Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), Fırat ve Dicle nehirleri üzerinde yapımı öngörülen barajlar, hidroelektrik santralleri ve yanı sıra kentsel ve kırsal altyapı, ulaştırma, sanayi, eğitim, sağlık ve diğer sektörlerin gelişmesini ve hizmetlerini kapsayan entegre projedir. Projenin toplam maliyeti 32 milyar dolardır.
Tarih
Fırat ve Dicle nehirlerinin sularından yararlanma fikri ve kararı Cumhuriyetin kurucusu Atatürk'ten geldi. 1920'lerde ve 1930'larda, elektrik enerjisine olan ihtiyaç öncelikli bir konuydu. Elektrik Etütleri İdaresi, ülkedeki nehirlerin enerji üretimi için nasıl kullanılabileceğini araştırmak üzere 1936 yılında kuruldu. İdare, detaylı çalışmalarına "Keban Barajı Projesi" ile başlamış ve Fırat'ın akışını ve diğer özelliklerini değerlendirmek için gözlem istasyonları kurmuştur. Bugün yapılandırıldığı haliyle GAP, Fırat ve Dicle'de sulama ve hidrolik enerji üretimi projelerinden oluşan 1970'li yıllarda planlanmış, ancak 80'li yılların başında bölge için çok sektörlü bir sosyal ve ekonomik kalkınma programına dönüşmüştür. Kalkınma programı sulama, hidrolik enerji, tarım, kırsal ve kentsel altyapı, ormancılık, eğitim ve sağlık gibi sektörleri kapsıyordu. 1988–1989'da yeni GAP İdari yapısının gelişmesiyle birlikte, temel hedefleri, bölgesel kalkınma eşitsizliklerini (ekonomik eşitsizliği) ortadan kaldırmak için insanların yaşam standartlarının ve gelir düzeylerinin iyileştirilmesi, sosyal istikrar ve ekonomik büyüme gibi ulusal hedeflere katkıda bulunmaktı. kırsal sektörde üretkenliği ve istihdam fırsatlarını artırarak.
Türkiye, Suriye ve Irak arasında zaman zaman GAP nedeniyle gerginlik arttı. Suriye ve Irak daha fazla suyun serbest bırakılmasını talep ederken, Türkiye baraj rezervuarlarını oluşturabilmek için bu talepleri reddetti. Bu nedenle GAP, olası Suriye - Irak - Türkiye çatışması riskinden dolayı özellikle uçaklara karşı dünyanın en iyi korunan baraj projelerinden biridir. GAP, bölgedeki yüksek düzeydeki Kürt gerillaları (PKK) faaliyetleri nedeniyle 1990'ların başında neredeyse tamamen durma noktasına geldi. PKK, fonlar terörle mücadele çabalarını desteklemek için yönlendirildiği için yalnızca bir dizi fon kesintisinden değil, aynı zamanda çok sayıda baraj ve kanala zarar vermek ve barajlarda çalışan mühendisleri öldürmekle suçlanıyor. GAP’deki gecikmelerde bir dizi ekonomik kriz de çok önemli bir rol oynadı.
İkinci Körfez Savaşı'ndan sonra kaldırılan Irak'a yönelik BM ambargosu, kalkınma çabalarını ve bölgenin doğal ekonomik ortağı olan Ortadoğu ülkeleriyle ticaretini olumsuz etkiledi. Ayrıca, kamu finansmanındaki dengesizlikler projenin finansman ihtiyacını geciktirmiştir. Son olarak, "Sosyal etki" bölümünde açıklandığı gibi, çeşitli tarihi yerlerin ve yerel konutların su baskını üzerine bir dizi adli sorunun açıklığa kavuşturulması gerekiyordu.
Projenin önemi
Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP), "Yukarı Mezopotamya" olarak bilinen ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nin, sosyal ve ekonomik kalkınmasını amaçlayan insan odaklı bir bölgesel kalkınma projesidir. Türkiye'yi bölgesel kalkınma konusunda dünyaya örnek konuma getiren GAP; Fırat ve Dicle nehirleri üzerinde yapımı süren baraj ve hidroelektrik santralleri ile sulama tesislerinin yanı sıra kentsel ve kırsal altyapı, tarım, ulaştırma, sanayi, eğitim, sağlık, konut, turizm ve diğer sektörlerdeki yatırımları da kapsayan entegre ve sürdürülebilir bir kalkınma yaklaşımı içinde devam ettirilmektedir. Bunun yanında bölgenin proje tanıtımı açısından önemli faktörlerden biri de Türkiye Radyo ve Televizyon Kurumu tarafından 1989'de kurulan Türkiye'nin ilk proje televizyon kanalı TRT GAP'ın açılmasıdır. 1989'dan 2015'e kadar hem projenin tanıtımının vizyonerliğini üstlenmiş hem kültürel ve sanatsal hem de tarım programlarını yayınlamıştır. 2015'in Şubat ayında yayın hayatına son vermiştir.
Teknik detayları
Güneydoğu Anadolu Bölgesi, büyük bir tarım potansiyeline sahiptir. Bölgenin geniş toprakları, makineli tarıma elverişlidir. Ancak tarımda karşılaşılan en önemli sorun, su yetersizliğidir. GAP projesi sayesinde sulanabilen arazi alanı oldukça artmıştır. Böylece tarımsal ürün artmış, bazı alanlarda yılda birden fazla ürün alınabilmektedir. GAP, Türkiye ekonomisinin kalkınması için büyük önem taşımaktadır. Proje, 25 büyük sulama projesini kapsayan ve 1,8 milyon hektar tarım alanının sulamasını gerçekleştirmekte olan dev bir projedir. Türkiye'de sulanabilir potansiyele sahip olan alanların 8,5 milyon hektar civarında olduğu düşünülürse bu projenin büyüklüğü daha iyi anlaşılır. Projenin toplam tutarı 32 milyar Amerikan dolarıdır. Proje büyük ölçüde tamamlanmış olsa da hâlâ tam olarak tamamlanmamıştır. bazı baraj, altyapı, yol ve köprü inşaatları devam etmektedir.
50 Yılda 50 Eser
İnşaat Mühendisleri Odası odanın kuruluşundan itibaren 50 yıl içerisinde ülkede gerçekleştirilmiş 50 büyük inşaat projesini bir juri tarafından saptayarak bu projeleri 50 Yılda 50 Eser adı altında ilan etmiştir. Liste bölgesel kalkınma, binalar, ulaşım, hidroloji ve endüstri alt başlıklarını taşımaktadır. Bu proje de o liste içerisinde yer almaktadır.
Kaynakça
- ^ https://www.emo.org.tr/ekler/d73f5b6b5d8b428_ek.pdf?tipi=3&turu=X&sube=#:~:text=Toplam%20maliyeti%2C%2032.000.000.000%20%24,d%C3%BCnyan%C4%B1n%20ise%208.%20b%C3%BCy%C3%BCk%20projesidir.
- ^ . web.archive.org. 22 Nisan 2008. 22 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2021.
Dış bağlantılar
- Güneydoğu Anadolu Projesi resmî internet sitesi 1 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Guneydogu Anadolu Projesi GAP Firat ve Dicle nehirleri uzerinde yapimi ongorulen barajlar hidroelektrik santralleri ve yani sira kentsel ve kirsal altyapi ulastirma sanayi egitim saglik ve diger sektorlerin gelismesini ve hizmetlerini kapsayan entegre projedir Projenin toplam maliyeti 32 milyar dolardir Guneydogu Anadolu Projesi nin yayilim alaninin harita uzerindeki konumuTarihFirat ve Dicle nehirlerinin sularindan yararlanma fikri ve karari Cumhuriyetin kurucusu Ataturk ten geldi 1920 lerde ve 1930 larda elektrik enerjisine olan ihtiyac oncelikli bir konuydu Elektrik Etutleri Idaresi ulkedeki nehirlerin enerji uretimi icin nasil kullanilabilecegini arastirmak uzere 1936 yilinda kuruldu Idare detayli calismalarina Keban Baraji Projesi ile baslamis ve Firat in akisini ve diger ozelliklerini degerlendirmek icin gozlem istasyonlari kurmustur Bugun yapilandirildigi haliyle GAP Firat ve Dicle de sulama ve hidrolik enerji uretimi projelerinden olusan 1970 li yillarda planlanmis ancak 80 li yillarin basinda bolge icin cok sektorlu bir sosyal ve ekonomik kalkinma programina donusmustur Kalkinma programi sulama hidrolik enerji tarim kirsal ve kentsel altyapi ormancilik egitim ve saglik gibi sektorleri kapsiyordu 1988 1989 da yeni GAP Idari yapisinin gelismesiyle birlikte temel hedefleri bolgesel kalkinma esitsizliklerini ekonomik esitsizligi ortadan kaldirmak icin insanlarin yasam standartlarinin ve gelir duzeylerinin iyilestirilmesi sosyal istikrar ve ekonomik buyume gibi ulusal hedeflere katkida bulunmakti kirsal sektorde uretkenligi ve istihdam firsatlarini artirarak Turkiye Suriye ve Irak arasinda zaman zaman GAP nedeniyle gerginlik artti Suriye ve Irak daha fazla suyun serbest birakilmasini talep ederken Turkiye baraj rezervuarlarini olusturabilmek icin bu talepleri reddetti Bu nedenle GAP olasi Suriye Irak Turkiye catismasi riskinden dolayi ozellikle ucaklara karsi dunyanin en iyi korunan baraj projelerinden biridir GAP bolgedeki yuksek duzeydeki Kurt gerillalari PKK faaliyetleri nedeniyle 1990 larin basinda neredeyse tamamen durma noktasina geldi PKK fonlar terorle mucadele cabalarini desteklemek icin yonlendirildigi icin yalnizca bir dizi fon kesintisinden degil ayni zamanda cok sayida baraj ve kanala zarar vermek ve barajlarda calisan muhendisleri oldurmekle suclaniyor GAP deki gecikmelerde bir dizi ekonomik kriz de cok onemli bir rol oynadi Ikinci Korfez Savasi ndan sonra kaldirilan Irak a yonelik BM ambargosu kalkinma cabalarini ve bolgenin dogal ekonomik ortagi olan Ortadogu ulkeleriyle ticaretini olumsuz etkiledi Ayrica kamu finansmanindaki dengesizlikler projenin finansman ihtiyacini geciktirmistir Son olarak Sosyal etki bolumunde aciklandigi gibi cesitli tarihi yerlerin ve yerel konutlarin su baskini uzerine bir dizi adli sorunun acikliga kavusturulmasi gerekiyordu Projenin onemiProjenin merkezinde Ataturk Baraji ve Hidroelektrik Santrali Guneydogu Anadolu Projesi GAP Yukari Mezopotamya olarak bilinen ve Guneydogu Anadolu Bolgesi nin sosyal ve ekonomik kalkinmasini amaclayan insan odakli bir bolgesel kalkinma projesidir Turkiye yi bolgesel kalkinma konusunda dunyaya ornek konuma getiren GAP Firat ve Dicle nehirleri uzerinde yapimi suren baraj ve hidroelektrik santralleri ile sulama tesislerinin yani sira kentsel ve kirsal altyapi tarim ulastirma sanayi egitim saglik konut turizm ve diger sektorlerdeki yatirimlari da kapsayan entegre ve surdurulebilir bir kalkinma yaklasimi icinde devam ettirilmektedir Bunun yaninda bolgenin proje tanitimi acisindan onemli faktorlerden biri de Turkiye Radyo ve Televizyon Kurumu tarafindan 1989 de kurulan Turkiye nin ilk proje televizyon kanali TRT GAP in acilmasidir 1989 dan 2015 e kadar hem projenin tanitiminin vizyonerligini ustlenmis hem kulturel ve sanatsal hem de tarim programlarini yayinlamistir 2015 in Subat ayinda yayin hayatina son vermistir Teknik detaylariGuneydogu Anadolu Bolgesi buyuk bir tarim potansiyeline sahiptir Bolgenin genis topraklari makineli tarima elverislidir Ancak tarimda karsilasilan en onemli sorun su yetersizligidir GAP projesi sayesinde sulanabilen arazi alani oldukca artmistir Boylece tarimsal urun artmis bazi alanlarda yilda birden fazla urun alinabilmektedir GAP Turkiye ekonomisinin kalkinmasi icin buyuk onem tasimaktadir Proje 25 buyuk sulama projesini kapsayan ve 1 8 milyon hektar tarim alaninin sulamasini gerceklestirmekte olan dev bir projedir Turkiye de sulanabilir potansiyele sahip olan alanlarin 8 5 milyon hektar civarinda oldugu dusunulurse bu projenin buyuklugu daha iyi anlasilir Projenin toplam tutari 32 milyar Amerikan dolaridir Proje buyuk olcude tamamlanmis olsa da hala tam olarak tamamlanmamistir bazi baraj altyapi yol ve kopru insaatlari devam etmektedir 50 Yilda 50 EserInsaat Muhendisleri Odasi odanin kurulusundan itibaren 50 yil icerisinde ulkede gerceklestirilmis 50 buyuk insaat projesini bir juri tarafindan saptayarak bu projeleri 50 Yilda 50 Eser adi altinda ilan etmistir Liste bolgesel kalkinma binalar ulasim hidroloji ve endustri alt basliklarini tasimaktadir Bu proje de o liste icerisinde yer almaktadir Kaynakca https www emo org tr ekler d73f5b6b5d8b428 ek pdf tipi 3 amp turu X amp sube text Toplam 20maliyeti 2C 2032 000 000 000 20 24 d C3 BCnyan C4 B1n 20ise 208 20b C3 BCy C3 BCk 20projesidir web archive org 22 Nisan 2008 22 Nisan 2008 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Nisan 2021 Dis baglantilarGuneydogu Anadolu Projesi resmi internet sitesi 1 Mayis 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde