Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Irak Krallığı, (Arapça:المملكة العراقية) Birleşik Krallık Mezopotamya Mandası'ndan sonra kurulan monarşik krallık. Ağustos 1921'de Faysal bin Hüseyin ilk kral olmuş ve 1958 tarihinde Abdülkerim Kasım'ın başbakan olması ile sonlanmıştır.
Irak المملكة العراقية el-Memleket'ül-Irakıyyetül-Hâşimiyye Irak Hâşimi Krallığı | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1932-1958 | |||||||||
 Bayrak | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Bağdat | ||||||||
| Yaygın dil(ler) | Arapça | ||||||||
| Hükûmet | Monarşi | ||||||||
| Kral | |||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Mandalık yönetimi
Modern Irak, 1920’de Osmanlıların I. Dünya Savaşı’nda yenilmesiyle birlikte İngilizlerin Osmanlı eyaletleri olan Musul, Bağdat ve Basra’yı yeni bir politik oluşum olarak değiştirmeleri sonucu, Fırat-Dicle Havzasını kontrolü altına alan ve yakın bir bölge devleti tarafından yönetilmeyen yeni bir oluşumdur.
İngilizler başta ülkeyi bizzat yönetmeyi düşünmüşlerse de ancak halkın sert muhalefetiyle karşı karşıya kalmışlardır. Çıkan isyanlarda özellikle Şii halk rol almışlardır. Şiilerin çoğunlukta olduğu Necef, bu dönemde isyanın merkezini oluşturmuştur. Sonuçta İngilizler tarafından İslam Peygamberi'nin soyundan gelen Kral Faysal Irak'ın başına geçirilmiştir. Bu yöntemle İngilizler hem Irak'a tamamen hakim olmak hem de Osmanlının ardından doğan halife boşluğunu bu şekilde doldurarak diğer İslam ülkelerine de etki etmeyi planlamıştır.
Kral Faysal başa geçmesiyle beraber yaşanan en önemli gelişme Arap ulusçuluğunun teorisyeni 'nin Irak'a getirilmesidir. Onun kurduğu Arap birliğine yönelik eğitim sistemi özellikle Şii grupların tepkisini toplamıştır. Kral Faysal güçlü ve bağımsız bir Irak kurabilmenin yolunun güçlü bir ordudan geçtiğini biliyordu. Bu nedenle bu tip bir ordunun oluşması için çalışsa da Iraklı Kürtler ve Şiilerin olumsuz tavrıyla karşılaşmış ve askere almalarda daima sorunlar çıkartmışlardır. Her iki topluluk da Sünni Araplara asker olarak hizmet etmeyi reddetmişlerdir.
Tarihi
İlerleyen yıllarda Sünniler ile Şiiler arasındaki entegrasyon süreci yaşanmış karşılıklı evlilikler ve ticaret ilişkileri olmuştur. 1928'e gelindiğinde 88 kişilik Irak parlamentosunda 26 Şii üye vardı. 1930 yılında Irak hükûmeti bağımsız bir devlet olma yolunda İngiltere ile 25 yıllık bir anlaşma imzalarken, 1932 yılında Milletler Cemiyeti'ne bağımsız bir devlet olarak katıldı. 1933 Kral Faysal'ın ölümünün ardından ülkede dinsel ve etnik çatışmalar arttı.
1935'te İtalyanların Habeşistan'ı işgali Orta Doğu ülkeleri arasında özellikle güvenlik endişesinin oluşmasına sebep olmuştur. İtalyanların Kuzey Afrika'da kurduğu bu hakimiyeti Yemenle yaptığı anlaşmayla Kızıldeniz'in çıkışını kontrol eder hale gelmesiyle Orta Doğu'ya taşımayı planlıyordu. Bu nedenle Ortadoğu ülkeleri arasında Sadabat paktı kuruldu. Irak II. Dünya Savaşı sırasında Mihver Devletler grubunda yer aldı.
1936 yılında Kürt kökenli bir Albay olan Bekir Sıtkı liderliğinde bir darbe gerçekleşti. 1941'de ise Mayıs harekâtı olarak bilinen ikinci bir darbe oldu. 1945 yılında Arap ülkeleri bir araya gelerek, bir Arap Birliği örgütü kurdular. Arap Birliği harekâtı Arap ülkeleri arasında milliyetçilik duygularının da artmasına sebep oldu. Bunu sonucu olarak da Irak, Suriye, Ürdün ve Lübnan bir tek ülke olarak birleşme düşüncesi ortaya atıldı. Arapların birleşme düşüncesini özellikle İngiltere destekliyordu. Bu birleşme ile İngilizler, Suriye ve Lübnan'daki Fransız hakimiyetini kaldırarak bu bölgeleri de kendi hakimiyeti altına almayı amaçlıyorlardı. Diğer güçlü bir Arap ülkesi olan Mısır'da bu birleşmeye karşı çıkıyordu. Onun endişesi ise Arap dünyasının en büyük ülkesi olma özelliğini yitirecek olması idi. Ortadoğu'da İngilizlerin etkisinin zayıflaması, İsrail devletini kurulması, Mısır'ın muhalefeti gibi nedenlerle bu birlik fikri hayata geçirilemedi. 1960'lı yıllarda Mısır ve Suriye'nin birleşmeleri dışında Arap ülkeleri arasında bir birleşme yaşanmadı.
1958 yılında gerçekleşen kanlı darbe ile Krallık devrilip, Cumhuriyet ilan edildi. General Abdülkerim Kasım başbakan oldu. Irak bu darbenin ardından Bağdat Paktı'ndan çekildiğini açıkladı. Irak'ta bu dönem özellikle komünizm ve etnik milliyetçiliğin hızla yayıldığı yıllardır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Irak Kralligi Arapca المملكة العراقية Birlesik Krallik Mezopotamya Mandasi ndan sonra kurulan monarsik krallik Agustos 1921 de Faysal bin Huseyin ilk kral olmus ve 1958 tarihinde Abdulkerim Kasim in basbakan olmasi ile sonlanmistir Irakالمملكة العراقية el Memleket ul Irakiyyetul Hasimiyye Irak Hasimi Kralligi1932 1958Bayrak ArmaBaskentBagdatYaygin dil ler ArapcaHukumetMonarsiKral 1921 1933I Faysal 1933 1939Gazi 1939 1958II FaysalTarihce Kurulusu1932 Darbe1941 Bagdat Pakti1955 Dagilisi1958Onculler ArdillarBirlesik Krallik Mezopotamya Mandasi Irak Cumhuriyeti 1958 1968 Mandalik yonetimiModern Irak 1920 de Osmanlilarin I Dunya Savasi nda yenilmesiyle birlikte Ingilizlerin Osmanli eyaletleri olan Musul Bagdat ve Basra yi yeni bir politik olusum olarak degistirmeleri sonucu Firat Dicle Havzasini kontrolu altina alan ve yakin bir bolge devleti tarafindan yonetilmeyen yeni bir olusumdur Ingilizler basta ulkeyi bizzat yonetmeyi dusunmuslerse de ancak halkin sert muhalefetiyle karsi karsiya kalmislardir Cikan isyanlarda ozellikle Sii halk rol almislardir Siilerin cogunlukta oldugu Necef bu donemde isyanin merkezini olusturmustur Sonucta Ingilizler tarafindan Islam Peygamberi nin soyundan gelen Kral Faysal Irak in basina gecirilmistir Bu yontemle Ingilizler hem Irak a tamamen hakim olmak hem de Osmanlinin ardindan dogan halife boslugunu bu sekilde doldurarak diger Islam ulkelerine de etki etmeyi planlamistir Kral Faysal basa gecmesiyle beraber yasanan en onemli gelisme Arap ulusculugunun teorisyeni nin Irak a getirilmesidir Onun kurdugu Arap birligine yonelik egitim sistemi ozellikle Sii gruplarin tepkisini toplamistir Kral Faysal guclu ve bagimsiz bir Irak kurabilmenin yolunun guclu bir ordudan gectigini biliyordu Bu nedenle bu tip bir ordunun olusmasi icin calissa da Irakli Kurtler ve Siilerin olumsuz tavriyla karsilasmis ve askere almalarda daima sorunlar cikartmislardir Her iki topluluk da Sunni Araplara asker olarak hizmet etmeyi reddetmislerdir TarihiIlerleyen yillarda Sunniler ile Siiler arasindaki entegrasyon sureci yasanmis karsilikli evlilikler ve ticaret iliskileri olmustur 1928 e gelindiginde 88 kisilik Irak parlamentosunda 26 Sii uye vardi 1930 yilinda Irak hukumeti bagimsiz bir devlet olma yolunda Ingiltere ile 25 yillik bir anlasma imzalarken 1932 yilinda Milletler Cemiyeti ne bagimsiz bir devlet olarak katildi 1933 Kral Faysal in olumunun ardindan ulkede dinsel ve etnik catismalar artti 1935 te Italyanlarin Habesistan i isgali Orta Dogu ulkeleri arasinda ozellikle guvenlik endisesinin olusmasina sebep olmustur Italyanlarin Kuzey Afrika da kurdugu bu hakimiyeti Yemenle yaptigi anlasmayla Kizildeniz in cikisini kontrol eder hale gelmesiyle Orta Dogu ya tasimayi planliyordu Bu nedenle Ortadogu ulkeleri arasinda Sadabat pakti kuruldu Irak II Dunya Savasi sirasinda Mihver Devletler grubunda yer aldi 1936 yilinda Kurt kokenli bir Albay olan Bekir Sitki liderliginde bir darbe gerceklesti 1941 de ise Mayis harekati olarak bilinen ikinci bir darbe oldu 1945 yilinda Arap ulkeleri bir araya gelerek bir Arap Birligi orgutu kurdular Arap Birligi harekati Arap ulkeleri arasinda milliyetcilik duygularinin da artmasina sebep oldu Bunu sonucu olarak da Irak Suriye Urdun ve Lubnan bir tek ulke olarak birlesme dusuncesi ortaya atildi Araplarin birlesme dusuncesini ozellikle Ingiltere destekliyordu Bu birlesme ile Ingilizler Suriye ve Lubnan daki Fransiz hakimiyetini kaldirarak bu bolgeleri de kendi hakimiyeti altina almayi amacliyorlardi Diger guclu bir Arap ulkesi olan Misir da bu birlesmeye karsi cikiyordu Onun endisesi ise Arap dunyasinin en buyuk ulkesi olma ozelligini yitirecek olmasi idi Ortadogu da Ingilizlerin etkisinin zayiflamasi Israil devletini kurulmasi Misir in muhalefeti gibi nedenlerle bu birlik fikri hayata gecirilemedi 1960 li yillarda Misir ve Suriye nin birlesmeleri disinda Arap ulkeleri arasinda bir birlesme yasanmadi 1958 yilinda gerceklesen kanli darbe ile Krallik devrilip Cumhuriyet ilan edildi General Abdulkerim Kasim basbakan oldu Irak bu darbenin ardindan Bagdat Pakti ndan cekildigini acikladi Irak ta bu donem ozellikle komunizm ve etnik milliyetciligin hizla yayildigi yillardir Kaynakca 11 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 5 Haziran 2021 Ghareeb Edmund A Dougherty Beth K Historical Dictionary of Iraq Lanham Maryland and Oxford The Scarecrow Press Ltd 2004 p lvii