Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Gökçeada (İmroz) (Luvice: Imrašša), Ege Denizi’nin kuzeydoğusunda, Gelibolu Yarımadası'nın batısında yer alan, Türkiye'nin en büyük adası. Yüzölçümü 285 km², kıyıları 92 km, nüfusu 10.721 kişidir (2023). Adanın batısındaki İnce (Avlaka) Burun Türkiye'nin en batı sınırıdır.
| Gökçeada | |
|---|---|
 | |
| Coğrafya | |
 | |
| Denizi | Ege Denizi |
| Gölü | Gökçeada Barajı |
| Diğer adalar | İmroz |
| İklim | Akdeniz İklimi |
| Yüzölçümü | 285 km2 |
| Sahil şeridi | 92 km |
| Zirve | 673 m |
| Siyasi | |
| Adadaki ülke(ler) | |
| Marmara Bölgesi | |
| Çanakkale | |
| Yerleşim yerleri | |
| Demografi | |
| Nüfus | 10,721 (2.023) |
Çanakkale Boğazı'nın kuzeybatısındaki adada Çanakkale'ye bağlı Gökçeada ilçesi kuruludur. Yunanca adı İmbros (Imbrus) olan adaya, Osmanlı Türkleri İmroz adını vermiş, 1970 yılında ise Gökçeada adını almıştır.Yunanca'daki İmbros adının Luvice'de "açık alan/açık arazi" anlamına gelen İmraşşa kelimesinden geldiği düşünülmektedir.
Tarih
Büyükdere vadisinde, sahilden 1,5 km içeride 5000 yıllık Yeni Bademli Höyüğü yer alır. Güneybatıdaki Uğurlu Köyü civarında, İsa Tepesi eteklerinde bulunan Zeytinlik Höyüğünde yerleşim MÖ 6000-5000 yıl önceye kadar gider. Bu veriler adada yerleşimin günümüzden 8500 yıl kadar önce başladığını göstermektedir. Yeni Bademli höyüğü çevresinde yerleşim 5000 yıl önce başlamıştır Edremit Yazıtı'na göre Gökçeada Geç Tunç Çağı'nda Prens Mukşuş tarafından yönetilen Mira ve Viluşa Krallığı'nın egemenliği altına girmiştir. Daha sonra ada Yunanlar tarafından kolonize edilmiştir.
Gökçeada Roma döneminde de önemini korumuştur. Yerleşim merkezleri daha yükseklere kurulmuş ve kaleler görülmeye başlanmıştır. Bu dönemde Yukarı Kaleköy önemli bir yerleşimdir. Buradaki kale surları, akropol, heykel ve mermer parçaları, duvar kalıntıları Roma veya Ceneviz özellikleri gösterir. Kaleköy civarındaki, adaya da adını veren antik İmbros şehri harabe halindedir. Bizans’ın son yıllarında ada Venedik ve Cenevizlilerce yönetilmiştir. Deniz ticareti vergisi ve Tuz Gölü'nden elde edilen tuz Venedikliler açısından önemliydi. Osmanlılar boğazın hakimiyeti ve adaya kurdukları tersane ile askeri üs için adayı almak istiyorlardı. Adayı kaybeden Ceneviz ve Venediklerin Karadeniz ve boğazlar ticareti sona ermiştir.
Çanakkale Savaşları'nda ada İngilizlerin eline geçti. Havaalanı yapılan ada, müttefiklerin karargahı oldu. Ada daha sonra 1922-1923 yıllarında Yunanistan'ın kontrolüne girdi. Lozan'da On İki Ada ile birlikte Yunanistan'a bırakılması tartışılan ada, Yunanistan'ın savaş tazminatına karşılık Türkiye'ye bırakılmıştır.
Coğrafya
Adanın kuzey bölümleri daha yüksek ve diktir. Güney kıyılar daha alçak ve yataydır. Güneydoğuda Aydıncık Yarımadası'nın karaya bağlandığı alanda Tuz Gölü oluşmuştur. Göl tombolonun iki arasında bulunmaktadır. Dik olan kuzey kıyılarda falezler oluşmuştur. Akarsular kısa ve eğimlidir. Heyelan olayları görülür.
Gökçeada'nın ana ekseni Güneybatı-Kuzeydoğu yönündedir. Bu uzanış Gelibolu Yarımadası ve KAF'ın devamı olan kuzey Ege çukurlarının uzanışına uyar. Kuzeyinden 1000 m'yi bulan derin çukurlar ile sınırlandırılan ada, Biga ve Gelibolu kıta sahanlığı üzerinde yer alır. Adanın genel görünümünde tektonik olaylar önemlidir.
Adanın yükseltileri orta ve kuzey bölümlerinde yer alır. Kuzey-güney doğrultusunda eğim ve yükselti düzenli olarak azalır. En yüksek zirve 673 m ile Doruktepe'dir. Karaçalı Tepe (646 m), Ulukaya Tepe (638 m), diğer yüksek alanlardır.
Adanın en büyük akarsuyu Büyükdere'dir. Adanın ortalarından doğar, kuzeydoğuya yönelir. Gökçeada (Çınarlı) ve Zeytinli yerleşimlerini geçtikten sonra kuzeye döner. Bu noktadan sahile kadar geniş tabanlı vadiye sahiptir. Kaleköy yakınlarında, Kale Koyu'nda denize dökülür. Büyükdere üzerinde içme suyu ve sulama amaçlı Gökçeada Barajı yapılmıştır. Ayrıca akarsunun sol yanında Gökçeada Havaalanı bulunur. Adanın batısında, güneydoğu yönünde akan Çıkırım ve Ballı dereleri bulunur.
Nüfus
Ada nüfusu, 1990'da 7.948, 2010'da 7.074, 2016'da 8.776, 2021'de 10.377 ve 2023'te 10.721 kişiydi.
1569 yılında adada yaklaşık nüfus 5000 kişidir. 1831 nüfus sayımında 2505 kişi, 1887’de 7166 kişi, 1895'te 8500 kişi adada yaşamaktaydı.
Türkiye'nin tek Sualtı Milli Parkı Gökçeada’da, Yelkenkaya ile Yıldızkoy arasındadır. Adaya Çanakkale merkezden ve Kabatepe limanından (Eceabat) feribot seferleri yapılmaktadır. Adaya karasal bağlantı kuzeydoğudaki Kuzu Limanı'ndan sağlanmaktadır. Çanakkale'den 53 km, Kabatepe Limanı'ndan 22 km mesafededir.
Kaynakça
- ^ a b c "Gökçeada İlçe Nüfusu 2023". Nufusune.com. 2024. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2024.
- ^ Ilya Yakubovich (2010). Sociolinguistics of the Luvian Language (İngilizce). Brill. s. 177. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ a b . canakkalekulturturizm.gov.tr. 1 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018.
- ^ George L. Huxley (1961). Crete and the Luwians (İngilizce). Vincent-Baxter Press. s. 40. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ a b c d ÖNER, Prof. Dr. Ertuğ; VARDAR, Yrd. Doç. Serdar. . dergipark.gov.tr. 1 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018.
- ^ Eberhard Zangger ve Fred C. Woudhuizen (2018). "Rediscovered Luwian Hieroglyphic Inscriptions from Western Asia Minor". TALANTA – Proceedings of the Dutch Archaeological and Historical Society. Cilt 2018. s. 54. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 23 Kasım 2022.
- ^ a b c KAHRAMAN, Selver Özözen. . dergipark.gov.tr. 1 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2018.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Gokceada Imroz Luvice Imrassa Ege Denizi nin kuzeydogusunda Gelibolu Yarimadasi nin batisinda yer alan Turkiye nin en buyuk adasi Yuzolcumu 285 km kiyilari 92 km nufusu 10 721 kisidir 2023 Adanin batisindaki Ince Avlaka Burun Turkiye nin en bati siniridir GokceadaCografyaDeniziEge DeniziGoluGokceada BarajiDiger adalarImrozIklimAkdeniz IklimiYuzolcumu amp 0000000000000285 000000 285 km2Sahil seridi amp 0000000000000092 000000 92 kmZirve673 m SiyasiAdadaki ulke ler TurkiyeMarmara BolgesiCanakkaleYerlesim yerleriGokceadaDemografiNufus amp Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru Ifade hatasi Beklenmedik operatoru 10 721 2 023 Canakkale Bogazi nin kuzeybatisindaki adada Canakkale ye bagli Gokceada ilcesi kuruludur Yunanca adi Imbros Imbrus olan adaya Osmanli Turkleri Imroz adini vermis 1970 yilinda ise Gokceada adini almistir Yunanca daki Imbros adinin Luvice de acik alan acik arazi anlamina gelen Imrassa kelimesinden geldigi dusunulmektedir TarihBuyukdere vadisinde sahilden 1 5 km iceride 5000 yillik Yeni Bademli Hoyugu yer alir Guneybatidaki Ugurlu Koyu civarinda Isa Tepesi eteklerinde bulunan Zeytinlik Hoyugunde yerlesim MO 6000 5000 yil onceye kadar gider Bu veriler adada yerlesimin gunumuzden 8500 yil kadar once basladigini gostermektedir Yeni Bademli hoyugu cevresinde yerlesim 5000 yil once baslamistir Edremit Yaziti na gore Gokceada Gec Tunc Cagi nda Prens Muksus tarafindan yonetilen Mira ve Vilusa Kralligi nin egemenligi altina girmistir Daha sonra ada Yunanlar tarafindan kolonize edilmistir Gokceada Roma doneminde de onemini korumustur Yerlesim merkezleri daha yukseklere kurulmus ve kaleler gorulmeye baslanmistir Bu donemde Yukari Kalekoy onemli bir yerlesimdir Buradaki kale surlari akropol heykel ve mermer parcalari duvar kalintilari Roma veya Ceneviz ozellikleri gosterir Kalekoy civarindaki adaya da adini veren antik Imbros sehri harabe halindedir Bizans in son yillarinda ada Venedik ve Cenevizlilerce yonetilmistir Deniz ticareti vergisi ve Tuz Golu nden elde edilen tuz Venedikliler acisindan onemliydi Osmanlilar bogazin hakimiyeti ve adaya kurduklari tersane ile askeri us icin adayi almak istiyorlardi Adayi kaybeden Ceneviz ve Venediklerin Karadeniz ve bogazlar ticareti sona ermistir Canakkale Savaslari nda ada Ingilizlerin eline gecti Havaalani yapilan ada muttefiklerin karargahi oldu Ada daha sonra 1922 1923 yillarinda Yunanistan in kontrolune girdi Lozan da On Iki Ada ile birlikte Yunanistan a birakilmasi tartisilan ada Yunanistan in savas tazminatina karsilik Turkiye ye birakilmistir CografyaAdanin kuzey bolumleri daha yuksek ve diktir Guney kiyilar daha alcak ve yataydir Guneydoguda Aydincik Yarimadasi nin karaya baglandigi alanda Tuz Golu olusmustur Gol tombolonun iki arasinda bulunmaktadir Dik olan kuzey kiyilarda falezler olusmustur Akarsular kisa ve egimlidir Heyelan olaylari gorulur Gokceada nin ana ekseni Guneybati Kuzeydogu yonundedir Bu uzanis Gelibolu Yarimadasi ve KAF in devami olan kuzey Ege cukurlarinin uzanisina uyar Kuzeyinden 1000 m yi bulan derin cukurlar ile sinirlandirilan ada Biga ve Gelibolu kita sahanligi uzerinde yer alir Adanin genel gorunumunde tektonik olaylar onemlidir Adanin yukseltileri orta ve kuzey bolumlerinde yer alir Kuzey guney dogrultusunda egim ve yukselti duzenli olarak azalir En yuksek zirve 673 m ile Doruktepe dir Karacali Tepe 646 m Ulukaya Tepe 638 m diger yuksek alanlardir Adanin en buyuk akarsuyu Buyukdere dir Adanin ortalarindan dogar kuzeydoguya yonelir Gokceada Cinarli ve Zeytinli yerlesimlerini gectikten sonra kuzeye doner Bu noktadan sahile kadar genis tabanli vadiye sahiptir Kalekoy yakinlarinda Kale Koyu nda denize dokulur Buyukdere uzerinde icme suyu ve sulama amacli Gokceada Baraji yapilmistir Ayrica akarsunun sol yaninda Gokceada Havaalani bulunur Adanin batisinda guneydogu yonunde akan Cikirim ve Balli dereleri bulunur NufusAda nufusu 1990 da 7 948 2010 da 7 074 2016 da 8 776 2021 de 10 377 ve 2023 te 10 721 kisiydi 1569 yilinda adada yaklasik nufus 5000 kisidir 1831 nufus sayiminda 2505 kisi 1887 de 7166 kisi 1895 te 8500 kisi adada yasamaktaydi Turkiye nin tek Sualti Milli Parki Gokceada da Yelkenkaya ile Yildizkoy arasindadir Adaya Canakkale merkezden ve Kabatepe limanindan Eceabat feribot seferleri yapilmaktadir Adaya karasal baglanti kuzeydogudaki Kuzu Limani ndan saglanmaktadir Canakkale den 53 km Kabatepe Limani ndan 22 km mesafededir Kaynakca a b c Gokceada Ilce Nufusu 2023 Nufusune com 2024 Erisim tarihi 5 Temmuz 2024 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Ilya Yakubovich 2010 Sociolinguistics of the Luvian Language Ingilizce Brill s 177 23 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2022 a b canakkalekulturturizm gov tr 1 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2018 George L Huxley 1961 Crete and the Luwians Ingilizce Vincent Baxter Press s 40 23 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2022 a b c d ONER Prof Dr Ertug VARDAR Yrd Doc Serdar dergipark gov tr 1 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2018 Eberhard Zangger ve Fred C Woudhuizen 2018 Rediscovered Luwian Hieroglyphic Inscriptions from Western Asia Minor TALANTA Proceedings of the Dutch Archaeological and Historical Society Cilt 2018 s 54 23 Kasim 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 23 Kasim 2022 a b c KAHRAMAN Selver Ozozen dergipark gov tr 1 Kasim 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 31 Ekim 2018