Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hakkı Tarık Us (1889; Gördes, Manisa - 21 Ekim 1956, İstanbul), Türk yazar, avukat siyasetçi, öğretmen, koleksiyoncu.
1918’den ölümüne değin sahiplerinden olduğu Vakit gazetesinde çalıştı, pek çok gazeteci yetiştirdi; Türk Basın Birliğinin kurucuları arasında yer aldı. İşgal yıllarında milli mücadeleye verdiği hizmetleri nedeniyle İstiklal Madalyası ile ödüllendirildi. II., III., IV., V. dönemlerde Giresun milletvekili olarak TBMM’de yer aldı. Gezi, anı, fıkra türünde eserler verdi.
Halkın hizmetin sunmak amacıyla Türkiye’nin içinde ve dışında çıkan Türkçe gazete ve dergilerin hemen hepsini toplayan Hakkı Tarık’ın oluşturduğu koleksiyon ile Beyazıt'ta “Hakkı Tarık Us Kütüphanesi” kurulmuştur.
Yaşamı
1889 yılında Gördes, Manisa'da dünyaya geldi. Babası Hacı Hasan Hulusi Bey, annesi Sıdıka Hanım’dır. Asıl adı “İsmail Hakkı” idi. Ailesinin üçüncü çocuğudur.
İlk öğrenimini Gördes’te tamamladı. Küçük yaşta çok kitap okuyup biriktirmeye başladı. 1906’da Gördes Belediyesi’nde memurluk yapmaya başladı. Gördes’e kaymakam olarak atanan Şair Eşref ile tanışması ve şiirlerinin onun tarafından beğenilmesi üzerine şiir ve yazıların İstanbul ve İzmir gazetelerine göndermeye başladı
Ağabeyi Mehmet Asım’ın çağrısı üzerine İstanbul’a gidip İstanbul Hukuk Mektebi'nde okudu. yazılarıyla tanınan ağabeyinin yardımı ile Tanin’de çalışmaya başladı. Ağabeyi bazı yazılarında Abdülhak Hamit’in “Tarık” adlı tiyatro eserinden esinlenerek “Tarık” mahlasını kullanmaktaydı. Kardeşinin bu mahlası sevdiğini görmesi üzerine mahlası ona bağışladı, böylece İsmail Hakkı, “Hakkı Tarık” ismini kullanmaya başladı.
Tanin’den sonra Tercüman-ı Hakikat ve Tasvir-i Efkar gazetelerinde yazılar yazdı. Tasvir-i Efkar’da yazı işleri müdürlüğü yaptı. Hukuk Fakültesi’nin 1911’de bitirdi. Bir yıl kadar Eskişehir’de İttihat ve Terakki’ye ait “Hakikat” gazetesinde çalıştıktan sonra İstanbul’a döndü.
Darü’l-muallimîn-i âliye’de ders veren ağabeyi Mehmet Asım’ın rahatsızlığı nedeniyle tedavi için İsviçre’ye gitmesi üzerine onun verdiği dersleri üstlendi; böylece başlayan öğretmenlik yaşamına. 1914 yılında Īstanbul Sultânîsi’nde devam etti. İstanbul Sultanisi’ndeki görevini aralıksız 10 yıl sürdürdü. Ayrıca Mercan Lisesi ve Galatasaray Lisesi’nde de dersler verdi.
1918’de ağabeyinin Ahmet Emin Yalman ile birlikte kurduğu Vakit gazetesinin ortaklarından birisi olan Hakkı Tarık milli mücadele için Ankara’ya silah ve insan kaçırmakta önemli hizmet gören bu gazetede önemli roller üstlendi. Gazetesinde Çerkez Ethem ile ilk röportajı yaptı. Müdafaa-i Milliye Grubu’nun Anadolu ile haberleşmesinde etkin rol aldı. Çalışmaları, istiklal madalyası ile ödüllendirildi.
1919 yılında Türk basın tarihini ilk basın meslek kuruluşu olan “Osmanlı Matbuat Cemiyeti”’nin kongresinde yönetim kuruluna seçildi. Adı o kongrede “Türk Matbuat Cemiyeti”, daha sonra “Matbuat Cemiyeti” ve “Türk Basın Birliği” olarak değiştirilen bu derneğin 1921’deki kongresinde genel sekreter seçildi. Çeşitli dönemlerde "Muallimler Cemiyeti", "Matbuat Cemiyeti" ve "Türk Basın Birliği" başkanlıklarını yürüttü. Türk Ocağı, Çocuk Esirgeme Kurumu, Türk Maarif Cemiyeti, Yeşilay gibi kurumların idare heyetlerinde bulundu.
Adeta bir gazeteci okulu haline gelen Vakit gazetesindeki çalışmasını 1956’da ölümüne değin sürdürdü. Zengin bir gazete arşivi oluşturdu ve başyazarlığı döneminde Ortadoğu ülkelerindeki gazetelerle yazışarak onlara gazete alışverişi teklifinde bulundu. Bu yolla, araştırmacıların hizmetin sunmak üzere kurmak istediği kütüphane için çok zengin bir kaynak yarattı.
1923-1936 yılları arasında dört dönem Giresun milletvekilliği yaptı. Aralık 1949’daki yangından sonra Beyazıt’taki Sahaflar Çarşısı’nın yeniden yapılandırılmasında rol oynadı; Sahaflar Çarşısı Derneği’nin tüzüğüne eklettiği bir madde ile Sahaflar Çarşısı’nda çalışacak esnafın kitap ve kitapla ilgili malzemeden başka bir şey satmasının önüne geçildi.
İlk Osmanlı Meclisi-i Mebusan’ının tutanaklarını “Meclisi-i Mebusan 1877” (1940, 1954) adlı 2 ciltlik kitapta toplayan Us, Namık Kemal’in “Kanije Muhasarası” ve Nabizade Nazım’ın “Karabibik” kitaplarını sadeleştirerek yeniden yayımladı. Gezi, anı, fıkra türünde eserler verdi.
Gelirinin büyük kısmını kütüphane kurabilmek için kitap, dergi, gazete satın almak için harcadı. Türkiye’nin içinde ve dışında çıkan Türkçe gazete ve dergilerin hemen hepsini topladı. Kendisini kütüphanesi ile ilgili çalışmalara adadı. Koleksiyonunun yer alacağı kütüphane ile ilgili her ayrıntıyı düşünen Hakkı Tarık Us, bunları vasiyetine eklemişti. 21 Ekim 1956’da öldü. 23 Ekim’de Bayezid Camii’nde kılınan namazın ardından Merkezefendi Mezarlığı’na defnedildi.
Hakkı Tarık Us Koleksiyonu
Hakkı Tarık Us’un halkın hizmetine sunmak amacıyla bir araya getirdiği kitap, dergi, gazete, yıllık, almanak ve salnâmelerden oluşan koleksiyonu ölümünden dokuz yıl sonra İstanbul'daki II. Bayezid Külliyesi içindeki Sübyan Okulu’na getirildi. Kütüphane, 2003 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı’na devredildi ve Beyazıt Devlet Kütüphanesi’nde hizmete sunuldu. Hakkı Tarık Us Koleksiyonu’nun Osmanlıca süreli yayınları Beyazit Kütüphanesi ve Tokyo Üniversitesi’nin ortak projesi sonucu Mart 2010 itibarıyla dijital ortama aktarılmıştır. Koleksiyonda, süreli yayınlar dışında 20 bin kitap yer alır.
Eserleri
- Karikatür (1911)
- Anadolu Yavrusunun Kitabı (1917)
- İzmir’den Bursa’ya (1922)
- Yugoslavya Seyahat Notları (1936)
- Londra Seyahat Notları (1939)
- İstanbul’dan Çoruh’a (1948)
Kaynakça
Bu madde önerilmeyen biçimde kaynaklandırılmıştır. () |
- ^ a b c . 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2011.
- ^ Osman Akkuşak, Vakit ve Hakkı Tarık Us, Yeni Şafak Gazetesi, 13.05.2007
- ^ . 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mayıs 2011.
- ^ "Selahattin Öztürk, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Müdürlüğü Hakkı Tarık Us Kütüphanesi Kataloğu: Süreli Yayınlar, İstanbul, 2005". 6 Ekim 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Mayıs 2011.
Dış bağlantılar
- Hakkı Tarık Us Koleksiyonu Dijital Arşivi 11 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Peyami Safa: Hakkı Tarık Us 6 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hakki Tarik Us 1889 Gordes Manisa 21 Ekim 1956 Istanbul Turk yazar avukat siyasetci ogretmen koleksiyoncu Hakki Tarik Us 1918 den olumune degin sahiplerinden oldugu Vakit gazetesinde calisti pek cok gazeteci yetistirdi Turk Basin Birliginin kuruculari arasinda yer aldi Isgal yillarinda milli mucadeleye verdigi hizmetleri nedeniyle Istiklal Madalyasi ile odullendirildi II III IV V donemlerde Giresun milletvekili olarak TBMM de yer aldi Gezi ani fikra turunde eserler verdi Halkin hizmetin sunmak amaciyla Turkiye nin icinde ve disinda cikan Turkce gazete ve dergilerin hemen hepsini toplayan Hakki Tarik in olusturdugu koleksiyon ile Beyazit ta Hakki Tarik Us Kutuphanesi kurulmustur Yasami1889 yilinda Gordes Manisa da dunyaya geldi Babasi Haci Hasan Hulusi Bey annesi Sidika Hanim dir Asil adi Ismail Hakki idi Ailesinin ucuncu cocugudur Ilk ogrenimini Gordes te tamamladi Kucuk yasta cok kitap okuyup biriktirmeye basladi 1906 da Gordes Belediyesi nde memurluk yapmaya basladi Gordes e kaymakam olarak atanan Sair Esref ile tanismasi ve siirlerinin onun tarafindan begenilmesi uzerine siir ve yazilarin Istanbul ve Izmir gazetelerine gondermeye basladi Agabeyi Mehmet Asim in cagrisi uzerine Istanbul a gidip Istanbul Hukuk Mektebi nde okudu yazilariyla taninan agabeyinin yardimi ile Tanin de calismaya basladi Agabeyi bazi yazilarinda Abdulhak Hamit in Tarik adli tiyatro eserinden esinlenerek Tarik mahlasini kullanmaktaydi Kardesinin bu mahlasi sevdigini gormesi uzerine mahlasi ona bagisladi boylece Ismail Hakki Hakki Tarik ismini kullanmaya basladi Tanin den sonra Tercuman i Hakikat ve Tasvir i Efkar gazetelerinde yazilar yazdi Tasvir i Efkar da yazi isleri mudurlugu yapti Hukuk Fakultesi nin 1911 de bitirdi Bir yil kadar Eskisehir de Ittihat ve Terakki ye ait Hakikat gazetesinde calistiktan sonra Istanbul a dondu Daru l muallimin i aliye de ders veren agabeyi Mehmet Asim in rahatsizligi nedeniyle tedavi icin Isvicre ye gitmesi uzerine onun verdigi dersleri ustlendi boylece baslayan ogretmenlik yasamina 1914 yilinda istanbul Sultanisi nde devam etti Istanbul Sultanisi ndeki gorevini araliksiz 10 yil surdurdu Ayrica Mercan Lisesi ve Galatasaray Lisesi nde de dersler verdi 1918 de agabeyinin Ahmet Emin Yalman ile birlikte kurdugu Vakit gazetesinin ortaklarindan birisi olan Hakki Tarik milli mucadele icin Ankara ya silah ve insan kacirmakta onemli hizmet goren bu gazetede onemli roller ustlendi Gazetesinde Cerkez Ethem ile ilk roportaji yapti Mudafaa i Milliye Grubu nun Anadolu ile haberlesmesinde etkin rol aldi Calismalari istiklal madalyasi ile odullendirildi 1919 yilinda Turk basin tarihini ilk basin meslek kurulusu olan Osmanli Matbuat Cemiyeti nin kongresinde yonetim kuruluna secildi Adi o kongrede Turk Matbuat Cemiyeti daha sonra Matbuat Cemiyeti ve Turk Basin Birligi olarak degistirilen bu dernegin 1921 deki kongresinde genel sekreter secildi Cesitli donemlerde Muallimler Cemiyeti Matbuat Cemiyeti ve Turk Basin Birligi baskanliklarini yuruttu Turk Ocagi Cocuk Esirgeme Kurumu Turk Maarif Cemiyeti Yesilay gibi kurumlarin idare heyetlerinde bulundu Adeta bir gazeteci okulu haline gelen Vakit gazetesindeki calismasini 1956 da olumune degin surdurdu Zengin bir gazete arsivi olusturdu ve basyazarligi doneminde Ortadogu ulkelerindeki gazetelerle yazisarak onlara gazete alisverisi teklifinde bulundu Bu yolla arastirmacilarin hizmetin sunmak uzere kurmak istedigi kutuphane icin cok zengin bir kaynak yaratti 1923 1936 yillari arasinda dort donem Giresun milletvekilligi yapti Aralik 1949 daki yangindan sonra Beyazit taki Sahaflar Carsisi nin yeniden yapilandirilmasinda rol oynadi Sahaflar Carsisi Dernegi nin tuzugune eklettigi bir madde ile Sahaflar Carsisi nda calisacak esnafin kitap ve kitapla ilgili malzemeden baska bir sey satmasinin onune gecildi Ilk Osmanli Meclisi i Mebusan inin tutanaklarini Meclisi i Mebusan 1877 1940 1954 adli 2 ciltlik kitapta toplayan Us Namik Kemal in Kanije Muhasarasi ve Nabizade Nazim in Karabibik kitaplarini sadelestirerek yeniden yayimladi Gezi ani fikra turunde eserler verdi Gelirinin buyuk kismini kutuphane kurabilmek icin kitap dergi gazete satin almak icin harcadi Turkiye nin icinde ve disinda cikan Turkce gazete ve dergilerin hemen hepsini topladi Kendisini kutuphanesi ile ilgili calismalara adadi Koleksiyonunun yer alacagi kutuphane ile ilgili her ayrintiyi dusunen Hakki Tarik Us bunlari vasiyetine eklemisti 21 Ekim 1956 da oldu 23 Ekim de Bayezid Camii nde kilinan namazin ardindan Merkezefendi Mezarligi na defnedildi Hakki Tarik Us KoleksiyonuHakki Tarik Us un halkin hizmetine sunmak amaciyla bir araya getirdigi kitap dergi gazete yillik almanak ve salnamelerden olusan koleksiyonu olumunden dokuz yil sonra Istanbul daki II Bayezid Kulliyesi icindeki Subyan Okulu na getirildi Kutuphane 2003 yilinda Kultur ve Turizm Bakanligi na devredildi ve Beyazit Devlet Kutuphanesi nde hizmete sunuldu Hakki Tarik Us Koleksiyonu nun Osmanlica sureli yayinlari Beyazit Kutuphanesi ve Tokyo Universitesi nin ortak projesi sonucu Mart 2010 itibariyla dijital ortama aktarilmistir Koleksiyonda sureli yayinlar disinda 20 bin kitap yer alir EserleriKarikatur 1911 Anadolu Yavrusunun Kitabi 1917 Izmir den Bursa ya 1922 Yugoslavya Seyahat Notlari 1936 Londra Seyahat Notlari 1939 Istanbul dan Coruh a 1948 KaynakcaBu madde onerilmeyen bicimde kaynaklandirilmistir Gosterilen kaynaklar kaynak gosterme sablonlari kullanilarak dipnot belirtme bicemine uygun olarak duzenlenmelidir Bu sablonun nasil ve ne zaman kaldirilmasi gerektigini ogrenin a b c 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2011 Osman Akkusak Vakit ve Hakki Tarik Us Yeni Safak Gazetesi 13 05 2007 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Mayis 2011 Selahattin Ozturk Istanbul Buyuksehir Belediyesi Kultur Mudurlugu Hakki Tarik Us Kutuphanesi Katalogu Sureli Yayinlar Istanbul 2005 6 Ekim 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Mayis 2011 Dis baglantilarHakki Tarik Us Koleksiyonu Dijital Arsivi 11 Mayis 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Peyami Safa Hakki Tarik Us 6 Subat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde