Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
I. Antigonos Monophtalmos (Tek Gözlü Antigonos), (Yunanca: Αντίγονος ο Μονόφθαλμος, d. MÖ 382 - ö. MÖ 301, İpsos, Frigya), Büyük İskender'e bağlı Makedonyalı komutan ve Antigonos Hanedanı'nın (MÖ 306-168) ilk hükümdarı.
| I. Antigonos Monophtalmos | |
|---|---|
| Basileus | |
 Üzerinde Antigonos'un büstü olan bir sikke. | |
| Antigonid Hanedanlığı Basileusı | |
| Hüküm süresi | MÖ 306-301 |
| Taç giymesi | MÖ 306 Antigonia (Suriye) |
| Önce gelen | IV. İskender |
| Sonra gelen | I. Demetrios |
| Doğum | MÖ 382 , Makedonya (antik krallık) (günümüzde Kozana, Yunanistan) |
| Ölüm | MÖ 301 (80-81 yaşında) İpsos, Frigya (günümüzde Çayırbağ, Afyonkarahisar, Türkiye) |
| Eş(ler)i | |
| Çocuk(lar)ı | |
| Hanedan | |
| Babası | Filip |
| Dini | Yunan panteonu |
Makedonya Krallığı'nda Büyük İskender döneminde Frigya satrapı olarak görev yaptı. Zeki bir strateji uzmanı olarak şöhret kazandı. Büyük İskender'in ölümünden sonra Anadolu'da kendi Helenistik krallığını kurdu ve parçalanmış imparatorluğu yeniden birleştirmeye çalıştı.
İskender'in ölümünden sonra krallığın yönetiminde söz sahibi olan ve diadoh (ardıl) denilen komutanlardan birisiydi. Diğer İskender ardılı komutanlar ile yaptığı İpsos Muharebesi sırasında seksen yaşına iken öldü. Büyük İskender'in imparatorluğunu birleştirme hayalleri onun ölümü ile ortadan kalkmış, her diadoh kendi krallığını kurmuştur.
Yaşamı
İlk yılları
Makedonya’da doğdu. Ailesi hakkında fazla bilgi yoktur. Makedon hükümdarı II. Filip'in generallerinden birisi idi. Kimi kaynaklara göre II. Filip döneminde bilinmeyen bir savaşta tek gözünü kaybederek Monophtalmos (tek gözlü) lakabını aldı.
Frigya Straplığı
II. Filip'ten sonra oğlu Büyük İskender'in komutanı oldu. M.Ö 334’te Büyük İskender’in Anadolu Seferi’ne katıldı ve ordudaki Yunan ücretli askerlerin komutanlığını yaptı. Bu seferdeki başarısı nedeniyle M.Ö 333’te Büyük Frigya satraplığna atandı.
Büyük Frigya bölgesi, Asya ve Makedonya arasındaki yolların çoğunun geçtiği ve söz konusu bölgeleri kontrol altında ve açık tutmak açısından önemli olduğu için iyi bir generale ihtiyaç duyulmaktaydı. İskender, kendisine büyük güven duyduğu için ona bu görevi vermişti. Makedon ve Pers orduları arasındaki İssos Muharebesi'nden sonra Pers ordusundan firar eden ve Büyük İskender Suriye ve Filistin ile meşgul olduğu sırada Frigya'yı ele geçirmeyi planlayan Pers kuvvetlerini yenen Antigonos, İskender'in güvenini haklı çıkardı. Elde ettiği başarılar sonucu sonucunda Likya ve Pamfilya bölgelerinin de satraplığı Antigonos'a verildi.
İskender'in ölümü
İskender’in M.Ö. 323’te ölümünden sonra geride Yunanistan'dan Hindistan'a kadar uzanan beş milyon kilometre karelik bir dünya imparatorluğu kalmıştı. Antigonos, Büyük İskender'in ölümü ile satraplıktan bir hükümdara gönüştü. Önce Frigya’da tek başına denetim sağladı. Kimilerine göre tek gözünü Frigya’yı Persler’e karşı savunurken kaybetti.
Güç mücadelesi
İskender İmparatorluğu'nun, her birini İskender'in bir komutanının yönettiği satraplıkları arasındaki güç mücadelesi sırasında Antigonos, bölgesinin sınırlarını genişletti. İskender ölünce imparator vekili olarak atanmış olan Asya satrabı Perdikkas’dan Pamphylia ve Likya yörelerini aldı.
Perdikkas’ın M.Ö. 321’de bir suikast sonucu öldürülmesi üzerine toplanan Triparadisos Konseyi'nde Antigonos, Asya’daki ordunun kumandanı seçildi.
Antigonos, M.Ö. 320'de Perdikkas’ın kardeşi Alkestas ve Kapadokya satrabı Evmenes üzerine seferler düzenledi. Evmenes’e karşı kazandığı zaferin ardından Anadolu’da bir kral gibi saltanatını devam ettirmeye başlayan Antigonos, İskender’den kalan tüm yerleri almak için girişimlerde bulundu.
Antigonos'un güçlenmesi, Ptolemaios, Seleukos, Kassandros ve Lisimahos’un kendsisine karşı bir koalisyon kurmasına yol açtı. Müttefik güçler ile Antigonos arasında M.Ö. 311’e kadar süren Dört Yıl Savaşı başladı. Savaş sonunda yapılan barış anlaşması ile Seleukos dışındaki komutanlar, IV. Alexanderos'u komutanları olarak kabul ettiklerini, o tahta çıkana kadar Kassandros‟u imparatorluk naili olarak tanıdıklarını ilan ettiler. Ptolemaios'ın Mısır'da, Lysimakhos'un Trakya da, Antigonos'un da Asya‟da hüküm sürmesi kararlaştırıldı. Böylece Antigonos, bu savaştan gücünü büyük ölçüde koruyarak çıktı ama Babil ve Doğu satraplıklarını kaybetti. Büyük İskender'in karısı Roksana ile oğlu IV. Aleksanderos, makamını güvence altına almak isteye Kassandros tarafından öldürtülünce Antigonos'un imparatorluğu diriltme hedefi ortadan kalktı.
Büyük İskender‟in oğlu ve karısının öldürülmesi üzerine diodohlar arasında bir kargaşa dönemi yaşandı. Babil'de İskender'in komutanlarından Selevkos kendi devletini kurdu. Antigonos bunun üzerine M.Ö. 310’da Babil’e sefer düzenledi ancak başarılı olamadı ve geri çekildi; diğer meselelerle ilgilenmek için Batı'ya yöneldi. Oğlu Demetrios'u bir donanma ile birlikte Yunanistan'a gönderen Antigonos oğlu ile birlikte Kasandres’i Atina’dan çıkardı ve burada demokratik bir hükûmet kurdu. Ardından yeniden doğuya yönelmeye karar veren Antiogonos, oğlunu geri çağırıp Kıbrıs‟ın fethi için görevlendirdi. Ada büyük ölçüde Ptolemaios‟un kardeşi Menelaos'un kontrolündeydi. Menelaos ile Demetrios arasındaki muharebenin galibi Demetrios oldu. Bu haber üzerine Ptolemaios, orddu ve donanmasıyla Kıbrıs'a doğru yola çıktı; ancak savaştan yenik ayrılıp Mısır'a döndü.
Antigonos Hanedanlığının kurulması
Antigonos, M.Ö. 306'da Demetrios'un zaferinin haberini alınca diadem taktı; oğlunun da diadem takmasına izin verdi. Böylece halefini belirkemiş oldu ve Anigonos hanedanlığı başladı. Antigonos hanedanlığının ilanı üzerine Kasandres, Ptolemaios ve Lisimahos da M.Ö. 305 yılında kendilerini kral ilan ettiler ve İskender İmparatorluğu böylece beş krallığa bölündü.
Mısır ve Rodos seferi
Denizden ve karadan saldırarak Ptolemaios Krallığını yıkmayı planlayan Antigonos, Kıbrıs'taki oğlu Demetrios'u başkent Antigoneia'ya çağırdı. Çıktıkları Mısır seferi başarısızlıkla sonuçlandı ve Antigonos'un saygınlık kaybetmesine neden oldu.
Antigonos Mısır seferinin ardından, Helenistik dönemin en önemli deniz güçlerinden birisi haline gelen Rodos'a sefer yaptı ancak bu sefer de başarılı olamadı; iki tarafın eşit şartlarda bir anlaşma yapması ile sefer sonlandı.
İpsos Savaşı ve ölümü
Antigonos'un Mısır ve Rodos seferlerindeki başarısızılığının ardından İskender'in ardıllarından Kassandros, Atina'yı tehdit etmeye başlamıştı. Demetrios hemen Atina'ya yöneldi, Kassandros'u yendi.
Yunanistan'daki gelişmeler üzerine Ptolemaios Seleukos ve Lysimakhos kendileri için tehdit olarak gördükleri Antigonos'a karşı birleşti, M.Ö. 301 yazında saldırıya geçtiler. Anadolu'yu istilaya gelen Lysimakhos ile Antogonos arasında bir kovalamaca başladı. Lysimakhos, Antogonos'un karşısına çıkmıyor, Seleukos'un yardıma gelmesini bekliyordu. Hindistan seferini tamamlayan Seleukos, beraberinde 500 savaş fili ile Anadolu'ya yöneldi. Demetrios da Yunannistan'da Kassandros ile geçici bir barış yapış Anadolu'ya, babasının yanına geçti.
Savaş,Çay ile Bolvadin ilçeleri civarında bulunduğu düşünülen İpsos'ta başladı. Seksen yaşındaki Antigonso, İpsos Muharebesi olarak tarihe geçen bu savaşta öldü. Antigonos krallığı bu savaş ile tamamen yıkıldı ve müttefikler arasında paylaşıldı. Büyük İskender'in imparatorluğunu birleştirme hayalleri ortadan kalktı, her diadoh kendi krallığını devam ettirdi.
Antigonos lahdi
Antigonos için karısı Arete'nin yaptırdğı lahit, 2015 yılında Hisardere nekropolü kazılarında bulunmuştur. Antigonos'un bedeni bu lahit içine 3 kat yün kefene sarılarak defnedilmiştir. Lahit, İznik Müzesi'nde sergilenir. Üzerinde Arete'nin yasını ifade eden bir yazıt bulunur.
Kaynakça
- ^ a b c d e Balcılar, Meriç Batuhan (2022). "Büyük İskender sonrası Helenizm ve Diadokh Antigonos Monophtalmos (M.Ö. IV. yüzyıl)" (PDF). Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi.
- ^ a b Gürbüz, Erdoğan (2020). (PDF). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi. 27 Eylül 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ Kaya, Fatih Hakan; Meriç, Aygün Ekin; Türkmenoğlu, Ahmet; Kutbay, Gülşen (1 Ağustos 2023). "İznik/Hisardere Nekropolü'nde bulunan Eros-Komos bezemeli iki lahit". TÜBA-AR Türkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi (32): 125-144. doi:10.22520/tubaar.1239925. ISSN 1301-8566.
- ^ . CNN Türk. 16 Ocak 2023. 16 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
I Antigonos Monophtalmos Tek Gozlu Antigonos Yunanca Antigonos o Monof8almos d MO 382 o MO 301 Ipsos Frigya Buyuk Iskender e bagli Makedonyali komutan ve Antigonos Hanedani nin MO 306 168 ilk hukumdari I Antigonos MonophtalmosBasileusUzerinde Antigonos un bustu olan bir sikke Antigonid Hanedanligi BasileusiHukum suresiMO 306 301Tac giymesiMO 306 Antigonia Suriye Once gelenIV IskenderSonra gelenI DemetriosDogumMO 382 Makedonya antik krallik gunumuzde Kozana Yunanistan OlumMO 301 80 81 yasinda Ipsos Frigya gunumuzde Cayirbag Afyonkarahisar Turkiye Es ler iCocuk lar iDemetrius IHanedanBabasiFilipDiniYunan panteonu Makedonya Kralligi nda Buyuk Iskender doneminde Frigya satrapi olarak gorev yapti Zeki bir strateji uzmani olarak sohret kazandi Buyuk Iskender in olumunden sonra Anadolu da kendi Helenistik kralligini kurdu ve parcalanmis imparatorlugu yeniden birlestirmeye calisti Iskender in olumunden sonra kralligin yonetiminde soz sahibi olan ve diadoh ardil denilen komutanlardan birisiydi Diger Iskender ardili komutanlar ile yaptigi Ipsos Muharebesi sirasinda seksen yasina iken oldu Buyuk Iskender in imparatorlugunu birlestirme hayalleri onun olumu ile ortadan kalkmis her diadoh kendi kralligini kurmustur YasamiIlk yillari Makedonya da dogdu Ailesi hakkinda fazla bilgi yoktur Makedon hukumdari II Filip in generallerinden birisi idi Kimi kaynaklara gore II Filip doneminde bilinmeyen bir savasta tek gozunu kaybederek Monophtalmos tek gozlu lakabini aldi Frigya Strapligi II Filip ten sonra oglu Buyuk Iskender in komutani oldu M O 334 te Buyuk Iskender in Anadolu Seferi ne katildi ve ordudaki Yunan ucretli askerlerin komutanligini yapti Bu seferdeki basarisi nedeniyle M O 333 te Buyuk Frigya satrapligna atandi Buyuk Frigya bolgesi Asya ve Makedonya arasindaki yollarin cogunun gectigi ve soz konusu bolgeleri kontrol altinda ve acik tutmak acisindan onemli oldugu icin iyi bir generale ihtiyac duyulmaktaydi Iskender kendisine buyuk guven duydugu icin ona bu gorevi vermisti Makedon ve Pers ordulari arasindaki Issos Muharebesi nden sonra Pers ordusundan firar eden ve Buyuk Iskender Suriye ve Filistin ile mesgul oldugu sirada Frigya yi ele gecirmeyi planlayan Pers kuvvetlerini yenen Antigonos Iskender in guvenini hakli cikardi Elde ettigi basarilar sonucu sonucunda Likya ve Pamfilya bolgelerinin de satrapligi Antigonos a verildi Iskender in olumu Iskender in M O 323 te olumunden sonra geride Yunanistan dan Hindistan a kadar uzanan bes milyon kilometre karelik bir dunya imparatorlugu kalmisti Antigonos Buyuk Iskender in olumu ile satrapliktan bir hukumdara gonustu Once Frigya da tek basina denetim sagladi Kimilerine gore tek gozunu Frigya yi Persler e karsi savunurken kaybetti Guc mucadelesi Iskender Imparatorlugu nun her birini Iskender in bir komutaninin yonettigi satrapliklari arasindaki guc mucadelesi sirasinda Antigonos bolgesinin sinirlarini genisletti Iskender olunce imparator vekili olarak atanmis olan Asya satrabi Perdikkas dan Pamphylia ve Likya yorelerini aldi Perdikkas in M O 321 de bir suikast sonucu oldurulmesi uzerine toplanan Triparadisos Konseyi nde Antigonos Asya daki ordunun kumandani secildi Antigonos M O 320 de Perdikkas in kardesi Alkestas ve Kapadokya satrabi Evmenes uzerine seferler duzen ledi Evmenes e karsi kazandigi zaferin ardindan Anadolu da bir kral gibi saltanatini devam ettirmeye baslayan Antigonos Iskender den kalan tum yerleri almak icin girisimlerde bulundu Antigonos un guclenmesi Ptolemaios Seleukos Kassandros ve Lisimahos un kendsisine karsi bir koalisyon kurmasina yol acti Muttefik gucler ile Antigonos arasinda M O 311 e kadar suren Dort Yil Savasi basladi Savas sonunda yapilan baris anlasmasi ile Seleukos disindaki komutanlar IV Alexanderos u komutanlari olarak kabul ettiklerini o tahta cikana kadar Kassandros u imparatorluk naili olarak tanidiklarini ilan ettiler Ptolemaios in Misir da Lysimakhos un Trakya da Antigonos un da Asya da hukum surmesi kararlastirildi Boylece Antigonos bu savastan gucunu buyuk olcude koruyarak cikti ama Babil ve Dogu satrapliklarini kaybetti Buyuk Iskender in karisi Roksana ile oglu IV Aleksanderos makamini guvence altina almak isteye Kassandros tarafindan oldurtulunce Antigonos un imparatorlugu diriltme hedefi ortadan kalkti Buyuk Iskender in oglu ve karisinin oldurulmesi uzerine diodohlar arasinda bir kargasa donemi yasandi Babil de Iskender in komutanlarindan Selevkos kendi devletini kurdu Antigonos bunun uzerine M O 310 da Babil e sefer duzenledi ancak basarili olamadi ve geri cekildi diger meselelerle ilgilenmek icin Bati ya yoneldi Oglu Demetrios u bir donanma ile birlikte Yunanistan a gonderen Antigonos oglu ile birlikte Kasandres i Atina dan cikardi ve burada demokratik bir hukumet kurdu Ardindan yeniden doguya yonelmeye karar veren Antiogonos oglunu geri cagirip Kibris in fethi icin gorevlendirdi Ada buyuk olcude Ptolemaios un kardesi Menelaos un kontrolundeydi Menelaos ile Demetrios arasindaki muharebenin galibi Demetrios oldu Bu haber uzerine Ptolemaios orddu ve donanmasiyla Kibris a dogru yola cikti ancak savastan yenik ayrilip Misir a dondu Antigonos Hanedanliginin kurulmasi Antigonos M O 306 da Demetrios un zaferinin haberini alinca diadem takti oglunun da diadem takmasina izin verdi Boylece halefini belirkemis oldu ve Anigonos hanedanligi basladi Antigonos hanedanliginin ilani uzerine Kasandres Ptolemaios ve Lisimahos da M O 305 yilinda kendilerini kral ilan ettiler ve Iskender Imparatorlugu boylece bes kralliga bolundu Misir ve Rodos seferi Denizden ve karadan saldirarak Ptolemaios Kralligini yikmayi planlayan Antigonos Kibris taki oglu Demetrios u baskent Antigoneia ya cagirdi Ciktiklari Misir seferi basarisizlikla sonuclandi ve Antigonos un sayginlik kaybetmesine neden oldu Antigonos Misir seferinin ardindan Helenistik donemin en onemli deniz guclerinden birisi haline gelen Rodos a sefer yapti ancak bu sefer de basarili olamadi iki tarafin esit sartlarda bir anlasma yapmasi ile sefer sonlandi Ipsos Savasi ve olumu Antigonos un Misir ve Rodos seferlerindeki basarisiziliginin ardindan Iskender in ardillarindan Kassandros Atina yi tehdit etmeye baslamisti Demetrios hemen Atina ya yoneldi Kassandros u yendi Yunanistan daki gelismeler uzerine Ptolemaios Seleukos ve Lysimakhos kendileri icin tehdit olarak gordukleri Antigonos a karsi birlesti M O 301 yazinda saldiriya gectiler Anadolu yu istilaya gelen Lysimakhos ile Antogonos arasinda bir kovalamaca basladi Lysimakhos Antogonos un karsisina cikmiyor Seleukos un yardima gelmesini bekliyordu Hindistan seferini tamamlayan Seleukos beraberinde 500 savas fili ile Anadolu ya yoneldi Demetrios da Yunannistan da Kassandros ile gecici bir baris yapis Anadolu ya babasinin yanina gecti Savas Cay ile Bolvadin ilceleri civarinda bulundugu dusunulen Ipsos ta basladi Seksen yasindaki Antigonso Ipsos Muharebesi olarak tarihe gecen bu savasta oldu Antigonos kralligi bu savas ile tamamen yikildi ve muttefikler arasinda paylasildi Buyuk Iskender in imparatorlugunu birlestirme hayalleri ortadan kalkti her diadoh kendi kralligini devam ettirdi Antigonos lahdiAntigonos icin karisi Arete nin yaptirdgi lahit 2015 yilinda Hisardere nekropolu kazilarinda bulunmustur Antigonos un bedeni bu lahit icine 3 kat yun kefene sarilarak defnedilmistir Lahit Iznik Muzesi nde sergilenir Uzerinde Arete nin yasini ifade eden bir yazit bulunur Antigonos Lahdi Iznik MuzesiKaynakca a b c d e Balcilar Meric Batuhan 2022 Buyuk Iskender sonrasi Helenizm ve Diadokh Antigonos Monophtalmos M O IV yuzyil PDF Afyon Kocatepe Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi a b Gurbuz Erdogan 2020 PDF Usak Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu yuksek lisans tezi 27 Eylul 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Kaya Fatih Hakan Meric Aygun Ekin Turkmenoglu Ahmet Kutbay Gulsen 1 Agustos 2023 Iznik Hisardere Nekropolu nde bulunan Eros Komos bezemeli iki lahit TUBA AR Turkiye Bilimler Akademisi Arkeoloji Dergisi 32 125 144 doi 10 22520 tubaar 1239925 ISSN 1301 8566 CNN Turk 16 Ocak 2023 16 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2023