Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bolivya nehir yunusu (Inia geoffrensis boliviensis), Amazon nehir yunusu'nun alt türü olan, Bolivya'da ve Brezilya'nın güneybatı bölgesinde yaşayan nehir yunusu. 2008 yılında moleküler düzeydeki çalışmaların ardından ayrı bir tür olarak teyit edilmiştir.
| Bolivya nehir yunusu | ||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||
Inia geoffrensis boliviensis d'Orbigny, 1834 | ||||||||||||||||||||
 Inia geoffrensis boliviensis mor bölgelerde |
Bu yunusun Inia geoffrensis türünden farklı olduğunu savunan araştırmacılar ve bilimsel kuruluşlar da mevcuttur.
Eylül 2012'de, Bolivya cumhurbaşkanı Evo Morales bu yunusu ulusal zenginlik kapsamına katarak korunmasına yönelik kanunlar çıkarmıştır.
Keşif
Fransız doğa bilimci ve paleontolojist Alcide Dessalines d'Orbigny, bu yunusu 1826-1833 yılları arasında Güney Amerika'da keşfetmiştir. Fransa'ya 1834 yılında döndüğünde kendi keşfettiği bilimsel keşiflerine Inia boliviensis türünü de eklemiştir. 1847 yılında d'Orbigny ve Paul Gervais bu yeni türü "Delphinius geoffrensis" yani Amazon nehir yunusu) ile karşılaştırmışlar ve bu iki yunus türünün çok yakın olduğuna karar vermişlerdir.
1973 yılında Bolivya'daki akarsularda bu yunusa ait dişler bulunmuştur. Bu tarihten itibaren "Bolivya nehir yunusu" adını alan Inia geoffrensis boliviensis bu isimle literatüre girmiştir. Buna karşın bu nehir yunusunun taksomonisinde bir fikir birliği bulunmamaktadır.
Hakkında
Hayvanın boyunun 208 ile 216 cm arasında değiştiği ve üst çenede 31-35 diş bulunduğu rapor edilmiştir. Uzun bir burna sahip olan bu canlı türünde, erkek ve dişiler arasında vücut boyutu ve şekli, renk veya desen bakımından farklılıklar görülür (Seksüel dimorfizm). Fiziksel özellikleri bakımından Amazon nehir yunusu ile benzerlikler taşır. Bununla birlikte bu canlılarla ilgili ayrıntılı çalışmalar mevcut olmayıp standart verilerek ulaşmak mümkün değildir.
Bolivya nehir yunusları genellikle Bolivya'daki göl ve nehirlerde yaşamakta ve buradaki besinlerle yaşamlarını devam ettirmektedir. Cinsin diğer üyeleri gibi bu canlıların da temel besin kaynağı balıktır.
Koruma
Bölgedeki baraj inşaatları bu canlıların yaşamlarına tehdit oluşturmaktadır. Bu barajlar nedeniyle canlıların doğal besin kaynakları yok olmaya yüz tutmuştur. Bu tehditlere karşı Bolivya hükûmeti bu yunus türü için çeşitli önlemler almıştır. Buna yönelik olarak Temmuz 1999'da çıkartılan 25458 nolu Kararname ile bölgedeki avcılık ve balıkçılık risk olarak kabul edilmiş ve ulusal zenginliğe karşı suç olarak tanımlanarak yasaklanmıştır. Bu kararı takiben 2008 yılında çıkan kararda da bu yunus cinsi Bolivya'nın ulusal mirası kapsamı altına alınmıştır. Tüm bunlara karşın Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği bu cinsi, bilimsel verilerin eksik olması sebebiyle henüz bağımsız bir tür olarak kabul etmemiştir.
Bölgede yaşayan 1400 ila 4000 arasında Bolivya nehir yunusu olduğu tahmin edilmektedir.
Galeri
-
![image]()
d'Orbigny'nin çizdiği 1847 yılına ait Bolivya nehir yunusu çizimleri -
![image]()
Nehirde yüzen bir Bolivya nehir yunusu
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Martínez-Agüero, M.; S. Flores-Ramírez; M. Ruiz-García (2006). (PDF). Genetics and Molecular Research. 5 (3). ss. 421-431. (PMID) 17117356. 26 Eylül 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- ^ Hrbek, Tomas; Da Silva, Vera Maria Ferreira; Dutra, Nicole; Gravena, Waleska; Martin, Anthony R.; Farias, Izeni Pires (22 Ocak 2014). Turvey, Samuel T. (Ed.). . . Cilt 9. ss. e83623. doi:10.1371/journal.pone.0083623. (PMC) 3898917 $2. (PMID) 24465386. 5 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- ^ R.R. Reeves; T.A. Jefferson; L. Karczmarski; K. Laidre; G. O'Corry-Crowe; L. Rojas-Bracho; E.R. Secchi; E. Slooten; B.D. Smith; J.Y. Wang; K. Zhou (2011). "Inia geoffrensis". IUCN 2011. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2011.2. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources. 8 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- ^ "Bolivia enacts law to protect Amazon pink dolphins". BBC News. 18 Eylül 2012. 12 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- ^ M. Ruiz-García, S. Caballero, M. Martinez-Agüero, J.M. Shostell JM: Molecular differentiation among Inia geoffrensis and Inia boliviensis (Iniidae, Cetacea) by means of nuclear intron sequences. In: V.T. Koven (Herausgeber): Population Genetics Research Progress. Boca Raton, Nova Publishers 2008; S. 177–203.
- ^ Inia geoffrensis (Blainville, 1817) 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Erişim tarihi: 18 Ekim 2016.
- ^ Robineau, Daniel; Buffrénil, Vivian, de (2003). "Early descriptions of whales: D'Orbigny, A. 1834. Note on a new cetacean genus, from the rivers of the central part of South America. [Notice sur un nouveau genre de cétacé, des rivières du centre de l'Amèrique méridionale. Nouvelles annales du Muséum d'histoire naturelle, 3:28–36]". The Journal of Cetacean Research and Management. 5 (3). . ss. 209-212. 25 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 7 Aralık 2013.
- ^ a b c d V.M.F. da Silva, A.R. Martin: Family Iniidae (Amazon River Dolphins); Bolivian Boto Inia boliviensis In: Don E. Wilson, Russell A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. 4. Sea Mammals. Lynx Edicions, Barcelona 2014; S. 378. .
- ^ Tomas Hrbek, Vera Maria Ferreira Da Silva, Nicole Dutra, Waleska Gravena, Anthony R. Martin, Izeni Pires Farias: A New Species of River Dolphin from Brazil or: How Little Do We Know Our Biodiversity. In Samuel T. Turvey, PLoS ONE 9, 2014: e83623. doi:10.1371/journal.pone.0083623.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Bolivianische Amazonasdelfin (Inia boliviensis) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- "Inia geoffrensis boliviensis". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bolivya nehir yunusu Inia geoffrensis boliviensis Amazon nehir yunusu nun alt turu olan Bolivya da ve Brezilya nin guneybati bolgesinde yasayan nehir yunusu 2008 yilinda molekuler duzeydeki calismalarin ardindan ayri bir tur olarak teyit edilmistir Bolivya nehir yunusuBiyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataAlt sube VertebrataInfa sube GnathostomataSinif MammaliaTakim CetaceaAlt takim OdontocetiFamilya IniidaeCins IniaTur Inia geoffrensisUclu adlandirmaInia geoffrensis boliviensis d Orbigny 1834Inia geoffrensis boliviensis mor bolgelerde Bu yunusun Inia geoffrensis turunden farkli oldugunu savunan arastirmacilar ve bilimsel kuruluslar da mevcuttur Eylul 2012 de Bolivya cumhurbaskani Evo Morales bu yunusu ulusal zenginlik kapsamina katarak korunmasina yonelik kanunlar cikarmistir KesifFransiz doga bilimci ve paleontolojist Alcide Dessalines d Orbigny bu yunusu 1826 1833 yillari arasinda Guney Amerika da kesfetmistir Fransa ya 1834 yilinda dondugunde kendi kesfettigi bilimsel kesiflerine Inia boliviensis turunu de eklemistir 1847 yilinda d Orbigny ve Paul Gervais bu yeni turu Delphinius geoffrensis yani Amazon nehir yunusu ile karsilastirmislar ve bu iki yunus turunun cok yakin olduguna karar vermislerdir 1973 yilinda Bolivya daki akarsularda bu yunusa ait disler bulunmustur Bu tarihten itibaren Bolivya nehir yunusu adini alan Inia geoffrensis boliviensis bu isimle literature girmistir Buna karsin bu nehir yunusunun taksomonisinde bir fikir birligi bulunmamaktadir HakkindaHayvanin boyunun 208 ile 216 cm arasinda degistigi ve ust cenede 31 35 dis bulundugu rapor edilmistir Uzun bir burna sahip olan bu canli turunde erkek ve disiler arasinda vucut boyutu ve sekli renk veya desen bakimindan farkliliklar gorulur Seksuel dimorfizm Fiziksel ozellikleri bakimindan Amazon nehir yunusu ile benzerlikler tasir Bununla birlikte bu canlilarla ilgili ayrintili calismalar mevcut olmayip standart verilerek ulasmak mumkun degildir Bolivya nehir yunuslari genellikle Bolivya daki gol ve nehirlerde yasamakta ve buradaki besinlerle yasamlarini devam ettirmektedir Cinsin diger uyeleri gibi bu canlilarin da temel besin kaynagi baliktir KorumaBolgedeki baraj insaatlari bu canlilarin yasamlarina tehdit olusturmaktadir Bu barajlar nedeniyle canlilarin dogal besin kaynaklari yok olmaya yuz tutmustur Bu tehditlere karsi Bolivya hukumeti bu yunus turu icin cesitli onlemler almistir Buna yonelik olarak Temmuz 1999 da cikartilan 25458 nolu Kararname ile bolgedeki avcilik ve balikcilik risk olarak kabul edilmis ve ulusal zenginlige karsi suc olarak tanimlanarak yasaklanmistir Bu karari takiben 2008 yilinda cikan kararda da bu yunus cinsi Bolivya nin ulusal mirasi kapsami altina alinmistir Tum bunlara karsin Dunya Doga ve Dogal Kaynaklari Koruma Birligi bu cinsi bilimsel verilerin eksik olmasi sebebiyle henuz bagimsiz bir tur olarak kabul etmemistir Bolgede yasayan 1400 ila 4000 arasinda Bolivya nehir yunusu oldugu tahmin edilmektedir Galerid Orbigny nin cizdigi 1847 yilina ait Bolivya nehir yunusu cizimleri Nehirde yuzen bir Bolivya nehir yunusuAyrica bakinizAraguaia nehir yunusu Balina ve yunuslar listesiKaynakca Martinez Aguero M S Flores Ramirez M Ruiz Garcia 2006 PDF Genetics and Molecular Research 5 3 ss 421 431 PMID 17117356 26 Eylul 2011 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2016 Hrbek Tomas Da Silva Vera Maria Ferreira Dutra Nicole Gravena Waleska Martin Anthony R Farias Izeni Pires 22 Ocak 2014 Turvey Samuel T Ed Cilt 9 ss e83623 doi 10 1371 journal pone 0083623 PMC 3898917 2 PMID 24465386 5 Ocak 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 18 Ekim 2016 R R Reeves T A Jefferson L Karczmarski K Laidre G O Corry Crowe L Rojas Bracho E R Secchi E Slooten B D Smith J Y Wang K Zhou 2011 Inia geoffrensis IUCN 2011 IUCN Red List of Threatened Species Version 2011 2 International Union for Conservation of Nature and Natural Resources 8 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2016 Bolivia enacts law to protect Amazon pink dolphins BBC News 18 Eylul 2012 12 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Ekim 2016 M Ruiz Garcia S Caballero M Martinez Aguero J M Shostell JM Molecular differentiation among Inia geoffrensis and Inia boliviensis Iniidae Cetacea by means of nuclear intron sequences In V T Koven Herausgeber Population Genetics Research Progress Boca Raton Nova Publishers 2008 S 177 203 Inia geoffrensis Blainville 1817 19 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Erisim tarihi 18 Ekim 2016 Robineau Daniel Buffrenil Vivian de 2003 Early descriptions of whales D Orbigny A 1834 Note on a new cetacean genus from the rivers of the central part of South America Notice sur un nouveau genre de cetace des rivieres du centre de l Amerique meridionale Nouvelles annales du Museum d histoire naturelle 3 28 36 The Journal of Cetacean Research and Management 5 3 ss 209 212 25 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Aralik 2013 a b c d V M F da Silva A R Martin Family Iniidae Amazon River Dolphins Bolivian Boto Inia boliviensis In Don E Wilson Russell A Mittermeier Handbook of the Mammals of the World 4 Sea Mammals Lynx Edicions Barcelona 2014 S 378 ISBN 978 84 96553 93 4 Tomas Hrbek Vera Maria Ferreira Da Silva Nicole Dutra Waleska Gravena Anthony R Martin Izeni Pires Farias A New Species of River Dolphin from Brazil or How Little Do We Know Our Biodiversity In Samuel T Turvey PLoS ONE 9 2014 e83623 doi 10 1371 journal pone 0083623 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Bolivianische Amazonasdelfin Inia boliviensis ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Inia geoffrensis boliviensis Butunlestirilmis Taksonomik Bilgi Sistemi