Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Fosfor döngüsü karbon (C), oksijen (O), azot (N) gibi elementlerin döngülerine kıyasla daha basittir. Çünkü, fosfor gaz haline geçemediği için, atmosfere geçiş evresine sahip değildir. Bu nedenle fosfor döngüsü, karalardan sulara, sulardan karalara doğru gerçekleşir.
Fosfor canlı ve cansız sistemlerde, fosfat olarak bulunur. Fosforun kaynağı, fosfatlı kayaçlardır. Fosfatlı kayaçlar, yağmur, rüzgâr gibi etkenlerle aşındıkça inorganik fosfat olarak yavaş yavaş toprağa taşınır. Bitkiler tarafından topraktan alınan inorganik fosfat, organik fosfata dönüştürülür.
Bitkilerdeki organik fosfat, önce otçul, bunlardan da etçil hayvanlara aktarılır. Ölen hayvan ve bitkilerin yapısındaki organik fosfat, saprotrof bakteri ve mantarların metabolizmasıyla fosfat olarak toprağa salınır.
Karasal ekosistemlerde olduğu gibi sucul ekosistemlerde de fosfor döngüsü gerçekleşir. Kayaçlardan sulara taşınan fosfat, suların derinliklerine çöken (sedimantasyon) bitki ve hayvan artıkları nedeniyle ekosistemdeki fosfor belirli oranda azalır. Bu şekilde depolanan fosfor, oluşabilecek jeolojik olayların etkisiyle karalara geçmeleri durumunda, tekrar kullanılabilirler. Doğal olayların yanı sıra, insanların gerçekleştirdiği kimyasal ve endüstriyel işlevler, çöpler ve fosfatlı temizlik maddeleri fosfor döngüsünde etkili olmaktadır.
Fosfatlı kayaçların yapay gübre üretiminde kullanımı gün geçtikçe artmaktadır. Toprağa atılan bu gübrelerin önemli bir kısmı, sularla denizlere kadar taşınır. Ayrıca insanların, yol, köprü, konut yapımı gibi etkinliklerle oluşturduğu atıklar, kullanılan fosfatlı ilaç ve deterjanlarda fosfat döngüsünün gerçekleştirilmesinde etkili olmuştur.
Dış bağlantılar
- Environmental Literacy Council - Phosphorus Cycle8 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Monitoring and assessing water quality, section 5.6 Phosphorus - EPA28 Ağustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- [1]8 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Fosfor dongusu karbon C oksijen O azot N gibi elementlerin dongulerine kiyasla daha basittir Cunku fosfor gaz haline gecemedigi icin atmosfere gecis evresine sahip degildir Bu nedenle fosfor dongusu karalardan sulara sulardan karalara dogru gerceklesir Fosfor Dongusu Fosfor canli ve cansiz sistemlerde fosfat olarak bulunur Fosforun kaynagi fosfatli kayaclardir Fosfatli kayaclar yagmur ruzgar gibi etkenlerle asindikca inorganik fosfat olarak yavas yavas topraga tasinir Bitkiler tarafindan topraktan alinan inorganik fosfat organik fosfata donusturulur Bitkilerdeki organik fosfat once otcul bunlardan da etcil hayvanlara aktarilir Olen hayvan ve bitkilerin yapisindaki organik fosfat saprotrof bakteri ve mantarlarin metabolizmasiyla fosfat olarak topraga salinir Karasal ekosistemlerde oldugu gibi sucul ekosistemlerde de fosfor dongusu gerceklesir Kayaclardan sulara tasinan fosfat sularin derinliklerine coken sedimantasyon bitki ve hayvan artiklari nedeniyle ekosistemdeki fosfor belirli oranda azalir Bu sekilde depolanan fosfor olusabilecek jeolojik olaylarin etkisiyle karalara gecmeleri durumunda tekrar kullanilabilirler Dogal olaylarin yani sira insanlarin gerceklestirdigi kimyasal ve endustriyel islevler copler ve fosfatli temizlik maddeleri fosfor dongusunde etkili olmaktadir Fosfatli kayaclarin yapay gubre uretiminde kullanimi gun gectikce artmaktadir Topraga atilan bu gubrelerin onemli bir kismi sularla denizlere kadar tasinir Ayrica insanlarin yol kopru konut yapimi gibi etkinliklerle olusturdugu atiklar kullanilan fosfatli ilac ve deterjanlarda fosfat dongusunun gerceklestirilmesinde etkili olmustur Dis baglantilarEnvironmental Literacy Council Phosphorus Cycle8 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Monitoring and assessing water quality section 5 6 Phosphorus EPA28 Agustos 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1 8 Kasim 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde