III. Ahmet Çeşmesi (Üsküdar)

III. Ahmet Çeşmesi, 1728 yılında III. Ahmed tarafından, annesi Emetullah Rabia Gülnuş Sultan adına yaptırılmıştır. İstanbul Boğazı'ndan gelip geçenlerin ihtiyacını karşılamasını sağlayan bu çeşmenin 8 adet musluğu vardır. Köşelerdeki musluklar su içmek için, kenarlardaki musluklar su doldurmak için yapılmıştır. Çeşmenin sahil yüzündeki kitabesi III. Ahmed ve Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından yazılmıştır.

III. Ahmed Çeşmesi

Çeşme-i Sultan Ahmed
Diğer ad(lar)	Üsküdar Meydan Çeşmesi
Genel bilgiler
Durum	Aktif
Tür	Çeşme
Konum	Üsküdar, İstanbul, Türkiye
Adres	Üsküdar iskele meydanı
Koordinatlar	41°01′36″K 29°00′55″D / 41.02667°K 29.01528°D / 41.02667; 29.01528
Yaptıran	III. Ahmed
Yenileme	1987, 2022
Yenileyen	İstanbul Büyükşehir Belediyesi
Mimar(lar)	Mimar Ahmet Ağa
Teknik ayrıntılar
Malzeme	Mermer, taş
Zemin alanı	50m²
Diğer ölçüler	8 musluk
Su kaynağı	Ayasofya Sarnıcı

III. Ahmet Çeşmesi detay süslemeleri.

Kitabeleri III. Ahmed, Nedim, Şair Şakir ve Şair Rahmi tarafından yazılmıştır.

Kitabeler

• Sahil yönündeki kitabe III. Ahmed ve Nevşehirli Damat İbrahim Paşa tarafından 1 beyit olarak yazılmıştır. Kitabe aşağıda yazmaktadır:

Osmanlıca: Didi Han Ahmet ile bile İbrahim tarihin Suvardı alemi dest-i Muhammed ile cevadullah Hicri 1141

Günümüz Türkçesi: Ahmet Han tarihi İbrahim'le birlikte söyledi Allah'ın cömertliği, alemi Muhammed eli ile suladı Miladi 1728

• Marmaray yönündeki kitabe, Şair Şakir tarafından 9 beyit olarak yazılmıştır. Kitabe aşağıda yazılmıştır:

Osmanlıca: Şehinşâh-ı humayûn-pâye Sultan Ahmed Gâzi Kerâmetdir olan sâdır o hâkân-ı müeyyedden O yektâ zıll-ı Hakk kim bir nefes Hakk’dan udûl etmez Eder kesb-i safâ icrâ-yı ahkâm-ı Muhammed’den Vücûd-ı enveri kim matla-ı mihr-i saâdetdir Olur mana-yı şevket zâhir ol şeh-beyt-i müfredden Vücûda gelmemiştir öşr-i mi’şâr-ı fütühatı Ki âcizdir kalem âsâr-ı âlişânını adden Şeref-âbâd-ı bünyâd eyledikde izz ü devletle Ona bir su bulundu kim nişandır ömr-i sermedden Vezir-i â’zam İbrahim Paşa’ya edip fermân Olunca yümnle me’mur o şâhenşâh-ı es’adden Bu şehre bünyâd eyleyip cümle ahaliyi Hayat-ı taze buldu re’fet-i hâkân-ı emcedden Hemîşe dest-i cûdun maksem-i erzâk edip Mevlâ Vücûd-ı kâmilin âsûde kılsın dîde-i bedden Tamam oldukda atşân dedi târîhini Şâkir Gel iç mâ-ı hayâtı çeşme-i Sultan Ahmed’den Hicri 1141

Günümüz Türkçesi: Sarayın padişahı mertebesindeki Gazi Sultan Ahmed Ondan olan keramettir o kuvvetlendirilmiş hakandan O tek Allah'ın gölgesi ki bir nefes bile Allah'tan vazgeçmez Eğlenceyle çalışır, Muhammed'in hükümlerini yürütür Nurlu vücudu ki mutluluğun güneşi onda doğar Heybetli anlamı görünür o yalnız evin şahından Oluşmamıştır fetihlerin yüzde biri Ki acizdir kalem, yüksek şanlı eserlerini yazmaktan Şerefabad'ı devletin kıymetinde inşa eyledik de Ona bir su bulundu ki daimi ömürden bir işarettir Veziriazam İbrahim Paşa'ya ferman edip Uğurla görevli olunca o en mutlu şahların şahından Bu şehri inşa edip bütün halkı Taze hayat buldu büyük hakanın merhametinden Daima cömertliğin elini rızık çeşmesi edip Mevla Olgun varlığını rahat kılsın kötü gözlerden Susayanlara tarihini tamamlattı Şakir Gel iç hayat suyunu Sultan Ahmed Çeşmesi'nden Miladi 1728

• Mihrimah Sultan Camii yönündeki kitabe, Nedim tarafından 9 beyit olarak yazılmıştır. Kitabe aşağıda yazmaktadır:

Osmanlıca: Semiyy-i fahr-i mevcûdât Sultan Ahmed-i Gâzi Şeh-i sâhib-meâsir zıll-i pâk-i Hazret-i Vehhâb Emin-i Yesrib u Batha muîn-i millet-i beyzâ Ebâ an cedd şeh-i dâna hidivv-i tâhiru’l-en sâb O hâkân-ı keremkârın bu arz-ı cennet-âsâda Olub gufrân ille Ümm-i Safiyye haslet-i der-hâb Onun rûh-i şerifin hayr ile yâd eylemek kasdın Derûn-i pâkine ilhâm edince Hâlıku’l-esbâb Vezir-i a’zam ve Damat İbrahim Paşa’nın Gül-i kâmın hitâb-ı müstetâbıyle edib şâdâb Şeref âbâd-ı bünyâd eyledikten sonra emriyle Bu ayn-ı zemzemin çün kıldı icrâsın ona işrâb Turâb-ı kabrine merhumenin ikrâm için yapdı Reh-i Hak’da diyâr-ı Üsküdar’a çeşme-i pür-âb O hâkân-ı cihânı dâima Hakk eyleyub te’yid Ne kâre azm ederse hükm-i takdir etsin istisvâb Bu mısrayla Nedimâ söyledi tarih-i itmamın Bu şehri ma’ ile Sultan Ahmed eyledi sîr-âb Hicri 1141

Günümüz Türkçesi: Kainatın övüneniyle adaş Gazi Sultan Ahmed Güzel eserleri yaptıran şah, mübarek Allah'ın gölgesi Mekke ve Medine'nin emini, temiz milletin yardıımcısı Babasından kuvvetli, alimlerin şahı, nesebi temiz vezir Kerem sahibi o hakanın bu cennet gibi yerde "Temizlerin Annesi"ne rahmet için, uykudaki huyuyla Onun şerefli ruhunu hayır ile hatırlamaktır sebebi Mübarek kalbine esinlenince Allah'ın sebepleri Vezir-i Azam Damat İbrahim Paşa'nın Gülün arzusunun güzel hitabıyla suya kandırıp (doydurup) Şerefabad'ı inşa ettikten sonra emriyle Bu zemzem çeşmesini o içsin diye inşa etti. Toprak mezarına merhumenin ikramı için yapıldı Allah'ın yolunda, Üsküdar diyarında pek sulu çeşme O dünya hakanını daima Allah kuvvetlendirsin Ne işe toplanırsa kader hükmünü doğru kılsın Bu mısra ile Nedim tarihin tamamını söyledi Bu şehri Sultan Ahmed bu şehri su ile suya doyurdu. Hicri 1728

• Otobüs durakları yönündeki kitabe, Şair Rahmi tarafından 9 beyit olarak yazılmıştır. Kitabe aşağıda yazmaktadır:

Osmanlıca: Âb-rû-yi saltanat Hân Ahmed-i Gâzi ki ânın Dâima icrâ-yı şer-i Ahmedî’dir hem-demi Mazhar-ı te’yid edip Hakk âna âsân eyledi Gayre müşkilter olan her emr-i sa’b u muazzamı Bu kerâmet kutb-ı âfâk olduğun isbât eder Buldu İbrahim Paşa gibi sadr-ı efhamı Rahatıyla kesb-i şevk u ihtiyât etmek için İhtira’ etti şeref-âbâd-ı şâh-ı âlemi Nâmın almış bir güherdir suyunu bulsun diye Su yerine bezl ü îsâr etti bî-had dirhemi Çeşme bünyâd etmeyi imâ ve işrâb eyleyip Kıldı me’mur âsaf-ı derya-nevâl ekremi Öyle dil-cû çeşme-sâr-ı bî-bedel yapdırdı ki Oldu her bir lülesi âb-ı hayâtın maksemi Sa’yini hüsn-i kabûl eyleyip Mevlâ karîn Hıfz ede dâim hatalardan o şâh-ı efhamı Şâkirâ! Rahmi içip âbın dedi târihini Hükm-i Sultan Ahmed icrâ etti el-Hakk zemzemi Hicri 1141

Günümüz Türkçesi: Saltanatın yüzü suyu Gazi Ahmed Han ki onun Daima işi canciğer arkadaşı Ahmed'in (Muhammed) vaazını yürütmektir Allah kuvvetlilikle şereflendirip ona kolay eyledi Çok zor yapılan işaret edilen bütün muhteşem emirleri Bu keramet ufukların kutbu olduğunu kanıtlar Buldu İbrahim Paşa gibi pek büyük veziri Rahatıyla şevkle çalışmak ve tedbirlenmek için İcat etti dünyanın şahının sonsuz şerefini Bir cevherdir suyunu bulsun diye namını almış Su için bol bol verip ikram etti hadsiz dirhemi Çeşme inşa etmeyi yapmaya çalışıp ve içirip Büyük denizlerin kısmeti, vezir kıldı Öyle gönül cezbeden, bedelsiz bir çeşme yaptırdı ki Her musluğu hayat suyunun çeşmesi oldu Çalışmasını güzellikle kabul edip işini Mevla Daima hatalardan korusun o büyük şahı Şükürler olsun! Rahmi suyu içip dedi tarihini Sultan Ahmed'in hükmü akıttı Allah'ın zemzemini Miladi 1728

Kaynakça

• III. Ahmed Meydan Çeşmesi-dunyabulteni.net 20 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .