Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
III. Nikiforos Botaneiates (Yunanca: Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης, Nikēphoros III Botaneiatēs; ö. 10 Aralık 1081, Konstantinopolis), 1078 ile 1081 arasında Bizans İmparatoru. Tanınmış bir general olarak tahtı bir darbe ile eline geçirmiş ve üç yıllık bir saltanattan sonra, bir başka darbe ile imparatorluktan indirilmiştir.
| III. Nikiforos Botaneiates Νικηφόρος Γ΄ Βοτανειάτης | |
|---|---|
 Nikiforos Botaneiates | |
| Bizans İmparatoru | |
| Hüküm süresi | 1078 - 20 Aralık 1081 |
| Önce gelen | VII. Mihail |
| Sonra gelen | I. Aleksios |
| Doğum | y. 1002 |
| Ölüm | 10 Aralık 1081 Konstantinopolis |
| Eş(ler)i | Maria Bagrationi |
İmparatorluktan önceki yaşamı
Nikiforos Botaneiates, adlı Roma Cumhuriyeti zamanlarından beri nüfuzlu bir sülale ve Bizans'ta çok iyi bilinen Fokas sülalesinin bir ferdi idi. IX. Konstantinos ile Romen Diyojen imparatorlukları dönemlerinde Nikiforos Botaneiates ailesinden ve ecdadından birçoğu gibi askerlik yapmayı tercih etmiş; generalliğe yükselmiş ve çok yetenekli bir general olarak ün yapmıştır.
1063 yılında X. Konstantinos'un ölümü ile, eski imparatorun kardeşi Sezar İoannis Dukas ve en yüksek saray memuru Mihail Psellos tarafından generaller ve yüksek saray memurları arasından yeni bir imparator adayı aranmaya başlanmıştı. İmparatoriçe Eudokia tarafından seçilecek kişi onunla ile evlenecek bu aday Bizans İmparatorluğu tacını giyecekti. Bu adaylar arasında en uygunlarından birisi Nikiforos Botaneiates idi. Fakat İmparatoriçe diğer bir tanınmış general olan yine yüksek bir asil ailesi mensubu olan Romen Diyojen'i seçmiş ve bu general imparator olarak tahta çıkmıştı.
1064'te Nikiforos, dükü olan ile birlikte, istila için kuzeyden Balkanlara inen Oğuz Türkleri'ne karşı Bizans'ın Balkan topraklarını başarı ile savunmuşlardı. Fakat aynı yıl bir savaşta Nikiforos mağlup düşmüş ve esir alınmıştı. Ama bir salgın hastalık Oğuzların ordusu içinde yayılmış ve ordunun birçok askeri bu salgına kurban gitmişti. Salgın devam ederken, Nikiforos dahil, Bizanslı esirlerin hastalıktan kurtulmuş olanları, Oğuz ordusunun sağ kalanlarını Bizans ordusuna asker olarak almaya başarmışlar ve böylece esaretten de kurtulmuşlardır.
Nikiforos tanınmış bir general olmasına rağmen, Romen Diyojen'in 1071 yılındaki Selçuklulara karşı doğuya seferine ve Malazgirt Meydan Muharebesi'ndeki yenilgisine hiç katkıda bulunmamıştır. Çünkü Romen Diyojen Nikiforos 'un sadık bir general olmayacağını düşünmüştü. Nikoferos da ailesinin geniş toprakları bulunan Kapadokya'ya çekilmişti.
Sonraki VII. Mihail'in imparatorluğu döneminde Nikiforos tekrar bir general olarak göze girmiş ve Anatolikon Theması'sının Stratigos (askerî vali) görevi yapmıştı. Daha sonra da Bizans İmparatorluğu'nun Anadolu'da bulunan Bizans ordularının komutanı olmaya atanmıştı.
İmparatorluk dönemi
Hızlı enflasyon dolayısıyla Bizans parasının değer kaybetmesi nedeniyle İmparator VII. Mihail ve mali işler müşaviri Nikeforitzes halk arasında hiç sevilmemekteydi. Paranın değeri dörtte bir düştüğü için halk arasında imparator, "Parapinakes (dörtte bir eksik)" lakabıyla anılmaktaydı. 1078'de bu yaygın halk hoşnutsuzluğundan faydalanmak isteyen Bizans ordusunun en yüksek rütbeli iki generali isyan çıkartıp, kendi askerleri tarafından İmparator ilan edildiler. Nikiforos Anadolu Selçuk Devleti'nin desteğini de kazanarak emrindeki Anadolu ordusuyla İznik (Nicea) üzerine yürüyüp orada ordusu tarafından İmparator ilan edildi. Nikoferos'a rakip olan diğer imparator adayı ise, Bizans Balkanlar ordusu tarafından imparator edilen general olan (sonradan Sezar unvanını taşıyan Nikiforos Bryennios'un babası veya büyükbabası olan) Nikiforos Bryennios idi. Bizans asilleri ve yüksek kilise mensupları Nikiforos Bryennios'i tercih edip Konstantinopolis'te ona destek sağladılar. Bu nedenle İmparator VII. Mihail tahtından feragat etmek zorunda kalıp Studios manastırına keşiş olarak girdi. Böylece Nikiforos Botaneiates çabukça ve hiç direniş görmeden ya Mart ya da Haziran 1078 bir Konstantinopolis'e girebildi ve Konstantinopolis Patriği tarafından Ayasofya'da İmparatorluk tacı giydirildi.
III. Nikeferos'un emri altında generallik yapmış ve onun yakın akrabası olan Aleksios Komnenos'un yardımı ile Balkanlarda kendini İmparator ilan ettirmiş olan general Nikiforos Bryennios'un isyanı bastırıldı. Fakat Bizans ordusu Anadolu'da yerleşerek ilerleyen ve gittikçe Bizans'ın içlerine yayılan Selçuklu Türklerini durdurma da hiç başarı sağlayamadı. Diğer taraftan, kendi adında yeni bir hanedan kurmak isteyen ve bunun için bir önceki imparatorluk hanedanıyla yakın akrabalık bağlantıları kurmak planlayan III. Nikiforos, VII. Mihail'in annesi ve ondan önceki iki imparator olan X. Konstantinos ve Romen Diyojen'in dul karısı olan Eudokia Makrembolitissa ile evlenmek istedi. Fakat nüfuzlu asillerin başında bulunan ve hâla Sezar unvanını taşıyan İoannis Dukas bu evlenmenin Ortodoks kilisesi kanunlarına aykırı olacağını ifade edip buna karşı çıktı. Bunun üzerine III. Nikiforos eski imparatoriçe Maria Bagrationi ile evlenmeyi tercih etti. Güzelliği ile meşhur olan Maria, Gürcistan Kıralı IV. Bagrat'ın kızı olup daha önce VII. Mihail ile evlenmişti. Fakat III. Nikiforos aynı zamanda Maria'nin VII. Mihail'den olan oğlu Konstantinos Dukas'ın imparatorluğa veraset hakkı olabileceğini kabul etmemekte ısrar etti. Hâlbuki daha önceki imparatorluğu gasp eden generaller tahtın meşru varislerinin haklarını korumuşlardı. Bu reddediş Bizans'ta çok nüfuzlu bir sülale olan Dukas'ların devlet içinde olan güçlerinin kırılıp, bu sülalenin iktidardan uzaklaştırılmasının arzu edildiği şüphesini ortaya çıkardı. III. Nikiforos'un sarayda kayırdığı yüksek devlet memurları da eski saray bürokrasisini hoşnutsuz yapmaktaydı. Diğer taraftan uygulanan malî politika, Bizans altınının değer kaybetmesine engel olamadığı için halk içinde de popülerliğini de kaybetti. Saray memurları ve Komnenos ailesi mensupları III. Nikoforos aleyhinde komplolar kurmaya başladılar.
III. Nikiforos gittikçe Aleksios Komnenos'un desteğine dayanmaya başladı. 1079de Balkanlarda Nikiforos Basilakis'in isyanını bastıran Aleksios Komnenos olmuştu. 1080de Anadolu'da Nikoforos Melissenosun isyan bastırılması ile görevlendirilen yine Aleksios Komnenos'tu. Ayni yıl Bizans İmparatorluğu batıdan büyük bir hücuma maruz kalmıştı. Kızı olan Helena ile nişanlanmış olan genç Konstantinos Dukas'ın haklarını korumayı bahane eden Norman Puglia Dükü Robert Guiscard büyük bir ordu ile Balkanlara çıkıp ilerlemeye başlamıştı. Bu Norman istilasını önlemek için Balkanlardaki büyük Bizans ordusunun komutanlığına yine Aleksios Komnenos'u getirilmişti. Tam bu sırada çok nüfuzlu Dukas kliğinin başı olan ve Sezar unvanı taşıyan İoannis Dukas bir komplo hazırlayarak yaşlı III. Nikiforos'u tahttan indirip yerine Aleksios Komnenons'un getirilmesi için harekete geçti. III. Nikiforos eski düşmanları olan Anadolu Selçuklu Devleti ve Nikiforos Melissenos'un yardım ve desteklerini aradı, ama bunlar onu desteklemeye yanaşmadılar. Bunun üzerine III. Nikiforos Botaneiates (Komnenos'larla Aleksisos'un ağabeyi olan Manuel'in kızının torunu ile nişanlı olması nedeniyle kendisine yakın akraba olan) I. Aleksios Komnenos lehine tahtından feragat etti. Sabık imparator III. Nikiforos kendi kuruluşu olan bir manastıra geçti ve o yılın sonlarında orada öldü.
Kaynakça
- ^ Florin Curta (2006), Southeastern Europe in the Middle Ages, 500-1250, sf. 298. Cambridge University Press, .
- ^ Anna Komnini, Aleksiad, Kitap II
Dış kaynaklar
| Wikimedia Commons'ta III. Nikiforos ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Gregory, Timothy E. (2008). Bizans Tarihi. çev. Esra Ermert. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN .
- Norwich, John Julius (1999). Byzantium, the apogee (İngilizce). Londra: Penguin. ISBN .
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN .
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: VII. Mihail |  Bizans İmparatoru 1078-1081 | Sonra gelen: I. Aleksios |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
III Nikiforos Botaneiates Yunanca Nikhforos G Botaneiaths Nikephoros III Botaneiates o 10 Aralik 1081 Konstantinopolis 1078 ile 1081 arasinda Bizans Imparatoru Taninmis bir general olarak tahti bir darbe ile eline gecirmis ve uc yillik bir saltanattan sonra bir baska darbe ile imparatorluktan indirilmistir III Nikiforos Botaneiates Nikhforos G BotaneiathsNikiforos BotaneiatesBizans ImparatoruHukum suresi1078 20 Aralik 1081Once gelenVII MihailSonra gelenI AleksiosDogumy 1002Olum10 Aralik 1081 KonstantinopolisEs ler iMaria BagrationiImparatorluktan onceki yasamiNikiforos Botaneiates adli Roma Cumhuriyeti zamanlarindan beri nufuzlu bir sulale ve Bizans ta cok iyi bilinen Fokas sulalesinin bir ferdi idi IX Konstantinos ile Romen Diyojen imparatorluklari donemlerinde Nikiforos Botaneiates ailesinden ve ecdadindan bircogu gibi askerlik yapmayi tercih etmis generallige yukselmis ve cok yetenekli bir general olarak un yapmistir 1063 yilinda X Konstantinos un olumu ile eski imparatorun kardesi Sezar Ioannis Dukas ve en yuksek saray memuru Mihail Psellos tarafindan generaller ve yuksek saray memurlari arasindan yeni bir imparator adayi aranmaya baslanmisti Imparatorice Eudokia tarafindan secilecek kisi onunla ile evlenecek bu aday Bizans Imparatorlugu tacini giyecekti Bu adaylar arasinda en uygunlarindan birisi Nikiforos Botaneiates idi Fakat Imparatorice diger bir taninmis general olan yine yuksek bir asil ailesi mensubu olan Romen Diyojen i secmis ve bu general imparator olarak tahta cikmisti 1064 te Nikiforos duku olan ile birlikte istila icin kuzeyden Balkanlara inen Oguz Turkleri ne karsi Bizans in Balkan topraklarini basari ile savunmuslardi Fakat ayni yil bir savasta Nikiforos maglup dusmus ve esir alinmisti Ama bir salgin hastalik Oguzlarin ordusu icinde yayilmis ve ordunun bircok askeri bu salgina kurban gitmisti Salgin devam ederken Nikiforos dahil Bizansli esirlerin hastaliktan kurtulmus olanlari Oguz ordusunun sag kalanlarini Bizans ordusuna asker olarak almaya basarmislar ve boylece esaretten de kurtulmuslardir Nikiforos taninmis bir general olmasina ragmen Romen Diyojen in 1071 yilindaki Selcuklulara karsi doguya seferine ve Malazgirt Meydan Muharebesi ndeki yenilgisine hic katkida bulunmamistir Cunku Romen Diyojen Nikiforos un sadik bir general olmayacagini dusunmustu Nikoferos da ailesinin genis topraklari bulunan Kapadokya ya cekilmisti Sonraki VII Mihail in imparatorlugu doneminde Nikiforos tekrar bir general olarak goze girmis ve Anatolikon Themasi sinin Stratigos askeri vali gorevi yapmisti Daha sonra da Bizans Imparatorlugu nun Anadolu da bulunan Bizans ordularinin komutani olmaya atanmisti Imparatorluk donemiHizli enflasyon dolayisiyla Bizans parasinin deger kaybetmesi nedeniyle Imparator VII Mihail ve mali isler musaviri Nikeforitzes halk arasinda hic sevilmemekteydi Paranin degeri dortte bir dustugu icin halk arasinda imparator Parapinakes dortte bir eksik lakabiyla anilmaktaydi 1078 de bu yaygin halk hosnutsuzlugundan faydalanmak isteyen Bizans ordusunun en yuksek rutbeli iki generali isyan cikartip kendi askerleri tarafindan Imparator ilan edildiler Nikiforos Anadolu Selcuk Devleti nin destegini de kazanarak emrindeki Anadolu ordusuyla Iznik Nicea uzerine yuruyup orada ordusu tarafindan Imparator ilan edildi Nikoferos a rakip olan diger imparator adayi ise Bizans Balkanlar ordusu tarafindan imparator edilen general olan sonradan Sezar unvanini tasiyan Nikiforos Bryennios un babasi veya buyukbabasi olan Nikiforos Bryennios idi Bizans asilleri ve yuksek kilise mensuplari Nikiforos Bryennios i tercih edip Konstantinopolis te ona destek sagladilar Bu nedenle Imparator VII Mihail tahtindan feragat etmek zorunda kalip Studios manastirina kesis olarak girdi Boylece Nikiforos Botaneiates cabukca ve hic direnis gormeden ya Mart ya da Haziran 1078 bir Konstantinopolis e girebildi ve Konstantinopolis Patrigi tarafindan Ayasofya da Imparatorluk taci giydirildi III Nikeferos un emri altinda generallik yapmis ve onun yakin akrabasi olan Aleksios Komnenos un yardimi ile Balkanlarda kendini Imparator ilan ettirmis olan general Nikiforos Bryennios un isyani bastirildi Fakat Bizans ordusu Anadolu da yerleserek ilerleyen ve gittikce Bizans in iclerine yayilan Selcuklu Turklerini durdurma da hic basari saglayamadi Diger taraftan kendi adinda yeni bir hanedan kurmak isteyen ve bunun icin bir onceki imparatorluk hanedaniyla yakin akrabalik baglantilari kurmak planlayan III Nikiforos VII Mihail in annesi ve ondan onceki iki imparator olan X Konstantinos ve Romen Diyojen in dul karisi olan Eudokia Makrembolitissa ile evlenmek istedi Fakat nufuzlu asillerin basinda bulunan ve hala Sezar unvanini tasiyan Ioannis Dukas bu evlenmenin Ortodoks kilisesi kanunlarina aykiri olacagini ifade edip buna karsi cikti Bunun uzerine III Nikiforos eski imparatorice Maria Bagrationi ile evlenmeyi tercih etti Guzelligi ile meshur olan Maria Gurcistan Kirali IV Bagrat in kizi olup daha once VII Mihail ile evlenmisti Fakat III Nikiforos ayni zamanda Maria nin VII Mihail den olan oglu Konstantinos Dukas in imparatorluga veraset hakki olabilecegini kabul etmemekte israr etti Halbuki daha onceki imparatorlugu gasp eden generaller tahtin mesru varislerinin haklarini korumuslardi Bu reddedis Bizans ta cok nufuzlu bir sulale olan Dukas larin devlet icinde olan guclerinin kirilip bu sulalenin iktidardan uzaklastirilmasinin arzu edildigi suphesini ortaya cikardi III Nikiforos un sarayda kayirdigi yuksek devlet memurlari da eski saray burokrasisini hosnutsuz yapmaktaydi Diger taraftan uygulanan mali politika Bizans altininin deger kaybetmesine engel olamadigi icin halk icinde de populerligini de kaybetti Saray memurlari ve Komnenos ailesi mensuplari III Nikoforos aleyhinde komplolar kurmaya basladilar III Nikiforos gittikce Aleksios Komnenos un destegine dayanmaya basladi 1079de Balkanlarda Nikiforos Basilakis in isyanini bastiran Aleksios Komnenos olmustu 1080de Anadolu da Nikoforos Melissenosun isyan bastirilmasi ile gorevlendirilen yine Aleksios Komnenos tu Ayni yil Bizans Imparatorlugu batidan buyuk bir hucuma maruz kalmisti Kizi olan Helena ile nisanlanmis olan genc Konstantinos Dukas in haklarini korumayi bahane eden Norman Puglia Duku Robert Guiscard buyuk bir ordu ile Balkanlara cikip ilerlemeye baslamisti Bu Norman istilasini onlemek icin Balkanlardaki buyuk Bizans ordusunun komutanligina yine Aleksios Komnenos u getirilmisti Tam bu sirada cok nufuzlu Dukas kliginin basi olan ve Sezar unvani tasiyan Ioannis Dukas bir komplo hazirlayarak yasli III Nikiforos u tahttan indirip yerine Aleksios Komnenons un getirilmesi icin harekete gecti III Nikiforos eski dusmanlari olan Anadolu Selcuklu Devleti ve Nikiforos Melissenos un yardim ve desteklerini aradi ama bunlar onu desteklemeye yanasmadilar Bunun uzerine III Nikiforos Botaneiates Komnenos larla Aleksisos un agabeyi olan Manuel in kizinin torunu ile nisanli olmasi nedeniyle kendisine yakin akraba olan I Aleksios Komnenos lehine tahtindan feragat etti Sabik imparator III Nikiforos kendi kurulusu olan bir manastira gecti ve o yilin sonlarinda orada oldu Kaynakca Florin Curta 2006 Southeastern Europe in the Middle Ages 500 1250 sf 298 Cambridge University Press ISBN 0 521 81539 8 Anna Komnini Aleksiad Kitap IIDis kaynaklarWikimedia Commons ta III Nikiforos ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Gregory Timothy E 2008 Bizans Tarihi cev Esra Ermert Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 978 975 08 1507 2 Norwich John Julius 1999 Byzantium the apogee Ingilizce Londra Penguin ISBN 0 14 011448 3 Alexander Kazhdan Ed 1991 The Oxford Dictionary of Byzantium Ingilizce Oxford ve New York Oxford University Press ISBN 0 19 504652 8 Resmi unvanlarOnce gelen VII Mihail Bizans Imparatoru 1078 1081 Sonra gelen I Aleksios