Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Uyku apnesi, olarak da bilinir. Uyku sırasındaki solunum duraklamalarından kaynaklanan ve uyku düzeninin bozulmasına sebep olan önemli bir hastalık. Uyku apnesi uykuda hava akımının en az 20 saniye süreyle normal değerinin % 20'sine ve daha altına düşmesi ile tanımlanabilir. Uykudaki solunum duraklamaları sonucunda kandaki oksijen miktarı azalır ve karbondioksit miktarı artar.
| Uyku Apnesi | |
|---|---|
 | |
| Uzmanlık | Göğüs hastalıkları, kulak burun boğaz  |
Uyku apnesi sinir sistemindeki bir problem veya solunum yollarındaki bir tıkanıklık nedeniyle uyku apnesi oluşabilir. Bazen de bu her iki durum birlikte olmaktadır. Bu hastalığın değerlendirilmesinde sadece solunumun durması apne değil aynı zamanda solunumun azalması hesaba katılmaktadır. Yüksek gürültülü horlama, yorgunluk, aşırı sinirlilik, konsantrasyon bozukluğu, sabah başağrısı gibi sorunlar uyku apnesinin sonuçları olarak ortaya çıkabilir. Hastalarda, hastalığın seviyesine göre bu sorunların biri, birden fazlası ya da hepsi birden görülebilir.
Hastalığın Ciddiyeti
Çağımızın önemli rahatsızlıklarından biri olarak kabul edilen uyku apnesi, önlem alınmadığı takdirde ölümle sonuçlanabilmektedir. Hastalığın bu denli ciddi sonuçları olduğu toplum içinde çok fazla bilinmemektedir. Bu hastalığa yakalanan kişilerin büyük çoğunluğu hastalığı fark etmedikleri ya da önemsemedikleri için genellikle hekime gitmemektedirler.
Solunum durmaları (apne) veya azalmaları () gece içinde yüzlerce defa tekrarlayabilmekte ve bunların ancak çok az bir kısmı hastanın yakınları tarafından fark edilmektedir. Bu nedenlerle ve doğuracağı sonuçlar bakımından uyku apnesi uzmanlarca sinsi ilerleyen bir hastalık olarak nitelendirilmektedir.
Uyku apnesi acil tedavi gerektiren hayati bir hastalıktır. Zamanında tedavi edilemezse kalp krizi, felç, iktidarsızlık (impotans), düzensiz kalp atışları gibi sorunlara yol açar. Ayrıca kazalara, iş verimsizliğine ve sosyal problemlere neden olabilen gün içi aşırı uyku haline sebep olur. Gündüz uykululuğun trafik kazalarına da yol açtığı yapılan çalışmalarla gösterilmiştir. Muhtemel riskler ve sonuçlar için alttaki uyku apnesinin sonuçları 29 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. bölümüne bakılabilir.
Kimlerde görüldüğü
Tıbben ciddî kabul edilen uyku apnesinin toplum içindeki yaygınlığı yüksektir. Uyku apnesi her ne kadar erişkinlerde, erkeklerde, horlayanlarda, menopoza girmiş kadınlarda, yaşlılarda ve kilolularda daha sık görülmekte ise de bu hastalık çocuklarda, genç kadınlarda ve zayıf insanlarda da tespit edilmektedir. Kısaca uyku apnesi her yaşta görülebilen bir hastalıktır.
Kadınların en az % 2'sinde ve erkeklerin % 4'ünde görülmektedir. Bu rakamlar hastalığın en az astım ve şeker hastalığı kadar yaygın olduğunu göstermektedir.
Çocuklarda uyku apnesi büyük bademciğe ve geniz etine bağlı olarak gözlenebilir. Ayrıca; alkol ve sigara bağımlılarında, yanlış uyku pozisyonu, aşırı kilolularda, alt çenesi gelişim geriliği gösterenlerde, boyun yüksekliği kısa olanlarda, alerji, anti histaminik, kas gevşetici veya sakinleştirici gibi ilaç kullananlarda da uyku apnesi görülme riski yüksektir.
Hastalığın Belirtileri
Uyku apnesi hayati sağlık sorunlara neden olabilen ciddi bir hastalık olsa da uyku apnesinin belirtilerini hastanın kendisinin fark edebilmesi oldukça zordur. Hasta genellikle uykudaki normal olmayan durumlardan, eşi veya yakınlarının fark etmesiyle haberdar olur.
Düzensiz solunum
Uyku apnesinin en önemli belirtisi gece uykusu süresince ani solunum duraklamaları, çok gürültülü horlamalar ve iç çekmelerdir. Bu solunum düzensizlikleri, çoğu kişide görülen yumuşak ve hafif pipilardan farklıdır. Horlayan insanların çoğunda bu tip horlamalar daha çok sırtüstü uyuma sırasında gerçekleşir. Uyku apnesinin sonucu olarak ortaya çıkan horlamalar ise her türlü pozisyonda gerçekleşebilir. Uyku apnesi olan hasta, el kol hareketleri ile rahatsız bir şekilde uyumaya çalışır.
Uykuda nefesin durması
Düzensiz solunum birçok insanda duruma bağlı olarak uykuya dalma, uyanma veya rüya görme sırasında görülebilir. Diğer bir taraftan uyku apneli hastalarda sık sık tekrarlanan uzun süreli solunum durmaları olmaktadır. Bu solunum duraklamaları uyku apnesinin en önemli belirtilerinden biridir. Apneli hastalarda 10 saniyeden başlayan solunum duraklamaları bir dakikadan fazla sürelere kadar devam edebilir. Uykuları boyunca saatte 10’dan fazla tekrarlayan, 10 saniyeden bir dakikaya varan nefes durmaları ile boğulurcasına mücadele eden kişilerde uyku ve oksijen yetersizliği oluşmaktadır. Bunların sonucu olarak hastalarda büyük sorunlara rastlanmaktadır.
Gündüz aşırı uyku hali
Gece uyku kalitesinin bozulması nedeniyle gün boyunca kendini yorgun hisseden hastaların kitap okurken ya da televizyon seyrederken uyuklamaları olabilir. Bu özellikle araç kullanan hastalar için önemlidir. Uyku apne sendromu olan hastaların trafik kazası yapma riski normalden 8 kat fazladır. Bu da hastalarda inanılmaz derece yorgunluğa dolayısıyla konsantre olamamaya neden olur.
Diğer belirtiler
Uyku apnesi sorunu yaşayan hastalarda; mide yanması, bacaklarda şişkinlik, gece boyunca idrara çıkma, uyurken terleme ve göğüs baskısı gibi belirtiler de görülebilir.
Teşhis ve Tedavi
Uyku apnesi belirtilerini gösteren ve benzer şikayetlere neden olan değişik uyku bozukluğu hastalıkları da vardır. Bu nedenle uyku apnesinin kesin teşhisi ve şiddetinin ölçülebilmesi laboratuvarda yapılan uyku çalışması adı verilen gelişmiş bir teknikle mümkündür. Uyku laboratuvarlarında " tetkik" adı verilen incelemelerin yapılması gerekmektedir. Uyku sırasında birçok parametrenin kaydedildiği " tetkik", beyin bölgelerinin aktiviteleri, uykunun yapısı ve uyku bozuklukları hakkında sağlıklı ve bilimsel bilgiler veren modern bir laboratuvar yöntemidir.
Bu yöntemle, solunum hareketleri, uyku sırasında hastanın oksijen miktarı, kalp ritmi ve EKG kayıtları yapılarak bunların beden fonksiyonları üzerindeki etkileri incelenir.
Uyku testlerinden sonra elde edilen bilgiler değerlendirilerek uyku apnesinin var olup olmadığı varsa, şiddeti belirlenip ne tür bir tedavinin gerektiğine karar verilir. Uyku apnesi tespit edilen hastalarda vakit geçirmeksizin tedaviye başlanması gerekir.
Uyku apnesinin teşhisi koyulan bazı hastaların Kulak-Burun-Boğaz uzmanının kontrolünden geçmesi uzmanlarca tavsiye edilir. Apnenin sebebi anatomik bozukluklardan kaynaklanıyorsa cerrahi yöntemler, ağız içi protezler uygulanabilir. Uyku apnesinin henüz ilaçla tedavisi bulunamamıştır.
Çoğu uyku apnesi vakalarının tedavisinde, hastanın uyku sırasındaki solunumuna yardımcı olan cihazlar kullanılır. Bu cihazlardan bazıları şunlardır:
- Özellikle tıkayıcı apnenin en etkili tedavisi CPAP (Continious Positive Airway Pressure)(Sürekli Pozitif Hava Yolu Basıncı) cihazının uygulanmasıyla olur. Bu cihazın kullanılmasındaki amaç hastaya sürekli ve sabit olarak hava basıncı uygulayarak uyku sırasında kapanan üst hava yollarını açık tutmaktır. CPAP cihazı hastanın burnuna yerleştirilen ya da burun ve ağzı tamamen içine alan, yumuşak silikon bir maske ve bunu cihaza birleştiren hortumdan ibarettir. Hafif ve orta şiddetli vakaların tedavisinde kullanılan bu cihazın olumlu etkisi birkaç gün içinde görülür.
- Tıkayıcı uyku apnesinin daha ağır olan vakalarında hem nefes alma hem de nefes verme durumlarına göre özel olarak hava basıncını ayarlayan BIPAP® (Bi-level Positive Airway Pressure) veya VPAP™ (Variable Positive Airway Pressure) cihazları kullanılır. Bu cihazlar bileşik uyku apnesinin hafif vakalarının tedavisinde de başarılı sonuçlar vermektedirler.
- Bileşik ve merkezi tipteki uyku apnesi tedavisinde, özellikle durumu ağır olan hastalarda, uyku sırasında nefes alış verişi çeşitli değişik tekniklerle düzenleyen APAP (Automatic Positive Airway Pressure), xPAP ST (Spontaneous Time) veya ASV (Adaptive servo-ventilation) cihazları kullanılmaktadır.
Çeşitleri
Uyku apnesinin üç temel türü vardır. Tıkayıcı tarzda olan, merkezi yani beyindeki solunum merkezine bağlı olan ve bu ikisinin karışımı. Araştırmalara göre yaklaşık hastaların %84’ünde tıkayıcı uyku apnesi, %1’inde merkezi uyku apnesi ve %15’inde bileşik uyku apnesi görünmektedir.
Tıkayıcı uyku apnesi (Obstructive apnea)
Tıkayıcı tipte uyku apnesi boğazdaki kasların havanın geçeceği alanı kapatacak şekilde gevşemesi sonucunda oluşur. Bu kaslar yumuşak damağa, küçük dile, yutağa ve dile aittir. Bu kaslar gevşediğinde nefes alma sırasında hava yolu daralır ve bir süre için solunum durur. Bunun sonucunda kandaki oksijen miktarı azalır, beyin bu azalmayı algılar ve uyku derinliğini azaltarak ya da kişiyi uyandırarak hava yolunun tekrar açılmasını sağlamaya çalışır. Uyku derinliğinin azalmasını takiben bazı kişilerde bir iki kısa nefes alma ile, bazı kişilerde ise şiddetli horlama ve yutkunma sesleri ile solunum tekrar başlatılır. Bu derecede uyku apnesi olduğunda derin uykuya geçmek hiç mümkün olmaz, kişi bütün uykusunu solunum çabası içinde geçirir ve gündüz uyuma ihtiyacı duyar. Uyku apnesi olan kişiler genellikle uykularının bölündüğünün farkında değildir ve iyi uyuduklarını zannederler.
Merkezi uyku apnesi (Central apnea)
Merkezi tipte uyku apnesi çok daha nadir görülür ve beyinin solunumu kontrol eden kaslara doğru sinyaller göndermemesi sonucunda ortaya çıkar. Kanda karbondioksitin artması ve oksijenin azalması sonucunda kişi uyanır. Merkezi tipte uyku apnesi olan hastalar uyanma dönemlerini tıkayıcı uyku apnesi olan kişilere göre daha fazla hatırlarlar.
Bileşik uyku apnesi (Complex-mixed apnea)
Bileşik uyku apnesi olan hastalarda apne önce tıkayıcı uyku apnesi belirtileri göstermektedir. Hasta saatte yaklaşık 20 ile 30 arası tıkanma yaşar. Tıkayıcı tipteki apnenin tedavisinden sonra hastalık merkezi uyku apnesi belirtilerini daha belirgin olarak gösterir. Bir başka deyişle, tıkayıcı tipteki uyku apnesinde uygulanan solunum yoluna basınçlı hava veren tedavi yöntemi CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) bileşik uyku apnesini tam olarak tedavi edememektedir. CPAP cihazı ile tedavilerine başlanılan hastalarda tıkanmalar kesilse de uykularında düzgün nefes alamama problemleri devam etmekte bu sefer merkezi uyku apnesinin belirtilerini göstermektedirler.
Bu apne çeşidi uzun yıllardır gözlenmekte ise de son yıllarda uzmanlar tarafında ayrı bir tür olarak kategorize edilmiştir.
Etki ve Sonuçları
- Yüksek tansiyon: Uyku apnesi yüksek tansiyon için tek başına bağımsız bir risk faktörüdür.
- Gürültülü horlama: Üst solunum yolunun genellikle dil arkasındaki alanda daralması sonucu, daralma ile orantılı olarak horlama artar. Her horlayan kişide uyku apnesi yoktur fakat horlama düzensiz, zaman zaman da solunum güçlüğü ile birlikte olmaktaysa kişide apne olma ihtimali vardır ve uzman görüşü mutlaka alınmalıdır.
- Kalp büyümesi ve kalp atımında düzensizlikler: Özellikle ileri yaşlarda kalp ritmindeki düzensizlikler ani kalp durmalarına da yol açarak, uykuda ani ölümlere sebep olmaktadır.
- Sık idrara çıkma
- Uykuda aşırı terleme
- Uykusuzluk ve huzursuz uyku
- Sabahları yorgun kalkma, gün içinde yorgunluk hali ve uyuklama: Hastalarda yorgunluk bütün gün devam etmekte, hastaların çoğu zaman fırsat buldukça uyumakta ya da uyuklamaktadır. İleri seviyede uyku apnesi olan hastaların trafikte kırmızı ışıkta kısa süreli uyukladıkları rapor edilmiştir.
- Aşırı ve hızlı kilo alma: Uyku apnesine bağlı olarak gece boyu tam dinlenemeyen kişilerin gün içinde metabolizmaları oldukça yavaşlar. Bu da hastaların daha az enerji harcamalarına ve kilo almalarına sebep olur. Uyku apnesi olan hastalar kilo vermekte çok zorlanırlar.
- Konsantrasyon güçlüğü: Gündüz uykulu olma durumunun ve konsantrasyon eksikliğinin trafik ve iş kazalarına da yol açtığı yapılan çalışmalarla gösterilmiştir.
- Depresyon ve davranış bozuklukları
- Cinsel isteksizlik, yetersizlik, testosteron hormonunun azalması ve buna bağlı olarak kemik erimesi
- Sabah baş ağrısı ve ağız kuruluğu
- Mide yanması
- Çocuklarda hiperaktivite
- İnsülin direnci: Uyku apnesi olan hastalar diyabet geliştirmeye daha yatkındırlar.
- Felç ve kalp krizi oranları bu hastalarda daha yüksektir. Uzun dönemde bu hastalık, kalp krizi, beyin ve damar tıkanıkları sonucu felçler gibi ciddi problemlere yol açmaktadır.
- Pulmoner yüksek tansiyon: Bu hastalarda akciğer damarlarında da yüksek basınç olabilir.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Güder, Fuat. . 18 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2013.
- Uyku Apnesi Belirtileri (Medient)18 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Sleep apnea (Wikipedia) 5 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Uykusuz gecelerin nedeni: Apne (NTVMSNBC) 28 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Ölüm uykuda yakalıyor (NTVMSNBC) 4 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ScienceDaily 30 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
| Sınıflandırma | D |
|---|---|
| Dış kaynaklar |
|
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Uyku apnesi olarak da bilinir Uyku sirasindaki solunum duraklamalarindan kaynaklanan ve uyku duzeninin bozulmasina sebep olan onemli bir hastalik Uyku apnesi uykuda hava akiminin en az 20 saniye sureyle normal degerinin 20 sine ve daha altina dusmesi ile tanimlanabilir Uykudaki solunum duraklamalari sonucunda kandaki oksijen miktari azalir ve karbondioksit miktari artar Uyku ApnesiUzmanlikGogus hastaliklari kulak burun bogaz Uyku apnesi sinir sistemindeki bir problem veya solunum yollarindaki bir tikaniklik nedeniyle uyku apnesi olusabilir Bazen de bu her iki durum birlikte olmaktadir Bu hastaligin degerlendirilmesinde sadece solunumun durmasi apne degil ayni zamanda solunumun azalmasi hesaba katilmaktadir Yuksek gurultulu horlama yorgunluk asiri sinirlilik konsantrasyon bozuklugu sabah basagrisi gibi sorunlar uyku apnesinin sonuclari olarak ortaya cikabilir Hastalarda hastaligin seviyesine gore bu sorunlarin biri birden fazlasi ya da hepsi birden gorulebilir Hastaligin CiddiyetiApne tedavisi uygulanan bir bebek Cagimizin onemli rahatsizliklarindan biri olarak kabul edilen uyku apnesi onlem alinmadigi takdirde olumle sonuclanabilmektedir Hastaligin bu denli ciddi sonuclari oldugu toplum icinde cok fazla bilinmemektedir Bu hastaliga yakalanan kisilerin buyuk cogunlugu hastaligi fark etmedikleri ya da onemsemedikleri icin genellikle hekime gitmemektedirler Solunum durmalari apne veya azalmalari gece icinde yuzlerce defa tekrarlayabilmekte ve bunlarin ancak cok az bir kismi hastanin yakinlari tarafindan fark edilmektedir Bu nedenlerle ve doguracagi sonuclar bakimindan uyku apnesi uzmanlarca sinsi ilerleyen bir hastalik olarak nitelendirilmektedir Uyku apnesi acil tedavi gerektiren hayati bir hastaliktir Zamaninda tedavi edilemezse kalp krizi felc iktidarsizlik impotans duzensiz kalp atislari gibi sorunlara yol acar Ayrica kazalara is verimsizligine ve sosyal problemlere neden olabilen gun ici asiri uyku haline sebep olur Gunduz uykululugun trafik kazalarina da yol actigi yapilan calismalarla gosterilmistir Muhtemel riskler ve sonuclar icin alttaki uyku apnesinin sonuclari 29 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi bolumune bakilabilir Kimlerde goruldugu Tibben ciddi kabul edilen uyku apnesinin toplum icindeki yayginligi yuksektir Uyku apnesi her ne kadar eriskinlerde erkeklerde horlayanlarda menopoza girmis kadinlarda yaslilarda ve kilolularda daha sik gorulmekte ise de bu hastalik cocuklarda genc kadinlarda ve zayif insanlarda da tespit edilmektedir Kisaca uyku apnesi her yasta gorulebilen bir hastaliktir Kadinlarin en az 2 sinde ve erkeklerin 4 unde gorulmektedir Bu rakamlar hastaligin en az astim ve seker hastaligi kadar yaygin oldugunu gostermektedir Cocuklarda uyku apnesi buyuk bademcige ve geniz etine bagli olarak gozlenebilir Ayrica alkol ve sigara bagimlilarinda yanlis uyku pozisyonu asiri kilolularda alt cenesi gelisim geriligi gosterenlerde boyun yuksekligi kisa olanlarda alerji anti histaminik kas gevsetici veya sakinlestirici gibi ilac kullananlarda da uyku apnesi gorulme riski yuksektir Hastaligin BelirtileriUyku apnesi hayati saglik sorunlara neden olabilen ciddi bir hastalik olsa da uyku apnesinin belirtilerini hastanin kendisinin fark edebilmesi oldukca zordur Hasta genellikle uykudaki normal olmayan durumlardan esi veya yakinlarinin fark etmesiyle haberdar olur Duzensiz solunum Uyku apnesinin en onemli belirtisi gece uykusu suresince ani solunum duraklamalari cok gurultulu horlamalar ve ic cekmelerdir Bu solunum duzensizlikleri cogu kiside gorulen yumusak ve hafif pipilardan farklidir Horlayan insanlarin cogunda bu tip horlamalar daha cok sirtustu uyuma sirasinda gerceklesir Uyku apnesinin sonucu olarak ortaya cikan horlamalar ise her turlu pozisyonda gerceklesebilir Uyku apnesi olan hasta el kol hareketleri ile rahatsiz bir sekilde uyumaya calisir Uykuda nefesin durmasi Duzensiz solunum bircok insanda duruma bagli olarak uykuya dalma uyanma veya ruya gorme sirasinda gorulebilir Diger bir taraftan uyku apneli hastalarda sik sik tekrarlanan uzun sureli solunum durmalari olmaktadir Bu solunum duraklamalari uyku apnesinin en onemli belirtilerinden biridir Apneli hastalarda 10 saniyeden baslayan solunum duraklamalari bir dakikadan fazla surelere kadar devam edebilir Uykulari boyunca saatte 10 dan fazla tekrarlayan 10 saniyeden bir dakikaya varan nefes durmalari ile bogulurcasina mucadele eden kisilerde uyku ve oksijen yetersizligi olusmaktadir Bunlarin sonucu olarak hastalarda buyuk sorunlara rastlanmaktadir Gunduz asiri uyku hali Gece uyku kalitesinin bozulmasi nedeniyle gun boyunca kendini yorgun hisseden hastalarin kitap okurken ya da televizyon seyrederken uyuklamalari olabilir Bu ozellikle arac kullanan hastalar icin onemlidir Uyku apne sendromu olan hastalarin trafik kazasi yapma riski normalden 8 kat fazladir Bu da hastalarda inanilmaz derece yorgunluga dolayisiyla konsantre olamamaya neden olur Diger belirtiler Uyku apnesi sorunu yasayan hastalarda mide yanmasi bacaklarda siskinlik gece boyunca idrara cikma uyurken terleme ve gogus baskisi gibi belirtiler de gorulebilir Teshis ve TedaviUyku apnesi tedavisinde kullanilan CPAP cihazi Uyku apnesi belirtilerini gosteren ve benzer sikayetlere neden olan degisik uyku bozuklugu hastaliklari da vardir Bu nedenle uyku apnesinin kesin teshisi ve siddetinin olculebilmesi laboratuvarda yapilan uyku calismasi adi verilen gelismis bir teknikle mumkundur Uyku laboratuvarlarinda tetkik adi verilen incelemelerin yapilmasi gerekmektedir Uyku sirasinda bircok parametrenin kaydedildigi tetkik beyin bolgelerinin aktiviteleri uykunun yapisi ve uyku bozukluklari hakkinda saglikli ve bilimsel bilgiler veren modern bir laboratuvar yontemidir Bu yontemle solunum hareketleri uyku sirasinda hastanin oksijen miktari kalp ritmi ve EKG kayitlari yapilarak bunlarin beden fonksiyonlari uzerindeki etkileri incelenir Uyku testlerinden sonra elde edilen bilgiler degerlendirilerek uyku apnesinin var olup olmadigi varsa siddeti belirlenip ne tur bir tedavinin gerektigine karar verilir Uyku apnesi tespit edilen hastalarda vakit gecirmeksizin tedaviye baslanmasi gerekir Uyku apnesinin teshisi koyulan bazi hastalarin Kulak Burun Bogaz uzmaninin kontrolunden gecmesi uzmanlarca tavsiye edilir Apnenin sebebi anatomik bozukluklardan kaynaklaniyorsa cerrahi yontemler agiz ici protezler uygulanabilir Uyku apnesinin henuz ilacla tedavisi bulunamamistir Cogu uyku apnesi vakalarinin tedavisinde hastanin uyku sirasindaki solunumuna yardimci olan cihazlar kullanilir Bu cihazlardan bazilari sunlardir Ozellikle tikayici apnenin en etkili tedavisi CPAP Continious Positive Airway Pressure Surekli Pozitif Hava Yolu Basinci cihazinin uygulanmasiyla olur Bu cihazin kullanilmasindaki amac hastaya surekli ve sabit olarak hava basinci uygulayarak uyku sirasinda kapanan ust hava yollarini acik tutmaktir CPAP cihazi hastanin burnuna yerlestirilen ya da burun ve agzi tamamen icine alan yumusak silikon bir maske ve bunu cihaza birlestiren hortumdan ibarettir Hafif ve orta siddetli vakalarin tedavisinde kullanilan bu cihazin olumlu etkisi birkac gun icinde gorulur Tikayici uyku apnesinin daha agir olan vakalarinda hem nefes alma hem de nefes verme durumlarina gore ozel olarak hava basincini ayarlayan BIPAP Bi level Positive Airway Pressure veya VPAP Variable Positive Airway Pressure cihazlari kullanilir Bu cihazlar bilesik uyku apnesinin hafif vakalarinin tedavisinde de basarili sonuclar vermektedirler Bilesik ve merkezi tipteki uyku apnesi tedavisinde ozellikle durumu agir olan hastalarda uyku sirasinda nefes alis verisi cesitli degisik tekniklerle duzenleyen APAP Automatic Positive Airway Pressure xPAP ST Spontaneous Time veya ASV Adaptive servo ventilation cihazlari kullanilmaktadir CesitleriUyku apnesinin uc temel turu vardir Tikayici tarzda olan merkezi yani beyindeki solunum merkezine bagli olan ve bu ikisinin karisimi Arastirmalara gore yaklasik hastalarin 84 unde tikayici uyku apnesi 1 inde merkezi uyku apnesi ve 15 inde bilesik uyku apnesi gorunmektedir Tikayici uyku apnesi Obstructive apnea Tikayici tipte uyku apnesi bogazdaki kaslarin havanin gececegi alani kapatacak sekilde gevsemesi sonucunda olusur Bu kaslar yumusak damaga kucuk dile yutaga ve dile aittir Bu kaslar gevsediginde nefes alma sirasinda hava yolu daralir ve bir sure icin solunum durur Bunun sonucunda kandaki oksijen miktari azalir beyin bu azalmayi algilar ve uyku derinligini azaltarak ya da kisiyi uyandirarak hava yolunun tekrar acilmasini saglamaya calisir Uyku derinliginin azalmasini takiben bazi kisilerde bir iki kisa nefes alma ile bazi kisilerde ise siddetli horlama ve yutkunma sesleri ile solunum tekrar baslatilir Bu derecede uyku apnesi oldugunda derin uykuya gecmek hic mumkun olmaz kisi butun uykusunu solunum cabasi icinde gecirir ve gunduz uyuma ihtiyaci duyar Uyku apnesi olan kisiler genellikle uykularinin bolundugunun farkinda degildir ve iyi uyuduklarini zannederler Merkezi uyku apnesi Central apnea Merkezi tipte uyku apnesi cok daha nadir gorulur ve beyinin solunumu kontrol eden kaslara dogru sinyaller gondermemesi sonucunda ortaya cikar Kanda karbondioksitin artmasi ve oksijenin azalmasi sonucunda kisi uyanir Merkezi tipte uyku apnesi olan hastalar uyanma donemlerini tikayici uyku apnesi olan kisilere gore daha fazla hatirlarlar Bilesik uyku apnesi Complex mixed apnea Bilesik uyku apnesi olan hastalarda apne once tikayici uyku apnesi belirtileri gostermektedir Hasta saatte yaklasik 20 ile 30 arasi tikanma yasar Tikayici tipteki apnenin tedavisinden sonra hastalik merkezi uyku apnesi belirtilerini daha belirgin olarak gosterir Bir baska deyisle tikayici tipteki uyku apnesinde uygulanan solunum yoluna basincli hava veren tedavi yontemi CPAP Continuous Positive Airway Pressure bilesik uyku apnesini tam olarak tedavi edememektedir CPAP cihazi ile tedavilerine baslanilan hastalarda tikanmalar kesilse de uykularinda duzgun nefes alamama problemleri devam etmekte bu sefer merkezi uyku apnesinin belirtilerini gostermektedirler Bu apne cesidi uzun yillardir gozlenmekte ise de son yillarda uzmanlar tarafinda ayri bir tur olarak kategorize edilmistir Etki ve SonuclariYuksek tansiyon Uyku apnesi yuksek tansiyon icin tek basina bagimsiz bir risk faktorudur Gurultulu horlama Ust solunum yolunun genellikle dil arkasindaki alanda daralmasi sonucu daralma ile orantili olarak horlama artar Her horlayan kiside uyku apnesi yoktur fakat horlama duzensiz zaman zaman da solunum guclugu ile birlikte olmaktaysa kiside apne olma ihtimali vardir ve uzman gorusu mutlaka alinmalidir Kalp buyumesi ve kalp atiminda duzensizlikler Ozellikle ileri yaslarda kalp ritmindeki duzensizlikler ani kalp durmalarina da yol acarak uykuda ani olumlere sebep olmaktadir Sik idrara cikma Uykuda asiri terleme Uykusuzluk ve huzursuz uyku Sabahlari yorgun kalkma gun icinde yorgunluk hali ve uyuklama Hastalarda yorgunluk butun gun devam etmekte hastalarin cogu zaman firsat buldukca uyumakta ya da uyuklamaktadir Ileri seviyede uyku apnesi olan hastalarin trafikte kirmizi isikta kisa sureli uyukladiklari rapor edilmistir Asiri ve hizli kilo alma Uyku apnesine bagli olarak gece boyu tam dinlenemeyen kisilerin gun icinde metabolizmalari oldukca yavaslar Bu da hastalarin daha az enerji harcamalarina ve kilo almalarina sebep olur Uyku apnesi olan hastalar kilo vermekte cok zorlanirlar Konsantrasyon guclugu Gunduz uykulu olma durumunun ve konsantrasyon eksikliginin trafik ve is kazalarina da yol actigi yapilan calismalarla gosterilmistir Depresyon ve davranis bozukluklari Cinsel isteksizlik yetersizlik testosteron hormonunun azalmasi ve buna bagli olarak kemik erimesi Sabah bas agrisi ve agiz kurulugu Mide yanmasi Cocuklarda hiperaktivite Insulin direnci Uyku apnesi olan hastalar diyabet gelistirmeye daha yatkindirlar Felc ve kalp krizi oranlari bu hastalarda daha yuksektir Uzun donemde bu hastalik kalp krizi beyin ve damar tikaniklari sonucu felcler gibi ciddi problemlere yol acmaktadir Pulmoner yuksek tansiyon Bu hastalarda akciger damarlarinda da yuksek basinc olabilir Ayrica bakinizUykuKaynakca Guder Fuat 18 Aralik 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 20 Eylul 2013 Uyku Apnesi Belirtileri Medient 18 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Sleep apnea Wikipedia 5 Ocak 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Uykusuz gecelerin nedeni Apne NTVMSNBC 28 Aralik 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde Olum uykuda yakaliyor NTVMSNBC 4 Mart 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde ScienceDaily 30 Eylul 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde SiniflandirmaDICD 10 G 1 ICD 9 CM 780 57MeSH D012891Dis kaynaklareMedicine ped 2114