Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hünnap (Ziziphus jujuba), cehrigiller (Rhamnaceae) ailesinden bahar aylarında hoş kokulu sarı renkli çiçekler açan, dikenli bir ağaç türüdür.
| Hünnap | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||
 Asgari endişe altında (IUCN 3.1) | |||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| İkili adlandırma | |||||||||||||||
| Ziziphus jujuba Mill., Gard. Dict. ed. 8: n.° 1 (1768).
| |||||||||||||||
Özellikleri
Sert çekirdekli, iri zeytin biçiminde ve büyüklüğündedir. İlk başlarda yeşil iken olgunlaştıkça kırmızıya ve siyah-mor renge döner. En dış kabuğu derimsi ve ince, pulpası (yumuşak kısım) kopartıldığında elmadaki gibi sert ve beyaza yakındır. Ancak birkaç saat içinde sarılaşır ve yumuşar. Birkaç gün içinde kabuğu da buruşur. Pulpa tatlı lezzetlidir.
Bahçelerde yetiştirildiği gibi yabanî olarak da bulunur.
Genellikle dikenli dalları olan 5-12 metre (16-39 ft) yüksekliğe ulaşan küçük bir yaprak döken ağaç veya çalıdır. Yaprakları parlak yeşil, oval-vurgulu, 2-7 santimetre (0,79-2,76 in) uzunluğunda, 1-3 santimetre (0,39-1,18 in) genişliğinde ve tabanında göze çarpan üç damarlı ve ince diş kenar boşlukları vardır.
Çiçekleri küçüktür, 5 milimetre (0,20 in) genişliğinde, göze çarpmayan beş sarımsı yeşil taç yaprağı vardır.
Meyvesi yenilebilir oval 15-3 santimetre (5,9-1,2 in) genişliğindedir; olgunlaşmadığında pürüzsüz-yeşildir, daha az asitli elma kıvamına ve tadına sahiptir, kahverengiden morumsu siyaha doğru olgunlaşır ve sonunda kırışır, küçük bir hurma gibi görünür. İki tohumlu zeytin çekirdeğine benzeyen tek sert çekirdeklidir.
100 gramında 79 kcal olan hünnapın, vitamin dağılımı ise, %5 A Vitamini, % 17 B Vitamini türevleri ve % 83 C Vitamini şeklindedir. Ayrıca, Potasyum, Demir, Manganez, Magnezyum, Fosfor, Kalsiyum, Çinko ve Sodyum mineralleri açısından zengindir.
Dağılımı
Kesin doğal dağılımı yoğun tarım nedeniyle belirsizdir ancak Güney Asya'da, Lübnan, kuzey Hindistan ve güney ve orta Çin arasında ve muhtemelen orada tanıtılmış olsa da muhtemelen güneydoğu Avrupa'da olduğu düşünülmektedir.
Kuzey Afrika ve Suriye’den Hindistan'a ve Çin'e yayıldığı düşünülmektedir. Ağaç birçok iklime uyum sağlamakla birlikte iyi meyve vermesi için sıcak yazlara ihtiyaç duyar.
Türkiye’de Marmara, Batı ve Güney Anadolu’da bulunur. Ayrıca Karadeniz'de Çoruh Vadisi havzasında, Manisa'nın Demirci ilçesinde ve yaygın olarak Denizli'nin Çivril ilçesine bağlı Gümüşsu kasabasında bulunur ve değişik türleri görülür.
Bu bitki Madagaskar'da tanıtıldı ve adanın batı kesiminde istilacı bir tür olarak yetişir. Hünnap Bulgaristan'ın doğusunda yabani olarak yetiştiği ama aynı zamanda meyvesi saklanan bir bahçe çalısıdır. Meyveler sonbaharda toplanır. Ağaçlar doğu Karayipler'de vahşi büyür ve Jamaika, Bahamalar ve Trinidad'da da var olduğu söylenir. Barbados ve Guyana'da meyve "dongz" veya "donks" olarak adlandırılır Antigua ve Barbuda'da meyveye "dump" veya "dums"; ve Bahamalar'da "juju" denir. Karayipler'in Fransız adalarında "pomme surette" olarak da bilinir. Başka yerlerde daha kesin olarak "Hint hünnabı" olarak bilinen bu meyve Güney Kaliforniya'nın çeşitli bölgelerinde yetiştirilen "hünnap" meyvesinden farklıdır., Belize 'deki antik bir , ‘nin yaklaşık 50 kilometre (31 mi) l kuzeyinde yer alan Belize ve çevresindeki orman yerliler arasında daha iyi bir kelime olmadığı için erik olarak anılan bazı hünnap ağacı ve çalı çeşitlerine de sahiptir.
Kullanımı
Meyvelerinde şeker, tanin ve müsilajlı (eksopolisakkarid) maddeler bulunmaktadır. Güneşte kurutulan olgun meyveler çerez olarak çay ile tüketilebilir. Geleneksel tıpta da kullanılmaktadır.
Tıbbi kullanımı
Meyve ve tohumları stresi azalttığına inanılan Çin ve Kore'de geleneksel Çin tıbbında ve geleneksel olarak mantar önleyici, antibakteriyel, ülser önleyici, iltihap önleyici, sakinleştirici, antispastik, antifertilite/doğum kontrolü, hipotansif ve antinefritik, kardiyotonik, antioksidan, bağışıklık uyarıcı ve yara iyileştirici özellikler için kullanılır. 'da kullanılan meyveler arasındadır.
Hünnap, ile birlikte Çin tıbbında diğer bitkileri uyumlaştırmak ve hafifletmek için kullanılır.
Hünnap yapraklarındaki bir bileşik olan tatlı tadı algılama yeteneğini bastırır.
Hünnap meyvesi ayrıca soğuk algınlığı ve gribi tedavi etmek için diğer bitkilerle birleştirilir.
Meyvesi vitaminler, amino asitler gibi birçok farklı sağlıklı özellik içerir.
Meyvenin kullanımı Çin tıbbında dalak hastalıkları için faydalı olabilir.
Kaynakça
- ^ a b Rushforth, K. (1999). Trees of Britain and Europe. Collins .
- ^ . www.hort.purdue.edu. 22 Ekim 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ . www.crfg.org. 1 Kasım 1996 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Goetz P. "Demonstration of the psychotropic effect of mother tincture of Zizyphus jujuba" Phytotherapie 2009 7:1 (31–36) https://doi.org/10.1007/s10298-008-0362-7 Mise en évidence d’un effet psychotrope de la teinture mère de Zizyphus jujuba Mill (original French title)
- ^ Jiang J.-G., Huang X.-J., Chen J., Lin Q.-S.,"Comparison of the sedative and hypnotic effects of flavonoids, saponins, and polysaccharides extracted from Semen Ziziphus jujube" 18 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Natural Product Research 2007 21:4 (310–320) https://doi.org/10.1080/14786410701192827
- ^ Mahajan R.T., Chopda M.Z. "Phyto-pharmacology of Ziziphus jujuba mill – A plant review"[] Mahajan R.T., Chopda M.Z. Pharmacognosy Reviews 2009 3:6 (320–329)
- ^ Kurihara, Y. (1992). "Characteristics of antisweet substances, sweet proteins, and sweetness-inducing proteins". Crit Rev Food Sci Nutr. 32 (3): 231-252. doi:10.1080/10408399209527598. (PMID) 1418601.
- ^ Traditional Chinese Medicine. Determination of heavy metals in herbal medicines used in Traditional Chinese Medicine, BSI British Standards, doi:10.3403/30281528u, erişim tarihi: 19 Kasım 2020
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hunnap Ziziphus jujuba cehrigiller Rhamnaceae ailesinden bahar aylarinda hos kokulu sari renkli cicekler acan dikenli bir agac turudur HunnapKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 3 1 Biyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim RosalesFamilya RhamnaceaeCins ZiziphusTur Z jujubaIkili adlandirmaZiziphus jujubaMill Gard Dict ed 8 n 1 1768 Vikitur de Ziziphus jujuba ile ilgili ayrintili taksonomik bilgiler bulunur Wikimedia Commons ta Ziziphus jujuba ile ilgili coklu ortam belgeleri bulunurOzellikleriSert cekirdekli iri zeytin biciminde ve buyuklugundedir Ilk baslarda yesil iken olgunlastikca kirmiziya ve siyah mor renge doner En dis kabugu derimsi ve ince pulpasi yumusak kisim kopartildiginda elmadaki gibi sert ve beyaza yakindir Ancak birkac saat icinde sarilasir ve yumusar Birkac gun icinde kabugu da burusur Pulpa tatli lezzetlidir Bahcelerde yetistirildigi gibi yabani olarak da bulunur Genellikle dikenli dallari olan 5 12 metre 16 39 ft yukseklige ulasan kucuk bir yaprak doken agac veya calidir Yapraklari parlak yesil oval vurgulu 2 7 santimetre 0 79 2 76 in uzunlugunda 1 3 santimetre 0 39 1 18 in genisliginde ve tabaninda goze carpan uc damarli ve ince dis kenar bosluklari vardir Cicekleri kucuktur 5 milimetre 0 20 in genisliginde goze carpmayan bes sarimsi yesil tac yapragi vardir Meyvesi yenilebilir oval 15 3 santimetre 5 9 1 2 in genisligindedir olgunlasmadiginda puruzsuz yesildir daha az asitli elma kivamina ve tadina sahiptir kahverengiden morumsu siyaha dogru olgunlasir ve sonunda kirisir kucuk bir hurma gibi gorunur Iki tohumlu zeytin cekirdegine benzeyen tek sert cekirdeklidir Haydarabad Hindistan da hunnap yapraklariTaze Hunnap Meyveleri 100 graminda 79 kcal olan hunnapin vitamin dagilimi ise 5 A Vitamini 17 B Vitamini turevleri ve 83 C Vitamini seklindedir Ayrica Potasyum Demir Manganez Magnezyum Fosfor Kalsiyum Cinko ve Sodyum mineralleri acisindan zengindir Kurutulmus Hunnap Kurutulmus Hunnap DagilimiKesin dogal dagilimi yogun tarim nedeniyle belirsizdir ancak Guney Asya da Lubnan kuzey Hindistan ve guney ve orta Cin arasinda ve muhtemelen orada tanitilmis olsa da muhtemelen guneydogu Avrupa da oldugu dusunulmektedir Kuzey Afrika ve Suriye den Hindistan a ve Cin e yayildigi dusunulmektedir Agac bircok iklime uyum saglamakla birlikte iyi meyve vermesi icin sicak yazlara ihtiyac duyar Turkiye de Marmara Bati ve Guney Anadolu da bulunur Ayrica Karadeniz de Coruh Vadisi havzasinda Manisa nin Demirci ilcesinde ve yaygin olarak Denizli nin Civril ilcesine bagli Gumussu kasabasinda bulunur ve degisik turleri gorulur Bu bitki Madagaskar da tanitildi ve adanin bati kesiminde istilaci bir tur olarak yetisir Hunnap Bulgaristan in dogusunda yabani olarak yetistigi ama ayni zamanda meyvesi saklanan bir bahce calisidir Meyveler sonbaharda toplanir Agaclar dogu Karayipler de vahsi buyur ve Jamaika Bahamalar ve Trinidad da da var oldugu soylenir Barbados ve Guyana da meyve dongz veya donks olarak adlandirilir Antigua ve Barbuda da meyveye dump veya dums ve Bahamalar da juju denir Karayipler in Fransiz adalarinda pomme surette olarak da bilinir Baska yerlerde daha kesin olarak Hint hunnabi olarak bilinen bu meyve Guney Kaliforniya nin cesitli bolgelerinde yetistirilen hunnap meyvesinden farklidir Belize deki antik bir nin yaklasik 50 kilometre 31 mi l kuzeyinde yer alan Belize ve cevresindeki orman yerliler arasinda daha iyi bir kelime olmadigi icin erik olarak anilan bazi hunnap agaci ve cali cesitlerine de sahiptir KullanimiMeyvelerinde seker tanin ve musilajli eksopolisakkarid maddeler bulunmaktadir Guneste kurutulan olgun meyveler cerez olarak cay ile tuketilebilir Geleneksel tipta da kullanilmaktadir Tibbi kullanimi Meyve ve tohumlari stresi azalttigina inanilan Cin ve Kore de geleneksel Cin tibbinda ve geleneksel olarak mantar onleyici antibakteriyel ulser onleyici iltihap onleyici sakinlestirici antispastik antifertilite dogum kontrolu hipotansif ve antinefritik kardiyotonik antioksidan bagisiklik uyarici ve yara iyilestirici ozellikler icin kullanilir da kullanilan meyveler arasindadir Hunnap ile birlikte Cin tibbinda diger bitkileri uyumlastirmak ve hafifletmek icin kullanilir Hunnap yapraklarindaki bir bilesik olan tatli tadi algilama yetenegini bastirir Hunnap meyvesi ayrica soguk alginligi ve gribi tedavi etmek icin diger bitkilerle birlestirilir Meyvesi vitaminler amino asitler gibi bircok farkli saglikli ozellik icerir Meyvenin kullanimi Cin tibbinda dalak hastaliklari icin faydali olabilir Kaynakca a b Rushforth K 1999 Trees of Britain and Europe Collins 0 00 220013 9 www hort purdue edu 22 Ekim 1999 tarihinde kaynagindan arsivlendi www crfg org 1 Kasim 1996 tarihinde kaynagindan arsivlendi Goetz P Demonstration of the psychotropic effect of mother tincture of Zizyphus jujuba Phytotherapie 2009 7 1 31 36 https doi org 10 1007 s10298 008 0362 7 Mise en evidence d un effet psychotrope de la teinture mere de Zizyphus jujuba Mill original French title Jiang J G Huang X J Chen J Lin Q S Comparison of the sedative and hypnotic effects of flavonoids saponins and polysaccharides extracted from Semen Ziziphus jujube 18 Eylul 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Natural Product Research 2007 21 4 310 320 https doi org 10 1080 14786410701192827 Mahajan R T Chopda M Z Phyto pharmacology of Ziziphus jujuba mill A plant review olu kirik baglanti Mahajan R T Chopda M Z Pharmacognosy Reviews 2009 3 6 320 329 Kurihara Y 1992 Characteristics of antisweet substances sweet proteins and sweetness inducing proteins Crit Rev Food Sci Nutr 32 3 231 252 doi 10 1080 10408399209527598 PMID 1418601 Traditional Chinese Medicine Determination of heavy metals in herbal medicines used in Traditional Chinese Medicine BSI British Standards doi 10 3403 30281528u erisim tarihi 19 Kasim 2020