Hipertansif kalp hastalığı kalbi etkileyen bir dizi yüksek tansiyon komplikasyonunu içerir Tıp literatüründe hip

Hipertansif kalp hastalığı, kalbi etkileyen bir dizi yüksek tansiyon komplikasyonunu içerir. Tıp literatüründe hipertansif kalp hastalığının çeşitli tanımları olsa da, bu terim en çok Hastalıkların Uluslararası Sınıflaması (ICD) kodlama kategorileri bağlamında kullanılır. Tanım, kalp hastalığı ile hipertansiyon arasında nedensel ilişkinin ölüm belgesi‘nde belirtildiği veya ima edildiği durumlarda, kalp yetmezliği ve hipertansiyonun diğer kardiyak komplikasyonlarını kapsar.

Hipertansif kalp hastalığı

Arteriyel hipertansiyonu gösteren otomatik kol tansiyon aleti (sistolik kan basıncı 158 mmHg, diyastolik kan basıncı 99 mmHg ve kalp atış hızı dakikada 80 atım olarak gösterilmiştir)
Uzmanlık	Kardiyoloji

Hipertansif kalp hastalığından ölenlerin sayısı 1990'da 630.000 kişi iken 2013'te 1.07 milyon kişiye çıkmıştır.

ICD-10'a göre hipertansif kalp hastalığı (I11) ve alt kategorileri: kalp yetmezliği olan hipertansif kalp hastalığı (I11.0) ve kalp yetmezliği olmayan hipertansif kalp hastalığı (I11.9), kronik romatizmal kalp hastalıkları (I05-I09), kalp hastalığının diğer formları (I30-I52) ve iskemik kalp hastalıkları’ndan (I20-I25) ayrılır. Ancak yüksek kan basıncı ateroskleroz ve iskemik kalp hastalığı için bir risk faktörü olduğundan, hipertansif kalp hastalığından kaynaklanan ölüm oranı, yüksek kan basıncına bağlı hastalıkların bir ölçüsüdür.

Belirtiler ve semptomlar

Hipertansif kalp hastalığının semptomları ve bulguları, buna kalp yetmezliği eşlik edip etmediğine bağlıdır. Kalp yetmezliği yoksa, kalpte büyüme (sol ventriküler hipertrofi) olsun ya da olmasın hipertansiyon genellikle semptomsuzdur.

Konjestif kalp yetmezliği belirtileri, bulguları ve sonuçları şunları içerebilir:

Yorgunluk
Düzensiz nabız veya çarpıntı
Ayak ve ayak bileklerinde şişme
Kilo alma
Mide bulantısı
Nefes darlığı
Yatakta düz uyuma zorluğu (ortopne)
Şişkinlik ve karın ağrısı
Geceleri daha fazla idrar yapma ihtiyacı
Büyümüş kalp (kardiyomegali)
Sol ventriküler hipertrofi ve sol ventriküler yeniden şekillenmesi
Azalmış koroner akış rezervi ve sessiz miyokardiyal iskemi
Koroner arter hastalığı ve hızlanmış ateroskleroz
Normal sol ventriküler ejeksiyon fraksiyonlu (HFNEF) kalp yetmezliği, çoğu zaman diyastolik kalp yetmezliği denir.
Atriyal fibrilasyon, diğer kardiyak aritmiler veya ani kardiyak ölüm

Kalp yetmezliği zaman içinde sinsice gelişebileceği gibi, kalbin pompalama işlevinin ani olarak bozulmasına bağlı olarak hastalar akut kalp yetmezliği veya akut dekompanse kalp yetmezliği ve akciğer ödemi ile akut olarak doktora başvurabilir.

Ani yetmezlik, miyokardiyal iskemi, kan basıncında belirgin artışlar veya kardiyak aritmi'ler dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle tetiklenebilir.

Teşhis

Yüksek tansiyon ve hipertansiyonun aşamaları
Kategori	Sistolik Kan Basıncı (mm Hg)	Diyastolik Kan Basıncı (mm Hg)
Normal	< 120	< 80
Yüksek	120–129 ve	<80
I. Aşama	130–139 veya	80–89
II. Aşama	en azından 140 veya	en azından 90

Ayırıcı tanı

Diğer durumlar hipertansif kalp hastalığının özelliklerini paylaşabilir ve ayırıcı tanıda dikkate alınmalıdır. Örneğin:

Koroner arter hastalığı veya ateroskleroza bağlı iskemik kalp hastalığı
Hipertrofik kardiyomiyopati
Sporcularda sol ventriküler hipertrofi
Konjestif kalp yetmezliği veya diğer nedenlerden dolayı normal ejeksiyon fraksiyonu olan kalp yetmezliği
Atriyal fibrilasyon veya diğer nedenlere bağlı diğer kalp ritmi bozuklukları
Uyku apnesi

Önleme

Yüksek tansiyonda herhangi bir belirti bulunmadığından insanlar farkında olmadan bu duruma yakalanabilir. Erken yüksek tansiyon teşhisi, kalp hastalığı, felç, göz sorunları ve kronik böbrek hastalığının önlenmesine yardımcı olabilir.

Kardiyovasküler hastalık ve ölüm riski, diyet tavsiyeleri, kilo vermenin desteklenmesi ve düzenli aerobik egzersiz, alkol alımının azaltılması ve sigaranın bırakılması dahil olmak üzere yaşam tarzı değişiklikleriyle azaltılabilir. Hipertansiyonu kontrol etmek ve kardiyovasküler hastalık riskini azaltmak, kalp yetmezliğini yönetmek veya kardiyak aritmileri kontrol etmek için de ilaç tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Hipertansif kalp hastalığı olan hastalar, doktorlarınca aksi tavsiye edilmediği sürece, reçetesiz satılan nonsteroid antiinflamatuar ilaçları (NSAID'ler) veya öksürük baskılayıcıları ve sempatomimetik içeren dekonjestanları almaktan kaçınmalıdır çünkü bunlar hipertansiyonu ve kalp yetmezliğini şiddetlendirebilir.

Kan basıncı hedefleri

JNC 7'ye göre BP hedefleri şu şekilde olmalıdır:

Komplike olmayan hipertansiyonu olan hastalarda 140/90 mm Hg'den az
Diyabetli hastalarda ve böbrek hastalığı olan 1 g/24 saatten az proteinürisi olanlarda 130/85 mm Hg'den az
Böbrek hastalığı olan hastalarda ve 24 saatte 1 g'dan fazla proteinüri olanlarda 125/75 mm Hg'den az

Tedavi

Hipertansif kalp hastalığı olan hastaların tıbbi bakımı 2 kategoriye ayrılır:

Hipertansiyon tedavisi
Kalp yetmezliği veya diğer kardiyovasküler hastalık’ların önlenmesi (ve varsa tedavisi)

Epidemiyoloji

2012'de milyon kişi başına hipertansif kriz nedeniyle ölümler
  9–54
  55–64
  65–78
  79–92
  93–113
  114–141
  142–173
  174–217
  218–317
  318–1618

2004 yılında 100.000 kişi başına hipertansif kalp hastalığı için engelliliğe göre ayarlanmış yaşam yılı

  no data

  less than 110

  110–220

  220–330

  330–440

  440–550

  550–660

  660–770

  770–880

  880–990

  990–1100

  1100–1600

  more than 1600

Hipertansiyon veya yüksek tansiyon dünya nüfusunun en az %26,4'ünü etkilemektedir. Hipertansif kalp hastalığı, yüksek kan basıncı ile ilişkilendirilebilecek çeşitli hastalıklardan yalnızca biridir. Yüksek tansiyonun neden olduğu diğer hastalıklar arasında iskemik kalp hastalığı, kanser, inme, periferik arter hastalığı, anevrizma ve böbrek hastalığı vardır. Hipertansiyon, kalp yetmezliği riskini iki veya üç kat artırır ve muhtemelen tüm kalp yetmezliği vakalarının yaklaşık %25'ini oluşturur. Ayrıca hipertansiyon, vakaların %90'ında kalp yetmezliğinden önce gelir ve yaşlılardaki kalp yetmezliğinin çoğunluğu hipertansiyona bağlanabilir. Hipertansif kalp hastalığının 2004 yılında dünya çapında 1,0 milyon ölümden (veya dünya çapındaki tüm ölümlerin yaklaşık %1,7'sinden) sorumlu olduğu tahmin edilmektedir ve tüm yaşlar için önde gelen küresel ölüm nedenleri arasında 13. sırada yer almaktadır.

Sol aşağıdaki Dünya haritası, 2004 yılında hipertansif kalp hastalığı nedeniyle kaybedilen 100.000 kişi başına tahmini sakatlığa göre düzenlenmiş yaşam yıllarını gösterir.

Cinsiyet farklılıkları

Hipertansiyonu olan kadın sayısı erkeklerden daha fazladır ve erkeklerde hipertansiyon daha erken yaşlarda gelişse de kadınlarda hipertansiyon daha az kontrol edilir. Kadınlarda yüksek tansiyonun sonuçları önemli bir halk sağlığı sorunudur ve hipertansiyon, kadınlarda kalp krizlerine erkeklerden daha fazla katkı yapan bir faktördür. Yakın zamana kadar kadınlar hipertansiyon ve kalp yetmezliğine ilişkin klinik çalışmalarda yeterince temsil edilmiyordu. Bununla birlikte, antihipertansif ilaçların etkinliğinin erkekler ve kadınlar arasında farklılık gösterdiğine ve kalp yetmezliği tedavisinin kadınlarda daha az etkili olabileceğine dair bazı kanıtlar vardır.

Etnik farklılıklar

ABD'deki çalışmalar, İspanyol olmayan beyazlara ve Meksikalı Amerikalılara kıyasla orantısız sayıda Afrikalı Amerikalının hipertansiyona sahip olduğunu ve bunların hipertansif kalp hastalığı yükünün daha fazla olduğunu gösterir. Kalp yetmezliği Afrika kökenli Amerikalı etnik kökene sahip kişilerde daha yaygındır, kalp yetmezliğinden kaynaklanan ölüm oranı da beyaz hastalara göre sürekli olarak daha yüksektir ve daha erken yaşlarda gelişir. Son veriler, Afrika kökenli Amerikalılarda hipertansiyon oranlarının diğer etnik gruplara göre daha hızlı arttığını göstermektedir. Afrika kökenli Amerikalılarda yüksek tansiyonun fazla olması ve bunun sonuçları, beyaz Amerikalılara kıyasla yaşam beklentilerinin daha kısa olma nedenlerinden biridir.

Kaynakça

^ Alegría-Ezquerra, Eduardo; González-Juanatey, José R.; González-Maqueda, Isidoro (April 2006). "Hypertensive heart disease: a proposed clinical classification". (İspanyolca). 59 (4). ss. 398-9. doi:10.1016/S1885-5857(06)60781-0. (PMID) 16709396. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
^ Lip, G. Y.; Felmeden, D. C.; Li-Saw-Hee, F. L.; Beevers, D. G. (October 2000). "Hypertensive heart disease. A complex syndrome or a hypertensive 'cardiomyopathy'?". . 21 (20). ss. 1653-65. doi:10.1053/euhj.2000.2339 . (PMID) 11032692.
^ Gonzalez-Maqueda, I; Alegria-Ezquerra, Eduardo; Gonzalez-Juanatey, Jose Ramon; Working group of the Spanish Society of Cardiology (2009). "Hypertensive heart disease: a new clinical classification (VIA)". e-Journal of the European Society of Cardiology Council for Cardiology Practice. 7 (20). ss. ePub. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
^ GBD 2013 Mortality and Causes of Death, Collaborators (17 Aralık 2014). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385 (9963). ss. 117-71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. (PMC) 4340604 $2. (PMID) 25530442.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Grossman, E.; Messerli, F. H. (August 1996). "Diabetic and hypertensive heart disease". . 125 (4). ss. 304-310. doi:10.7326/0003-4819-125-4-199608150-00009. (PMID) 8678395.
^ Maeder, M. T.; Kaye, D. M. (March 2009). "Heart failure with normal left ventricular ejection fraction". . 53 (11). ss. 905-918. doi:10.1016/j.jacc.2008.12.007. (PMID) 19281919.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, Cushman WC, Green LA, Izzo JL, Jones DW, Materson BJ, Oparil S, Wright JT, Roccella EJ, National Heart, Lung, and Blood Institute, Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure, National High Blood Pressure Education Program Coordinating Committee (21 Mayıs 2003). "The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure: the JNC 7 report" (PDF). . 289 (19). ss. 2560-2572. doi:10.1001/jama.289.19.2560. (PMID) 12748199. 16 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.
^ "Hypertensive heart disease". Medline Plus. 27 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.
^ Hunt, Sharon Ann; Abraham, William T.; Chin, Marshall H.; Feldman, Arthur M.; Francis, Gary S.; Ganiats, Theodore G.; Jessup, Mariell; Konstam, Marvin A.; Mancini, Donna M.; Michl, Keith; Oates, John A.; Rahko, Peter S.; Silver, Marc A.; Stevenson, Lynne Warner; Yancy, Clyde W. (April 2009). "2009 focused update incorporated into the ACC/AHA 2005 Guidelines for the Diagnosis and Management of Heart Failure in Adults: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines: developed in collaboration with the International Society for Heart and Lung Transplantation". . 119 (14). ss. e391-479. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.109.192065. (PMID) 19324966.
^ Fuster, Valentin; Rydén, Lars E.; Cannom, Davis S.; Crijns, Harry J.; Curtis, Anne B.; Ellenbogen, Kenneth A.; Halperin, Jonathan L.; Kay, G. Neal; Le Huezey, Jean-Yves; Lowe, James E.; Olsson, S. Bertil; Prystowsky, Eric N.; Tamargo, Juan Luis; Wann, L. Samuel (March 2011). "2011 ACCF/AHA/HRS focused updates incorporated into the ACC/AHA/ESC 2006 Guidelines for the management of patients with atrial fibrillation: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines developed in partnership with the European Society of Cardiology and in collaboration with the European Heart Rhythm Association and the Heart Rhythm Society". . 57 (11). ss. e101-98. doi:10.1016/j.jacc.2010.09.013 . (PMID) 21392637.
^ White, William B. (April 2007). "Cardiovascular risk, hypertension, and NSAIDs". . 9 (1). ss. 36-43. doi:10.1007/s11926-007-0020-3. (PMID) 17437665.
^ Ackman, M. L.; Campbell, J. B.; Buzak, K. A.; Tsuyuki, R. T.; Montague, T. J.; Teo, K. K. (June 1999). "Use of nonprescription medications by patients with congestive heart failure". . 33 (6). ss. 674-679. doi:10.1345/aph.18283. (PMID) 10410177.
^ Riaz, Kamran. "Hypertensive Heart Disease". Medscape Reference. 26 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.
^ ^a ^b "WHO Disease and injury country estimates". World Health Organization. 2009. 11 Kasım 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2009.
^ Kearney, Patricia M.; Whelton, Megan; Reynolds, Kristi; Muntner, Paul; Whelton, Paul K.; He, Jiang (2005). "Global burden of hypertension: analysis of worldwide data". The Lancet. 365 (9455). ss. 217-223. doi:10.1016/S0140-6736(05)17741-1. (PMID) 15652604. 3 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.
^ Kannel, W. B.; Cobb, J. (1992). "Left ventricular hypertrophy and mortality—results from the Framingham Study". . 81 (4–5). ss. 291-298. doi:10.1159/000175819. (PMID) 1301257.
^ Yamasaki, Naohito; Kitaoka, Hiroaki; Matsumura, Yoshihisa; Furuno, Takashi; Nishinaga, Masanori; Doi, Yoshinori (May 2003). "Heart failure in the elderly". . 42 (5). ss. 383-388. doi:10.2169/internalmedicine.42.383 . (PMID) 12793706.
^ World Health Organization (2008). The Global Burden of Disease: 2004 Update. Cenevre: World Health Organization. ISBN .
^ Kearney, Patricia M; Whelton, Megan; Reynolds, Kristi; Whelton, Paul K; He, Jiang (2004). "Worldwide prevalence of hypertension: a systematic review". Journal of Hypertension. 22 (1). ss. 11-19. doi:10.1097/00004872-200401000-00003. (PMID) 15106785.
^ ^a ^b ^c Rabi, Doreen M.; Khan, Nadia; Vallée, Michel; Hladunewich, Michelle A.; Tobe, Sheldon W.; Pilote, Louise (June 2008). "Reporting on sex-based analysis in clinical trials of angiotensin-converting enzyme inhibitor and angiotensin receptor blocker efficacy". . 24 (6). ss. 491-496. doi:10.1016/S0828-282X(08)70624-X. (PMC) 2643194 $2. (PMID) 18548147.
^ Lloyd-Jones, Donald M.; Evans, Jane C.; Levy, Daniel (July 2005). "Hypertension in adults across the age spectrum: current outcomes and control in the community". . 294 (4). ss. 466-472. doi:10.1001/jama.294.4.466. (PMID) 16046653.
^ ; Anderson, Garnet; Psaty, Bruce M.; Black, Henry R.; Manson, JoAnn; Wong, Nathan; Francis, Jon; Grimm, Richard; Kotchen, Theodore; Langer, Robert; Lasser, Norman (November 2000). "Hypertension and its treatment in postmenopausal women: baseline data from the Women's Health Initiative". . 36 (5). ss. 780-789. doi:10.1161/01.HYP.36.5.780 . (PMID) 11082143.
^ ^a ^b Bui, Anh L.; Horwich, Tamara B.; Fonarow, Gregg C. (January 2011). "Epidemiology and risk profile of heart failure". . 8 (1). ss. 30-41. doi:10.1038/nrcardio.2010.165. (PMC) 3033496 $2. (PMID) 21060326.
^ ^a ^b Ferdinand, Keith C.; Sounders, Elijah (January 2006). "Hypertension-related morbidity and mortality in African Americans—why we need to do better". Journal of Clinical Hypertension (Greenwich). 8 (1 Suppl 1). ss. 21-30. doi:10.1111/j.1524-6175.2006.05295.x . (PMC) 8109309 $2. (PMID) 16415637.
^ Loehr, Laura R.; Rosamond, Wayne D.; Chang, Patricia P.; Folsom, Aaron R.; Chambless, Lloyd E. (April 2008). "Heart failure incidence and survival (from the Atherosclerosis Risk in Communities study)". . 101 (7). ss. 1016-1022. doi:10.1016/j.amjcard.2007.11.061. (PMID) 18359324.
^ Lloyd-Jones, Donald; Adams, Robert; Carnethon, Mercedes; De Simone, Giovanni; Ferguson, T. Bruce; Flegal, Katherine; Ford, Earl; Furie, Karen; Go, Alan; Greenlund, Kurt; Haase, Nancy; Hailpern, Susan; Ho, Michael; Howard, Virginia; Kissela, Brett; Kittner, Steven; Lackland, Daniel; Lisabeth, Lynda; Marelli, Ariane; McDermott, Mary; Meigs, James; Mozaffarian, Dariush; Nichol, Graham; O'Donnell, Christopher; Roger, Veronique; Rosamond, Wayne; Sacco, Ralph; Sorlie, Paul; Stafford, Randall; Steinberger, Julia; Thom, Thomas; Wasserthiel-Smoller, Sylvia; Wong, Nathan; Wylie-Rosett, Judith; Hong, Yuling (January 2009). "Heart disease and stroke statistics—2009 update: a report from the American Heart Association Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee". . 119 (3). ss. e21-181. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.108.191261 . (PMID) 19075105.

Sınıflandırma	D ICD-: BA01 ICD-10: I11, I13 ICD-9-CM: 402
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 000163 eMedicine: article/162449

[1] Alegría-Ezquerra, Eduardo; González-Juanatey, José R.; González-Maqueda, Isidoro (April 2006). "Hypertensive heart disease: a proposed clinical classification". (İspanyolca). 59 (4). ss. 398-9. doi:10.1016/S1885-5857(06)60781-0. (PMID) 16709396. 4 Haziran 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.

[2] Lip, G. Y.; Felmeden, D. C.; Li-Saw-Hee, F. L.; Beevers, D. G. (October 2000). "Hypertensive heart disease. A complex syndrome or a hypertensive 'cardiomyopathy'?". . 21 (20). ss. 1653-65. doi:10.1053/euhj.2000.2339 . (PMID) 11032692.

[ESC_2009-3] Gonzalez-Maqueda, I; Alegria-Ezquerra, Eduardo; Gonzalez-Juanatey, Jose Ramon; Working group of the Spanish Society of Cardiology (2009). "Hypertensive heart disease: a new clinical classification (VIA)". e-Journal of the European Society of Cardiology Council for Cardiology Practice. 7 (20). ss. ePub. 31 Mart 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.

[GDB2013-4] GBD 2013 Mortality and Causes of Death, Collaborators (17 Aralık 2014). "Global, regional, and national age-sex specific all-cause and cause-specific mortality for 240 causes of death, 1990-2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 385 (9963). ss. 117-71. doi:10.1016/S0140-6736(14)61682-2. (PMC) 4340604 $2. (PMID) 25530442.

[Messerli_1996-5] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Grossman, E.; Messerli, F. H. (August 1996). "Diabetic and hypertensive heart disease". . 125 (4). ss. 304-310. doi:10.7326/0003-4819-125-4-199608150-00009. (PMID) 8678395.

[Maeder_2009-6] Maeder, M. T.; Kaye, D. M. (March 2009). "Heart failure with normal left ventricular ejection fraction". . 53 (11). ss. 905-918. doi:10.1016/j.jacc.2008.12.007. (PMID) 19281919.

[JNC7-7] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Chobanian AV, Bakris GL, Black HR, Cushman WC, Green LA, Izzo JL, Jones DW, Materson BJ, Oparil S, Wright JT, Roccella EJ, National Heart, Lung, and Blood Institute, Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure, National High Blood Pressure Education Program Coordinating Committee (21 Mayıs 2003). "The Seventh Report of the Joint National Committee on Prevention, Detection, Evaluation, and Treatment of High Blood Pressure: the JNC 7 report" (PDF). . 289 (19). ss. 2560-2572. doi:10.1001/jama.289.19.2560. (PMID) 12748199. 16 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.

[Medline-8] "Hypertensive heart disease". Medline Plus. 27 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.

[9] Hunt, Sharon Ann; Abraham, William T.; Chin, Marshall H.; Feldman, Arthur M.; Francis, Gary S.; Ganiats, Theodore G.; Jessup, Mariell; Konstam, Marvin A.; Mancini, Donna M.; Michl, Keith; Oates, John A.; Rahko, Peter S.; Silver, Marc A.; Stevenson, Lynne Warner; Yancy, Clyde W. (April 2009). "2009 focused update incorporated into the ACC/AHA 2005 Guidelines for the Diagnosis and Management of Heart Failure in Adults: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines: developed in collaboration with the International Society for Heart and Lung Transplantation". . 119 (14). ss. e391-479. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.109.192065. (PMID) 19324966.

[10] Fuster, Valentin; Rydén, Lars E.; Cannom, Davis S.; Crijns, Harry J.; Curtis, Anne B.; Ellenbogen, Kenneth A.; Halperin, Jonathan L.; Kay, G. Neal; Le Huezey, Jean-Yves; Lowe, James E.; Olsson, S. Bertil; Prystowsky, Eric N.; Tamargo, Juan Luis; Wann, L. Samuel (March 2011). "2011 ACCF/AHA/HRS focused updates incorporated into the ACC/AHA/ESC 2006 Guidelines for the management of patients with atrial fibrillation: a report of the American College of Cardiology Foundation/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines developed in partnership with the European Society of Cardiology and in collaboration with the European Heart Rhythm Association and the Heart Rhythm Society". . 57 (11). ss. e101-98. doi:10.1016/j.jacc.2010.09.013 . (PMID) 21392637.

[11] White, William B. (April 2007). "Cardiovascular risk, hypertension, and NSAIDs". . 9 (1). ss. 36-43. doi:10.1007/s11926-007-0020-3. (PMID) 17437665.

[12] Ackman, M. L.; Campbell, J. B.; Buzak, K. A.; Tsuyuki, R. T.; Montague, T. J.; Teo, K. K. (June 1999). "Use of nonprescription medications by patients with congestive heart failure". . 33 (6). ss. 674-679. doi:10.1345/aph.18283. (PMID) 10410177.

[Medscape-13] Riaz, Kamran. "Hypertensive Heart Disease". Medscape Reference. 26 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 17 Şubat 2013.

[Ref_2009-14] "WHO Disease and injury country estimates". World Health Organization. 2009. 11 Kasım 2009 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 11 Kasım 2009.

[pmid15652604-15] Kearney, Patricia M.; Whelton, Megan; Reynolds, Kristi; Muntner, Paul; Whelton, Paul K.; He, Jiang (2005). "Global burden of hypertension: analysis of worldwide data". The Lancet. 365 (9455). ss. 217-223. doi:10.1016/S0140-6736(05)17741-1. (PMID) 15652604. 3 Kasım 2018 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 26 Aralık 2023.

[16] Kannel, W. B.; Cobb, J. (1992). "Left ventricular hypertrophy and mortality—results from the Framingham Study". . 81 (4–5). ss. 291-298. doi:10.1159/000175819. (PMID) 1301257.

[17] Yamasaki, Naohito; Kitaoka, Hiroaki; Matsumura, Yoshihisa; Furuno, Takashi; Nishinaga, Masanori; Doi, Yoshinori (May 2003). "Heart failure in the elderly". . 42 (5). ss. 383-388. doi:10.2169/internalmedicine.42.383 . (PMID) 12793706.

[18] World Health Organization (2008). The Global Burden of Disease: 2004 Update. Cenevre: World Health Organization. ISBN .

[19] Kearney, Patricia M; Whelton, Megan; Reynolds, Kristi; Whelton, Paul K; He, Jiang (2004). "Worldwide prevalence of hypertension: a systematic review". Journal of Hypertension. 22 (1). ss. 11-19. doi:10.1097/00004872-200401000-00003. (PMID) 15106785.

[Rabi-20] Rabi, Doreen M.; Khan, Nadia; Vallée, Michel; Hladunewich, Michelle A.; Tobe, Sheldon W.; Pilote, Louise (June 2008). "Reporting on sex-based analysis in clinical trials of angiotensin-converting enzyme inhibitor and angiotensin receptor blocker efficacy". . 24 (6). ss. 491-496. doi:10.1016/S0828-282X(08)70624-X. (PMC) 2643194 $2. (PMID) 18548147.

[21] Lloyd-Jones, Donald M.; Evans, Jane C.; Levy, Daniel (July 2005). "Hypertension in adults across the age spectrum: current outcomes and control in the community". . 294 (4). ss. 466-472. doi:10.1001/jama.294.4.466. (PMID) 16046653.

[22] ; Anderson, Garnet; Psaty, Bruce M.; Black, Henry R.; Manson, JoAnn; Wong, Nathan; Francis, Jon; Grimm, Richard; Kotchen, Theodore; Langer, Robert; Lasser, Norman (November 2000). "Hypertension and its treatment in postmenopausal women: baseline data from the Women's Health Initiative". . 36 (5). ss. 780-789. doi:10.1161/01.HYP.36.5.780 . (PMID) 11082143.

[Bui_2011-23] Bui, Anh L.; Horwich, Tamara B.; Fonarow, Gregg C. (January 2011). "Epidemiology and risk profile of heart failure". . 8 (1). ss. 30-41. doi:10.1038/nrcardio.2010.165. (PMC) 3033496 $2. (PMID) 21060326.

[Ferdinand-24] Ferdinand, Keith C.; Sounders, Elijah (January 2006). "Hypertension-related morbidity and mortality in African Americans—why we need to do better". Journal of Clinical Hypertension (Greenwich). 8 (1 Suppl 1). ss. 21-30. doi:10.1111/j.1524-6175.2006.05295.x . (PMC) 8109309 $2. (PMID) 16415637.

[25] Loehr, Laura R.; Rosamond, Wayne D.; Chang, Patricia P.; Folsom, Aaron R.; Chambless, Lloyd E. (April 2008). "Heart failure incidence and survival (from the Atherosclerosis Risk in Communities study)". . 101 (7). ss. 1016-1022. doi:10.1016/j.amjcard.2007.11.061. (PMID) 18359324.

[26] Lloyd-Jones, Donald; Adams, Robert; Carnethon, Mercedes; De Simone, Giovanni; Ferguson, T. Bruce; Flegal, Katherine; Ford, Earl; Furie, Karen; Go, Alan; Greenlund, Kurt; Haase, Nancy; Hailpern, Susan; Ho, Michael; Howard, Virginia; Kissela, Brett; Kittner, Steven; Lackland, Daniel; Lisabeth, Lynda; Marelli, Ariane; McDermott, Mary; Meigs, James; Mozaffarian, Dariush; Nichol, Graham; O'Donnell, Christopher; Roger, Veronique; Rosamond, Wayne; Sacco, Ralph; Sorlie, Paul; Stafford, Randall; Steinberger, Julia; Thom, Thomas; Wasserthiel-Smoller, Sylvia; Wong, Nathan; Wylie-Rosett, Judith; Hong, Yuling (January 2009). "Heart disease and stroke statistics—2009 update: a report from the American Heart Association Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee". . 119 (3). ss. e21-181. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.108.191261 . (PMID) 19075105.