Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Havva, değişik inançlarda ve İbrahimî dinlerde ilk insan Âdem'in eşidir. Bu dinlere göre tüm insanlar Âdem ve Havva'nın çocuklarıdır. Bazı Batı dillerinde Eski Ahit'ten geldiği şekliyle Eva diye adlandırılır.
Mitolojik orijin
Havva isminin Sümer Kiş krallığında 3. hanedanın 1. kraliçesi olan "Khabu"dan türediği ileri sürülmüştür. Hitit Güneş tanrıçası Hepat, Yunan gençlik tanrıçası Hebe ve aşk tanrıçası Hera Havva mitinin diğer olası kaynaklarıdır.
Sümer mitolojisindeki tanrıça Ninti (kaburga kemiğinin kadını, can veren kadın) Havva'nın yaratılış efsanesindeki "Âdem'in kaburga kemiği" imgesinin kaynağı olarak düşünülmektedir. Eva (Eve, Havva) ile benzeşik bir söyleyişe sahip olan Ea, Adapa efsanesinde Tevratın havva figürüne benzer şekilde Adapa'yı yönlendirir.
Havva Amarna mektuplarında bronz çağında Kudüste tapınılan bir tanrı olduğu anlaşılan Hurrilerin tanrıçası Hebat ile de ilişkilendirilir. Hitit yazıtlarında Hepa, Hepat ya da Hepatu diye adlandırılır ve ‘sedir ağaçlarının ülkesinde’ tapıldığı belirtilir. Sedir ağaçlarının ülkesi, Lübnan, Filistin’dir. Hepat’ın sonraki dönemlerde başka kültürlerde ortaya çıkan yansımaları da “Ana” kimliği çerçevesinde olmuştur. MÖ 1. binyılda hiyeroglif yazıtlarda Ha-pa-tu, He-ba-tu ve Hi-pa-tu, Lykçe yazıtlarda ise Hepat, hba-eni olarak ifade edilir ki anlamı “Heba Ana”dır.
Asherah, Ela, Elat (Chawat); İlahi-evrensel anne. O insan, hayvan ve ürünlerin verimliliğini sembolize eden, besleyen, destekleyen bir akıl idi ve hayat ağacı ile sembolize edilmişti. Milattan önce 1. binyılda Semitik bir tanrı olan El'in karısı olan, tanrılar annesi Asheraha Chawat ( Aramice Havva (İng. eva)) adı verilir. Ela veya Elat El'in dişi formudur. O'nun tam adı Rabat Chawat, Büyük hanımefendi, tanrıça Havva idi ve yılanla sembolize edilirdi.
Sosyolojik bakış açısıyla Orta Doğu coğrafyasında değişik mitolojilerde benzer telaffuzlara sahip “ana tanrıça” figürünün evrimiyle tektanrıcı İbrani ataerkil kültüründe ölümlü ve günahkar bir kadın şekline indirgendiği ve yaratılış mitosunun bir figürü halinde yeniden yaratılmış olduğu görülmektedir.
Bir başka çalışma ise Havva'yı Hint bereket ve doğurganlık tanrıçası Shiva ile ilişkilendirmektedir. Ayrıca Türk mitolojisindeki Eje karakteri ile benzerlik kurulmaktadır.
Yahudilikte Havva’nın yaratılışı
Yahudilere göre kadının iki tür yaratılışı bulunmaktadır.
Birincisinde kadın, Âdem’le birlikte yaratıldığında, Âdem kadına hükmetmeye çalışır. Kadın “İkimiz de aynı maddeden yaratıldık, bana hükmedemezsin” der, Âdem’i terk eder ve cin olur.
Yalnız kalan Âdem Tanrı’dan bir eş ister. Tanrı “Bu kadını nasıl yaratsam da Âdem’e isyan etmese” diye düşünür. “Âdem’in gözünden yaratsam her şeyi görür; ağzından yaratsam geveze olur; ayağından yaratsam hep gezer; elinden yaratsam hırsız olur. Ben bu kadını en iyisi kaburgasından yaratayım da ona tabi olsun” der. Bu kaburga hikâyesinin Sümer bağlantısına işaret edilir.
Yahudi kaynaklarına göre Âdem ile beraber ilk yaratılan kadın Havva değil Lilith'dir. Ancak Lilith Âdem ile aynı zamanda yaratıldığını öne sürerek Âdem'e eşlik etmeyeceğini ileri sürmüş ve Tanrı daha sonra Âdem'in kaburga kemiğinden Havva'yı yaratmıştır. "Ve Rab Tanrı dedi: Âdem’in yalnız olması iyi değildir; kendisine uygun bir yardımcı yapacağım. Ve Rab Tanrı, Âdem’in üzerine derin bir uyku getirdi ve o uyudu, onun kaburga kemiklerinden birini aldı ve yerini etle doldurdu. Ve Rab Tanrı Âdem’den aldığı kaburga kemiğinden bir kadın yaratıp onu Âdem'e getirdi. Ve Âdem dedi: Şimdi bu benim kemiklerimden kemik ve etimden ettir, bu insandan alındığı için ona "nisa" ismi verilsin dedi. Ve Âdem karısının ismini Havva koydu, çünkü bütün yaşayanların anası oldu."Tevrat’ın anlatışına göre; Havva, “hayat” ya da “hayatı olan” anlamındadır. Talmud’a göre Havva, Âdem’in on üçüncü kaburga kemiğinden yaratılmıştır.
İslam’da Âdem ve Havva’nın yaratılışı
"Biz insanı pişmiş çamurdan, değişmiş cıvık balçıktan yarattık." (Hicr Suresi, 26)
"...Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondan da eşini yaratan, ikisinden birçok erkek ve kadın üretip yayan rabbinize itaatsizlikten sakının." (Nisa Suresi, 1)
''Biz insanı muhakkak ki çamurun özünden yarattık.'' (Müminun suresi, 12)
"Kadınlar hakkında hayır tavsiye ediniz. Çünkü kadın, eğri “kaburga kemiği”nden yaratılmıştır. Kaburga kemiğinin en eğri tarafı, en üst tarafıdır. Onu doğrultmaya çalışırsan kırarsın, hali üzerinde bırakırsan öyle kalır.” (Hadis)
Ancak Kuran'da Havva ismi ve Âdem'in kaburga kemiğinden yaratıldığı geçmez. Kuran'da ikisinin de tek bir nefisten yaratıldığı belirtilir.
Cennetten kovulma
Âdem ve Havva yaratılmış oldukları mutlu cennetlerinden işledikleri günah sebebiyle kovulurlar. Yılan ya da şeytan Havvayı, Havva da Âdem’i kandırır. Yahudi ve Hristiyan kaynaklarında Havva ilk günahı işleyen insandır, Âdem onun vasıtasıyla yasak meyveyi yemiştir. Kur'an'da ise her ikisi de kınanmakla beraber suç doğrudan Âdem'e izafe edilir. Yaratılış mitosundaki başka bazı unsurlar gibi iyiyi kötüden ayırt edebilme yetisi veren bilgelik ağacının meyvesinden yeme ve yılan motifinin de Sümerlerin Adapa efsanelerinden kaynaklandığı ifade edilmiştir.
Hristiyan kaynaklar Âdem-Havva ikilisinin günahından tüm insanları sorumlu tutarlar. İsa'nın bu günahı kaldırmak için geldiğine inanırlar.
Sufi inancına göre ise Âdem-Havva Kıssası, büyük ölçüde semboliktir. Âdem, insanoğlunu temsil etmekte olup, yasak meyveyi yiyen ve Âdem'i de suça ortak eden Havva insan nefsini (egoyu) sembolize etmektedir. Bununla birlikte peygamber olarak gelen bir Âdem ve eşi Havva aynı zamanda gerçek kişiliklerdir. Bahailer de bu açıklamaya katılırlar.
Tevrat'a göre soy ağacı
| Âdem | Havva | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kabil | Habil | Şit | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Enoh | Enoş | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| İrad | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Mehuyael | Mahalalel | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Metuşael | Yared | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Adah | Lameh | Tsillah | Enoh | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Yaval | Yuval | Tuval-Kayin | Naamah | Metuselah | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Lameh | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nuh | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Sam | Ham | Yafes | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ . 13 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 13 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 13 Şubat 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 18 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Ocak 2017.
- ^ Dever, William K (2005), "Did God Have A Wife? Archaeology And Folk Religion In Ancient Israel" (Wm. B. Eerdmans Publishing Company)
- ^ . 10 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2017.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 31 Mayıs 2012.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Ocak 2012.
- ^ (PDF). 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2012.
- ^ Kitab-ı Mukaddes, Tekvin: 2/18-23
- ^ Buharî, Nikâh 79, Enbiya 1, Edeb 31, 85, Rikâk 23
- ^ Müslim, Radâ 65, (1468)
- ^ Tirmizî, Talâk 12, (1188)
- ^ (PDF). 29 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2012.
Dış okumalar
| Wikimedia Commons'ta Havva ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Yaratılış mitosu; Adem Havva, yasak meyve, Sümer etkisi 10 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Havva degisik inanclarda ve Ibrahimi dinlerde ilk insan Adem in esidir Bu dinlere gore tum insanlar Adem ve Havva nin cocuklaridir Bazi Bati dillerinde Eski Ahit ten geldigi sekliyle Eva diye adlandirilir Mitolojik orijinHavva isminin Sumer Kis kralliginda 3 hanedanin 1 kralicesi olan Khabu dan turedigi ileri surulmustur Hitit Gunes tanricasi Hepat Yunan genclik tanricasi Hebe ve ask tanricasi Hera Havva mitinin diger olasi kaynaklaridir Sumer mitolojisindeki tanrica Ninti kaburga kemiginin kadini can veren kadin Havva nin yaratilis efsanesindeki Adem in kaburga kemigi imgesinin kaynagi olarak dusunulmektedir Eva Eve Havva ile benzesik bir soyleyise sahip olan Ea Adapa efsanesinde Tevratin havva figurune benzer sekilde Adapa yi yonlendirir Firtina tanrisi Tesub un Hatti onderlik ettigi tanrilar alayi solda ve Gunes tanricasi Hebat in Arinna onderlik ettigi tanricalarin alayi sagda Yazilikaya Havva Amarna mektuplarinda bronz caginda Kuduste tapinilan bir tanri oldugu anlasilan Hurrilerin tanricasi Hebat ile de iliskilendirilir Hitit yazitlarinda Hepa Hepat ya da Hepatu diye adlandirilir ve sedir agaclarinin ulkesinde tapildigi belirtilir Sedir agaclarinin ulkesi Lubnan Filistin dir Hepat in sonraki donemlerde baska kulturlerde ortaya cikan yansimalari da Ana kimligi cercevesinde olmustur MO 1 binyilda hiyeroglif yazitlarda Ha pa tu He ba tu ve Hi pa tu Lykce yazitlarda ise Hepat hba eni olarak ifade edilir ki anlami Heba Ana dir Asherah Ela Elat Chawat Ilahi evrensel anne O insan hayvan ve urunlerin verimliligini sembolize eden besleyen destekleyen bir akil idi ve hayat agaci ile sembolize edilmisti Milattan once 1 binyilda Semitik bir tanri olan El in karisi olan tanrilar annesi Asheraha Chawat Aramice Havva Ing eva adi verilir Ela veya Elat El in disi formudur O nun tam adi Rabat Chawat Buyuk hanimefendi tanrica Havva idi ve yilanla sembolize edilirdi Sosyolojik bakis acisiyla Orta Dogu cografyasinda degisik mitolojilerde benzer telaffuzlara sahip ana tanrica figurunun evrimiyle tektanrici Ibrani ataerkil kulturunde olumlu ve gunahkar bir kadin sekline indirgendigi ve yaratilis mitosunun bir figuru halinde yeniden yaratilmis oldugu gorulmektedir Bir baska calisma ise Havva yi Hint bereket ve dogurganlik tanricasi Shiva ile iliskilendirmektedir Ayrica Turk mitolojisindeki Eje karakteri ile benzerlik kurulmaktadir Yahudilikte Havva nin yaratilisi in 1513 yilinda cizdigi Adem ve Havva Wurzburg Mainfrankisches Museum Yahudilere gore kadinin iki tur yaratilisi bulunmaktadir Birincisinde kadin Adem le birlikte yaratildiginda Adem kadina hukmetmeye calisir Kadin Ikimiz de ayni maddeden yaratildik bana hukmedemezsin der Adem i terk eder ve cin olur Yalniz kalan Adem Tanri dan bir es ister Tanri Bu kadini nasil yaratsam da Adem e isyan etmese diye dusunur Adem in gozunden yaratsam her seyi gorur agzindan yaratsam geveze olur ayagindan yaratsam hep gezer elinden yaratsam hirsiz olur Ben bu kadini en iyisi kaburgasindan yaratayim da ona tabi olsun der Bu kaburga hikayesinin Sumer baglantisina isaret edilir Yahudi kaynaklarina gore Adem ile beraber ilk yaratilan kadin Havva degil Lilith dir Ancak Lilith Adem ile ayni zamanda yaratildigini one surerek Adem e eslik etmeyecegini ileri surmus ve Tanri daha sonra Adem in kaburga kemiginden Havva yi yaratmistir Ve Rab Tanri dedi Adem in yalniz olmasi iyi degildir kendisine uygun bir yardimci yapacagim Ve Rab Tanri Adem in uzerine derin bir uyku getirdi ve o uyudu onun kaburga kemiklerinden birini aldi ve yerini etle doldurdu Ve Rab Tanri Adem den aldigi kaburga kemiginden bir kadin yaratip onu Adem e getirdi Ve Adem dedi Simdi bu benim kemiklerimden kemik ve etimden ettir bu insandan alindigi icin ona nisa ismi verilsin dedi Ve Adem karisinin ismini Havva koydu cunku butun yasayanlarin anasi oldu Tevrat in anlatisina gore Havva hayat ya da hayati olan anlamindadir Talmud a gore Havva Adem in on ucuncu kaburga kemiginden yaratilmistir Islam da Adem ve Havva nin yaratilisiAdem ve Havva 1294 99 yilinda Ilhanlilar hakimiyeti altindaki da hazirlanmis Manafi el Hayavan dan Biz insani pismis camurdan degismis civik balciktan yarattik Hicr Suresi 26 Sizi bir tek nefisten yaratan ve ondan da esini yaratan ikisinden bircok erkek ve kadin uretip yayan rabbinize itaatsizlikten sakinin Nisa Suresi 1 Biz insani muhakkak ki camurun ozunden yarattik Muminun suresi 12 Kadinlar hakkinda hayir tavsiye ediniz Cunku kadin egri kaburga kemigi nden yaratilmistir Kaburga kemiginin en egri tarafi en ust tarafidir Onu dogrultmaya calisirsan kirarsin hali uzerinde birakirsan oyle kalir Hadis Ancak Kuran da Havva ismi ve Adem in kaburga kemiginden yaratildigi gecmez Kuran da ikisinin de tek bir nefisten yaratildigi belirtilir Cennetten kovulmaAdem ve Havva yaratilmis olduklari mutlu cennetlerinden isledikleri gunah sebebiyle kovulurlar Yilan ya da seytan Havvayi Havva da Adem i kandirir Yahudi ve Hristiyan kaynaklarinda Havva ilk gunahi isleyen insandir Adem onun vasitasiyla yasak meyveyi yemistir Kur an da ise her ikisi de kinanmakla beraber suc dogrudan Adem e izafe edilir Yaratilis mitosundaki baska bazi unsurlar gibi iyiyi kotuden ayirt edebilme yetisi veren bilgelik agacinin meyvesinden yeme ve yilan motifinin de Sumerlerin Adapa efsanelerinden kaynaklandigi ifade edilmistir Hristiyan kaynaklar Adem Havva ikilisinin gunahindan tum insanlari sorumlu tutarlar Isa nin bu gunahi kaldirmak icin geldigine inanirlar Sufi inancina gore ise Adem Havva Kissasi buyuk olcude semboliktir Adem insanoglunu temsil etmekte olup yasak meyveyi yiyen ve Adem i de suca ortak eden Havva insan nefsini egoyu sembolize etmektedir Bununla birlikte peygamber olarak gelen bir Adem ve esi Havva ayni zamanda gercek kisiliklerdir Bahailer de bu aciklamaya katilirlar Tevrat a gore soy agaci Adem Havva Kabil Habil Sit Enoh Enos Irad Mehuyael Mahalalel Metusael Yared Adah Lameh Tsillah Enoh Yaval Yuval Tuval Kayin Naamah Metuselah Lameh Nuh Sam Ham YafesAyrica bakinizKabil ve HabilKaynakca 13 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 13 Subat 2015 Arsivlenmis kopya PDF 13 Subat 2015 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 13 Subat 2015 Arsivlenmis kopya PDF 18 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 17 Ocak 2017 Dever William K 2005 Did God Have A Wife Archaeology And Folk Religion In Ancient Israel Wm B Eerdmans Publishing Company 10 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2017 Arsivlenmis kopya 23 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Mayis 2012 Arsivlenmis kopya 21 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Ocak 2012 PDF 5 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Temmuz 2012 Kitab i Mukaddes Tekvin 2 18 23 Buhari Nikah 79 Enbiya 1 Edeb 31 85 Rikak 23 Muslim Rada 65 1468 Tirmizi Talak 12 1188 PDF 29 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 14 Agustos 2012 Dis okumalarWikimedia Commons ta Havva ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Yaratilis mitosu Adem Havva yasak meyve Sumer etkisi 10 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde