Hacı Ali (Arapça: حاج علي, Ḥājj ʿAlī), ABD'deki ismiyle Hi Jolly veya doğum ismiyle Philip Tedro (y. 1828 — 16 Aralık 1902), Yunan ve Suriye kökenliOsmanlılı deve eğitimcisi ve sürücüsü.
Hacı Ali Hi Holly Philip Tedro | |
---|---|
Hacı Ali ve eşi | |
Doğum | Philip Tedro y. 1828 İzmir, Aydın Eyaleti, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 16 Aralık 1902 (74 yaşında) Quartzsite, Arizona, Amerika Birleşik Devletleri |
Defin yeri | N end of Cemetery Rd, Quartzsite, Arizona 33°39′53″K 114°14′11″B / 33.66472°K 114.23639°B |
Anıtlar | Hi Jolly Anıtı |
Milliyet | Osmanlılı |
Etnik köken | Yunan-Suriyeli |
Vatandaşlık | Osmanlı İmparatorluğu (1828-1856) ABD (1856–ölümüne kadar) |
Meslek | Asker |
Din | İslam (doğarken Yunan Ortodoks) |
İzmir, Aydın Eyaleti'nde dünyaya gelip, ABD Ordusu Develi Askerler Tümeni'ni kurmak için ABD tarafından 1856'da davet edilip ABD'ye gitmiş, 30 yıl ordu için çalışmış ve yaşamının geri kalanını orada tamamlamıştır. Hacı Ali, Hacı Ali ismini telaffuz edemeyip Hi Jolly diyen Amerikalılar tarafınca o kadar sevilmiştiki; ülke genelinde, Arizona'daki ölümüne kadar yaşayan bir efsane haline gelmişti. Günümüzde dahil her yılın Ocak ayında mezarının bulunduğu Quartzsite, Arizona'daki "Hi Jolly Festivali" düzenlenmektedir.
Biyografi
1828 yılı civarında, Yunan bir baba ve Suriyeli Arap Hristiyanı bir anneden Philip Tedro ismi ile İzmir'de dünyaya gelmiştir. Sonradan İslam'a geçip ismini Ali yapmış, hacca gidip geldiği için çevresindekiler tarafından Hacı ön ismini almış ve Hacı Ali ismini almıştır.
İki yıl süren Meksika Savaşı (1846-1848) sonrası düzenin tekrar sağlanması ve askerî malzemelerin rahatça taşınması için at ve katırların yetersiz kalması üzerine ABD Savunma Bakanı Jefferson Davis, bu iş için en uygun hayvanın develer olduğunu belirterek Amerika Birleşik Devletleri'nin Osmanlı büyükelçisi aracılığı ile padişah Abdülmecid ile mektuplaşır. Abdülmecid'in oluru ve fazladan iki deve hediyesi ile Amerika Birleşik Devletleri'ne dönecek Amerikalılar develerin kullanımı ve bakımı için İstanbul'dan sonra İzmir'e uğrayarak aralarında Hacı Ali'nin de olduğu 4 deveciyi de yanlarına alırlar.
Develer ile Teksas Indianola limanına gelen bu ilk kafile, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ilk deve birliğinin de temelini oluşturur. Deveci Hacı Ali bu kafilenin liderliğini yapmıştır. Amerikalıların telaffuzda zorlanması sonucu adı Hi Jolly'e dönüşen Hacı Ali, 1880 yılında Amerika Birleşik Devletleri vatandaşı olmuştur; resmî kayıtlardaki ismi Tedro'dur.
30 yıl Amerikan ordusuna hizmet etmiş, Gertrudis Serna adında Meksikalı bir kızla evlenip iki çocuk sahibi olmuştur. Batı'daki altına hücum akımına kapılarak Yuma ve Tuscan şehirleri arasında birçok girişimde bulunan Hacı Ali, maden aramada başarısız olması üzerine kısa bir süre sonra ordudaki işine geri dönmüştür. Son yıllarını madencilik ve ara sıra da Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti adına izcilik yaptığı Arizona'daki Quartzsite(en) şehrinde geçirmiş ve burada ölmüştür.
Mezarı ve Anıtı
Hacı Ali anıt mezarının da bulunduğu Quartzsite'de gömülüdür ve bulunduğu mezarlığa adı verilmiştir. Hacı Ali'nin mezarı 1935'te Arizona Ulaşım Birimi tarafından piramit şeklinde dizayn edilerek mezarın üstüne bakırdan bir deve figürü konulmuştur. Amerika Birleşik Devletleri devletine ait son devenin külleri de bu anıtın yakınına gömülmüştür. Quartzsite şehrinin en çok ziyaret edilen yeri olan Hacı Ali anıtında şunlar yazılıdır:
“ | Hi Jolly'nin son kampı. Takriben 1828'de Suriye'de doğdu. 12 Aralık 1902'de Quartzsite'de öldü. 10 Şubat 1856'da bu ülkeye geldi. Deveci, denkçi ve kılavuz olarak 30 yıldan fazla Birleşik Devletler Hükümeti'ne doğrulukla hizmet etti. | ” |
Her yıl ocak ayında Quartzsite'de Hacı Ali adına düzenlenen festivalde geçit töreni, deve yarışları ve konserler düzenlenmektedir.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haci Ali Arapca حاج علي Ḥajj ʿAli ABD deki ismiyle Hi Jolly veya dogum ismiyle Philip Tedro y 1828 16 Aralik 1902 Yunan ve Suriye kokenliOsmanlili deve egitimcisi ve surucusu Haci Ali Hi Holly Philip TedroHaci Ali ve esiDogumPhilip Tedro y 1828 Izmir Aydin Eyaleti Osmanli ImparatorluguOlum16 Aralik 1902 74 yasinda Quartzsite Arizona Amerika Birlesik DevletleriDefin yeriN end of Cemetery Rd Quartzsite Arizona 33 39 53 K 114 14 11 B 33 66472 K 114 23639 B 33 66472 114 23639 Hi Jolly Monument AnitlarHi Jolly AnitiMilliyetOsmanliliEtnik kokenYunan SuriyeliVatandaslik Osmanli Imparatorlugu 1828 1856 ABD 1856 olumune kadar MeslekAskerDinIslam dogarken Yunan Ortodoks Izmir Aydin Eyaleti nde dunyaya gelip ABD Ordusu Develi Askerler Tumeni ni kurmak icin ABD tarafindan 1856 da davet edilip ABD ye gitmis 30 yil ordu icin calismis ve yasaminin geri kalanini orada tamamlamistir Haci Ali Haci Ali ismini telaffuz edemeyip Hi Jolly diyen Amerikalilar tarafinca o kadar sevilmistiki ulke genelinde Arizona daki olumune kadar yasayan bir efsane haline gelmisti Gunumuzde dahil her yilin Ocak ayinda mezarinin bulundugu Quartzsite Arizona daki Hi Jolly Festivali duzenlenmektedir Biyografi1828 yili civarinda Yunan bir baba ve Suriyeli Arap Hristiyani bir anneden Philip Tedro ismi ile Izmir de dunyaya gelmistir Sonradan Islam a gecip ismini Ali yapmis hacca gidip geldigi icin cevresindekiler tarafindan Haci on ismini almis ve Haci Ali ismini almistir Iki yil suren Meksika Savasi 1846 1848 sonrasi duzenin tekrar saglanmasi ve askeri malzemelerin rahatca tasinmasi icin at ve katirlarin yetersiz kalmasi uzerine ABD Savunma Bakani Jefferson Davis bu is icin en uygun hayvanin develer oldugunu belirterek Amerika Birlesik Devletleri nin Osmanli buyukelcisi araciligi ile padisah Abdulmecid ile mektuplasir Abdulmecid in oluru ve fazladan iki deve hediyesi ile Amerika Birlesik Devletleri ne donecek Amerikalilar develerin kullanimi ve bakimi icin Istanbul dan sonra Izmir e ugrayarak aralarinda Haci Ali nin de oldugu 4 deveciyi de yanlarina alirlar Develer ile Teksas Indianola limanina gelen bu ilk kafile Amerika Birlesik Devletleri ndeki ilk deve birliginin de temelini olusturur Deveci Haci Ali bu kafilenin liderligini yapmistir Amerikalilarin telaffuzda zorlanmasi sonucu adi Hi Jolly e donusen Haci Ali 1880 yilinda Amerika Birlesik Devletleri vatandasi olmustur resmi kayitlardaki ismi Tedro dur 30 yil Amerikan ordusuna hizmet etmis Gertrudis Serna adinda Meksikali bir kizla evlenip iki cocuk sahibi olmustur Bati daki altina hucum akimina kapilarak Yuma ve Tuscan sehirleri arasinda bircok girisimde bulunan Haci Ali maden aramada basarisiz olmasi uzerine kisa bir sure sonra ordudaki isine geri donmustur Son yillarini madencilik ve ara sira da Amerika Birlesik Devletleri hukumeti adina izcilik yaptigi Arizona daki Quartzsite en sehrinde gecirmis ve burada olmustur Mezari ve AnitiHaci Ali nin Quartzsite Arizona daki mezari Haci Ali anit mezarinin da bulundugu Quartzsite de gomuludur ve bulundugu mezarliga adi verilmistir Haci Ali nin mezari 1935 te Arizona Ulasim Birimi tarafindan piramit seklinde dizayn edilerek mezarin ustune bakirdan bir deve figuru konulmustur Amerika Birlesik Devletleri devletine ait son devenin kulleri de bu anitin yakinina gomulmustur Quartzsite sehrinin en cok ziyaret edilen yeri olan Haci Ali anitinda sunlar yazilidir Hi Jolly nin son kampi Takriben 1828 de Suriye de dogdu 12 Aralik 1902 de Quartzsite de oldu 10 Subat 1856 da bu ulkeye geldi Deveci denkci ve kilavuz olarak 30 yildan fazla Birlesik Devletler Hukumeti ne dogrulukla hizmet etti Her yil ocak ayinda Quartzsite de Haci Ali adina duzenlenen festivalde gecit toreni deve yarislari ve konserler duzenlenmektedir Kaynakca helleniccomserve com 9 Subat 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Eylul 2020 28 Ekim 2006 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Aralik 2006 Zaman Gazetesi 17 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Agustos 2009