Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Metapontumlu Hippasus veya Híppasos (Grekçe: Ἵππασος ὁ Μεταποντῖνος, y. MÖ 530 - 450), Pisagorcu bir filozof ve matematikçi
Hayatı
Hippasus'un yaşamı hakkında çok az şey bilinmektedir. MÖ 5. yüzyılın sonlarında, Pisagor zamanından yaklaşık bir yüzyıl sonra yaşamış olabilir. İtalya'daki Metapontum (Magna Graecia) genellikle doğum yeri olarak anılır,Iamblichus'a göre bazıları Metapontum'un doğum yeri olduğunu iddia ederken, bazıları da yakındaki Croton şehrini söylemektedir. Hippasus, Iamblichus'un "tüm şehirlerin Pisagorcuları" listesinde kenti altında kaydedilmiştir. Ayrıca Iamblichus Hippasus'un Acusmatici'ye (Grekçe: ἀκουσματικοί) karşıt olarak Mathematici (Grekçe: μαθηματικοί) olarak adlandırılan Pisagor mezhebinin kurucusu olduğunu belirtir; ancak başka yerlerde onu Mathematici'nin aksine Acusmatici'nin kurucusu yapar.Iamblichus, Hippasus'un ölümünü aşağıdaki gibi anlatmaktadır;
| “ | "Hippasus ile ilgili bir Pisagorcu olduğu ve on iki beşgenden küre inşa etmeyi ilk yayınlayan ve tanımlayan kişi olması nedeniyle, dinsizliği için denizde telef oldu ama keşfi için övgü aldı, gerçekte hepsi ona aitti (çünkü bu şekilde Pisagor'a atıfta bulunurlar ve ona kendi adıyla hitap etmezler)." | „ |
Thomas Taylor'ın Pisagor'un Hayatı (İngilizce: The life of Pythagoras, 1918 çevirisi) adlı eserinde Iamblichus (yaklaşık MS 245-325)'a göre;
| “ | "Ayrıca, onu takip eden iki sınıf için iki tür felsefe biçimi vardı: Acusmatici ve Mathematici. Diğerleri Pisagorcu olarak kabul edilir, ancak Mathematici, Acusmatici'nin talimatlarını Pisagor'dan değil Hippasus'tan aldığını kabul etmez. Acusmatici'nin felsefesi, gösteriler ve bir muhakeme süreci eşliğinde yapılan seçmelerden oluşuyordu; çünkü sadece bir şeyin belirli bir şekilde yapılmasını emretti ve O'nun söylediği diğer şeyleri, ilahi dogmalar olarak korumak için çaba göstermeleri gerekti. Hafıza en değerli erdemdi. Tüm bu seçmeler üç türdendi; bazıları bir şeyin ne olduğunu belirtir; diğerleri özellikle ne olduğunu, diğerleri yapılması gereken veya yapılmaması gerekenleri. (s.61)" | „ |
olduğunu ifade etmektedir.
Öğretileri
Aristoteles, Hippasus'un ateş unsurunu her şeyin sebebi olarak tuttuğundan ve Herakleitos ile ateşi evrendeki ilk element olarak tanımladığından bahseder; ve Sextus Empiricus, bu açıdan onu Pisagorcularla karşılaştırır, arinin maddi olduğuna inandılar, onlar bunun cisimsiz, yani sayı olduğunu düşündüler.Diogenes Laërtius bize Hippasus'un "evrendeki değişikliklerin tamamlanması için gereken belirli bir zaman olduğuna ve evrenin sınırlı ve hareket halinde olduğuna" inandığını söyler. Bir ifadeye göre, Hippasus hiçbir yazı bırakmadı, bir başkasına göre, Pisagor'u itibarını zedelemek için yazılmış Mistik Söylem (İngilizce: Mystic Discourse)'in yazarıydı.
Platon'un Phaedo'undaki marjinal bir bursiyer notu, onu müzik teorisinde erken bir deneyci olarak not eder ve 4:3, 3:2 ve 2:1 gibi temel müzik oranlarını keşfetmek için bronz disklerden yararlandığını iddia eder.
Çalışmaları
İrrasyonel Sayılar
Hayatı veya inançları hakkında çok az şey bilinmektedir, ancak bazen irrasyonel sayıların varlığının keşfi ile anılır. İrrasyonel sayıların keşfinin Pisagorcular için şok edici olduğu söylenir ve Hippasus'un, görünüşe göre bunu ifşa ettiği için tanrılar tarafından bir ceza olarak denizde boğulmuş olduğu tahmin edilmektedir. Bununla birlikte, bu hikâyeyi anlatan birkaç antik kaynak ya Hippasus'tan adıyla bahsetmez (örneğin Pappus) ya da alternatif olarak Hippasus'un kürenin içinde bir on iki yüzlüyü nasıl inşa edeceğini açıkladığı için boğulduğunu söyler. İrrasyonalitenin keşfi, herhangi bir eski yazar tarafından özellikle Hippasus'a atfedilmemiştir. Pisagorcular, tüm sayıların tam sayıların oranı olarak ifade edilebileceğini telkin ettiler ve irrasyonel sayıların keşfinin onları şok ettiği söylenir. Ancak, keşfi Hippasus ile ilişkilendiren kanıtlar karışıktır.
Pappus sadece irrasyonel sayıların bilgisinin Pisagor Okulundan kaynaklandığını ve sırrı ilk ifşa eden üyenin boğularak telef olduğunu söylüyor. Iamblichus bir dizi tutarsız rapor veriyor. Bir hikâyede bir Pisagorcunun irrasyonel olanın doğasını ifşa ettiği için nasıl kovulduğunu anlatır; ancak daha sonra kürenin içindeki düzgün on iki yüzlünün inşasını bildiği için denizde boğulan Pisagor efsanesini aktarır. Başka bir açıklamada, on iki yüzlünün inşasına ihanet ettiği ve bu yapının kendisi için kredi aldığı için denizde boğulanın Hippasus olduğunu anlatır; ama başka bir hikâyede, bu aynı ceza, irrasyonel bilgisini ifşa eden Pisagorcuya atfedilir. Iamblichus, denizde boğulmanın tanrıların dinsiz davranışları için verdiği bir ceza olduğunu açıkça belirtir.
Bu hikâyeler genellikle irrasyonelliğin keşfini Hippasus'a atfetmek için bir araya getirilir, ancak yapıp yapmadığı belirsizdir. Prensip olarak, hikâyeler birleştirilebilir, çünkü on iki yüzlüleri oluştururken irrasyonel sayıları keşfetmek mümkündür. Sonsuz ters çıkarma ile irrasyonellik, düzgün beşgenin Altın Oranında kolayca görülebilir.
20. yüzyılın başlarında bazı akademisyenler Hippasus'a 
'nin irrasyonelliğinin keşfini atfettiler. Platon, Theaetetus adlı eserinde,Cyreneli Theodorus'un (MÖ 400) 
, 
, vs. 
'ye kadar irrasyonelliğini nasıl kanıtladığını açıklar, bu da daha önceki bir matematikçinin 'nin irrasyonelliğini zaten kanıtladığını ima eder. Aristoteles, 'nin irrasyonelliğinin bir kanıtı yöntemine atıfta bulundu ve bu aynı çizgide tam bir antik ispat olan Öklid'in X. Kitabının sonunda yer alan önermede ortaya konmuştur. Yöntem, bir karenin köşegeninin kenar ile orantılı olduğu varsayılırsa, o zaman aynı sayının hem tek hem de çift olması gerektiğini gösteren çelişkiye dayalı veya "reduktio ad absurdum" bir kanıttır.
Modern yazarların elinde, belirsiz antik raporların ve modern tahminlerin bu birleşimi bazen çok daha empatik ve renkli bir masala dönüşmüştür. Bazı yazarlar Hippasus'un keşfini bir gemideyken yaptığını ve bunun sonucunda Pisagorlu gemi arkadaşlarının onu denize attığını söylerlerken, bir yazar, "'nin irrasyonel bir sayı olduğunu" göstererek Pisagor'un "ebedi utancına" sebep olduğundan Hippasus'u boğarak ölüme mahkûm ettiğini bile söylemektedir.
Notlar
- ^ Huffman, Carl A. (1993). Philolaus of Croton: Pythagorean and Presocratic. Cambridge University Press. s. 8.
- ^ Iamblichus (1918). The life of Pythagoras. 1918 çevirisi. s. 327.
- ^ Aristotle, Metaphysics I.3: 984a7, 9 Mart 2017 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 18 Ağustos 2020
- ^ a b c Diogenes Laertius, Lives of Eminent Philosophers VIII,84, 5 Ocak 2017 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 18 Ağustos 2020
- ^ Simplicius, Physica 23.33
- ^ I.5.5 (Dox. 292)
- ^ Clement of Alexandria, 64.2
- ^ Iamblichus, Vita Pythagorica, 18 (81)
- ^ Iamblichus, Vita Pythagorica, 34 (267)
- ^ Iamblichus, De Communi Mathematica Scientia, 76
- ^ Iamblichus, Vita Pythagorica, 18 (81); cf. Iamblichus, In Nic. 10.20; De anima ap. Stobaeus, i.49.32
- ^ Iamblichus, Thomas, (Ed.) (1939). "18". On the Pythagorean Life. s. 88.
- ^ Iamblichus (1918). The life of Pythagoras.
- ^ Aristotle, Metaphysics (English translation), 9 Mart 2017 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 18 Ağustos 2020
- ^ Sextus Empiricus, ad Phys. i. 361
- ^ Diogenes Laertius, Lives of Eminent Philosophers, viii. 7, 8 Mart 2017 tarihinde kaynağından , erişim tarihi: 18 Ağustos 2020
- ^ Scholium on Plato's Phaedo, 108d
- ^ (PDF). 9 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2020.
- ^ Pappus, Commentary on Book X of Euclid's Elements.
- ^ a b Iamblichus, Vita Pythagorica, 34 (246)
- ^ Iamblichus, Vita Pythagorica, 18 (88), De Communi Mathematica Scientia, 25
- ^ Iamblichus, Vita Pythagorica, 34 (247)
- ^ Wilbur Richard Knorr (1975), The Evolution of the Euclidean Elements: A Study of the Theory of Incommensurable Magnitudes and its Significance for Early Greek Geometry, s.21-2, 50-1. Springer.
- ^ Walter Burkert (1972), Lore and Science in Ancient Pythagoreanism, s.459. Harvard University Press
- ^ Plato, Theaetetus, 147d ff
- ^ Thomas Heath (1921) A History of Greek Mathematics, Volume 1, From Thales to Euclid, s.155.
- ^ Aristotle, Prior Analytics, I-23
- ^ Thomas Heath (1921) A History of Greek Mathematics, Volume 1, From Thales to Euclid, s.157.
- ^ a b Thomas Heath (1921) A History of Greek Mathematics, Volume 1, From Thales to Euclid, s.168.
- ^ Morris Kline (1990), Mathematical Thought from Ancient to Modern Times, s.32. Oxford University Press
- ^ (1998), Fermat's Enigma, s.50
Kaynakça
- . scienceworld.wolfram.com. 15 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- . encyclopedia.com. 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- Laërtius, Diogenes (1925). "Pythagoreans: Hippasus". Lives of the Eminent Philosophers. 2:8. Translated by Hicks, Robert Drew (Two volume ed.). Loeb Classical Library.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Metapontumlu Hippasus veya Hippasos Grekce Ἵppasos ὁ Metapontῖnos y MO 530 450 Pisagorcu bir filozof ve matematikciMetapontumlu HippasusHayatiHippasus un yasami hakkinda cok az sey bilinmektedir MO 5 yuzyilin sonlarinda Pisagor zamanindan yaklasik bir yuzyil sonra yasamis olabilir Italya daki Metapontum Magna Graecia genellikle dogum yeri olarak anilir Iamblichus a gore bazilari Metapontum un dogum yeri oldugunu iddia ederken bazilari da yakindaki Croton sehrini soylemektedir Hippasus Iamblichus un tum sehirlerin Pisagorculari listesinde kenti altinda kaydedilmistir Ayrica Iamblichus Hippasus un Acusmatici ye Grekce ἀkoysmatikoi karsit olarak Mathematici Grekce ma8hmatikoi olarak adlandirilan Pisagor mezhebinin kurucusu oldugunu belirtir ancak baska yerlerde onu Mathematici nin aksine Acusmatici nin kurucusu yapar Iamblichus Hippasus un olumunu asagidaki gibi anlatmaktadir Hippasus ile ilgili bir Pisagorcu oldugu ve on iki besgenden kure insa etmeyi ilk yayinlayan ve tanimlayan kisi olmasi nedeniyle dinsizligi icin denizde telef oldu ama kesfi icin ovgu aldi gercekte hepsi ona aitti cunku bu sekilde Pisagor a atifta bulunurlar ve ona kendi adiyla hitap etmezler Thomas Taylor in Pisagor un Hayati Ingilizce The life of Pythagoras 1918 cevirisi adli eserinde Iamblichus yaklasik MS 245 325 a gore Ayrica onu takip eden iki sinif icin iki tur felsefe bicimi vardi Acusmatici ve Mathematici Digerleri Pisagorcu olarak kabul edilir ancak Mathematici Acusmatici nin talimatlarini Pisagor dan degil Hippasus tan aldigini kabul etmez Acusmatici nin felsefesi gosteriler ve bir muhakeme sureci esliginde yapilan secmelerden olusuyordu cunku sadece bir seyin belirli bir sekilde yapilmasini emretti ve O nun soyledigi diger seyleri ilahi dogmalar olarak korumak icin caba gostermeleri gerekti Hafiza en degerli erdemdi Tum bu secmeler uc turdendi bazilari bir seyin ne oldugunu belirtir digerleri ozellikle ne oldugunu digerleri yapilmasi gereken veya yapilmamasi gerekenleri s 61 oldugunu ifade etmektedir OgretileriAristoteles Hippasus un ates unsurunu her seyin sebebi olarak tuttugundan ve Herakleitos ile atesi evrendeki ilk element olarak tanimladigindan bahseder ve Sextus Empiricus bu acidan onu Pisagorcularla karsilastirir arinin maddi olduguna inandilar onlar bunun cisimsiz yani sayi oldugunu dusunduler Diogenes Laertius bize Hippasus un evrendeki degisikliklerin tamamlanmasi icin gereken belirli bir zaman olduguna ve evrenin sinirli ve hareket halinde olduguna inandigini soyler Bir ifadeye gore Hippasus hicbir yazi birakmadi bir baskasina gore Pisagor u itibarini zedelemek icin yazilmis Mistik Soylem Ingilizce Mystic Discourse in yazariydi Platon un Phaedo undaki marjinal bir bursiyer notu onu muzik teorisinde erken bir deneyci olarak not eder ve 4 3 3 2 ve 2 1 gibi temel muzik oranlarini kesfetmek icin bronz disklerden yararlandigini iddia eder CalismalariIrrasyonel Sayilar Hayati veya inanclari hakkinda cok az sey bilinmektedir ancak bazen irrasyonel sayilarin varliginin kesfi ile anilir Irrasyonel sayilarin kesfinin Pisagorcular icin sok edici oldugu soylenir ve Hippasus un gorunuse gore bunu ifsa ettigi icin tanrilar tarafindan bir ceza olarak denizde bogulmus oldugu tahmin edilmektedir Bununla birlikte bu hikayeyi anlatan birkac antik kaynak ya Hippasus tan adiyla bahsetmez ornegin Pappus ya da alternatif olarak Hippasus un kurenin icinde bir on iki yuzluyu nasil insa edecegini acikladigi icin boguldugunu soyler Irrasyonalitenin kesfi herhangi bir eski yazar tarafindan ozellikle Hippasus a atfedilmemistir Pisagorcular tum sayilarin tam sayilarin orani olarak ifade edilebilecegini telkin ettiler ve irrasyonel sayilarin kesfinin onlari sok ettigi soylenir Ancak kesfi Hippasus ile iliskilendiren kanitlar karisiktir Pappus sadece irrasyonel sayilarin bilgisinin Pisagor Okulundan kaynaklandigini ve sirri ilk ifsa eden uyenin bogularak telef oldugunu soyluyor Iamblichus bir dizi tutarsiz rapor veriyor Bir hikayede bir Pisagorcunun irrasyonel olanin dogasini ifsa ettigi icin nasil kovuldugunu anlatir ancak daha sonra kurenin icindeki duzgun on iki yuzlunun insasini bildigi icin denizde bogulan Pisagor efsanesini aktarir Baska bir aciklamada on iki yuzlunun insasina ihanet ettigi ve bu yapinin kendisi icin kredi aldigi icin denizde bogulanin Hippasus oldugunu anlatir ama baska bir hikayede bu ayni ceza irrasyonel bilgisini ifsa eden Pisagorcuya atfedilir Iamblichus denizde bogulmanin tanrilarin dinsiz davranislari icin verdigi bir ceza oldugunu acikca belirtir Bu hikayeler genellikle irrasyonelligin kesfini Hippasus a atfetmek icin bir araya getirilir ancak yapip yapmadigi belirsizdir Prensip olarak hikayeler birlestirilebilir cunku on iki yuzluleri olustururken irrasyonel sayilari kesfetmek mumkundur Sonsuz ters cikarma ile irrasyonellik duzgun besgenin Altin Oraninda kolayca gorulebilir 20 yuzyilin baslarinda bazi akademisyenler Hippasus a 2 displaystyle sqrt 2 nin irrasyonelliginin kesfini atfettiler Platon Theaetetus adli eserinde Cyreneli Theodorus un MO 400 3 displaystyle sqrt 3 5 displaystyle sqrt 5 vs 17 displaystyle sqrt 17 ye kadar irrasyonelligini nasil kanitladigini aciklar bu da daha onceki bir matematikcinin 2 displaystyle sqrt 2 nin irrasyonelligini zaten kanitladigini ima eder Aristoteles 2 displaystyle sqrt 2 nin irrasyonelliginin bir kaniti yontemine atifta bulundu ve bu ayni cizgide tam bir antik ispat olan Oklid in X Kitabinin sonunda yer alan onermede ortaya konmustur Yontem bir karenin kosegeninin kenar ile orantili oldugu varsayilirsa o zaman ayni sayinin hem tek hem de cift olmasi gerektigini gosteren celiskiye dayali veya reduktio ad absurdum bir kanittir Modern yazarlarin elinde belirsiz antik raporlarin ve modern tahminlerin bu birlesimi bazen cok daha empatik ve renkli bir masala donusmustur Bazi yazarlar Hippasus un kesfini bir gemideyken yaptigini ve bunun sonucunda Pisagorlu gemi arkadaslarinin onu denize attigini soylerlerken bir yazar 2 displaystyle sqrt 2 nin irrasyonel bir sayi oldugunu gostererek Pisagor un ebedi utancina sebep oldugundan Hippasus u bogarak olume mahkum ettigini bile soylemektedir Notlar Huffman Carl A 1993 Philolaus of Croton Pythagorean and Presocratic Cambridge University Press s 8 Iamblichus 1918 The life of Pythagoras 1918 cevirisi s 327 Aristotle Metaphysics I 3 984a7 9 Mart 2017 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 18 Agustos 2020 a b c Diogenes Laertius Lives of Eminent Philosophers VIII 84 5 Ocak 2017 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 18 Agustos 2020 Simplicius Physica 23 33 I 5 5 Dox 292 Clement of Alexandria 64 2 Iamblichus Vita Pythagorica 18 81 Iamblichus Vita Pythagorica 34 267 Iamblichus De Communi Mathematica Scientia 76 Iamblichus Vita Pythagorica 18 81 cf Iamblichus In Nic 10 20 De anima ap Stobaeus i 49 32 Iamblichus Thomas Ed 1939 18 On the Pythagorean Life s 88 Iamblichus 1918 The life of Pythagoras Aristotle Metaphysics English translation 9 Mart 2017 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 18 Agustos 2020 Sextus Empiricus ad Phys i 361 Diogenes Laertius Lives of Eminent Philosophers viii 7 8 Mart 2017 tarihinde kaynagindan erisim tarihi 18 Agustos 2020 Scholium on Plato s Phaedo 108d PDF 9 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Agustos 2020 Pappus Commentary on Book X of Euclid s Elements a b Iamblichus Vita Pythagorica 34 246 Iamblichus Vita Pythagorica 18 88 De Communi Mathematica Scientia 25 Iamblichus Vita Pythagorica 34 247 Wilbur Richard Knorr 1975 The Evolution of the Euclidean Elements A Study of the Theory of Incommensurable Magnitudes and its Significance for Early Greek Geometry s 21 2 50 1 Springer Walter Burkert 1972 Lore and Science in Ancient Pythagoreanism s 459 Harvard University Press Plato Theaetetus 147d ff Thomas Heath 1921 A History of Greek Mathematics Volume 1 From Thales to Euclid s 155 Aristotle Prior Analytics I 23 Thomas Heath 1921 A History of Greek Mathematics Volume 1 From Thales to Euclid s 157 a b Thomas Heath 1921 A History of Greek Mathematics Volume 1 From Thales to Euclid s 168 Morris Kline 1990 Mathematical Thought from Ancient to Modern Times s 32 Oxford University Press 1998 Fermat s Enigma s 50Kaynakca scienceworld wolfram com 15 Agustos 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi encyclopedia com 26 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Laertius Diogenes 1925 Pythagoreans Hippasus Lives of the Eminent Philosophers 2 8 Translated by Hicks Robert Drew Two volume ed Loeb Classical Library