Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Hava üstünlüğü avcı uçağı, düşman hava sahasına girmek ve ele geçirmek için tasarlanmış, düşmanın hava kuvvetleri üzerinde tam bir hakimiyet kurmayı amaçlayan avcı uçağı. Hava üstünlüğü avcı uçakları, diğer avcı uçaklarına kıyasla öncelikle düşman avcı uçakları ile etkin bir şekilde mücadele etmek üzere tasarlanmıştır, ancak havadan yere saldırı gibi ikincil rollere sahip olabilir.
Terimin evrimi
II. Dünya Savaşı ve Kore Savaşı boyunca avcı uçakları rollerine göre sınıflandırılmaktaydı: , önleme, , gece avcı vb. 1950'lerde güdümlü füzelerin gelişmesiyle birlikte tasarımlar, görüş menzilinin ötesinde savaşmak için optimize edilmiş avcılar rejimi (önleyiciler) ve görsel menzil içinde savaşmak için optimize edilmiş avcılar (hava üstünlüğü avcı uçakları) arasında ayrıldı. Amerika Birleşik Devletleri'nde, görüş menzili ötesinde çatışmaların savunucuları, orijinal F-4 Phantom II gibi ileri ateş eden topları olmayan avcılar geliştirilmesini savunmaktaydı, çünkü yeni nesil uçakların asla yakın menzilli çatışmaya başvurmayacakları düşünülüyordu. Bu uçaklar yüksek manevra kabiliyetinden fedakarlık edecek ve bunun yerine muhtemelen düşman avcı uçaklarıyla asla it dalaşına girmeyecekleri için diğer performans özelliklerine odaklanacaktı. []
Muharebe dersleri
Vietnam Savaşı sırasındaki savaş deneyimleri görsel menzil ötesi çatışma taraftarlarının hatalı olduğunu kanıtladı. Sınırlayıcı angajman kuralları ve 1960'ların füze ve radar teknolojisinin başarısızlıkları nedeniyle, Vietnam'daki hava muharebeleri genellikle yakın mesafeli it dalaşlarına dönüştü. Bu çatışmadan çıkarılan dersler, savaş uçakları için tasarım önceliklerinin yeniden düşünülmesini ve pilotlara it dalaşı derslerini öğretmek için ABD Donanması'nın ve ABD Hava Kuvvetleri'nin programlarının geliştirilmesini teşvik etti. []
İlk hava üstünlüğü savaşçıları
Modern hava savaşı deneyimlerinden çıkarılan derslerden sonra, ABD Donanması'nın / VFX ve ABD Hava Kuvvetleri'nin F-X (Avcı Deneysel) programları, sırasıyla ABD Donanması'nın F-14 Tomcat ve ABD Hava Kuvvetleri'nin F-15 Eagle modelleri ile sonuçlandı. İki tasarım da hava üstünlüğü elde etmek için yapılmış ve her iki uçağın geliştirilmesi sırasında, avcıların daha kısa menzilli çatışmalarda mükemmel olmalarını sağlamaya önem verilmiştir. Her iki uçak da yüksek maksimum hızlarından dolayı önleme görevi de görebilir.
Buna karşılık Sovyetler Birliği (ve bunu izleyen Rusya Federasyonu) ayrı hava üstünlüğü (MiG-29, Su-27) ve önleme (MiG-25, MiG-31) savaşçıları geliştirdi ve bu uçakları günümüzde de kullanmaya devam ediyor.[]
İkincil yere saldırı yeteneğinin gelişimi
ABD Donanması için, F-14 Tomcat başlangıçta sadece bir hava üstünlüğü avcı uçağı (ayrıca filo savunma önleme uçağı ve taktik hava keşif uçağı) olarak konuşlandırıldı. Buna karşılık çok amaçlı (F / A-18 Hornet), gerekirse düşman avcılarına karşı kendini savunmak için yeterli yeteneğe sahip bir taarruz avcısı olarak tasarlandı. F-14, gelişmemiş bir ikincil kara saldırı yeteneğine sahipti (havadan yere seçenekleri ve AWG-9'daki ilkel yazılımı içeren bir Silah Yükü Yönetim Sistemi). Donanma F-14'ün uygun savunma elektronik karşı önlemleri (DECM) ile radar uyarı (RHAW) sistemleri olmaması ve yüksek maliyeti nedeniyle uçağı riske atmak istemeyerek karada yapılan operasyonlar için havadan yere rolünü geliştirmedi. 1990'larda, ABD Donanması F-14'lerine LANTIRN podları ekleyerek kara saldırı görevlerinde kullanmaya başladı.
F-15 Eagle başlangıçta bir hava üstünlüğü avcısı ve önleme uçağı olarak "havadan yere bir pound değil" sloganı altında tasarlandı. Bununla birlikte F-15C, ilk kez İsrail Hava Kuvvetleri tarafından kullanılan "aptal" ve GPS güdümlü bombalar taşıyabiliyordu. Daha sonra F-15, hem hava üstünlüğü hem de havadan yere taarruz yapabilen çok amaçlı bir taarruz avcı uçağı olan F-15E Strike Eagle modeline geliştirildi. Benzer şekilde, F-16 Fighting Falcon da başlangıçta bir hava üstünlüğü avcısı olarak tasarlandı, ancak o zamandan beri tüm hava şartlarına uygun çok rollü bir uçak haline geldi.
1990'lardan günümüze
1990'lardan bu yana, F-14 ve F-15 gibi hava üstünlüğü avcılarının taarruz yetenekleri kazanması ve/veya bir taarruz türevinin geliştirilmesi ile hava üstünlüğü avcıları ve çok rollü avcı uçakları arasındaki çizgiler biraz bulanıklaşmıştır.
F-14 Tomcat'in emekliye ayrılması ile ABD Donanması, orijinal olarak çok amaçlı taarruz uçağı olarak tasarlanan (F/A-18 Hornet) ve onun büyütülmüş türevi (F/A-18E/F Super Hornet) uçaklarını hava üstünlüğü rolüne aldı.
Aktif hava üstünlüğü avcılarının listesi
| Ülke | Üretici Firma | Model | Hizmete Giriş |
|---|---|---|---|
| Amerika Birleşik Devletleri | McDonnell Douglas | F-15 Eagle | 1976 |
| Sovyetler Birliği / Rusya | Mikoyan | MiG-29 | 1982 |
| Sovyetler Birliği / Rusya | Suhoy | Su-27 | 1985 |
| Rusya / Hindistan | Suhoy / Hindustan Aeronautics Limited | Su-30MKI | 2002 |
| Avrupa Birliği | Typhoon | 2003 | |
| Amerika Birleşik Devletleri | Lockheed Martin | F-22 Raptor | 2005 |
| Rusya | Suhoy | Su-35S | 2014 |
| Çin | Chengdu Havacılık ve Uzay | J-20 | 2017 |
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Davies, Steve. (2005). F-15C Eagle Units in Combat. Osprey Publishing Ltd. pp. 6-9. .
- ^ Spick, Mike. (1985). Modern Fighting Aircraft: F-14. Arco Publishing Inc. p. 8. .
- ^ Gillcrist, Paul T. (1994). Tomcat! The Grumman F-14 Story, , pp. 10, 195. .
- ^ "F-14 Tomcat fighter fact file." 2 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde . United States Navy, 5 July 2003. Retrieved: 20 January 2007.
- ^ Hallion, Dr. Richard P. "A Troubling Past: Air Force Fighter Acquisition since 1945." 25 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Airpower Journal, Winter 1990. Retrieved: 1 September 2011.
- ^ Jenkins 1998, pp. 35–36.
- ^ "Lockheed Martin to deliver 4,500th F-16 fighter". McClatchy DC. 2 Nisan 2012. 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Eylül 2014.
Dış bağlantılar
- NATO Tanımları Sözlüğü22 Ocak 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rand: Hava Üstünlüğü Avcısının Yeniden Doğuşu 25 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hava ustunlugu avci ucagi dusman hava sahasina girmek ve ele gecirmek icin tasarlanmis dusmanin hava kuvvetleri uzerinde tam bir hakimiyet kurmayi amaclayan avci ucagi Hava ustunlugu avci ucaklari diger avci ucaklarina kiyasla oncelikle dusman avci ucaklari ile etkin bir sekilde mucadele etmek uzere tasarlanmistir ancak havadan yere saldiri gibi ikincil rollere sahip olabilir ABD Hava Kuvvetleri nin F 22 Raptor ucagi superseyir ve itis vektorlemesi ozellikleri iceren besinci nesil hayalet savas ucagidir Suhoy Su 27Eurofighter Typhoon baslangicta bir hava ustunlugu savascisi olarak tasarlandi Rus Hava Kuvvetleri ne ait bir Suhoy Su 35 ABD Hava Kuvvetleri nin F 15 Eagles ucaklariPolonya Hava Kuvvetleri nin Mikoyan MiG 29 Fulcrum ucagi Terimin evrimiII Dunya Savasi ve Kore Savasi boyunca avci ucaklari rollerine gore siniflandirilmaktaydi onleme gece avci vb 1950 lerde gudumlu fuzelerin gelismesiyle birlikte tasarimlar gorus menzilinin otesinde savasmak icin optimize edilmis avcilar rejimi onleyiciler ve gorsel menzil icinde savasmak icin optimize edilmis avcilar hava ustunlugu avci ucaklari arasinda ayrildi Amerika Birlesik Devletleri nde gorus menzili otesinde catismalarin savunuculari orijinal F 4 Phantom II gibi ileri ates eden toplari olmayan avcilar gelistirilmesini savunmaktaydi cunku yeni nesil ucaklarin asla yakin menzilli catismaya basvurmayacaklari dusunuluyordu Bu ucaklar yuksek manevra kabiliyetinden fedakarlik edecek ve bunun yerine muhtemelen dusman avci ucaklariyla asla it dalasina girmeyecekleri icin diger performans ozelliklerine odaklanacakti kaynak belirtilmeli Muharebe dersleri Vietnam Savasi sirasindaki savas deneyimleri gorsel menzil otesi catisma taraftarlarinin hatali oldugunu kanitladi Sinirlayici angajman kurallari ve 1960 larin fuze ve radar teknolojisinin basarisizliklari nedeniyle Vietnam daki hava muharebeleri genellikle yakin mesafeli it dalaslarina donustu Bu catismadan cikarilan dersler savas ucaklari icin tasarim onceliklerinin yeniden dusunulmesini ve pilotlara it dalasi derslerini ogretmek icin ABD Donanmasi nin ve ABD Hava Kuvvetleri nin programlarinin gelistirilmesini tesvik etti kaynak belirtilmeli Ilk hava ustunlugu savascilari Modern hava savasi deneyimlerinden cikarilan derslerden sonra ABD Donanmasi nin VFX ve ABD Hava Kuvvetleri nin F X Avci Deneysel programlari sirasiyla ABD Donanmasi nin F 14 Tomcat ve ABD Hava Kuvvetleri nin F 15 Eagle modelleri ile sonuclandi Iki tasarim da hava ustunlugu elde etmek icin yapilmis ve her iki ucagin gelistirilmesi sirasinda avcilarin daha kisa menzilli catismalarda mukemmel olmalarini saglamaya onem verilmistir Her iki ucak da yuksek maksimum hizlarindan dolayi onleme gorevi de gorebilir Buna karsilik Sovyetler Birligi ve bunu izleyen Rusya Federasyonu ayri hava ustunlugu MiG 29 Su 27 ve onleme MiG 25 MiG 31 savascilari gelistirdi ve bu ucaklari gunumuzde de kullanmaya devam ediyor kaynak belirtilmeli Ikincil yere saldiri yeteneginin gelisimi ABD Donanmasi icin F 14 Tomcat baslangicta sadece bir hava ustunlugu avci ucagi ayrica filo savunma onleme ucagi ve taktik hava kesif ucagi olarak konuslandirildi Buna karsilik cok amacli F A 18 Hornet gerekirse dusman avcilarina karsi kendini savunmak icin yeterli yetenege sahip bir taarruz avcisi olarak tasarlandi F 14 gelismemis bir ikincil kara saldiri yetenegine sahipti havadan yere secenekleri ve AWG 9 daki ilkel yazilimi iceren bir Silah Yuku Yonetim Sistemi Donanma F 14 un uygun savunma elektronik karsi onlemleri DECM ile radar uyari RHAW sistemleri olmamasi ve yuksek maliyeti nedeniyle ucagi riske atmak istemeyerek karada yapilan operasyonlar icin havadan yere rolunu gelistirmedi 1990 larda ABD Donanmasi F 14 lerine LANTIRN podlari ekleyerek kara saldiri gorevlerinde kullanmaya basladi F 15 Eagle baslangicta bir hava ustunlugu avcisi ve onleme ucagi olarak havadan yere bir pound degil slogani altinda tasarlandi Bununla birlikte F 15C ilk kez Israil Hava Kuvvetleri tarafindan kullanilan aptal ve GPS gudumlu bombalar tasiyabiliyordu Daha sonra F 15 hem hava ustunlugu hem de havadan yere taarruz yapabilen cok amacli bir taarruz avci ucagi olan F 15E Strike Eagle modeline gelistirildi Benzer sekilde F 16 Fighting Falcon da baslangicta bir hava ustunlugu avcisi olarak tasarlandi ancak o zamandan beri tum hava sartlarina uygun cok rollu bir ucak haline geldi 1990 lardan gunumuze1990 lardan bu yana F 14 ve F 15 gibi hava ustunlugu avcilarinin taarruz yetenekleri kazanmasi ve veya bir taarruz turevinin gelistirilmesi ile hava ustunlugu avcilari ve cok rollu avci ucaklari arasindaki cizgiler biraz bulaniklasmistir F 14 Tomcat in emekliye ayrilmasi ile ABD Donanmasi orijinal olarak cok amacli taarruz ucagi olarak tasarlanan F A 18 Hornet ve onun buyutulmus turevi F A 18E F Super Hornet ucaklarini hava ustunlugu rolune aldi Aktif hava ustunlugu avcilarinin listesiUlke Uretici Firma Model Hizmete GirisAmerika Birlesik Devletleri McDonnell Douglas F 15 Eagle 1976Sovyetler Birligi Rusya Mikoyan MiG 29 1982Sovyetler Birligi Rusya Suhoy Su 27 1985Rusya Hindistan Suhoy Hindustan Aeronautics Limited Su 30MKI 2002Avrupa Birligi Typhoon 2003Amerika Birlesik Devletleri Lockheed Martin F 22 Raptor 2005Rusya Suhoy Su 35S 2014Cin Chengdu Havacilik ve Uzay J 20 2017Ayrica bakinizOnleme ucagi Avci ucagiKaynakca Davies Steve 2005 F 15C Eagle Units in Combat Osprey Publishing Ltd pp 6 9 978 1 84176 730 7 Spick Mike 1985 Modern Fighting Aircraft F 14 Arco Publishing Inc p 8 0 668 06406 4 Gillcrist Paul T 1994 Tomcat The Grumman F 14 Story pp 10 195 0 88740 664 5 F 14 Tomcat fighter fact file 2 Nisan 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde United States Navy 5 July 2003 Retrieved 20 January 2007 Hallion Dr Richard P A Troubling Past Air Force Fighter Acquisition since 1945 25 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Airpower Journal Winter 1990 Retrieved 1 September 2011 Jenkins 1998 pp 35 36 Lockheed Martin to deliver 4 500th F 16 fighter McClatchy DC 2 Nisan 2012 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Eylul 2014 Dis baglantilarNATO Tanimlari Sozlugu22 Ocak 2000 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rand Hava Ustunlugu Avcisinin Yeniden Dogusu 25 Kasim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde