Henrietta Swan Leavitt (4 Temmuz 1868 - 12 Aralık 1921), Sefe değişeni yıldızları'nın aydınlatma güçleri ve periyotları arasındaki ilişkiyi bulan, Amerikalı astronom. mezunu olan Leavitt, 1893’te Harvard Üniversitesi Gözlemevi’nde kompüter olarak çalışmaya başlamıştır. Görevi, yıldızların parlaklığını ölçmek ve kataloglamak amacıyla incelemekti. Hayatta olduğu süre içinde çok fazla tanınmasa da, astronomların dünya ile uzak gökadalar arasındaki mesafeyi ölçebilmeleri ilk olarak Leavitt’in keşfi sayesinde mümkün olmuştur. Yaptığı keşif hakkında Henrietta Swan Leavitt, “Maksima ve minimaya karşılık gelen iki nokta dizisi arasında düz bir çizgi çizilebilir; bu da değişenlerin parlaklığı ve periyotları arasında basit bir ilişki olduğunu göstermektedir,” demektedir. Leavitt’in ölümünden sonra, Edwin Hubble, Sefe yıldızlar arasındaki aydınlatma gücü-periyot ilişkisini, ilk kez astronom Vesto Slipher tarafından Lowell Gözlemevi’nde ölçülen spektral değişimler ile birlikte kullanmış; ve evrenin genişlediğini belirlemiştir (bkz. Hubble kanunu).
Henrietta Swan Leavitt | |
---|---|
Doğum | 4 Haziran 1868 Lancaster, Massachusetts |
Ölüm | 12 Aralık 1921 (53 yaşında) Cambridge, Massachusetts |
Milliyet | Amerikan |
Mezun olduğu okul(lar) | |
Kariyeri | |
Dalı | Astronomi |
Çalıştığı kurumlar | Harvard Üniversitesi |
İlk Yılları ve Eğitimi
Bir papazı olan George Roswell Leavitt ve eşi Henrietta Swan’ın (Kendrick) kızı olan Henrietta Swan Leavitt, Lancaster, Massachusetts’de doğmuştur; aslen on yedinci yüzyılın başlarında yerleşen ve İngiliz, Puritan bir terzi olan Deacon John Leavitt’in soyundandır. Erken tarihli Massachusetts kayıtlarında, ailenin soyadı Levett olarak geçmektedir. Henrietta Swan Leavitt, Oberlin Üniversitesi’ne devam etmiştir. 20 yaşında girmiş olduğu, sonradan adı Kadınlar için Kolej Eğitimi Cemiyeti olarak değiştirilmiş olan Radcliffe Koleji’nden 1892 yılında lisans diploması alarak mezun olmuştur. Radcliff’teki eğitimini, klasik Yunancadan güzel sanatlara; felsefeden, analitik geometri ve diferansiyel kalkülüse kadar pek çok değişik dersi alarak tamamlamıştır. Üniversitedeki eğitiminin ancak dördüncü yılında astronomi dersi alan Leavitt, A- notu ile bu dersi başarı ile tamamlamıştır.:27 Daha sonrasında Amerika ve Avrupa seyahatine çıkan Leavitt, bu esnada işitme duyusunu kaybetmiştir.
Mesleki Yaşamı
Leavitt 1892 yılında lisans derecesi ile Radcliffe'ten mezun olduktan sonra, 1893’te Harvard Üniversitesi Gözlemevi’nde, Edward Charles Pickering tarafından bir araya getirilen pek çok kadın "kompüter"den biri olarak işe başlamıştır. Burada yaptığı ilk iş, gözlemevinin beliren yıldızların parlaklığını ölçmek ve kataloglamak olmuştur. (1900’lerin başlarında kadınların teleskop kullanmalarına izin verilmemekteydi.) İşe ilk başladığı zamanlarda, kendi geçimini bağımsız olarak sağlayabildiği için, Edward Pickering tarafından kendisine maaş ödenmemiştir. Ancak daha sonralarında, yaptığı işin karşılığı olarak, Leavitt, saat başına 0.30 $ kazanmaya başlamıştır.:32 Ufak tefek meşguliyetlerden çok, ailesine, kilisesine ve mesleğine büyük bir özveriyle bağlı olan Henrietta Swan Leavitt'in, çalışkan ve ağırbaşlı bir kişi olduğu ifade edilmiştir.
Bir süre sonra Pickering, Leavitt’e aydınlatma güçleri zaman içinde değişim gösteren, değişen yıldızları inceleme görevi vermiştir. Bilim yazarı Jeremy Bernstein’a göre, “değişen yıldızlar, uzun bir süredir ilgi odağıydı. Ancak düşüncem şu ki, Leavitt bu plakalar üzerine çalışmaya başladığında, Pickering bu genç hanımın önemli bir keşif yapacağını ve bu keşfin de zaman içinde astronomiyi değiştireceğini aklının ucundan bile geçirmemiştir.” Leavitt, Macellan Bulutları’nın görsellerinde yer alan binlerce değişen yıldızı kaydetmiştir. 1908 yılında, Annals of the Astronomical Observatory of Harvard Collegeda (Harvard Üniversitesi Gözlemevi Yıllık Kayıtları) vardığı sonuçları yayınlamış, değişenlerin bazılarının bir düzenlilik gösterdiğini dile getirmiştir: Daha parlak olan yıldızların, periyotları da daha uzun olarak gözlemlenmiştir. Bu konu üzerinde bir süre daha çalıştıktan sonra, 1912 yılında, daha kuvvetli hakiki aydınlatma gücü olan Sefe değişenlerinin daha uzun periyotları olduğunu; ve aydınlatma gücüyle periyodun bu ilişkisinin oldukça yakın ve tahmin edilebilir olduğunu teyit etmiştir.
Leavitt basitçe, her bir Macellan Bulutu içinde bulunan Sefe’lerin hepsinin Dünya'dan yaklaşık eşit mesafe olacağı varsayımından hareket etmiştir. Böylece Sefe yıldızların hakiki aydınlatma güçlerinin, gözlenen parlaklıklarından (fotografik plakalardan ölçüldüğü kadarıyla) ve bulutların her birine olan mesafelerinden ölçülebileceği sonucuna varmıştır. “Değişenler muhtemelen Dünya’ya yaklaşık olarak aynı mesafe uzaklıkta olduklarından, periyotları da gerçek ışık emisyonu ile bağlantılıdır. Işık emisyonu ise, kütle, yoğunluk ve yüzey parlaklığı ile belirlenebilmektedir.”
Leavitt’in bu keşfi, “periyot-aydınlatma gücü ilişkisi” olarak bilinmektedir. Periyodun logaritması, yıldızın ortalama hakiki aydınlatma gücü ile çizgisel olarak bağlantılıdır. (Hakiki aydınlatma gücü, görülebilir spektrumda yıldız tarafından yayılan enerjinin miktarının logaritması olarak tanımlanır.) Harvard fotografik plakalarında kayıtlı 1,777 değişen yıldız ile ilgili çalışmasından alıntılanan Leavitt’in ifadesiyle, “Maksima ve minimaya karşılık gelen iki nokta dizisi arasında düz bir çizgi çizilebilir; bu da (Sefe) değişenlerin aydınlatma güçleri ve periyotları arasında basit bir ilişki olduğunu göstermektedir.”
Leavitt, aynı zamanda, 1913 yılında Harvard Standardı olarak bilinen ve Uluslararası Fotografik Şiddet Komitesi (International Committee of Photographic Magnitudes) tarafından kabul edilen fotoğrafik ölçüm standartlarını geliştirmiştir. Harvard Standardı, 17 parlaklık biriminden büyük parlaklıklara sahip olan yıldızlar için geliştirilmiş bir logaritmik ölçüdür. Bunun için, 13 teleskoptan gelen 299 plakayı analiz etmiş ve parlaklık şiddeti 17’nin üzerindeki yıldızları sıralandırmak için logaritmik denklemler kullanmıştır. Yaşamı boyunca da bu konuyu mükemmelleştirmek ve genişletmek için çalışmalarına devam etmiştir.
Çalışmalarının Etkisi
Sefe’lerle ilgili periyot-aydınlatma gücü ilişkisi sayesinde bu yıldızlar, astronominin ilk “standart mumları” olmuş ve yıldız paralaks gözlemleri yapılamayacak kadar uzakta bulunan gökadaların mesafelerinin, bilim insanları tarafından hesaplanmasına yardımcı olmuştur. Leavitt’in gözlemlerini yayınlamasından bir yıl sonra, Samanyolu’ndaki bazı Sefe’lerin uzaklığını hesaplamıştır; bu ölçümleme ile herhangi bir Sefe’nin uzaklığı doğru olarak belirlenebilmektedir.
Sefe’lerin varlığı, nihayetinde, Andromeda gibi diğer gökadalarda da (özellikle Edwin Hubble tarafından 1923-24 yılları arasında) belirlenmiştir. Bu yıldızlar,Samanyolu’nun oldukça uzağında bulunan “spiral nebula”ların aslında bağımsız gökadalar olduklarını gösteren en önemli kanıtlardan sayılmıştır. Dolayısıyla, Leavitt’in keşfi, gördüğümüz evren resmini sonsuza kadar değiştirmiştir: Bu keşif sayesinde, Shapley-Curtis tartışmasında, Harlow Shapley Güneş’in gökada içindeki konumuna dair eski görüşleri yıkmıştır. Yine bu keşif sayesinde, Edwin Hubble’ın da gökadamızın evrenin merkezi olmadığını ve bizimkinin dışında başka gökadaların da var olduğunu kanıtlamıştır.
Evrenin genişlediğini belirleyen Amerikalı astronom Edwin Hubble’ın başarısı, Leavitt’in ezberbozan araştırmalarına dayanmaktadır. David H. Ve Matthew D.H. Clark yazdıkları Measuring the Cosmos adlı kitaplarında, “Eğer Henrietta Leavitt evrenin büyüklüğünü belirlemede anahtarı sağladıysa, o anahtarı kilide sokan ve gözlemleriyle anahtarın kilit içinde dönmesini sağlayan kişi de Edwin Powell Hubble’dır” demektedirler. Hubble, sık sık Leavitt’in çalışmalarıyla Nobel Ödülü’ne layık olduğunu dile getirmiştir. İsveç Bilimler Akademisi’nden Gösta Mittag-Leffler 1924 yılında Leavitt’in ödüle aday gösterilmesi için girişimde bulunmuş ve Leavitt’in üç sene önce kanserden öldüğünü öğrenmiştir (Nobel Ödülü, ölmüş kişilere verilmemektedir).Gösta Mittag-Leffler of the Swedish Academy of Sciences tried to nominate her for that prize in 1924, only to learn that she had died of cancer three years earlier (The Nobel Prize is not awarded posthumously). Uzay araştırmalarında kilit bir keşifte bulunmasına rağmen haftada 10.50 dolarlık asgari ücretle çalışan araştırmacı, büyük mesafelerin doğru ölçümünü geliştirmesiyle, evrenin yapısı ve boyutlarının anlaşılmasında, 19. ve 20. yüzyılda modern astronomide kendinden sonra yapılan hemen hemen tüm keşiflerin yolunu açmıştır.
Hastalığı ve Ölümü
Belli aralıklarla Harvard’da çalışan Leavitt, aynı zamanda sağlık sorunları ve aile meseleleri ile uğraşmak durumunda kalmıştır. Radcliff Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra yakalandığı bir hastalık Leavitt'in giderek sağırlaşmasına yol açmıştır. 1921 yılında Harlow Shapley gözlemevinin müdürü olduğunda Leavitt de yıldız fotometrisi biriminin başına atanmıştır. 1921 yılının son aylarında ise kansere yenik düşmüş ve Cambridge, Massachusetts’de, Cambridge Mezarlığı'nda Leavitt aile mezarlığına defnedilmiştir.:89
Leavitt’in biyografisini yazan George Johnson kitabında, “Bir tepeciğin üzerinde, uzun altıgen bir anıt bulunmaktadır. Anıt, kıvrım kumaşla örtülmüş görüntüsü verilmiş mermer bir kaide ve onun üzerine yerleştirilmiş bir küreden oluşmaktadır. Diğer Leavitt’lerle birlikte, amcası ve onun ailesi de burada yatmaktadır. Henrietta ve küçük yaşta ölen iki kardeşi Mira ve Roswell’i anan bir levha anıtta yer almaktadır. Leavitt’in mezarının diğer bir tarafında da, sıkça ziyaret edilen Henry James and William James’in mezarları bulunmaktadır." demektedir.:90
Henrietta Swan Leavitt, , Amerikan Üniversiteli Kadınlar Cemiyeti, Amerikan Astronomi ve Astrofizik Topluluğu, Amerikan Bilimsel İlerleme Cemiyeti üyesi; Amerikan Değişen Yıldız Gözlemcileri Derneğinin şeref üyesiydi. Erken ölümü meslektaşları tarafından, bilimsel çalışmalarının ötesinde sebeplerle bir trajedi olarak nitelendirilmiştir. Vefat ilanında, meslektaşı , kendisi için, “başkalarının değerli ve cana yakın yönlerini takdir etme becerisine sahipti; yaşamı her haliyle anlamlı ve güzel bulan Leavitt’in kişiliği de gün ışığı gibi aydınlıktı,” demiştir.:28
Ödülleri
- asteroidi ve Ay'daki adları, astronom olarak çalışmış duyma engelli kadın ve erkekleri onurlandırmak üzere verilmiştir.
- İsveç matematikçi Gösta Mittag-Leffler, Leavitt'in dört yıl önce öldüğünü bilmeden, onu 1926 Nobel Fizik Ödülü'ne aday göstermeyi düşünerek, Shapley'den onun Sefe değişenleri üzerine çalışmaları hakkında daha fazla bilgi istemiş, Sofia Kovalevskaya üzerine olan monografisini göndermeyi teklif etmiştir. Shapley, Mittag-Leffler'e Leavitt'in öldüğünü yazmış, esas ödüllendirilmesi gerekenin kendisinin Leavitt'in bulgularından yaptığı çıkarımlar olduğunu söylemiştir. Sonuçta Leavitt, Nobel Ödülleri kişinin ölümünden sonra verilmediği için, aday gösterilememiştir.:118
Kitaplar ve Piyesler
Silent Sky(Sessiz Gökyüzü) adlı, Leavitt'in Harvard'a kabul edilişinden, ölümüne kadar, hayatını anlatan bir piyes yazmıştır.
George Johnson ise, Miss Leavitt's Stars(Bayan Leavitt'in Yıldızları) adında, Leavitt'in hikâyesi üzerinden, kadınların bilimdeki zaferlerini anlattığı bir biyografi yayınlamıştır.
Kaynakça
- ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 24 Ocak 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- ^ Gregory M. Lamb (5 Temmuz 2005). "Before computers, there were these humans..." Christian Science Monitor. 5 Kasım 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Mayıs 2007.
- ^ Out of Shadows: Contributions of Twentieth-century Women to Physics, Nina Byers, Gary Williams, Cambridge University Press, 2006 27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b c "1912: Henrietta Leavitt Discovers the Distance Key." Everyday Cosmology. N.p., n.d. Web. 20 Oct. 2014. <http://cosmology.carnegiescience.edu/timeline/1912 4 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .>.
- ^ a b c d e f Johnson, George (2005). Miss Leavitt's Stars : The Untold Story of the Woman Who Discovered How To Measure the Universe (1st ed. bas.). New York: Norton. ISBN .
- ^ "Exploratorium note". 13 Mart 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- ^ Jeremy Bernstein, "Review: George Johnson's Miss Leavitt's Stars" 21 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Los Angeles Times, July 17, 2005
- ^ Leavitt, Henrietta S. "1777 Variables in the Magellanic Clouds" 9 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .. Annals of Harvard College Observatory. LX(IV) (1908) 87-110
- ^ Miss Leavitt in Pickering, Edward C. "Periods of 25 Variable Stars in the Small Magellanic Cloud" 9 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Harvard College Observatory Circular 173 (1912) 1-3.
- ^ . 2 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- ^ Miss Leavitt in Pickering, Edward C. "Periods of 25 Variable Stars in the Small Magellanic Cloud" 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Harvard College Observatory Circular 173 (1912) 2. Retrieved 2013-03-14
- ^ Kerri Malatesta (16 Temmuz 2010). "Delta Cephei". American Association of Variable Star Observers. 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- ^ Henrietta Leavitt." Henrietta Leavitt. N.p., n.d. Web. 20 Oct. 2014. <http://www.sheisanastronomer.org/index.php/history/henrietta-leavitt 6 Aralık 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .>
- ^ Fernie, J.D. (Aralık 1969). "The Period-Luminosity Relation: A Historical Review". Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 81 (483). s. 707. Bibcode:1969PASP...81..707F. doi:10.1086/128847. 27 Şubat 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
- ^ David H. Clark; Matthew D.H. Clark (2004). Measuring the Cosmos: How Scientists Discovered the Dimensions of the Universe. Rutgers University Press. ISBN . 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- ^ Ventrudo, Brian (19 Kasım 2009). . One-Minute Astronomer. 12 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2013.
- ^ (2005). Big Bang: The Origin of the Universe. HarperCollins. ISBN . 27 Haziran 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- ^ "Nomination FAQ". NobelPrize.org. 17 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 6 Nisan 2013.
- ^ a b Hamblin, Jacob Darwin (2005). Science in the early twentieth century: an encyclopedia. ABC-CLIO. ss. 181-184. ISBN . 9 Aralık 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- ^ "Asteroids and Comets: 5383 Leavitt (4293 T-2) Leavitt Orbital Information". 15 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2013.
- ^ . NASA. 23 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2013.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Şubat 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- ^ Measuring the Universe in 'Miss Leavitt's Stars'" NPR. NPR, n.d. Web. 20 Oct. 2014. <http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=4738071 30 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .>
Ek Kaynaklar
- (2005). Miss Leavitt's Stars: The Untold Story of the Woman Who Discovered How to Measure the Universe. New York: W.W. Norton & Company. ISBN . 24 Haziran 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Ocak 2015.
- Korneck, Helena: "Frauen in der Astronomie", Sterne und Weltraum, Oct. 1982 412–414
- Lorenzen, Michael (1997). "Henrietta Swan Leavitt", in Notable Women in the Physical Sciences: A Biographical Dictionary. Edited by Barbara and Benjamin Shearer. Westport, CT: Greenwood Press, 233–237. .
Dış bağlantılar
- Kaynakça8 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Pasifik Astronomi Derneği'nden.
- Edward C. Pickering, 3 Mart 1912; Leavitt'ten bahsediyor.
- Macellan Bulutları'nda 1777 Değişenleri.21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . H. S. Leavitt, Harvard Üniversitesi Gözlemevi Yıllık Kayıtları, vol. 60, pp. 87–108.3
- Henrietta Swan Leavitt: En Parlağından Bir Yıldız1 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . ACS/Kadın Kimyagerler Komitesi'nden birkaç bağlantısı olan bir biyografi.
- Find a Grave'de Henrietta Swan Leavitt
- , , Grasslands Gözlemevi
- Henrietta Swan Leavitt'in soy ağacı
- Henrietta Swan Leavitt - Woman Astronomer sitesinden Lady of Luminosity2 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Henrietta Swan Leavitt 4 Temmuz 1868 12 Aralik 1921 Sefe degiseni yildizlari nin aydinlatma gucleri ve periyotlari arasindaki iliskiyi bulan Amerikali astronom mezunu olan Leavitt 1893 te Harvard Universitesi Gozlemevi nde komputer olarak calismaya baslamistir Gorevi yildizlarin parlakligini olcmek ve kataloglamak amaciyla incelemekti Hayatta oldugu sure icinde cok fazla taninmasa da astronomlarin dunya ile uzak gokadalar arasindaki mesafeyi olcebilmeleri ilk olarak Leavitt in kesfi sayesinde mumkun olmustur Yaptigi kesif hakkinda Henrietta Swan Leavitt Maksima ve minimaya karsilik gelen iki nokta dizisi arasinda duz bir cizgi cizilebilir bu da degisenlerin parlakligi ve periyotlari arasinda basit bir iliski oldugunu gostermektedir demektedir Leavitt in olumunden sonra Edwin Hubble Sefe yildizlar arasindaki aydinlatma gucu periyot iliskisini ilk kez astronom Vesto Slipher tarafindan Lowell Gozlemevi nde olculen spektral degisimler ile birlikte kullanmis ve evrenin genisledigini belirlemistir bkz Hubble kanunu Henrietta Swan LeavittDogum4 Haziran 1868 1868 06 04 Lancaster MassachusettsOlum12 Aralik 1921 53 yasinda Cambridge MassachusettsMilliyetAmerikanMezun oldugu okul lar KariyeriDaliAstronomiCalistigi kurumlarHarvard UniversitesiIlk Yillari ve EgitimiBir papazi olan George Roswell Leavitt ve esi Henrietta Swan in Kendrick kizi olan Henrietta Swan Leavitt Lancaster Massachusetts de dogmustur aslen on yedinci yuzyilin baslarinda yerlesen ve Ingiliz Puritan bir terzi olan Deacon John Leavitt in soyundandir Erken tarihli Massachusetts kayitlarinda ailenin soyadi Levett olarak gecmektedir Henrietta Swan Leavitt Oberlin Universitesi ne devam etmistir 20 yasinda girmis oldugu sonradan adi Kadinlar icin Kolej Egitimi Cemiyeti olarak degistirilmis olan Radcliffe Koleji nden 1892 yilinda lisans diplomasi alarak mezun olmustur Radcliff teki egitimini klasik Yunancadan guzel sanatlara felsefeden analitik geometri ve diferansiyel kalkuluse kadar pek cok degisik dersi alarak tamamlamistir Universitedeki egitiminin ancak dorduncu yilinda astronomi dersi alan Leavitt A notu ile bu dersi basari ile tamamlamistir 27 Daha sonrasinda Amerika ve Avrupa seyahatine cikan Leavitt bu esnada isitme duyusunu kaybetmistir Mesleki Yasami erken bir fotografi Edward Charles Pickering tarafindan bir araya getirilmis bir grup kadin komputer calisirken cekilen bu fotografta Leavitt Annie Jump Cannon Williamina Fleming ve gorulebilir Leavitt 1892 yilinda lisans derecesi ile Radcliffe ten mezun olduktan sonra 1893 te Harvard Universitesi Gozlemevi nde Edward Charles Pickering tarafindan bir araya getirilen pek cok kadin komputer den biri olarak ise baslamistir Burada yaptigi ilk is gozlemevinin beliren yildizlarin parlakligini olcmek ve kataloglamak olmustur 1900 lerin baslarinda kadinlarin teleskop kullanmalarina izin verilmemekteydi Ise ilk basladigi zamanlarda kendi gecimini bagimsiz olarak saglayabildigi icin Edward Pickering tarafindan kendisine maas odenmemistir Ancak daha sonralarinda yaptigi isin karsiligi olarak Leavitt saat basina 0 30 kazanmaya baslamistir 32 Ufak tefek mesguliyetlerden cok ailesine kilisesine ve meslegine buyuk bir ozveriyle bagli olan Henrietta Swan Leavitt in caliskan ve agirbasli bir kisi oldugu ifade edilmistir Bir sure sonra Pickering Leavitt e aydinlatma gucleri zaman icinde degisim gosteren degisen yildizlari inceleme gorevi vermistir Bilim yazari Jeremy Bernstein a gore degisen yildizlar uzun bir suredir ilgi odagiydi Ancak dusuncem su ki Leavitt bu plakalar uzerine calismaya basladiginda Pickering bu genc hanimin onemli bir kesif yapacagini ve bu kesfin de zaman icinde astronomiyi degistirecegini aklinin ucundan bile gecirmemistir Leavitt Macellan Bulutlari nin gorsellerinde yer alan binlerce degisen yildizi kaydetmistir 1908 yilinda Annals of the Astronomical Observatory of Harvard Collegeda Harvard Universitesi Gozlemevi Yillik Kayitlari vardigi sonuclari yayinlamis degisenlerin bazilarinin bir duzenlilik gosterdigini dile getirmistir Daha parlak olan yildizlarin periyotlari da daha uzun olarak gozlemlenmistir Bu konu uzerinde bir sure daha calistiktan sonra 1912 yilinda daha kuvvetli hakiki aydinlatma gucu olan Sefe degisenlerinin daha uzun periyotlari oldugunu ve aydinlatma gucuyle periyodun bu iliskisinin oldukca yakin ve tahmin edilebilir oldugunu teyit etmistir Leavitt basitce her bir Macellan Bulutu icinde bulunan Sefe lerin hepsinin Dunya dan yaklasik esit mesafe olacagi varsayimindan hareket etmistir Boylece Sefe yildizlarin hakiki aydinlatma guclerinin gozlenen parlakliklarindan fotografik plakalardan olculdugu kadariyla ve bulutlarin her birine olan mesafelerinden olculebilecegi sonucuna varmistir Degisenler muhtemelen Dunya ya yaklasik olarak ayni mesafe uzaklikta olduklarindan periyotlari da gercek isik emisyonu ile baglantilidir Isik emisyonu ise kutle yogunluk ve yuzey parlakligi ile belirlenebilmektedir Leavitt in bu kesfi periyot aydinlatma gucu iliskisi olarak bilinmektedir Periyodun logaritmasi yildizin ortalama hakiki aydinlatma gucu ile cizgisel olarak baglantilidir Hakiki aydinlatma gucu gorulebilir spektrumda yildiz tarafindan yayilan enerjinin miktarinin logaritmasi olarak tanimlanir Harvard fotografik plakalarinda kayitli 1 777 degisen yildiz ile ilgili calismasindan alintilanan Leavitt in ifadesiyle Maksima ve minimaya karsilik gelen iki nokta dizisi arasinda duz bir cizgi cizilebilir bu da Sefe degisenlerin aydinlatma gucleri ve periyotlari arasinda basit bir iliski oldugunu gostermektedir Leavitt ayni zamanda 1913 yilinda Harvard Standardi olarak bilinen ve Uluslararasi Fotografik Siddet Komitesi International Committee of Photographic Magnitudes tarafindan kabul edilen fotografik olcum standartlarini gelistirmistir Harvard Standardi 17 parlaklik biriminden buyuk parlakliklara sahip olan yildizlar icin gelistirilmis bir logaritmik olcudur Bunun icin 13 teleskoptan gelen 299 plakayi analiz etmis ve parlaklik siddeti 17 nin uzerindeki yildizlari siralandirmak icin logaritmik denklemler kullanmistir Yasami boyunca da bu konuyu mukemmellestirmek ve genisletmek icin calismalarina devam etmistir Calismalarinin EtkisiLeavitt in Macellan Bulutlari ndaki 1777 Degisken adli calismasi Harvard Universitesi Gozlemevi Yillik Kayitlari 1908 Sefe lerle ilgili periyot aydinlatma gucu iliskisi sayesinde bu yildizlar astronominin ilk standart mumlari olmus ve yildiz paralaks gozlemleri yapilamayacak kadar uzakta bulunan gokadalarin mesafelerinin bilim insanlari tarafindan hesaplanmasina yardimci olmustur Leavitt in gozlemlerini yayinlamasindan bir yil sonra Samanyolu ndaki bazi Sefe lerin uzakligini hesaplamistir bu olcumleme ile herhangi bir Sefe nin uzakligi dogru olarak belirlenebilmektedir Sefe lerin varligi nihayetinde Andromeda gibi diger gokadalarda da ozellikle Edwin Hubble tarafindan 1923 24 yillari arasinda belirlenmistir Bu yildizlar Samanyolu nun oldukca uzaginda bulunan spiral nebula larin aslinda bagimsiz gokadalar olduklarini gosteren en onemli kanitlardan sayilmistir Dolayisiyla Leavitt in kesfi gordugumuz evren resmini sonsuza kadar degistirmistir Bu kesif sayesinde Shapley Curtis tartismasinda Harlow Shapley Gunes in gokada icindeki konumuna dair eski gorusleri yikmistir Yine bu kesif sayesinde Edwin Hubble in da gokadamizin evrenin merkezi olmadigini ve bizimkinin disinda baska gokadalarin da var oldugunu kanitlamistir Evrenin genisledigini belirleyen Amerikali astronom Edwin Hubble in basarisi Leavitt in ezberbozan arastirmalarina dayanmaktadir David H Ve Matthew D H Clark yazdiklari Measuring the Cosmos adli kitaplarinda Eger Henrietta Leavitt evrenin buyuklugunu belirlemede anahtari sagladiysa o anahtari kilide sokan ve gozlemleriyle anahtarin kilit icinde donmesini saglayan kisi de Edwin Powell Hubble dir demektedirler Hubble sik sik Leavitt in calismalariyla Nobel Odulu ne layik oldugunu dile getirmistir Isvec Bilimler Akademisi nden Gosta Mittag Leffler 1924 yilinda Leavitt in odule aday gosterilmesi icin girisimde bulunmus ve Leavitt in uc sene once kanserden oldugunu ogrenmistir Nobel Odulu olmus kisilere verilmemektedir Gosta Mittag Leffler of the Swedish Academy of Sciences tried to nominate her for that prize in 1924 only to learn that she had died of cancer three years earlier The Nobel Prize is not awarded posthumously Uzay arastirmalarinda kilit bir kesifte bulunmasina ragmen haftada 10 50 dolarlik asgari ucretle calisan arastirmaci buyuk mesafelerin dogru olcumunu gelistirmesiyle evrenin yapisi ve boyutlarinin anlasilmasinda 19 ve 20 yuzyilda modern astronomide kendinden sonra yapilan hemen hemen tum kesiflerin yolunu acmistir Hastaligi ve OlumuHenrietta Swan Leavitt Harvard Universitesi Gozlemevi ndeki masasinda calisirken Belli araliklarla Harvard da calisan Leavitt ayni zamanda saglik sorunlari ve aile meseleleri ile ugrasmak durumunda kalmistir Radcliff Universitesi nden mezun olduktan sonra yakalandigi bir hastalik Leavitt in giderek sagirlasmasina yol acmistir 1921 yilinda Harlow Shapley gozlemevinin muduru oldugunda Leavitt de yildiz fotometrisi biriminin basina atanmistir 1921 yilinin son aylarinda ise kansere yenik dusmus ve Cambridge Massachusetts de Cambridge Mezarligi nda Leavitt aile mezarligina defnedilmistir 89 Leavitt in biyografisini yazan George Johnson kitabinda Bir tepecigin uzerinde uzun altigen bir anit bulunmaktadir Anit kivrim kumasla ortulmus goruntusu verilmis mermer bir kaide ve onun uzerine yerlestirilmis bir kureden olusmaktadir Diger Leavitt lerle birlikte amcasi ve onun ailesi de burada yatmaktadir Henrietta ve kucuk yasta olen iki kardesi Mira ve Roswell i anan bir levha anitta yer almaktadir Leavitt in mezarinin diger bir tarafinda da sikca ziyaret edilen Henry James and William James in mezarlari bulunmaktadir demektedir 90 Henrietta Swan Leavitt Amerikan Universiteli Kadinlar Cemiyeti Amerikan Astronomi ve Astrofizik Toplulugu Amerikan Bilimsel Ilerleme Cemiyeti uyesi Amerikan Degisen Yildiz Gozlemcileri Derneginin seref uyesiydi Erken olumu meslektaslari tarafindan bilimsel calismalarinin otesinde sebeplerle bir trajedi olarak nitelendirilmistir Vefat ilaninda meslektasi kendisi icin baskalarinin degerli ve cana yakin yonlerini takdir etme becerisine sahipti yasami her haliyle anlamli ve guzel bulan Leavitt in kisiligi de gun isigi gibi aydinlikti demistir 28Odulleriasteroidi ve Ay daki adlari astronom olarak calismis duyma engelli kadin ve erkekleri onurlandirmak uzere verilmistir Isvec matematikci Gosta Mittag Leffler Leavitt in dort yil once oldugunu bilmeden onu 1926 Nobel Fizik Odulu ne aday gostermeyi dusunerek Shapley den onun Sefe degisenleri uzerine calismalari hakkinda daha fazla bilgi istemis Sofia Kovalevskaya uzerine olan monografisini gondermeyi teklif etmistir Shapley Mittag Leffler e Leavitt in oldugunu yazmis esas odullendirilmesi gerekenin kendisinin Leavitt in bulgularindan yaptigi cikarimlar oldugunu soylemistir Sonucta Leavitt Nobel Odulleri kisinin olumunden sonra verilmedigi icin aday gosterilememistir 118Kitaplar ve PiyeslerSilent Sky Sessiz Gokyuzu adli Leavitt in Harvard a kabul edilisinden olumune kadar hayatini anlatan bir piyes yazmistir George Johnson ise Miss Leavitt s Stars Bayan Leavitt in Yildizlari adinda Leavitt in hikayesi uzerinden kadinlarin bilimdeki zaferlerini anlattigi bir biyografi yayinlamistir Kaynakca a b Arsivlenmis kopya 24 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2015 Gregory M Lamb 5 Temmuz 2005 Before computers there were these humans Christian Science Monitor 5 Kasim 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Mayis 2007 Out of Shadows Contributions of Twentieth century Women to Physics Nina Byers Gary Williams Cambridge University Press 2006 27 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 0 521 82197 5 ISBN 978 0 521 82197 1 a b c 1912 Henrietta Leavitt Discovers the Distance Key Everyday Cosmology N p n d Web 20 Oct 2014 lt http cosmology carnegiescience edu timeline 1912 4 Haziran 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde gt a b c d e f Johnson George 2005 Miss Leavitt s Stars The Untold Story of the Woman Who Discovered How To Measure the Universe 1st ed bas New York Norton ISBN 0 393 05128 5 KB1 bakim Fazladan yazi link Exploratorium note 13 Mart 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2015 Jeremy Bernstein Review George Johnson s Miss Leavitt s Stars 21 Aralik 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde Los Angeles Times July 17 2005 Leavitt Henrietta S 1777 Variables in the Magellanic Clouds 9 Agustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Annals of Harvard College Observatory LX IV 1908 87 110 Miss Leavitt in Pickering Edward C Periods of 25 Variable Stars in the Small Magellanic Cloud 9 Agustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde Harvard College Observatory Circular 173 1912 1 3 2 Nisan 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 17 Ocak 2015 Miss Leavitt in Pickering Edward C Periods of 25 Variable Stars in the Small Magellanic Cloud 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Harvard College Observatory Circular 173 1912 2 Retrieved 2013 03 14 Kerri Malatesta 16 Temmuz 2010 Delta Cephei American Association of Variable Star Observers 6 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2015 Henrietta Leavitt Henrietta Leavitt N p n d Web 20 Oct 2014 lt http www sheisanastronomer org index php history henrietta leavitt 6 Aralik 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde gt Fernie J D Aralik 1969 The Period Luminosity Relation A Historical Review Publications of the Astronomical Society of the Pacific 81 483 s 707 Bibcode 1969PASP 81 707F doi 10 1086 128847 27 Subat 2018 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2013 David H Clark Matthew D H Clark 2004 Measuring the Cosmos How Scientists Discovered the Dimensions of the Universe Rutgers University Press ISBN 0 8135 3404 6 7 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2015 Ventrudo Brian 19 Kasim 2009 One Minute Astronomer 12 Mart 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 7 Nisan 2013 2005 Big Bang The Origin of the Universe HarperCollins ISBN 0 00 716221 9 27 Haziran 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2015 Nomination FAQ NobelPrize org 17 Mayis 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 6 Nisan 2013 a b Hamblin Jacob Darwin 2005 Science in the early twentieth century an encyclopedia ABC CLIO ss 181 184 ISBN 1 85109 665 5 9 Aralik 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2015 Asteroids and Comets 5383 Leavitt 4293 T 2 Leavitt Orbital Information 15 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2013 NASA 23 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Nisan 2013 Arsivlenmis kopya 1 Subat 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2015 Measuring the Universe in Miss Leavitt s Stars NPR NPR n d Web 20 Oct 2014 lt http www npr org templates story story php storyId 4738071 30 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde gt Ek Kaynaklar 2005 Miss Leavitt s Stars The Untold Story of the Woman Who Discovered How to Measure the Universe New York W W Norton amp Company ISBN 0 393 05128 5 24 Haziran 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 17 Ocak 2015 Korneck Helena Frauen in der Astronomie Sterne und Weltraum Oct 1982 412 414 Lorenzen Michael 1997 Henrietta Swan Leavitt in Notable Women in the Physical Sciences A Biographical Dictionary Edited by Barbara and Benjamin Shearer Westport CT Greenwood Press 233 237 ISBN 0 313 29303 1 Dis baglantilarKaynakca8 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Pasifik Astronomi Dernegi nden Edward C Pickering 3 Mart 1912 Leavitt ten bahsediyor Macellan Bulutlari nda 1777 Degisenleri 21 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde H S Leavitt Harvard Universitesi Gozlemevi Yillik Kayitlari vol 60 pp 87 108 3 Henrietta Swan Leavitt En Parlagindan Bir Yildiz1 Haziran 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ACS Kadin Kimyagerler Komitesi nden birkac baglantisi olan bir biyografi Find a Grave de Henrietta Swan Leavitt Grasslands Gozlemevi Henrietta Swan Leavitt in soy agaci Henrietta Swan Leavitt Woman Astronomer sitesinden Lady of Luminosity2 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde