legacies of urbanization unfolding saga of a continent Lexington Books 2006 p 48 Coskun Cansel 12 Ekim 2020 KURESEL SIYASET 6 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Kasim 2020 Mariam Arif Gassem Somalia clan vs nation s n 2002 p 4 Kevin Shillington Encyclopedia of African history CRC Press 2005 p 1406 Samatar Said Sheikh 1982 Oral Poetry and Somali Nationalism Ingilizce Cambridge University Press s 131 amp 135 ISBN 0521238331 1 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 14 Eylul 2020 Greystone Press Staff The Illustrated Library of The World and Its Peoples Africa North and East Greystone Press 1967 p 338 Coskun Cansel 12 Ekim 2020 Kuresel Siyaset 6 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Kasim 2020 pg 9 Becoming Somaliland By Mark Bradbury Susan M Hassig Zawiah Abdul Latif Somalia Marshall Cavendish 2007 p 22 pg 40 Early Holocene Mortuary Practices and Hunter Gatherer Adaptations in Southern Somalia by Steven A Brandt World Archaeology c 1988 1909 Prehistoric Implements From Somaliland 9 106 ss 182 183 Erisim tarihi 30 Ocak 2011 The Missionary review of the world Volume 23 Funk amp Wagnalls 1900 p 132 Royal Geographical Society Great Britain Proceedings of the Royal Geographical Society of London Volume 22 Mr J M Hildebrandt on his Travels in East Africa Edward Stanford 1878 p 447 Neville Chittick An Archaeological Reconnaissance of the Horn The British Somali Expedition 1975 p 133 Joyce A Tyldesley Hatchepsut the female pharaoh Penguin 1998 p 147 Bill Manley The Penguin historical atlas of ancient Egypt Penguin 1996 p 59 Suzanne Richard Near Eastern archaeology a reader EISENBRAUNS 2003 p 120 Haber7 Haber7 19 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Subat 2021