Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hasköy (Ermenice: Խասգեղ Haskeğ, Kürtçe: Dêrxas), Muş ilinin bir ilçesi.
| Hasköy | |
|---|---|
 Türkiye'de bulunduğu yer | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Muş |
| Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Mücahit ÖZTÜRK |
| • Belediye başkanı | Hikmet Karayel (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 227 km² |
| Rakım | 1850 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 25,749 |
| • Kır | - |
| • Şehir | - |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 49700 |
| İl alan kodu | 436 |
| İl plaka kodu | 49 |
Resmî site YerelNET | |
Eski adı
Osmanlı Kayıtların da Khasküğ, Khaskoy, Haskoy - Arapça.
Ermeni Piskoposluk kayıtların da Deyr Khas (Has Kilise).
Tarihçe
Hasköy ilçesinin tarihi, Bizans devrine kadar uzanmaktadır. 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra ilçe halkının büyük bir kısmı Basra'dan göç ederek, Sason ve Mutki ilçeleri üzerinden gelip, ilçeye yerleşmiş Araplardan oluşmaktadır. Bölge halkı eski tarihçelere göre sahra askeri olarak da bilinmektedir. Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra tarih boyunca Anadolu'da yaşadıkları bu bölgeleri haçlı seferlerinden korumuşlardır.
Halk dilinde telaffuzu bozulmuş Ermenice Derhas (yani Has Kilise) olan bu ilçenin ismi Cumhuriyetten sonra Hasköy olarak değiştirildi ve günümüzde Hasköy olarak kullanılmaktadır.
Seyid Ali soyundan gelen 'nin genel olarak yaşadığı ilçe olan Hasköy'lüler genel olarak Yukarı Kuzey Arapçası günümüzde konuşmaya ve korumaya devam ediyorlar. Osmanlı Devleti Padişahı 1.Selim'in 15 Ağustos 1514 tarihin de Çaldıran Savaşı öncesi otağını kurduğu Sason da bölgesinde İslam'a olan hizmetleri ve güveni ile Sofi Garzan Beleki soyundan olan İslam'a olan hizmetlerine tarih boyunca sürdüregelmiştir. Osmanlı topraklarının parçalanması için Ermeni çetelerini harekete geçiren ülkeler sayesinden muvaffak olamadılar günümüzde hâlen İslam'ı ve devleti korumaktadırlar.
Coğrafya
Batı ve kuzeybatıda Muş, kuzeydoğuda Korkut ilçesi, doğu ve güneyde ise Bitlis ili hudutları ile çevrilidir. Yüzölçümü bakımından ilin en küçük ilçesidir. İlçenin deniz seviyesinden ortalama yüksekliği 1400 metre civarındadır. İlçenin güneyi engebeli bir alana sahip olduğundan, bu kesimde ortalama rakım 1850 metreye kadar çıkmaktadır. İlçenin kuzeyinde ise Korkut ilçesi sınırları içerisinde kuzeybatı-güneydoğu doğrultulu Otluk ve Karaçavuş dağları uzanır. İlçe alanının büyük bir bölümünü kaplayan Muş ovası bu iki yükselti arasında yer almaktadır. Hasköy ilçesinin en önemli akarsuyu Karasu ırmağıdır. Sazlıkbaşı köyünün güneyinden ilçe sınırlarına giren Karasu ırmağı, güneydoğu istikametine doğru akar ve Düzkışla beldesinin batısında ilçe hudutlarını terk eder. Ayrıca ilçenin içerisinden geçmekte olan Değirmen deresi Karasu ırmağına dökülmektedir. Otluk ve Karaçavuş dağlarının zirve bölümü ormanlık olup, bu bölümle ovaya doğru uzanan vadi tabanları örtü gizleme yapar. İklim Doğu Anadolu’nun karasal iklim özelliklerine sahiptir. Kışları çok soğuk ve kar yağışlı, yazları ise sıcak ve kurak geçmektedir.
İdari yapı
İlçe köy iken, 1968 yılında kasaba, 19 Haziran 1987 Sayılı Kanunla ilçe durumuna getirilmiştir. Kuruluş yılında ilçeye 1 kasaba 47 köy bağlı iken, Korkut beldesinin 1990 yılında ilçe oluşuyla 30 köy Korkut ilçesine bağlanmıştır.
İdari yönden 1 belde, 17 köy ve 3 yerleşim birimi Hasköy ilçesine bağlı bulunmaktadır. İlçe merkezinde 3 (Kültür, Sunay, Sayanlar), Düzkışla beldesinde 3 (Yenimahalle, Kültür, Bahçelievler) olmak üzere 6 mahalle muhtarlığı vardır.
Eğitim ve kültür
İlçe olmadan önce merkezde 1 lise, 3 ilkokul ile okuma-yazma oranı oldukça düşüktü. O tarihten sonra ilçede 1 YİBO, 2 İlköğretim okulunun açılması okuma oranını yükseltmiştir. Genelde kızların ilçe merkezinde okuma oranı % 76 erkeklerin ise % 91, köylerde ise kızların okuma oranı %67 ve erkeklerin ise okuma oranı % 78’dir
İlçede 1996 yılında faaliyete giren İlçe Halk Kütüphanesi'nde 3010 demirbaş kitap bulunmaktadır.
İlçeyi Muş Amatör Kümede Hasköy Spor Kulübü, Yıldız Spor Kulübü ve Dağdibi Spor Kulübü temsil etmektedir. İlçe merkezinde küçük bir stadyum bulunmaktadır.
Ekonomi
Tarım ve hayvancılık ilçe ekonomisinde önemli yer tutmaktadır. İlçede otobüs işletmeciliği ve yurt dışında işçi olarak çalışan halkın çokluğu ilçenin ekonomik gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Domates, biber, patlıcan, soğan, fasulye ve kavun-karpuz yetiştirilmektedir. Tütün, şeker pancarı ve buğday halkın başlıca geçim kaynağını teşkil etmektedir. 3 yerleşim yerinde (İlçe merkezi, Büvetli ve Dağdibi köylerinde) arıcılık yapılmaktadır. 450 kovan mevcuttur. İlçede Holştain, Brown, Swis ve melez olmak üzere süt ve et hayvancılığı yapılmaktadır. İlçede yıllık olarak büyük baş hayvanlardan 3.950 ton, küçükbaş hayvanlardan 93,5 ton süt elde edilmektedir. Hayvansal ürünler genellikle üreticilerin kendi ihtiyaçları için üretilmekte, fazla kısmı ise çevre pazarlarında satılmaktadır.
Nüfus
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| 1990 | 23.662 | 10.532 | 13.130 |
| 2000 | 39.915 | 21.342 | 18.573 |
| 2007 | 32.385 | 16.978 | 15.407 |
| 2008 | 30.134 | 14.480 | 15.654 |
| 2009 | 28.818 | 13.389 | 15.429 |
| 2010 | 28.732 | 13.309 | 15.423 |
| 2011 | 28.322 | 13.007 | 15.315 |
| 2012 | 27.613 | 12.822 | 14.791 |
| 2013 | 27.589 | 12.941 | 14.648 |
| 2014 | 27.240 | 13.052 | 14.188 |
| 2015 | 26.639 | 12.366 | 14.273 |
| 2016 | 26.245 | 12.393 | 13.852 |
| 2017 | 25.837 | 12.312 | 13.525 |
| 2018 | 25.749 | 12.238 | 13.511 |
| 2019 | 26.190 | 12.434 | 13.756 |
| 2020 | 26.278 | 14.869 | 11.409 |
Ulaştırma ve altyapı
İlçe merkezi; Muş ilimizi Doğu Anadolu Bölgesi'nin diğer illerine bağlayan karayolu ağı üzerinde bulunmaktadır. İlçe merkezi Muş iline 18 km uzaklıkta olup yol asfaltla kaplıdır. Ayrıca ilçemiz sınırları içerisinden Muş-Tatvan demiryolu hattı geçmektedir. Köy yollarımızın 1998 yılı içinde valilikçe yapılan çalışmalarda 14 köyümüze asfalt kaplama tamamlanmış, diğer yollarımız stabilize kaplamadır. 1985 yılında faaliyete giren posta işletmesi merkezde 1300, Gökyazı köyünde 228, Umurca köyünde 254 kapasiteli telefon santrali ile hizmet vermektedir.
Mahalli idareler
İlçe merkezi Sunay, Kültür ve Sayanlar mahallelerinden oluşmaktadır.
Köyler
Köylerimizin geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Elektrik, yol ve telefon gibi hizmetler köylerimizin tamamına ulaşmıştır. Köylerimizde en büyük eksiklik içme suyunun giderilmemiş olmasıdır.
17 köy, 3 yerleşim yeri vardır. Dağdibi ve Gökyazı köylerinde köy konakları vardır. Dağdibi, Gökyazı, Otaç ve Sarıbahçe köylerinde sağlık evi mevcuttur.
Belediyeler
İlçede Hasköy merkez ve Düzkışla kasabasında belediye teşkilatı mevcuttur.
Düzkışla belediyesi
Düzkışla belediyesi 1992 yılında kurulmuştur. Bahçeli evler (yerel dille "Barakalar"), Kültür (yerel dille "Bakkalcının mahallesi") ve Yeni mahalle (yerel dille "Rıbatolar mahallesi") olmak üzere 3 mahalleye hizmet vermektedir.
Dış bağlantılar
- Hasköy Kaymakamlığı 11 Şubat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
Kaynakça
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Hasköy Nüfusu - Muş". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Muş Hasköy Nüfusu". nufusune.com.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Haskoy Ermenice Խասգեղ Haskeg Kurtce Derxas Mus ilinin bir ilcesi HaskoyIlceTurkiye de bulundugu yerIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlMusCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiIdare KaymakamMucahit OZTURK Belediye baskaniHikmet Karayel AK Parti Yuzolcumu Toplam227 km Rakim1850 mNufus 2018 Toplam25 749 Kir Sehir Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu49700Il alan kodu436Il plaka kodu49Resmi site YerelNETEski adiOsmanli Kayitlarin da Khaskug Khaskoy Haskoy Arapca Ermeni Piskoposluk kayitlarin da Deyr Khas Has Kilise TarihceHaskoy ilcesinin tarihi Bizans devrine kadar uzanmaktadir 1071 Malazgirt Meydan Muharebesi nden sonra ilce halkinin buyuk bir kismi Basra dan goc ederek Sason ve Mutki ilceleri uzerinden gelip ilceye yerlesmis Araplardan olusmaktadir Bolge halki eski tarihcelere gore sahra askeri olarak da bilinmektedir Malazgirt Meydan Muharebesi nden sonra tarih boyunca Anadolu da yasadiklari bu bolgeleri hacli seferlerinden korumuslardir Halk dilinde telaffuzu bozulmus Ermenice Derhas yani Has Kilise olan bu ilcenin ismi Cumhuriyetten sonra Haskoy olarak degistirildi ve gunumuzde Haskoy olarak kullanilmaktadir Seyid Ali soyundan gelen nin genel olarak yasadigi ilce olan Haskoy luler genel olarak Yukari Kuzey Arapcasi gunumuzde konusmaya ve korumaya devam ediyorlar Osmanli Devleti Padisahi 1 Selim in 15 Agustos 1514 tarihin de Caldiran Savasi oncesi otagini kurdugu Sason da bolgesinde Islam a olan hizmetleri ve guveni ile Sofi Garzan Beleki soyundan olan Islam a olan hizmetlerine tarih boyunca surduregelmistir Osmanli topraklarinin parcalanmasi icin Ermeni cetelerini harekete geciren ulkeler sayesinden muvaffak olamadilar gunumuzde halen Islam i ve devleti korumaktadirlar CografyaBati ve kuzeybatida Mus kuzeydoguda Korkut ilcesi dogu ve guneyde ise Bitlis ili hudutlari ile cevrilidir Yuzolcumu bakimindan ilin en kucuk ilcesidir Ilcenin deniz seviyesinden ortalama yuksekligi 1400 metre civarindadir Ilcenin guneyi engebeli bir alana sahip oldugundan bu kesimde ortalama rakim 1850 metreye kadar cikmaktadir Ilcenin kuzeyinde ise Korkut ilcesi sinirlari icerisinde kuzeybati guneydogu dogrultulu Otluk ve Karacavus daglari uzanir Ilce alaninin buyuk bir bolumunu kaplayan Mus ovasi bu iki yukselti arasinda yer almaktadir Haskoy ilcesinin en onemli akarsuyu Karasu irmagidir Sazlikbasi koyunun guneyinden ilce sinirlarina giren Karasu irmagi guneydogu istikametine dogru akar ve Duzkisla beldesinin batisinda ilce hudutlarini terk eder Ayrica ilcenin icerisinden gecmekte olan Degirmen deresi Karasu irmagina dokulmektedir Otluk ve Karacavus daglarinin zirve bolumu ormanlik olup bu bolumle ovaya dogru uzanan vadi tabanlari ortu gizleme yapar Iklim Dogu Anadolu nun karasal iklim ozelliklerine sahiptir Kislari cok soguk ve kar yagisli yazlari ise sicak ve kurak gecmektedir Idari yapiIlce koy iken 1968 yilinda kasaba 19 Haziran 1987 Sayili Kanunla ilce durumuna getirilmistir Kurulus yilinda ilceye 1 kasaba 47 koy bagli iken Korkut beldesinin 1990 yilinda ilce olusuyla 30 koy Korkut ilcesine baglanmistir Idari yonden 1 belde 17 koy ve 3 yerlesim birimi Haskoy ilcesine bagli bulunmaktadir Ilce merkezinde 3 Kultur Sunay Sayanlar Duzkisla beldesinde 3 Yenimahalle Kultur Bahcelievler olmak uzere 6 mahalle muhtarligi vardir Egitim ve kulturIlce olmadan once merkezde 1 lise 3 ilkokul ile okuma yazma orani oldukca dusuktu O tarihten sonra ilcede 1 YIBO 2 Ilkogretim okulunun acilmasi okuma oranini yukseltmistir Genelde kizlarin ilce merkezinde okuma orani 76 erkeklerin ise 91 koylerde ise kizlarin okuma orani 67 ve erkeklerin ise okuma orani 78 dir Ilcede 1996 yilinda faaliyete giren Ilce Halk Kutuphanesi nde 3010 demirbas kitap bulunmaktadir Ilceyi Mus Amator Kumede Haskoy Spor Kulubu Yildiz Spor Kulubu ve Dagdibi Spor Kulubu temsil etmektedir Ilce merkezinde kucuk bir stadyum bulunmaktadir EkonomiTarim ve hayvancilik ilce ekonomisinde onemli yer tutmaktadir Ilcede otobus isletmeciligi ve yurt disinda isci olarak calisan halkin coklugu ilcenin ekonomik gelismesine katkida bulunmaktadir Domates biber patlican sogan fasulye ve kavun karpuz yetistirilmektedir Tutun seker pancari ve bugday halkin baslica gecim kaynagini teskil etmektedir 3 yerlesim yerinde Ilce merkezi Buvetli ve Dagdibi koylerinde aricilik yapilmaktadir 450 kovan mevcuttur Ilcede Holstain Brown Swis ve melez olmak uzere sut ve et hayvanciligi yapilmaktadir Ilcede yillik olarak buyuk bas hayvanlardan 3 950 ton kucukbas hayvanlardan 93 5 ton sut elde edilmektedir Hayvansal urunler genellikle ureticilerin kendi ihtiyaclari icin uretilmekte fazla kismi ise cevre pazarlarinda satilmaktadir NufusYil Toplam Sehir Kir1990 23 662 10 532 13 1302000 39 915 21 342 18 5732007 32 385 16 978 15 4072008 30 134 14 480 15 6542009 28 818 13 389 15 4292010 28 732 13 309 15 4232011 28 322 13 007 15 3152012 27 613 12 822 14 7912013 27 589 12 941 14 6482014 27 240 13 052 14 1882015 26 639 12 366 14 2732016 26 245 12 393 13 8522017 25 837 12 312 13 5252018 25 749 12 238 13 5112019 26 190 12 434 13 7562020 26 278 14 869 11 409Ulastirma ve altyapiIlce merkezi Mus ilimizi Dogu Anadolu Bolgesi nin diger illerine baglayan karayolu agi uzerinde bulunmaktadir Ilce merkezi Mus iline 18 km uzaklikta olup yol asfaltla kaplidir Ayrica ilcemiz sinirlari icerisinden Mus Tatvan demiryolu hatti gecmektedir Koy yollarimizin 1998 yili icinde valilikce yapilan calismalarda 14 koyumuze asfalt kaplama tamamlanmis diger yollarimiz stabilize kaplamadir 1985 yilinda faaliyete giren posta isletmesi merkezde 1300 Gokyazi koyunde 228 Umurca koyunde 254 kapasiteli telefon santrali ile hizmet vermektedir Mahalli idarelerIlce merkezi Sunay Kultur ve Sayanlar mahallelerinden olusmaktadir Koyler Koylerimizin gecim kaynaklari tarim ve hayvanciliktir Elektrik yol ve telefon gibi hizmetler koylerimizin tamamina ulasmistir Koylerimizde en buyuk eksiklik icme suyunun giderilmemis olmasidir 17 koy 3 yerlesim yeri vardir Dagdibi ve Gokyazi koylerinde koy konaklari vardir Dagdibi Gokyazi Otac ve Saribahce koylerinde saglik evi mevcuttur Belediyeler Ilcede Haskoy merkez ve Duzkisla kasabasinda belediye teskilati mevcuttur Duzkisla belediyesi Duzkisla belediyesi 1992 yilinda kurulmustur Bahceli evler yerel dille Barakalar Kultur yerel dille Bakkalcinin mahallesi ve Yeni mahalle yerel dille Ribatolar mahallesi olmak uzere 3 mahalleye hizmet vermektedir Dis baglantilarHaskoy Kaymakamligi 11 Subat 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Kaynakca 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Haskoy Nufusu Mus nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Mus Haskoy Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link